Transcript Slide 1
بسم هللا الرحمن
الرحیم
بررسی سالمت در دوره سالمندی
مراقبت های اساسی و پایه در سالمندی
Basics of geriatric cares
دکتر خلیل نوکهن اهوازی
MPHسالمندی
مشهد شهریور 93
2
مقدمه
پدیده سالمندی یک روند تكاملی تدریجی است كه از زمان
تشکیل و تقسیم نطفه شروع و تا مرگ ادامه می یابد و طی
آن ظرفیت رشد ،تقسیم و عملكرد سلولي از بین می رود و
درنهایت منجر به مرگ می گردد.
پیری به عنوان آخرین دوره زندگی دنیایی انسان همواره
مورد توجه متفکران علوم دینی ،اجتماعی ،زیست شناسی
و پزشکی قرار داشته است.
3
اهمیت سالمندی
حال
آینده
انفجار جمعیت جوان
انفجار جمعیت سالمند
جویای شغل
جویای شاغل
شهرک کارگری
شهرک سالمندی
سالمت مادر و کودک
سالمت سالمندان
اوقات فراغت نوجوانان و جوانان
اوقات فراغت سالمندان
اهداف سالمت درسالمندی
تعریف مفاهیم سالمتی در سالمندی
بررسی تغییرات بیولوژیك وفیزیولوژیك دردوره
سالمندی
ارزیابی ومراقبت های جامع در سالمندی
پیشگیری از بیماری و معلولیت در سالمندی
مراقبت های اساسی در سالمندی
افزایش کمیت وكیفیت زندگی در سالمندی
سالمندی و بیماری
با افزایش سن بسیاری از عملكردهای فیزیولوژیك بدن
كاهش می یابد.
افت فیزیولوژیك در اثر افزایش سن نرمال بوده و بیماری
تلقی نمی شود.
تغییرات بیولوژیك و فیزیولوژیك ناشی از افزایش سن
سالمندی طبیعی اطالق می گردد.
سالمند سالم
سالمند بدون اختالالت عملكردی فیزیولوژیك و بیماری
سالمند طبیعی
سالمند با اختالالت عملكردی فیزیولوژیك طبیعی و بدون بیماری
سالمند بیمار
سالمند با بیماری مزمن
ارزیابی جامع
تفاوت ارزیابی جامع سالمندان با ارزیابی استاندارد
• بررسی محورهای غیر طبی مثل توانایی عملكرد و
كیفیت زندگی
• ارزیابی سالمت توسط یك تیم (پزشک ،پرستار،
مددکار و)...
ارزیابی جامع سالمندی CGA
ارزیابی جامع سالمندان شامل ارزیابی توانایی عملكرد،
سالمت جسمی ،شناختی و ذهنی ،وضعیت اجتماعی و محیطی
ارزیابی جامع سالمندی امروزه در سال 1930توسط
ماژوری وارن در انگلستان پایه گذاری شد.
