Transcript Slide 1

2
‫‪D‬‬
‫فصل اول‬
‫نگاهي به مباني معرفت‬
‫شناس ي تحقيق در علوم‬
‫رفتاري‬
‫‪C‬‬
‫‪P‬‬
‫‪A‬‬
‫‪ ‬پارادايم هاي تحقيق‬
‫‪ ‬اصالت تحصلي‬
‫‪ ‬تفسير گرايي‬
‫‪ ‬نظريه انتقادي‬
‫‪ ‬پسا ساخت گرايي‬
‫پارادايم هاي تحقيق‬
‫تفسير گرايي‬
‫اصالت تحصلي‬
‫(اثبات گرايي)‬
‫پسا ساخت گرايي‬
‫نظريه انتقادي‬
‫اصالت تحصلي‬
‫‪‬اثبات گرايي‬
‫‪‬پسا اثبات گرايي‬
‫پارادايم اثبات گرايي‬
‫مفروضه اصلي آن است که واقعيت را مي توان از طريق‬
‫عملياتي کردن فرايند عيني تحقيق‪ ،‬بدون آلوده شدن با‬
‫ارزش هاي محيطي کشف کرد‬
‫پارادايم پسا اثبات گرايي‬
‫ضمن اينکه مستقل بودن واقعيت از ارزش هاي پژوهشگر را مفروض‬
‫مي دارد به اين امر اذعان مي کند که نمي توان فرايند پي بردن به‬
‫واقعيت راکامال“ به طور عملياتي کرد و واقعيت را شناخت‪.‬‬
‫روش هاي تحقيق مورد استفاده شامل روش هاي آزمايش ي‪ ،‬شبه‬
‫آزمايش ي و سايرروش هاي کمي است که در ان متغيرهاي ناخواسته را‬
‫مي توان کنترل يا حذف کرد‪.‬‬
‫ديدگاه تفسيري‬
‫‪ ‬واقعيت مشروط به تجربه انسان و تفسير اوست‪.‬انسان از طريق‬
‫تجربه مي تواند دانش مربوط به واقعيت را در ذهن خود بسازد‪.‬‬
‫پژوهشگر از طريق تعامل با موضوع مورد پژوهش‪ ،‬به شناخت آن نايل‬
‫مي شود‪.‬‬
‫‪ ‬روش هاي تحقيق در اين ديدگاه شامل مطالعه موردي‪ ،‬قوم نگاري‪،‬‬
‫پديدارشناختي و تحقيق تاريخي است‪.‬‬
‫ديدگاه انتقادي‬
‫مفروضه اصلي آن است که واقعيت مادي و مستقل از ذهن انسان‬
‫است اما اذعان مي کند که هرگز نمي توان آن را به طور عيني و کامل‬
‫شناخت‪.‬‬
‫روش تحقيق مورد استفاده شامل شيوه هايي مانند اقدام پژوهي و قوم‬
‫نگاري انتقادي است که از طريق مشارکتي انجام مي شود‪.‬‬
‫ديدگاه پساساخت گرايي‬
‫‪ ‬پژوهشگر به بازنمايي هاي چندگانه اي از واقعيت هاي اجتماعي از‬
‫طريق زبان و گفتمان در بافت هاي گوناگون محيطي مي پردازد‪.‬‬
‫‪ ‬روش پژوهش در اين ديدگاه‪ ،‬تحليل گفتمان است‪.‬‬
‫جنبه هاي هستي شناس ي‪،‬معرفت شناس ي‪،‬روش شناس ي و روش‬
‫تحقيق بر اساس چهار پارادايم‬
‫ديدگاه‬
‫فلسفي‬
‫هستي شناس ي‬
‫معرفت شناسايي‬
‫تاثير ديدگاه هاي معرفت شناس ي بر روش تحقيق درعلوم رفتاري با‬
‫تاکيد بر علوم تربيتي‬
‫علم‪( :‬منابع شناخت) )‪(Mouly,1970‬‬
‫‪ .1‬شيوة استناد به مقام صالحيت دار؛ )‪(Authorization‬‬
‫‪ .2‬شيوة شهود (سير و سلوك)؛ )‪(Mystical Mode‬‬
