Transcript valmirnuredini.weebly.com

L10
Promovimi si motivim
Prof.as. Avdullah Hoti
1
www.valmirnuredini.tk
Konteksti (1)
• Promovimi në kompani si motivim i fortë
për menaxherët
• Mundësia për tu promovuar nxit punëtorët
të rrisin produktivitetin
www.valmirnuredini.tk
Konteksti (2)
• Biseda në bordin e kompanisë
– Secili në kompani dëshiron të promovohet.
• Promovimi nënkupton pagë më të lartë.
• Si të bëhet kjo?
– Mund të aplikoni promovimin pa rritje page.
• Por kjo mund të shihet si mashtrim i punëtorëve.
– Sidoqoftë, bëni njerëzit të ndihen më mirë duke i
promovuar ata.
– Por, jo çdo kush mund të promovohet pasi humb
vlera e promovimit.
• Kostoja e promovimit dhe qasja ndaj promovimit.
www.valmirnuredini.tk
Konteksti (3)
•
•
•
•
Si ndikon promovimi tek punëtorët?
Deri në çfarë mase duhet të aplikohet promovimi?
Cilat janë kriteret për promovim?
Sa duhet të jetë rritja në pagë gjatë promovimit?
www.valmirnuredini.tk
Konteksti (4)
• Supozimi: në kompani ekziston një strukturë e
pagave e lidhur me hierarkinë në kompani
• Si vendos firma këtë strukturë të pagave?
– Konkurenca luan rol të rëndësishëm
• Por, punëtorët nuk largohen nga firma edhe kur
paga është e ulët
– Mundësia për promovim i lidh ata me kompaninë
• Si duhet t’i qaset kompania kësaj çështjeje?
www.valmirnuredini.tk
Modeli i turnamentit (1)
• Teoria e turnamentit – metafora e lojës së tenisit
• Supozoni një lojë tenisi në mes të Sampras dhe
Agasi
1. Çmimet janë të fiksuara pavarësisht arritjeve absolute të
lojtarëve. Pavarësisht sa thellë e fiton një lojtarë lojën,
prapë çmimi mbetet i njëjtë
•
Kompania: struktura hierarkike fikse.
2. Njëri lojtar fiton çmimin duke qenë më i mirë se tjetri, e jo
sa është i mirë në terma absolut
•
•
Kompania: punëtori promovohet jo pse është i mirë, por se është
më i mirë se të tjerët
Për të marrë pozitën e zv.Presidentit duhet të jesh më i mirë se
të tjerët që konkurojnë, nuk ka rëndësi sa i mirë jeni
www.valmirnuredini.tk
Modeli i turnamentit (2)
• Teoria e turnamentit – metafora e lojës së tenisit
3. Niveli i përpjekteve për të arritur promovim varet nga ajo
se sa rritet paga pas promovimit
– Loja e tenisit:
•
•
nëse çmimi ndahet 250,000 me 250,000 në mes të fituesit dhe
humbësit, prapë loja zhvillohet pasi njerëzit në përgjithësi
dëshirojnë të fitojnë
Por: nëse i gjithë çmimi prej 500,000 shkon për fituesin, lojtarët
do të angazhohen shumë më tepër në lojë
– Kështu: sa më e madhe që është diferenca në
pagë si rezultat i promovimit, përpjekjet e
punëtorëve në vendin e punës janë më të
mëdha.
•
Incentivat për tu promovuar janë më të mëdha.
www.valmirnuredini.tk
Modeli i turnamentit (3)
• Teoria e turnamentit – metafora e lojës së tenisit
– Kështu: paga e zv.Presindetit shërben jo vetëm si motivim
për zv.Presidentin për të punuar më shumë
• Por edhe si incentiv i fortë për të tjerët për tu promovuar në
pozitën e zv.Presidentit
• Paga e zv.Presidentit është si shpërblim për përpjekjet paraprake
të zv.Presidentit aktual para se të promovohej
– Paga e lartë e zv.Presidentit nuk rezulton nga altruizmi i
kompanisë
– Në kompani nuk aplikohet forma ‘winner-take-all’ sikurse
në tenis
• Asistentët e zv.Presidentit megjithatë paguhen
www.valmirnuredini.tk
Modeli i turnamentit (3)
• Teoria e turnamentit – metafora e lojës së tenisit
– Pavarësisht rritjes në pagë, niveli i rritjes së pagës nuk
është infinit
– Kur arrihet një nivel i përpjekjeve të punëtorëve në vendin
e punës,
• Për të arritur më tutje përpjekjet e punëtorëve, duhet rritur pagën
ndjeshëm dhe kjo i kushton firmës
• Po ashtu, për punëtorët nuk është e lehtë rritja e përpjekjeve infinit
– Gladiatorët e Romës
• Winner-take-all
• Askush nuk konkuron pasi përfitimi mesatar është i ulët
www.valmirnuredini.tk
Struktura e pagës dhe përpjekjet (1)
• Sa më e lartë rritja në pagë si rezultat i promovimit,
aq më të mëdha janë përpjekjet e punëtorëve
• Shembull:
– Firma dëshiron të motivojë punëtorët për zhvillimin e një
aeroplani për 5 vitet e ardhshme
– Zhvillimi i një aeroplani të madh (Mallard) merr 5 vite,
pastaj inxhinierët angazhohen në prodhimin e një
aeroplani më të vogël (Pigeon) për 5 vitet e ardhshme
– Dy inxhinierë në kompani (Katy and Joe), të dy 55 vjeç
– Ai që bën punën më mirë, emërohet shef në prodhimin e
Pigeonit