Comprehensive Geriatric Assessment
مزایای ارزیابی جامع سالمندی
غربالگری و تشخیص زودرس بیماری
بهبود مهارت های شناختي و عاطفی
بهبود استقالل عملكردی
كاهش عوارض جانبی دارو درمانی
كاهش موارد و زمان بستری در بیمارستان
كاهش موارد ارجاع به سرای سالمندی
كاهش هزینه های سالمت و مراقبت
كاهش مرگ و میر
نکات کلیدی در CGA
هدف اصلی سالمندان
سرویس درست ،در زمان درست و در مکان درست
ارائه خدمات سالمتی با کمیت و کیفیت مناسب
11
اجزای ارزیابی جامع سالمندی
اجزا
ارزیابی طبی
ارزیابی عملكردی
ارزیابی روانی
ارزیابی اجتماعی
ارزیابی محیطی
ابزار
لیست مشكالت
بیماری های همزمان و شدت بیماری
وضعیت مصرف دارو
وضعیت تغذیه
توانایی انجام فعالیت هاي روزمره زندگي
توانایی استفاده از وسایل روزمره زندگي
وضعیت فعالیت بدنی/ورزش
تعادل در وضعیت ثابت و حركت
تست شناختی
تست افسردگی
نیاز به حمایت و دارایی
ارزیابی وضعیت منابع مراقبتی و مالي
ایمنی منزل
حمل ونقل و آموزش سالمت
استانداردهای ارزیابی
Validity
Sensitivity and specificity
Reliability
Responsiveness to change
Format, language and cultural issues
13
ابزارهای ارزیابی جامع سالمندی
ابزار
روش اجرا
امتیاز
مدت زمان
(دقیقه)
ADL
مصاحبه با بیمار ،مراقب یا پرستار
0- 12
2- 4
IADL
مصاحبه با بیمار ،مراقب یا پرستار
0- 16
3-5
MMSE
مصاحبه با بیمار
0 - 30
5 - 15
GDS
مصاحبه با بیمار
0- 15
3-6
Tinettiعملكرد بیمار در حفظ تعادل و راه رفتن 0 - 28
0 - 30
مصاحبه با بیمار ،مراقب یا پرستار
MNA
جمع
5 - 15
20 - 30
38-75
ابزارهای ارزیابی جامع سالمندی
ابزار
غیر وابسته
(خفیف)
نیازمند کمک
(متوسط)
وابسته
(شدید)
MMSE
21و باالتر
10-20
کمتر از 9
GDS
کمتر از 5
5-9
بیشتر از 10
Tinetti
MNA
بیشتر از 24
بیشتر از 23
19-24
17-23
کمتر از 19
کمتر از17
اعضای اصلی تیم
پزشک سالمندان یا پزشک دوره دیده(مسئول تیم)
پرستار(هماهنگ کننده)
مددکار اجتماعی
کارشناس تغدیه
فیزیوتراپیست
روانشناس
16
اعضای کمکی تیم ارزیاب
Cardiologist
Neurologist
Psychiatrist
Clinical Psychologist
Ophthalmologist
Orthopedist
Physiatrist
ENT Specialist
Gynecologist
Urologist
Rheumatologist
Endocrinologist
17
كیفیت زندگی یك مقوله كامال شخصی
تجربیات سالمند
اعضای خانواده و دوستان
فرهنگ سالمند
پس باید
درمان سالمند نه بر اساس عمر سالمند بلکه براساس آرزوها،
عوارض بیماری ،میزان بقای ،امید زندگی و احتمال
اثرمداخله دربهبود كیفیت زندگی طرح ریزی شود.
تقویت خود مراقبتی سالمندان
اجرای شیوه زندگی سالم در دوره سالمندی
تقویت ارتباط سالمند با پزشك
پیگیری درمان بیماری و مراجعه بموقع به پزشک
ثبت وضعیت عاطفی و جسمی توسط خود سالمند
باال بردن سطح عملكردی سالمند از طریق افزایش آگاهي و
بهبود مهارت ها
ایجاد مهارت های الزم درسالمند در راستای تامین اهداف
سالمت
ارتقای كیفیت مراقبت ها
تدوین استانداردها
آموزش و تشکیل تیم درمانی
طراحی ابزار ثبت اطالعات سالمت سالمند
بررسی جامع سالمت سالمند با تاكید بر پیشگیری
نظارت ،ارزیابی و پایش سالمت سالمند
مهمترین عوامل تاثیر گذار بر تظاهرات بیماری در
سالمندی
درک غلط از سالمندی طبیعی
پاسخ فیزیولوژیك متفاوت به بیماری
تاثیر بیماری های مزمن متعدد
درمان چند دارویی
بیماری های شایع دوران سالمندی
Arthritis
Hypertension
Hearing impairment
Vision impairment
Coronary artery disease
Chronic lung disease
Diabetes mellitus
Peripheral vascular disease
Cancer
Cognitive impairment
Parkinson's disease
Cerebrovascular disease
22
اصول درمان بیماری های مزمن سالمندان
اصالح شیوه زندگي
تقویت عملكرد
شناسایی بیماری های برگشت پذیر
اطالع از سیرطبیعی بیماری
احتمال عدم تشخیص علت بیماری
پرهیز از درمان چند دارویی تا حد ممکن
توجه به تظاهرات تغییر یافته بیماری
توجه به نیاز های روانی و اجتماعی
عوامل مؤثر بر سالمندی آسیب پذیر
سن (كهن سالی)
بی تحركی
تغذیه نامناسب
پوكی استخوان
مصرف داروها (چند دارویی)
وقایع استرس زا (فوت یا بیماری شدیدهمسر)......،
رفاه اجتماعی و وضعیت اقتصادی نا مناسب ( بیمه ،مسكن،
قدرت خریدو)........
