Transcript Slide 1

‫جلب حمايت همه جانبه در حوزه‬
‫سالمت‬
‫)‪(Health Advocacy‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫مراحل جلب حمايت‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫‪.7‬‬
‫‪.8‬‬
‫اصول و مفاهیم‪ :‬اهميت راهبرد جلب حمايت همه جانبه‬
‫تعیین و تحلیل مشکل‬
‫تدوين اهداف برنامه‬
‫شناسايي و تحليل دست اندرکاران‬
‫تدوين راهبرد (رويکردها‪ ،‬فنون‪ ،‬مواد و پيام ها)‬
‫توليد پيام جلب حمايت‬
‫تهيه طرح عمل براي جلب حمايت همه جانبه‬
‫برنامه ريزي براي پايش و ارزشيابي‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫مراحل جلب حمايت‬
‫‪-1‬اصول و مفاهیم‪ :‬اهميت‬
‫راهبرد جلب حمايت همه جانبه‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫اهميت راهبرد جلب حمايت همه جانبه‬
‫‪ ‬بسياری از برنامه هايی که در حوزه سالمت با هدف تغيیر رفتار طراحي مي‬
‫شوند‪ ،‬بدون اصالح ديدگاه تصميم گیرندگان و ايجاد تغيیر در سياست هاي‬
‫عمومي امکان پذير نيست‪.‬‬
‫‪ ‬براساس منشور اتاوا‪ ،‬در کنار توسعه مهارت هاي فردي و بازنگري در نظام‬
‫ارائه خدمات‪ ،‬سه مکانيسم ديگر ارتقای سالمت شامل ‪:‬‬
‫‪4‬‬
‫‪ ‬اصالح سياست عمومي مرتبط با سالمت‬
‫‪ ‬ايجاد محيط هاي حامی سالمت‬
‫‪ ‬تقويت اقدامات جامعه براي مشارکت در برنامه های مربوط به‬
‫سالمت بدون حمايت افراد‪ ،‬سازمان ها و بخش هاي کليدي‬
‫‪www.mui.ac.ir‬موفقيت آميز نخواهد بود‪.‬‬
‫جامعه‬
‫جلب حمايت همه جانبه‬
‫‪Advocacy‬‬
‫‪ ‬هدايت سياست عمومي به سوی پيشرفت زندگي افرادي که‬
‫صداي ضعيف تر و قدرت کمتري دارند‪.‬‬
‫‪ ‬فرآيندي که در آن تالش می شود بر تصميم گیري هاي مرتبط با‬
‫سياست هاي عمومي تاثیر گذاشته شود‪.‬‬
‫‪ ‬تالش برای تاثیرگذاري بر سياست هاي عمومي جامعه با‬
‫استفاده از اشکال مختلف ارتباطات ترغيب کننده که مخاطب‬
‫آن افرادي هستند که مسووليت راهنمايي يا کنترل رفتارهاي‬
‫سازمانی‪ ،‬اجتماعي و گاه فردي را برعهده دارند‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫جلب حمايت همه جانبه برای سالمت‬
‫‪Health Advocacy‬‬
‫‪ ‬مجموعه اي از راهبردها‪ ،‬برنامه ها و فعاليت هايي که برای اصالح‬
‫سياست ها در جهت منافع برنامه مورد نظر طراحی و اجرا می‬
‫شود و تالش آن براي تغيیر در سياست هاي عمومي مرتبط با‬
‫سالمت برای تامین اهداف و منافع مورد نظر است‪.‬‬
‫‪ ‬استفاده از رويکردها‪ ،‬فرآيندها‪ ،‬دستورالعمل ها‪ ،‬منابع و‬
‫راهکارهاي اختصاص ي از سوي گروه يا جمعيتی خاص است که‬
‫براي ايجاد تغيیر اجتماعي يا سازماني و تاثیرگذاري بر سياست‬
‫عمومي يا خصوص ي به کار گرفته مي شود‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫مقايسه دو راهبرد جلب حمايت همه جانبه‬
‫)‪ (Advocacy‬و اطالع رساني‪ ،‬آموزش و ارتباط )‪(IEC‬‬
‫‪ ‬هدف در ‪ ،Advocacy‬کسب حمايت وسيع و همه جانبه از‬
‫موضوعات مرتبط با سالمت است‪ .‬به عبارت ديگر قصد دارد‬
‫کاری کند تا غیرمستقيم ولی موثرتر‪ ،‬رفتارها اصالح شود‪ .‬به عبارت‬
‫ديگر‪ ،‬به جاي جلب نظر و تاثیر بر دريافت کنندگان برای استفاده‬
‫از خدمات سالمت‪ ،‬به افرادی که در رده های باالتر و تاثیرگذارتر‬
‫قرار دارند (قانونگزاران و سياستگزاران) توجه دارد‪.‬‬
‫‪ ‬هدف در ‪ IEC‬آن است که افراد و جوامع را درباره لزوم ايجاد و‬
‫منافع خدمات آموزش دهد و به تغيیر رفتار ترغيب کند‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫فرآيند جلب حمايت همه جانبه‬
‫‪Output‬‬
‫‪Process‬‬
‫‪Input‬‬
‫سياست هاي اصالح شده رويکردها‪ ،‬فنون‪ ،‬سياست هاي جاري‬
‫مرتبط با سالمت‬
‫مواد و پيام ها‬
‫مرتبط با سالمت‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫مراحل جلب حمايت‬