‫‪ .3‬شيوة خرد گرايانه (تجربه شخص ي)؛ )‪(Rationalistic‬‬
‫‪ .4‬روش علمي؛ )‪(Scientific Method‬‬
‫علم‪( :‬مراحل روش علمي) )‪(Dewey‬‬
‫‪ .1‬پي بردن به مسئله‬
‫‪ .2‬جستجوي پيشينه‬
‫‪ .3‬تدوين فرضيه‬
‫‪ .4‬مشاهده و آزمون فرضيه‬
‫‪ .5‬پذيرش‪ ،‬رد و يا تعديل كردن فرضيه‬
‫عناصر اصلي فرايند پژوهش علمي‬
‫نظريهها‬
‫استدالل قياس ي‬
‫فرضيه ها‬
‫تفسير فرضيه ها‬
‫تدوين ابزار و ‪...‬‬
‫استدالل استقرايي‬
‫مفهوم پردازي‬
‫و پردازش گزاره‬
‫تصميم گيري براي‬
‫قبول يا رد فرضيه ها‬
‫تعميم تجربي‬
‫يافته ها‬
‫آزمون فرضيه ها‬
‫اندازه گيري و‬
‫برآورد پارامترها‬
‫مشاهده‬
‫اقتباس از ‪wallace, 1971‬‬
‫مراحل تفضيلي اجراي طرح تحقيق علمي‬
‫‪ -1‬انتخاب موضوع تحقيق‬
‫‪ -2‬بيان مسئله‬
‫‪ -3‬پيشينة تحقيق‬
‫‪ -4‬بيان گزاره هاي مسئله (هدف ‪ /‬فرضيه ‪ /‬سوال ها)‬
‫‪ -5‬مشخص كردن متغيرها و مقياس سنجش آنها‬
‫‪ -6‬تعيين ابزار اندازه گيري‬
‫‪ -7‬مشخص كردن جامعة كورد بررس ي‪ ،‬نمونه و حجم نمونه‬
‫‪ -8‬انتخاب روش تحقيق‬
‫‪ -9‬گردآوري داده ها‬
‫‪ -10‬تنظيم و تلخيص داده ها‬
‫‪ -11‬تحليل داده ها و نتيجه گيري‬
‫‪ -12‬تدوين گزارش و اشاعة يافته ها‬
‫منابع مختلف شناخت‬
‫‪ .1‬استناد به مقام صالحيت دار‬
‫‪ .2‬شيوههاي مبتني بر سير و سلوک و رمز و راز‬
‫‪ .3‬شيوه خرد گرايانه‬
‫‪ .4‬روش علمي‬
‫روش علمي‬
‫‪ .1‬پي بردن به مسئله‬
‫‪ .2‬جستجوي پيشينه‬
‫‪ .3‬تدوين فرضيه‬
‫‪ .4‬مشاهده و آزمون فرضيه‬
‫‪ .5‬پذيرش‪ ,‬رد يا تعديل کردن فرضيه‬
‫موضوع يابي‬
‫جلسه دوم‬
‫عنوان نويس ي‬
‫بيان مسأله‬
‫گزارههاي تحقيق‬
‫مراحل تدوين و اجراي يک طرح پژوهش ي‬
‫انتخاب‬
‫موضوع تحقيق‬
‫اول ين مرحل ه در ت دوين و اج راي ي ک ط رح‬
‫پژوهش ي است‪.‬‬
‫شناسايي‬
‫و بيان مسئله‬
‫عرض ه ش واهدي دال ب ر وج ود مس ئله‬
‫توسط پژوهشگر ميباشد‬
‫گزارههاي مسئله‬
‫و نحوه بيان آنها‬
‫بخ شه اي ي ک مطالع ه ح اوي ي ک بي ان‬
‫کل ي‪ ،‬اهمي ت مس ئله و گ زارهه اي خ ا‬
‫مسئله تحقيق است‬
‫شرايط‬
‫انتخاب‬
‫موضوع‬
‫‪1‬‬
‫عالقة پژوهشگر‬
‫‪2‬‬
‫بديع بودن‬
‫‪3‬‬
‫پژوهش پذير بودن‬
‫‪4‬‬
‫اهميت و الويت‬
‫‪5‬‬
‫توانايي پژوهشگر‬
‫‪6‬‬
‫منابع مادي‬
‫‪7‬‬
‫منابع اطالعاتي‬
‫‪8‬‬
‫به صرفه بودن‬
‫شرايط تدوين موضوع تحقيق‬
‫‪ .1‬موضوع به صورت يك جمله مثبت خبري؛‬
‫‪ .2‬عدم استفاده از كلمات زائدي بدون نقش و باري در تحقيق؛‬
‫‪ .3‬آزمون پذير مطرح شدن موضوع؛‬