– Struktura e pagës në Tabelën 9.1
www.valmirnuredini.tk
Struktura e pagës dhe përpjekjet (2)
Tabela 9.1:
Struktura
Paga e hulumtuesit
Paga e shefit
Struktura A
50,000
200,000
Struktura B
50,000
100,000
Struktura C
100,000
250,000
Humbësi (mbetet hulumtues për 10 vite)
C >A=B
(10x100,000 > 10x50,000 = 10x50,000)
Fituesi (5 vite hulumtues dhe 5 vite shef)
C >A>B
Tabela 9.2: Përfitimet fituesit, humbësit dhe përfitimet mesatara
Struktura
Humbësi
Fituesi
Diferenca
Mesatare
Struktura A
500,000
1,250,000
750,000
875,000
Struktura B
500,000
750,000
250,000
625,500
Struktura C
1,000,000
1,750,000
750,000
1,375,000
www.valmirnuredini.tk
Struktura e pagës dhe përpjekjet (3)
• Diferenca në fitim për A e njëjtë me C
– Inxhinierët mund të punojnë njësoj në të dy strukturat
– Por ata preferojnë C, pasi fitimi mesatar është më i lartë
– Firma preferojnë A, pasi punëtorët punojnë njësoj si në C
por paguhen mesatarisht më pak
• Nëse diferenca në paga është e madhe, incentivat për të
punuar më shumë rriten
– Katy dhe Joe hyjnë në garë me njëri tjetrin duke punuar me orë të
gjata
– Ata mund të merren vesh që të punojnë vetëm deri në orën 17
• Por të dy kanë incentiva për të mashtruar, që të punojnë më gjatë
pa e ditur tjetri derisa këtë e bëjnë të ditur tek presidenti i
kompanisë
• Me rritje e numrit të punëtorëve, koordinimi i aktiviteteve është më
i vështritë dhe mundësia për të mashtruar më e madhe
www.valmirnuredini.tk
Struktura e pagës dhe përpjekjet (4)
• Stuktura B e bënë zgjedhjen më të vështirë
– Paga është më e ulët dhe diferenca në mes të fituesit dhe humbësit
më e ulët se në A dhe C
– Punëtorët punojnë më pak me këtë strukturë
• Cilën strukturë të pagave zgjedhin punëtorët?
– Varet se si shihen nga punëtorët përpjekjet shtesë
– Nëse e gjejnë të vështirë të rrisin përpjekjet e tyre, preferojnë skemën
e pagës B
– Në të kundërtën preferojnë skemën A
• Cilën strukturë të pagave zgjedhin kompanitë?
– Zgjedhin A nëse rritja e përpjekjeve (dhe e produktivitetit) tejkalon
rritje e pagave
– Në të kundërtën zgjedhin B
– Nëse duhet zgjedhur në mes A dhe C, zgjedhin A pasi përpjekjet e
punëtorëve janë të njëjta ndërsa rritja në pagë është më e madhe
www.valmirnuredini.tk
Struktura e pagës dhe përpjekjet (5)
•
•
•
•
•
•
Përmbledhje e modelit të turnamentit
Struktura e pagës ka dy veti: niveli dhe diferenca
Firmat preferojnë stukturat e pagave më të ulta
Punëtorët preferojnë strukturat e pagave më të larta
Kështu, firmat zgjedhin A kurse punëtorët C
Por, kjo mund të mos realizohet nëse struktura A nuk i tërheq
punëtorët e kualifikuar sa duhet
– Në një treg konkurent, firma duhet të zgjedhë strukturën C
• Sa më e madhe diferenca nga promovimi aq më të mëdha
janë përpjekjet e punëtorëve për të arritur promovimin
www.valmirnuredini.tk
Promovimi dhe fati (1)
• Përveç përpjekjeve, promovimi varet edhe nga faktorë të tjerë:
– Pasiguria në prodhim
• Të gjithë punëtorëve iu bie gripi (ndikim negativ)
• Qeveria papritmas hap tender për produktet e firmës (ndikim pozitiv)
– Promovimi vie si rezultat i faktorëve të jashtëm
– Problement me matjen e përpjekjeve
• Nëse bëhen gabime në matjen e përpjekjeve të punëtorëve, atëherë
punëtorët nuk i rrisin përpjekjet e tyre
– Principi:
• Përpjekjet e punëtorëve bien kur gjasat për promovim varen pak
nga përpjekjet e shumë nga faktorët e tjerë
• Kur promovimi varet shumë nga fati, tendenca për zvogëlimin e
përpjekjeve mund të zvogëlohet me rritjen e diferencës në pagë që
vie me promovim.
www.valmirnuredini.tk
Promovimi dhe fati (2)
• Japonia: strukturë të kompresuar të pagave
• SHBA: rritje e madhe e pagave nga promovimi
• Arsyet:
– në SHBA rreziku më i madh (për shkak të rrethinës ekonomike më
liberale)
– Gjasat për humbje të vendit të punës më të mëdha
– Rritja në pagë më e madhe për të tërhequr punëtorët në këto vende
pune
www.valmirnuredini.tk
Përmbledhje
•
•
•
•
•
•
•
•
Si ndikon promovimi tek punëtorët?
Deri në çfarë mase duhet të aplikohet promovimi?
Cilat janë kriteret për promovim?
Sa duhet të jetë rritja në pagë gjatë promovimit?
Teoria e turnamentit: cilat janë supozimet?
Cilat janë vetitë e pagës?
Çfarë sturkute page preferojnë firmat e çfarë punëtorët
Përveç përpjekjeve, promovimi faret edhe nga fati dhe
nga problemet e matjes së përpjekjeve?
www.valmirnuredini.tk