‫‪-2‬تعيين و تحلیل مشکل و دستورکار‬
‫برنامه‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫تصور کنيم !‬
‫‪‬مسئوليت برنامه هاي بخش سالمت در شهری با‬
‫جمعيت بيست هزار نفر و تعداد پنج هزار خانوار‬
‫به ما سپرده شده است‪ .‬از شما انتظار می رود در‬
‫زمان مشخص و با بکارگیری تمام توان خود‪ ،‬رفع‬
‫مشکالت سالمت شهر را رفع کنيم‪.‬‬
‫‪10‬‬
‫براي شروع کار چه می کنيد؟‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫اولين گام‬
‫‪‬شناخت دقيق موقعيت و شرايط منطقه و‬
‫کسب اطالعات کافي از وضعيت شهر و‬
‫ساکنان آن برای شناسايي مشکالت سالمت‬
‫اولین و اساس ی ترين گام ما خواهد بود‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫چه راه هايي براي اين ارزيابي محيط‬
‫سراغ داريد؟‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫بررس ي وضع موجود‪ -‬جمع آوری اطالعات‬
‫• بررس ی ويژگی های دموگرافيک ‪ :‬وضعيت سن‪ ،‬جنس‪،‬‬
‫تحصيالت‪ ،‬وضعيت تاهل‪ ،‬سطح درامد‪ ،‬محل سکونت و ‪...‬‬
‫• بررس ی وضعيت دانش‪ ،‬نگرش و عملکرد مرتبط با موضوعات‬
‫مختلف‪ :‬بررس ی اين ويژگی ها می تواند جهت برنامه ها و مداخالت‬
‫رفتاری را مشخص کند‪.‬‬
‫• بررس ی سياست ها‪ :‬سياست ها‪ ،‬قوانین‪ ،‬مقررات و دستورالعمل‬
‫های موجود در نظام مديريتی و شکاف سياستی (فاصله آنچه هست‬
‫و آنچه بايد باشد)‬
‫‪www.mui.ac.ir‬با افراد کليدی و مطلع‬
‫‪ • 12‬مشورت‬
‫بررس ي وضع موجود‪ -‬تحليل وضعيت‬
‫‪ .1‬تحليل ‪ :SWOT‬بررس ی نقاط قوت (موارد مثبتی که در درون‬
‫سيستم و به نفع اهداف مورد نظر وجود دارد)‪ ،‬نقاط ضعف (موارد‬
‫منفی که در درون سيستم و به ضرر اهداف مورد نظر وجود دارد)‪،‬‬
‫تهديدها (موارد منفی مربوط به بیرون سيستم که به ضرر برنامه‬
‫است) و فرصت ها (موارد مثبت حاصل از بیرون سيستم که به نفع‬
‫برنامه است)‬
‫‪ .2‬تحليل مساله‪ :‬بررس ی دقيق مساله و عوامل موثر بر ايجاد‪ ،‬تداوم و‬
‫توسعه آن و تفکيک بخش های رفتاری و غیررفتاری از يک طرف و‬
‫درون بخش ی و بین بخش ی از طرف ديگر می تواند به طراحان برنامه‬
‫‪13‬‬
‫‪ www.mui.ac.ir‬ديدگاه مناسبی را ارائه دهد‪.‬‬
‫جلب حمايت‬
‫قدم بعد از شناسايي مشکالت سالمت‬
‫‪‬مشخص است که براي پرداختن به تمام مشکالتی که‬
‫شناسايي کرده ايم‪ ،‬نه وقت کافی داريم و نه منابع و‬
‫توان الزم در اختيار ماست‪ .‬پس اولويت بندی نياز‬
‫است‪.‬‬
‫‪ ‬اگر بخواهيد از بین اين مشکالت و موضوعات چند‬
‫مورد را مشخص کنيم‪ ،‬چه خواهيم کرد و از چه‬
‫معيارهايي براي اين انتخاب استفاده مي کنيم؟‬
‫‪14‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫چارچوب انتخاب موضوع برنامه جلب حمايت‪:‬‬
‫معيارهاي عمومی در انتخاب موضوع‬
‫‪ ‬بزرگی مساله‪ :‬آيا مشکل مورد نظر‪ ،‬تعداد افراد يا‬
‫گروه هاي زيادی از جامعه را دربرمی گیرد؟‬
‫‪ ‬تاثیر بر سالمت جامعه‪ :‬آيا سالمت جامعه ما تاثیر‬
‫زيادی از مساله مورد نظر می گیرد؟‬
‫‪ ‬همخوانی با ماموريت سازمان ما‪ :‬آيا برخورد با‬
‫مشکل مورد نظر با ماموريت سازمان ما تناسب‬
‫دارد؟‬
‫‪ ‬هزينه پايین‪ :‬آيا هزينه ای که برای برخورد با اين‬
‫‪15‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬نياز است‪ ،‬قابل پرداخت است؟‬
‫مساله‬
‫نکته‬
‫راه حل تمام مشکالت در حوزه سالمت يکسان نيست‪.‬‬
‫‪‬بخش ي به عوامل رفتاری و گروهی به عوامل غیررفتاری مانند‬
‫فقدان شرايط فیزيکی‪ ،‬نیروی انسانی‪ ،‬مالی و مديريتی‪ ،‬ارتباط‬
‫دارد‪.‬‬
‫‪‬قسمتي در درون بخش ي که ما مسئوليت آن را داريد قابل اجرا‬
‫می باشد و گروهی ديگر به ساير بخش ها بستگي دارد‪.‬‬
‫اگر مشکل از گروه غيررفتاری ها‪ -‬بين بخش ی ها بود‪ ،‬چه بايد‬
‫کرد؟‬