‫‪ .4‬ريشه داشتن در علم مربوطه؛‬
‫‪ .5‬محدود بودن موضوع‬
‫تحقيق( ماهيتي‪/‬زماني‪/‬مكاني‪ /‬جامعه آماري)‬
‫منابع و مراجع موجود براي‬
‫انتخاب موضوع تحقيق‬
‫‪ . 1‬استفاده از تجارب شخص ي و فردي محقق؛‬
‫‪ .2‬استنتاج از نظريه ها و فرضيات موجود و مطرح؛‬
‫‪ .3‬استفاده از متون مربوط به موضوع تحقيق؛‬
‫مسأله تحقيق‬
‫‪ ‬عبارتس ت از ي ك جمل ه اس تفهامي ك ه رابط ه موج ود ب ين دو ي ا‬
‫چند متغير را م ورد بررس ي ق رار م ي ده د و پان پ اي ن پرس ش چي ي‬
‫است كه در تحقيق مورد جستجو است‪.‬‬
‫‪ ‬اگ ر ي ك مس ئله علم ي باش د‪ ،‬هم واره ش امل دو ي ا چن د متغي ر‬
‫خواهد بود‪.‬‬
‫روش تبديل موضوع به مسئله‬
‫روش استخوان ماهي‬
‫موضوع‬
‫مسأله‬
‫طبقه بندي مسائل تحقيق‬
‫‪ .1‬مسائل توصيفي ‪ /‬استنباطي؛‬
‫‪ .2‬مسائل تك متغيري ‪ /‬چند متغيري؛‬
‫‪ .3‬مسائل همبستگي ‪ /‬تجربي؛‬
‫‪ .4‬مسائل حاوي قضاوت هاي اوليه؛‬
‫ويژگيهاي مسأله تحقيق‬
‫‪ .1‬بيان كننده يك رابطه بين دو يا چند متغير؛‬
‫‪ .2‬صورت سوالي داشتن‪ ،‬به روشني و بدون ابهام ؛‬
‫‪ .3‬قابل آزمون بودن‪ ،‬با متغيرهايي قابل اندازه گيري؛‬
‫‪ .4‬موضع اخالقي يا آرماني نداشتن؛‬
‫‪ .5‬محدود بودن و قابل سنجش دامنه و اثر؛‬
‫‪ .1‬مقدمه‬
‫‪ .2‬ويژگي هاي مسأله‬
‫‪ .3‬ابعاد يا گستردگي مسأله‬
‫‪ .4‬محيط مسأله‬
‫‪ .5‬عوامل احتمالي بروز مسأله‬
‫‪ .6‬نتايج حل مسأله‬
‫‪ .7‬اهميت و ضرورت حل مسأله‬
‫‪ .8‬پيامدهاي ناش ي از عدم حل مسأله‬
‫‪ .9‬چگونگي حل مسأله‬
‫ويژگيهاي موضوع تحقيق‬
‫‪ .1‬عالقه پژوهشگر‪ :‬موضوع تحقيق بايد مورد عالقه پژوهشگر باشد‪.‬‬
‫‪ .2‬بديع بودن‪ :‬نو و تازه باشد و بصورت خالقانه مطرح شود‪.‬‬
‫‪ .3‬پژوهش پذير بودن‪ :‬موضوع پژوهش بايد به حل مشکل يا کاهش آن منجر شود‪.‬‬
‫‪ .4‬اهميت واولويت‪ :‬انجام دادن پژوهش جديد تا چه اندازه اهميت دارد‪.‬‬
‫‪ .5‬توانايي پژوهشگر‪ :‬پژوهشگر در انتخاب موضوع بايد توانايي خود را مورد نظر قرار دهد‪.‬‬
‫‪ .6‬من ابع م ادي‪ :‬ني روي انس اني‪ ،‬اب زار ان دازهگي ري‪ ،‬بودج ه‪ ،‬تجهي ات و س اير ل وازم م ادي باي د در‬
‫دسترس پژوهشگر باشد‪.‬‬
‫‪ .7‬من ابع اطالع اتي‪ :‬در انتخ اب موض وع تحقي ق باي د ب ه من ابع اطالع اتي دسترس ي داش ت‪ .‬ت ا امکان‬
‫بازنگري پژوهشهاي قبلي و بررس ي پيشينه تحقيق فراهم شود‪.‬‬
‫‪ .8‬ب ه ص رفه ب ودن‪ :‬انج ام دادن تحقي ق پيرام ون موض وع م ورد نظ ر باي د از جنب هه اي علم ي و نظ ري‬