عالئم شایع سالمند آسیب پذیر
)(Frail elderly
ضعف و كاهش وزن
تحلیل عضالت
عدم تحمل به ورزش
سقوط های مكرر
بی حركتی
بی اختیاری
بیماری های مزمن كنترل نشده
انواع مراکز مراقبتی سالمندان
• خدمات داخل خانه )(Home Service
• خدمات تعمیر خانه )(Home Maintenance
• خدمات مراقبت تلفنی )(Telephone Check – in
• مراكز نگهداری روزانه مبتنی بر جامعه )Community-
)based Adult Day Care
•
• توانمند سازی فرد مراقب كننده و خانواده
)(Respite Care
• مراكز چند منظوره )(Multipurpose center
مراقبت و درمان در منزل )(Home Care
•
• مراقبت و خدمات درمانی در فعالیت های روزمره زندگی
• )(Assisted-Living/Non-SkilledNursing Home
• بخش مراقبت طوالنی و خدمات درمانی تخصصی دراز مدت
•
•
•
)(Skilled Nursing Home-long Term Care
بخش مراقبت حاد )(Acute Geriatric Ward
بخش مراقبت توانبخشی)(Rehabilitation Ward
مراقبت و خدمات درمان روزهای آخر زندگی ( Hospice
)Care-Palliative Car
جمع بندی
در تهیه و تدوین برنامه های توسعه توجه به
سالمند مولد ،خانواده و سالمندان
درآمد و تغذیه سالمندان
دسترسی به خدمات سالمت ،بهداشت و سالمت روان
سالمندان
مسکن و محیط زیست سالمندان
خدمات اجتماعی وآموزش سالمندان
مراقبت و حمایت از مراقبین سالمندان
ضروری است.
28
رفرنس:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی .سالمندان ایران در آینه آمار .وزارت تعاون کار و رفاه
اجتماعی .مرداد .1391
مركز آمار ایران .سرشماري عمومي نفوس و مسكن 1385نتایج كلي شهر تهران .تهران.
مركز آمار ایران.1385.
توحیدي-م.بررسی وضعیت سالمندي در شهر تهران .تهران .جامعه شناسان.1390 .
سازمان ثبت احوال کشور .مجموعه آمارهای جمعیتی کشور .دفتر آمار و اطالعات
جمعیتی.خرداد .1389
میرفالح نصیري-س .مشخصه هاي جمعیت شناختي سالمندي جمعیت و نماگر هاي مربوط در
ایران .گزیده مطالب آماري1386 .
Hazzard,Bloss,Ettinger,Haller ouslander,:Principles of Geriatric
Medicine and GERONTOLOGY,Foeth Edition 1999 Braddom.
Physical medicine and Rehabilitation textbook 2000, chapter:
Principles of Geriatrics Rehabilitation
پدیده سالمندي دكتر احمدعلي اكبري كامراني عضو هیئت علمي دانشگاه علوم بهزیستي و
توانبخشي
مراقبت های بهداشتی اولیه در سالمندان ایران دکتر شهربانو مقصودنیا
ارزیابی جامع سالمندان CGAدکتر رضا فدایی وطنعضو هیئت علمي دانشگاه علوم بهزیستي
و توانبخشي
29
من ا ...التوفیق