‫‪16‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫چارچوب انتخاب موضوع برنامه جلب حمايت‪:‬‬
‫نمونه معيارهاي اختصاص ی‬
‫‪ -1‬مشکل مورد نظر با استفاده از راهبرد جلب‬
‫حمايت همه جانبه قابل رفع يا اصالح است‪.‬‬
‫‪ -2‬افراد يا گروه های زيادي تحت تاثیر آن قرار‬
‫می گیرند يا از آن متاثر می شوند‪.‬‬
‫‪www.mui.ac.ir 17‬‬
‫فراموش نکنيم‬
‫‪18‬‬
‫‪‬تعيین راهبرد جلب حمايت همه جانبه‬
‫و طراحي و اجراي برنامه مبتني بر آن‬
‫تنها يکي از راه حل هاي موجود براي‬
‫برخورد با مشکالت سالمت است و‬
‫براي تمام مشکالت سالمت‪ ،‬راه حل‬
‫اصلي به شمار نمي رود‪.‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫کار گروهي‬
‫‪19‬‬
‫‪‬با شيوه بارش افکار‪ ،‬موضوعاتي را که در حوزه‬
‫سالمت منطقه خود نيازمند مداخله مناسب است را‬
‫استخراج کنيد‪.‬‬
‫‪‬با رای گیری درگروه‪ ،‬پنج موضوع را از بین آنها‬
‫انتخاب کنيد‪.‬‬
‫‪‬با استفاده از معيارهای نوشته شده يا ساير‬
‫معيارهای مورد توافق اعضاي گروه‪ ،‬يکي از‬
‫موضوعات را به عنوان موضوع نهايي برای طراحي‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫مراحل جلب حمايت‬
‫‪ -3‬تدوين اهداف برنامه‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫هدف کلی‬
‫‪‬موضوع اصلي برنامه حمايت همه جانبه است‬
‫و رسيدن به آن نياز به دوره هاي طوالنی مدت‬
‫دارد‪.‬‬
‫‪‬جمله ای کلی‪ ،‬غیرقابل سنجش و تا حدودی‬
‫مبهم (شبيه آنچه در دورنمای برنامه راهبردی‬
‫ديده می شود) است‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫اهداف اختصاص ي‬
‫‪‬اهداف اختصاص ی کوتاه مدت تر و عمل محورتر هستند‪.‬‬
‫‪‬انتخاب اهداف اختصاص ی برنامه جلب حمايت همه جانبه‬
‫به عوامل مختلفي بستگی دارد که از جمله آنها می توان به‬
‫وضعيت سياس ي جامعه‪ ،‬احتمال موفقيت برنامه‪ ،‬اطالعات‬
‫موجود‪ ،‬منابع الزم براي پشتيباني از برنامه‪ ،‬ظرفيت سازماني‬
‫و دانش و مهارت کارکنان بر روي فرآيند تعيین اهداف برنامه‬
‫اشاره کرد‪.‬‬
‫‪22‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫قابليت های اهداف اختصاص ي‬
‫‪ -1‬قرار است چه سياست‪ ،‬قانون يا تصميمی تغيیرکند‬
‫)‪(Decision or Policy Action‬‬
‫‪ -2‬چه کس ي قرار است اين تغيیر سياست را انجام دهد‬
‫)‪(Policy Actor or Decision-maker‬‬
‫‪ -3‬قرار است تغيیر در چه زماني رخ دهد )‪(Timeline‬‬
‫‪ -4‬میزان مورد نظر براي اين تغيیر چقدر است‬
‫)‪(Degree of Change‬‬
‫‪23‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫ويژگی های اهداف اختصاص ي(‪)SMART‬‬
‫• بر اقدام مشخص و ويژه ای متمرکز باشد )‪(Specific‬‬
‫• قابل اندازه گیري باشد )‪(Measurable‬‬
‫•دست يافتني باشد )‪(Attainable‬‬
‫•منطقی باشد )‪(Reasonable‬‬
‫•زمان رسيدن به آن مشخص باشد )‪(Time bounded‬‬
‫‪24‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪25‬‬
‫نمونه های اهداف اختصاص ی برنامه جلب‬
‫حمايت‬
‫افزايش ‪ 20‬درصدی تعداد مراکز تسهيالت زايمانی‬
‫شهرستان کهنوج استان کرمان تا پايان سال ‪....‬‬
‫ادغام برنامه آموزش تنظيم خانواده در مقطع پيش‬
‫دانشگاهی در طی دو سال آينده‬
‫تامین بودجه الزم برای دو برابر کردن تعداد مراکز مشاوره‬
‫بيماری های رفتاری در استان کرمانشاه تا پايان سال ‪...‬‬
‫افزايش ساعت درس ورزش در مقطع دبستان از ‪ 2‬ساعت‬
‫به ‪ 4‬ساعت تا پايان سال ‪...‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫نمونه های اهداف اختصاص ی برنامه جلب حمايت‬
‫‪ .5‬اجرای قانون عرضه دخانيات به افراد زير ‪ 18‬سال در‬
‫شهرهای با جمعيت کمتر از يک ميليون نفر تا پايان سال‬
‫‪...‬‬
‫‪ .6‬تامین نیروی مراقب بهداشت برای کليه مدارس ابتدايي و‬
‫راهنمايي کشور تا پايان سال ‪...‬‬