‫مقرون به صرفه باشد‪.‬‬
‫ويژگيهاي يک بيان مسئله خوب‬
‫‪ .1‬انتقال اهميت مسئله‬
‫‪ .2‬تحديد مسئله در يک حوزه تخصص ي‬
‫‪ .3‬اطالعات کلي در باره تحقيقات انجام شده‬
‫‪ .4‬چارچوبي براي ارائه نتايج تحقيق‬
‫گزارههاي مسئله و نحوه بيان آنها‬
‫تعريف و ويژگي‪:‬‬
‫بخ شه اي اولي ه ي ک مطالع ه ح اوي ي ک بي ان کل ي‬
‫مس ئله‪ ،‬اهمي ت مس ئله و گ زارهه اي خ ا مس ئله‬
‫تحقيق است‪.‬‬
‫مالک هاي ارزيابي مسئله و گزارههاي تحقيق‬
‫اجزاء گزاره مسئله‬
‫‪ . 1‬هدفهاي تحقيق‪ :‬در اجراي پژوهشه اي علم ي پ ز از بي ان‬
‫مس ئله تحقي ق پژوهش گر‪ ,‬قص د خ ود را ب ه ص ورت عملي اتي‬
‫بيان ميکند‪.‬‬
‫‪ .2‬سئوالهاي تحقيق‪ :‬مسئله تحقيق در مطالعات کيفي و کم ي‬
‫ميتواند بصورت سوال بيان شود‪.‬‬
‫‪ .3‬فرض يهه اي تحقي ق‪ :‬ح دس بخردان هاي در ب اره رابط ه دو ي ا‬
‫چند متغير است‪.‬‬
‫ردهبندي سئواالت تحقيق‬
‫ل‬
‫‪ .1‬س واله اي توص يفي‪ :‬در اي ن گون ه س واله ا معم وال از کلم ات چ ه‬
‫ميباشد؟ چيست؟و چگونه است؟ استفاده ميشود‪.‬‬
‫‪ .2‬س واله اي رابط هاي‪ :‬در اي ن گون ه س واله ا چگ ونگي رابط ه دو ي ا‬
‫چند متغير مورد نظر قرار ميگيرد‪.‬‬
‫‪ .3‬سوالهاي تفاوتي‪ :‬اي ن س واله ا ب ا تف اوت س طوح متغيره ا س رو کار‬
‫دارد‪.‬‬
‫منطق زير بنايي فرضيهها‬
‫‪ .1‬مفاهيم و يا نظريههاي مرتبط با مسئله‬
‫‪ .2‬مشاهدههاي تجربي ناش ي از تحقيقات قبلي‬
‫فرضيه تحقيق‬
‫تعريف‪ :‬حدس بخردانهاي درباره رابطه دو يا چند متغير است‪.‬‬
‫منطق زيربنايي فرضيهها‪ :‬فرضيه را بر دو اساس ميتوان تدوين‬
‫کرد‪.‬‬
‫فرضيه تحقيق و فرض آماري‬
‫سازه و متغير‬
‫تعريف مفهومي‬
‫به تعريف يک واژه توسط‬
‫واژههاي ديگر اشاره دارد‪.‬‬
‫تعريف عملياتي‬
‫بر ويژگيهاي قابل مشاهده‬
‫استوار است‪.‬‬
‫انواع تعريف عملياتي‬
‫تعريف عملياتي اندازه پذير‪:‬‬
‫عملي اتي ک ه باي د انج ام پ ذيرد ت ا ان دازهگيري ي ک مفه وم ي ا‬
‫سازه ميسر شود‪.‬‬
‫تعريف عملياتي آزمايش ي‪:‬‬
‫ايج اد ش رايط آزمايش ي الزم ب راي ب روز پدي ده م ورد‬
‫مطالعه‬
‫جلسه سوم‬
‫سازه‪ ,‬مفهوم‪,‬‬
‫متغير‬
‫انواع متغيرها‬
‫سازه‬
‫‪Construct‬‬
‫برخي واژهها مانند ه وش‪ ,‬ان گي ش‪ ,‬مفهوم خ ود‪,‬‬
‫اضطراب شغلي و ‪ ...‬به صورت مستقيم قابل مشاهده‬
‫نيستند که به آنها سازه گفته ميشود‪.‬‬
‫سازهها از نظريهها مشتق ميشوند‪.‬‬
‫مفهوم‬
‫‪Concept‬‬