‫‪ .7‬تجهیز کليه پارک های سطح شهر تهران به وسايل ورزش ی تا‬
‫پايان سال ‪...‬‬
‫‪ .8‬تدوين‪ /‬اجرای قانون استفاده از راديو و تلويزيون برای‬
‫‪www.mui.ac.ir‬کليپ های آموزش ی رفتار درست رانندگی‬
‫نمايش‬
‫‪26‬‬
‫کار گروهی‬
‫‪‬با توجه به دستورکار انتخاب شده برای برنامه جلب‬
‫حمايت خود‪ ،‬هدف کلی برنامه را بنويسيد‪.‬‬
‫‪‬برای موضوع انتخاب شده و با توجه به معيارهای نوشتن‬
‫اهداف اختصاص ی‪ ،‬اهداف اختصاص ی مناسب بنويسيد‪.‬‬
‫‪‬از بین اهداف اختصاص ی نوشته شده‪ ،‬يکی از آنها را برای‬
‫طی ساير مراحل طراحی برنامه انتخاب کنيد و داليل انتخاب‬
‫خود را بيان نماييد‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫مراحل جلب حمايت‬
‫‪ -4‬شناسايي و تحليل دست اندرکاران‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫دست اندرکاران‬
‫)‪(Stakeholders‬‬
‫‪‬افراد‪ ،‬گروه ها و سازمان هايی که مستقيم يا‬
‫غیرمستقيم بر برنامه تاثیر می گذارند يا از نتايج آن‬
‫تاثیر می پذيرند‪.‬‬
‫‪‬شناسايي و تحليل اين افراد و گروه ها‪ ،‬جهت اصلي‬
‫برنامه هاي جلب حمايت همه جانبه در حوزه سالمت‬
‫را مشخص می کند‪.‬‬
‫‪29‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫گروه های اصلی دست اندرکاران‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪30‬‬
‫ذي نفعان )‪ :(Beneficiaries‬کسانی که از نتايج برنامه ما سود‬
‫خواهند برد و به نحوی گروه هدف مداخالت در حوزه سالمت محسوب‬
‫می شوند‪.‬‬
‫شرکا )‪ :(Partners‬افراد‪ ،‬گروه ها يا سازمان هايي که اشتراک منافع‬
‫با ما دارند و می توانند منابع حمايتی را در اختيار طراحان و مجريان‬
‫برنامه بگذارند‪.‬‬
‫تصميم گیرندگان )‪ :(Decision makers‬افرادی که بدون موافقت‬
‫آنها امکان پيشبرد برنامه ها وجود ندارد‪ .‬سطوح تصميم گیری در مورد هر‬
‫موضوعی می تواند متعدد و متفاوت باشد‪.‬‬
‫مخالفین )‪ :(Adversaries‬افراد‪ ،‬گروه ها يا سازمان هايي که از‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫برنامه و رسيدن به اهداف آن واقعا زيان می بينند و يا تصور‬
‫پيشرفت‬
‫داليل تحليل دست اندرکاران‬
‫‪ ‬با تحليل دست اندرکاران می توان افراد يا گروه هاي تاثیرگذار بر‬
‫برنامه را شناسايي کرد و برای تاثیرگذاری بر آنها اقدام نمود‪.‬‬
‫‪ ‬تحليل دست اندرکاران می تواند به شناسايي و جلب منابع مالي‪،‬‬
‫انساني و پشتيباني مورد نياز برنامه کمک کند‪.‬‬
‫‪ ‬شناخت مخالفت ها و تالش براي کاهش آنها‪ ،‬منفعت ديگر تحليل‬
‫دست اندرکاران است‪.‬‬
‫‪31‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫معيارهای تحليل دست اندرکاران‬
‫‪‬شناسايي زيرگروه های هر گروه اصلی از دست اندرکاران‬
‫‪‬میزان آشنايي دست اندرکاران با گروه يا سازمان عمل‬
‫کننده‬
‫‪‬موافقت دست اندرکاران با جايگاه گروه يا سازمان عمل‬
‫کننده در برخورد با موضوع‬
‫‪‬دانش و وضعيت نگرش گروه دست اندرکار نسبت به‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫‪ 32‬موضوع‬
‫معيارهای تحليل دست اندرکاران‬
‫‪ ‬حمايت های قبلی و بالقوه گروه دست اندرکار‬
‫‪ ‬گروه های ثانويه تاثیرگذار بر دست اندرکاران‬
‫‪ ‬هنجارها‪ ،‬ارزش ها و باورهای غالب در گروه دست اندرکار‬
‫‪ ‬اندازه گروه های دست اندرکار و محل استقرار آنها‬
‫‪ ‬تاثیرات بالقوه آنها بر موضوع جلب حمايت همه جانبه‬
‫‪ ‬موانع ارتباط با دست اندرکاران و نحوه برخورد با آنها‬
‫‪33‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫جدول تحلیل دست اندرکاران‬
‫دست‬
‫اندرکاران‬
‫زيرگروه ها‬
‫ذی نفعان‬
‫تصميم‬
‫گيرندگان‬
‫شرکا‬
‫مخالفان‬
‫‪www.mui.ac.ir 34‬‬
‫بزرگی (اندازه)‬
‫و محل‬
‫حضور آنها‬
‫دانش و نگرش‬
‫فرد نسبت به‬
‫موضوع‬
‫تاثيرات بالقوه آنها بر‬
‫برنامه جلب حمايت‬
‫همه جانبه‬
‫موانع ارتباط با آنها و‬
‫نحوه غلبه بر اين‬
‫موانع‬
‫کار گروهي‬
‫‪ ‬دست اندرکاران برنامه جلب حمايت خود را مشخص کنيد‪.‬‬
‫‪ ‬مخاطب کلی را دسته بندی کنيد و به دسته اختصاص ی برسيد‪.‬‬
‫‪ ‬درباره معيارهای زير برای هر دسته اختصاص ی بحث کنيد‪:‬‬
‫‪ ‬میزان آشنايي گروه دست اندرکار با گروه يا سازمان ما‬
‫‪ ‬میزان دانش گروه دست اندرکار از موضوع جلب حمايت همه جانبه‬
‫‪ ‬میزان توافق گروه دست اندرکار با جايگاه ما در برخورد با موضوع‬
‫‪ ‬میزان حمايت قبلی و بالقوه گروه دست اندرکار از موضوع‬
‫‪ ‬تاثیرات بالقوه آنها بر موضوع جلب حمايت همه جانبه‬
‫‪ ‬گروه های ثانويه تاثیرگذار بر دست اندرکار برنامه ما‬
‫‪35‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫مراحل جلب حمايت‬
‫‪ -5‬رويكردهای جلب حمايت همه جانبه و‬
‫فنون ترغيب کننده‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫رویکردهاي کلیدي جلب حمایت همه جانبه‬
‫‪ .1‬درگیر کردن رهبران )‪(Leaders Involvement‬‬
‫‪ .2‬کار با رسانه های جمعی‬
‫‪ .3‬ایجاد شراکت و ائتالف )‪(Partnership & Coalition‬‬
‫‪ .4‬تحرک اجتماعي )‪(Social Mobilization‬‬
‫‪ .5‬ظرفیت سازي )‪(Capacity Building‬‬
‫‪3‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫درگیر کردن رهبران جامعه‬
‫)‪(Leaders Involvement‬‬
‫‪ ‬رهبران جامعه‪ ،‬کسانی هستند که در تسهيل فرآيند تغيیر در زمينه مشکالت‬
‫سالمت جامعه تاثیر مهمی دارند و مشارکت آنان در مراحل طراحي‪ ،‬اجرا و‬
‫ارزشيابي برنامه هاي حوزه سالمت می تواند با کاستن از میزان مخالفت های‬
‫آنها با برنامه به جلب حمايت آنان منجر شود‪.‬‬
‫‪ ‬رهبران را می توان به سه گروه تقسيم کرد‪:‬‬
‫‪ .1‬قانونگزاران که وظيفه وضع قوانین را بر عهده دارند‬
‫‪ .2‬سياستگزاران که سياست ها را شکل می دهند‬
‫‪ .3‬مديران اجرايي که وظيفه دارند که سياست ها را اجرا کنند‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫نحوه درگیرکردن رهبران جامعه‬
‫‪‬محیط های رسمی (نشست ها‪ ،‬سمینارها و کنفرانس ها)‬
‫‪‬محیط های غیررسمی (تجمع های عمومی‪ ،‬جشنواره ها و‬
‫رخدادهای ورزشی‪ ،‬داخل منازل)‬
‫‪‬روش های مستقیم (جلسات‪ ،‬نامه نگاری ها و رسانه ها)‬
‫‪‬روش های غیرمستقیم (همکاران‪ ،‬دوستان و همسران آنها)‬
‫‪3‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫ايجاد شراکت و ائتالف‬
‫)‪(Partnership and Coalition‬‬
‫‪ ‬برای رسيدن به اهداف همسو و مشترک‪ ،‬و نه لزوما يکسان‪ ،‬به يکديگر می‬
‫پيوندند و با هم کار می کنند‪.‬‬
‫‪ ‬شراکت می تواند رسمي يا غیر رسمي‪ ،‬دائمی يا موقت باشند‪.‬‬
‫‪ .1‬هماهنگی )‪ :(Coordination‬هر کس ی وظيفه خود را انجام می دهد و‬
‫تالش می شود اين وظايف تزاحم يا تضادی با هم نداشته باشند‪.‬‬
‫‪ .2‬همکاری )‪ :(Cooperation‬تقسيم وظايف صورت گرفته است تا کس ی‬
‫کار تکراری انجام ندهد و منابع درست مصرف شود‪.‬‬
‫‪ .3‬همدستی )‪ (Collaboration‬يا ائتالف )‪ :(Coalition‬همه تحت امر يک‬
‫مديريت واحد هستند و تقسيم دقطق وظايف و منابع شده است و وظايف‬
‫مکمل يکديگر هستند‪.‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫محاسن و معایب شراکت و ائتالف‬
‫‪ ‬محاسن‪ :‬افزایش قدرت حمایت‪ ،‬امنیت تالش های جلب حمایت‪ ،‬چند‬
‫برابر کردن منابع موجود مالي و انساني‪ ،‬تقویت مشروعیت و تاثیر‬
‫تالش ها‪ ،‬ایجاد رهبری جدید در برنامه ها و تشکیل شبکه های‬
‫سازمانی‬
‫‪ ‬معایب‪ :‬بازماندن از سایر امور مربوط به گروه یا سازمان‪ ،‬به خطر‬
‫افتادن احتمالی موقعیت افراد‪ ،‬تاثیرپذیری شراکت از سازمان های‬
‫بزرگتر و در نهایت به خطر افتادن کلیه فعالیت های جلب حمایت‬