‫تجريدي از رويدادهاي قابل مشاهده است ‪.‬‬
‫کميتي است که ميتواند از واحدي به واحد ديگر يا از يک‬
‫شرايط مشاهده به شرايط ديگر مقادير مختلفي را اختيار کند‪.‬‬
‫مثل صندلي‬
‫ميتواند باشد‪.‬‬
‫مفهومي که متغيرهاي آن‬
‫رنگ‬
‫اندازه‬
‫وزن‬
‫انواع متغيرها‬
‫کيفي‬
‫اين متغير ها را متغيرهاي مقولهاي ني مينامند‬
‫که شامل حالتهاي گوناگون يک ويژگي است‪.‬‬
‫مانند جنسيت‪ ،‬مذهب ‪ ،‬شغل و غيره‬
‫کمي‬
‫متغي رهايي هستند که براي اندازهگيري آنها‬
‫ميتوان اعداد را به وضعيت آزمودني و بر طبق‬
‫قاعدهاي معين منتسب کرد‪..‬‬
‫تشخيص و نامگذاري متغيرها‬
‫‪ .1‬متغي ر مس تقل‪ (Independent variable) :‬ي ک ويژگي از مح يط في يکي ي ا‬
‫اجتم اعي اس ت ک ه بع د از انتخ اب‪ ،‬دخال ت ي ا دس تکاري ش دن توس ط محق ق‬
‫مقاديري را مي پذيرد تا تاثيرش بر روي متغير ديگر (متغير وابسته) مشاهده شود‪.‬‬
‫‪ .2‬متغي ر وابس ته‪ (Dependent variable) :‬متغي ري اس ت ک ه تغيي رات آن‬
‫تحت تاثير متغير مستقل قرار ميگيرد‪.‬‬
‫‪ .3‬متغير تعديل کننده‪ (Moderator varable) :‬متغير کيفي يا کمي اس ت ک ه‬
‫جهت يا مي ان رابطه مين متغيرهاي مستقل و وابسته را تحت تاثير قرار ميدهد‪.‬‬
‫‪ .4‬متغي ر کنت رل‪(Control varialbe) :‬زم اني ک ه محق ق اث ر برخ ي متغيره ا را‬
‫کنترل نموده و آنها را خنثي کند‪.‬‬
‫‪ .5‬متغي ر مداخل هگر‪ (Intervening Varialbe) :‬متغي ري اس ت ک ه محق ق‬
‫براي استنتاج از نحوه تاثيرمتغير مستقل بر متغير تابع مورد نظر قرار مي دهد‪.‬‬
‫مقياسهاي اندازهگيري متغيرها‬
‫‪ ‬انواع مقياسها‪:‬‬
‫‪.1‬مقياس اسمي )‪ (Normal scale‬مثل جنسيت‪ :‬زن ‪ -‬مرد‬
‫‪.2‬مقياس رتبهاي (ترتيبي) )‪ (Ordinal Scale‬طبقه اجتماعي‪-‬اقتصادي‬
‫‪.3‬مقياس فاصلهاي )‪ (Interval Scale‬عملکرد در آزمون رياض ي‬
‫‪.4‬مقياس نسبتي )‪ (Ratio Scale‬قد – سن ‪ -‬وزن‬
‫‪ ‬تبديل مقياسها‬
‫سطوح ارزيابي‬
‫رتبه يا سطح‬
‫ترتيب‬
‫فاصله‬
‫مبناي صفر‬
‫غير واقعي‬
‫مبناي صفر‬
‫واقعي‬
‫اسمي‬
‫خير‬
‫خير‬
‫خير‬
‫خير‬
‫رتبه اي‬
‫بله‬
‫خير‬
‫خير‬
‫خير‬
‫فاصله اي‬
‫بله‬
‫بله‬
‫بله‬
‫خير‬
‫نسبتي‬
‫بله‬
‫بله‬
‫بله‬
‫بله‬
‫نوع مقياس‬
‫مقياسهاي اندازهگيري متغيرها‬
‫‪‬‬
‫مقياس اسمي‪ :‬عبارت اسمي يعني نامگذاري کردن (زن‪-‬مرد)‬
‫‪ ‬مقي اس رتب هاي(ترتيب ي)‪ :‬عب ارت ترتيب ي يعن ي ترتي ب دادن (طبق ات‬
‫اجتماعي)‬