‫در صورت شکست خوردن شراکت‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫کار با رسانه هاي جمعي‬
‫‪‬قابل رویت کردن و شناساندن برنامه یا سازمان برای‬
‫جامعه‬
‫‪‬اطالع رسانی به تصمیم گیرندگان و جامعه درباره فعالیت‬
‫ها‬
‫‪‬تحریک کردن بحث در زمینه مشکل مورد نظر‬
‫‪‬ایجاد حمایت عمومی از فعالیت ها و سازمان‬
‫‪‬افزایش جلب منابع‪ ،‬عضویت و یا حامیان جنبش مورد نظر‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫ملزومات یک پوشش رسانه ای مناسب‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪4‬‬
‫سرمایه گزاری روی برقراری ارتباطات رسانه ای‬
‫حفظ ارتباط با کمک فنون و تکنولوژی های رسانه ای‬
‫تسهیل دستیابی اصحاب رسانه ها به اطالعات و داده ها‬
‫رفتار همراه با احترام با دست اندرکاران رسانه ها‬
‫توجه به ‪ 5F‬در ارتباطات رسانه ای‪ :‬سریع‪ ،‬واقعی‪ ،‬صریح‪،‬‬
‫منصفانه و دوستانه‬
‫ایجاد کانالی برای ارتباط منظم با دروازه بان های رسانه ای‬
‫قدردانی از خبرنگاران و دست اندرکاران رسانه ها از طریق‬
‫اعطای جوایز و دادن سایر انگیزه بخش ها)‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫تحرک اجتماعي‬
‫)‪(Social Mobilization‬‬
‫تبدیل مردم و گروه ها از حالت منفعل به افراد مشارکت جو‬
‫و فعال که می تواند‪:‬‬
‫‪‬اعتبار‪ ،‬مشروعیت و قدرت اعمال نفوذ بر سیاستگزاران‬
‫را افزایش دهد‬
‫‪‬اعتماد و کارایي و عزت نفس آحاد جامعه را باال ببرد‬
‫‪‬برنامه را از حالت متخصص محوري خارج کند‪.‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫اقدامات الزم برای تحرک اجتماعی‬
‫‪‬درگیرساختن رهبران جامعه‪ ،‬تاثیرگذاران و رهبران مذهبی‬
‫‪‬شناسایی گروه های کلیدی و شاخص موجود‬
‫‪‬شناسایی کانال های اطالع رسانی موجود در جامعه‬
‫‪‬سازماندهی گروه ها شامل شناسایی اعضای گروه ها‪،‬‬
‫رهبران آنها و وجوه مشخصه آنان‬
‫‪‬بسیج گروه ها از طریق نشست های محلی‪ ،‬بحث های‬
‫گروهی‪ ،‬رسانه های سنتی و مردمی‪ ،‬سرگرمی‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫ظرفيت سازي‬
‫)‪(Capacity Building‬‬
‫‪ ‬ايجاد زير ساخت هاي الزم برای اجرای برنامه ها شامل‪:‬‬
‫‪ .1‬ايجاد نظام رهبری و مديريت‬
‫‪ .2‬گسترش شبکه جلب کنندگان حمايت همه جانبه‬
‫‪ .3‬توانمندسازی و حفظ دانش و مهارت کافی در نیروی انسانی‬
‫‪ .4‬تخصيص منابع الزم برنامه‬
‫‪ .5‬ايجاد زمينه شراکت براي حمايت از تغيیرات مورد نظر‬
‫‪ .6‬خلق دست اندرکاران متعدد‬
‫‪ .7‬تدوين نظام هاي اطالعاتي براي تقويت نوآوري ها‬
‫‪ .8‬هماهنگي و مديريت برنامه هاي اجتماعي مورد نياز براي تغيیر‬
‫‪4‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫فنون ترغيب سازي‬
‫‪ .1‬اعمال فشار ‪Pressuring‬‬
‫‪ .2‬حساس سازی ‪Sensitizing‬‬
‫‪ .3‬مذاکره ‪Negotiating‬‬
‫‪ .4‬تظلم يا دادخواهی ‪Petitioning‬‬
‫‪ .5‬چانه زنی يا اعمال نفوذ ‪Lobbying‬‬
‫‪ .6‬مناظره ‪Debating‬‬
‫‪ .7‬به تحرک واداشتن ‪Mobilizing‬‬
‫‪ .8‬فنون رسانه ای ‪Media techniques‬‬
‫‪4‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫عوامل موثر در انتخاب فنون‬
‫‪ .1‬طبيعت موضوع جلب حمايت همه جانبه‬
‫‪ .2‬گروه های مختلف دست اندركاران‬
‫‪ .3‬میزان دسترس ي به منابع‬
‫‪4‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫دست اندرکاران‬
‫ذي نفعان‬
‫شرکا‬
‫مخالفان‬
‫تصميم گيرندگان‬
‫فنون‬
‫حساس سازي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تحرک اجتماعي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫گفتگو‬
‫‪‬‬
‫مناظره‬
‫‪‬‬
‫مذاکره‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫البی (اعمال نفوذ)‬
‫‪‬‬
‫دادخواهي‬
‫‪‬‬
‫ايجاد فشار‬
‫فنون رسانه اي‬
‫‪‬‬
‫‪4‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫کار گروهي‬
‫‪ ‬با توجه به نتايج کارهای گروهی پيشین خود و برای اجرای برنامه‪ ،‬درباره‬
‫اجزای کليدی پيام جلب حمايت خود بحث کنيد‪:‬‬
‫‪ .1‬محتوای پيام‬
‫‪ .2‬زبان‬
‫‪ .3‬فرستنده يا منبع پيام‬
‫‪ .4‬فورمت يا رسانه‬
‫‪ .5‬زمان و مکان انتقال پيام‬
‫‪ ‬کدام رويکردها و فنون را برای ترغيب مخاطبان خود به کار می بريد؟‬
‫استدالل های خود را ارائه کنيد‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫مراحل جلب حمايت‬
‫‪ -4‬توليد پيام جلب حمايت‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫پيام‬
‫‪‬پيام همان افکار‪ ،‬نظرات ويا پاسخ هاي ما به شرايط‬
‫است که قصد ابراز آنرا داريم‪.‬‬
‫‪‬پيام هاي کالمي‪ :‬شامل تمام جنبه هاي گفتاری است‬
‫‪‬پيام هاي غیرکالمي‪ :‬شامل رفتارهاي صوتي غیرکالمی و‬
‫غیرصوتي مانند حالت هاي چهره است‬
‫‪52‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫خلق پيام‬
‫استفاده از پيام به عنوان ابزاری موثر و مهم در برنامه های‬
‫جلب حمايت همه جانبه قادر است‪:‬‬
‫• به دست اندرکاران برنامه اطالعات بدهد )‪(Inform‬‬
‫• انگیزه بخش باشد )‪(Motivate‬‬
‫• آنها را قانع کند )‪(Persuade‬‬
‫• آنان را به سمت عمل حرکت دهد ‪(Move to‬‬
‫)‪.Action‬‬
‫‪53‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫گام های اساس ی در توليد پيام‬
‫‪ .1‬توجه و تمرکز بر يک ايده اصلی‬
‫‪ .2‬سازماندهي اطالعات‪ :‬استفاده نظام مند از محتوای پيام و‬
‫انتخاب چارچوب مشخص قبل از پرداختن به محتوای پيام‬
‫‪ .3‬توجه به ويژگی های پيام‪ :‬خصوصيات محتوايي و ساختاری‬
‫پيام شامل دقت و درستي محتوا‪ ،‬نحوه ارائه مطلب مورد‬
‫نظر‪ ،‬جاذبه برای توجه به پيام و ترغيب مخاطب برای تغيیر‪،‬‬
‫سبک و شکل پيام‪ ،‬قابليت فهم پيام و توان سرگرم کنندگی‬
‫آن‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫پنج عنصر کليدي پيام‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫‪(5‬‬
‫‪55‬‬
‫محتوای پيام )‪(Content‬‬
‫زبان پيام )‪(Language‬‬
‫فرستنده پيام يا منبع )‪(Messenger‬‬
‫شکل انتقال پيام )‪(Format‬‬
‫زمان و مکان انتقال پيام‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫محتوای پيام‬
‫)‪(Content‬‬
‫‪‬ايده اصلی پيام است و در آن مشخص می شود‬
‫که قرار است کدام ديدگاه را به مخاطب خود‬
‫منتقل کنيد؟ و قرار است مخاطب از پيام شما‬
‫چه بفهمد؟‬
‫‪56‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫زبان‬
‫)‪(Language‬‬
‫‪ ‬کلماتی که برای ارتباط با مخاطب به کار می گیريم‪ ،‬زبان‬
‫را شکل می دهد‪ .‬مطمئنا ارتباط با يک پژوهشگر با‬
‫ارتباط با يک گروه از جوانان زبان متفاوتی خواهد‬
‫داشت‪.‬‬
‫‪ ‬آيا کلمات مورد استفاده در پيام روشن و واضح هستند‬
‫يا افراد مختلف‪ ،‬برداشت های متفاوتی از آن دارند؟ آيا‬
‫زبان به کار رفته در پيام متناسب با گروه هدف است؟‬
‫‪57‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫فرستنده پيام يا منبع‬
‫)‪(Messenger/Source‬‬
‫‪‬فردی که پيام را منتقل می کند‪ .‬آيا فرستنده پيام‬
‫مورد وثوق مخاطب است؟ آيا امکان آن وجود‬
‫دارد که برای انتقال پيام به مخاطبین‪ ،‬از‬
‫مشارکت نمايندگان يک جامعه کمک گرفته‬
‫شود؟‬
‫‪58‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫شکل انتقال پيام‬
‫)‪(Format/Medium‬‬
‫‪‬مجرايي که برای انتقال يک پيام مورد استفاده قرار‬
‫می گیرد‪ .‬کدام فورمت برای انتقال پيام به مخاطب‬
‫تاثیر بيشتری دارد؟ برای هر يک از دست اندرکاران و‬
‫مخاطبین برنامه کدام فورمت يا رسانه مناسب تر‬
‫است؟‬
‫ارتباط چهره به چهره بيشتر تاثیر می گذارد يا يک طومار‬
‫امضاشده يا يک برنامه راديويي تلويزيونی؟‬
‫‪59‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫عوامل موثر در انتخاب شکل انتقال پيام‬
‫الف‪ -‬هزينه‪ :‬معموال استفاده از برخی فورمت های انتقال پيام مانند راديو و‬
‫تلويزيون‪ ،‬هزينه بااليي دارد و بايد به دنبال رايگان کردن و يا کاهش‬
‫هزينه استفاده از اين رسانه های گران بود و يا از آنها صرفنظر کرد‪.‬‬
‫ب‪ -‬خطر‪ :‬برخی موارد ممکن است انتقال پيام جلب حمايت خطراتی را به‬
‫دنبال داشته باشد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬وقتی موضوع انتخاب شده مورد‬
‫اختالف يا مناقشه در بین گروه های مختلف در يک جامعه باشد‪.‬‬
‫ج‪ -‬در معرض ديد قرارگرفتن‪ :‬گروهی که می خواهند خود و پيامشان در‬
‫معرض ديد دست اندرکاران قرار گیرد‪ ،‬استفاده از فورمت های‬
‫اختصاص ی را مدنظر قرار می دهند‪ .‬بازديد فرد يا گروه کليدی از محل‬
‫اجرای يک پروژه خاص‪ ،‬فرصت مناسبی برای اين موارد فراهم می کند‪.‬‬
‫‪60‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫زمان و مکان انتقال پيام‬
‫‪‬کجا و چه زمان قرار است پيام جلب حمايت همه‬
‫جانبه به مخاطب منتقل شود؟‬
‫‪‬در بسياری موارد‪ ،‬جلب حمايت کنندگان از مراسم‬
‫روزهای خاص در سال استفاده می کنند‪ .‬روز مادر‪،‬‬
‫روز جهانی بهداشت‪ ،‬روز کارگر و ‪ ...‬از جمله اين زمان‬
‫های مناسب است‪.‬‬
‫‪61‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫ويژگی های يک پيام اثربخش‬
‫‪ ‬روشن و واضح بودن‬
‫‪ ‬غیرمتناقض بودن‬
‫‪ ‬معتبر بودن‬
‫‪ ‬ترغيب کنندگی‬
‫‪ ‬پيشنهادگر اقدام بعدي‬
‫‪62‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫‪ ‬متناسب با مخاطب‬
‫‪ ‬جذاب و جلب توجه کننده‬
‫‪ ‬متناسب با فرهنگ‬
‫‪ ‬دارای تنوع شکلی‬
‫‪ ‬پيش آزمون شده‬
‫‪62‬‬
‫انواع سبک پيام‬
‫‪ ‬جاذبه عاطفي در برابر جاذبه منطقی‪ :‬تمرکز بر روی‬
‫احساسات مخاطب و يا استفاده از منطق و استدالل‬
‫(معموال پيام های عاطفی تاثیر بيشتری دارند‪).‬‬
‫‪ ‬جاذبه مثبت در برابر جاذبه منفي‪ :‬تاکيد پيام بر نتايج‬
‫مثبت مربوط به محتوا يا اشاره به نتايج منفی حاصل از‬
‫رفتار (پاسخ به پيام هاي مثبت بهتر از پيام هاي منفي‬
‫است‪).‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬
‫انواع سبک پيام‬
‫‪ ‬جاذبه جمعي در برابر جاذبه شخص ي‪ :‬تاکيد پيام بر فوايد‬
‫جمعی و يا پرداختن نتايج مربوط به فرد‬
‫‪ ‬پيام با نتيجه گيري مشخص در برابر پيام با نتيجه گيري‬
‫باز‪ :‬مواردی که نتيجه گیری مشخص ی ارائه می شود‪ ،‬در‬
‫مقابل مواردی که نتيجه گیری برعهده مخاطب گذاشته می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ ‬جاذبه هاي بيان تکراري يا بيان يک باره پيام‪ :‬پيام هايي‬
‫که به دفعات و تکراری به موضوعی می پردازند و يا پيامی‬
‫‪www.mui.ac.ir‬رای يک بار منتقل می شود‪.‬‬
‫که تنها ب‬
‫اجزای کليدی در پيام های جلب حمايت‬
‫‪ ‬توصيف موضوع در پيام‪ :‬معرفي و بيان واضح و روشن موضوعی که جلب‬
‫حمايت برای آن مورد نظر است‬
‫‪ ‬بيان بزرگي موضوع‪ :‬پرداختن به بزرگي و اهميت موضوع مورد نظر است که‬
‫باعث مي شود توجه مخاطب به مساله مورد نظر جلب گردد‪ .‬بيان نتايج و‬
‫تبعات حاصل از مساله و مقايسه آن با آنچه قابل فهم و درک است و‬
‫استفاده از ابزارهای مناسب مانند اعداد و ارقام مفيد است‪.‬‬
‫‪ ‬بيان تاثير منفي مشکل بر جامعه يا گروه هاي جمعيتي‪ :‬ذکر تاثیرات منفي‬
‫حاصل از موضوع بر جامعه در پيام ضروري است‪.‬‬
‫‪ ‬انتظارات از دست اندرکاران‪ :‬پيامی که حاوی انتظارات از گروه مخاطب‪،‬‬
‫تکليف گروه مخاطب پيام را مشخص می کند‪.‬‬
‫‪65‬‬
‫‪www.mui.ac.ir‬‬