‫‪ ‬مقي اس فاص لهاي‪ :‬مقي اس فاص لهاي ن ه تاه ا ترتي ب اش ياء را نماي ان‬
‫مينماي د بلک ه فاص له ب ين آنه ا را ني مش خص ميکن د‪( .‬عملک رد در آزم ون‬
‫رياض ي)‬
‫‪ ‬مقياس نسبتي‪ :‬مقياس نسبتي دقيقترين مقياس اندازهگيري است‪( .‬ق د‬
‫‪ -‬سن ‪ -‬وزن)‬
‫مشخص كردن متغيرها و تعريف عملياتي‬
‫و مقياس سنجش متغيرها‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫انواع تعاريف‪:‬‬
‫مفهومي ‪Conceptual definition‬‬
‫عملياتي ‪Operational definition‬‬
‫انواع تعريف عملياتي‬
‫الف‪ :‬تعريف عملياتي اندازه پذير‬
‫ب‪ :‬تعريف عملياتي آزمايش ي‬
‫(دستهبندي ديگر)‬
‫مشخص كردن متغيرها و تعريف عملياتي‬
‫و مقياس سنجش متغيرها (ادامه)‬
‫تقسيم بندي متغيرها بر اساس نقش در تحقيق‪:‬‬
‫‪ .1‬متغير مستقل‬
‫‪ .2‬متغير وابسته‬
‫‪ .3‬متغير تعديل كننده‬
‫‪ .4‬متغير كنترل‪:‬‬
‫‪ .1‬كنترل هاي تحقيقي‬
‫‪ .2‬كنترل هاي آماري‬
‫‪ .5‬متغير مداخله گر(مزاحم)‬
)‫انواع متغيرها (دستهبندي ديگر‬
Independent Variables
‫متغير مستقل‬
1
Dependent Variables
‫متغير وابسته‬
2
Quality VS. Quantity Variables
‫متغير كمي يا كيفي‬
3
Active VS. Attribution Variables
‫متغير فعال يا خصيصه اي‬
3
Moderating Variables
‫متغير تعديل كننده‬
3
Control Variables
‫متغير كنترل‬
3
Intervening Variables
‫متغير مداخله كننده‬
3
‫نكته مهم در تعيين متغيرها‬
‫يك متغير اعم از اينكه مستقل‪ ،‬وابسته‪،‬‬
‫مداخلهگر‪ ،‬يا تعديل كننده باشد‪ ،‬بايد نوع‬
‫آن با مطالعة دقيق عواملي كه در هر وضعيت‬
‫عمل ميكنند‪ ،‬معين شود‪.‬‬
‫رابطة متغير مستقل و متغير وابسته‬
‫كاميابي فرآورده جديد‬
‫متغيرمستقل‬
‫ارزشهاي مديران‬
‫متغيرمستقل‬
‫بهاي سهام در بازار‬
‫متغير وابسته‬
‫فاصلة قدرت‬
‫متغير وابسته‬
‫رابطة متغير مستقل و وابسته همراه با متغير تعديل كننده‬
‫شمار كتاب ها‬
‫توانايي خواندن‬
‫متغيرمستقل‬
‫متغير وابسته‬
‫سواد والدين‬
‫متغير تعديل كننده‬
‫تنوع نيروي كار‬
‫متغيرمستقل‬
‫اثربخش ي سازماني‬
‫تخصص مديريتي‬
‫متغير تعديل كننده‬
‫متغير وابسته‬
‫رابطة متغيرهاي مستقل‪،‬مداخلهگر‪ ،‬تعديل كننده و وابسته‬
‫زمان ‪t1 :‬‬
‫‪t2‬‬
‫‪t3‬‬
‫تنوع نيروي كار‬
‫هم افزايي خالق‬
‫اثربخش ي سازماني‬
‫متغيرمستقل‬
‫متغيرمداخله گر‬
‫زمان ‪t1 :‬‬
‫متغير وابسته‬
‫‪t2‬‬
‫‪t3‬‬
‫تنوع نيروي كار‬
‫هم افزايي خالق‬
‫اثربخش ي سازماني‬
‫متغيرمستقل‬
‫متغيرمداخله گر‬
‫تخصص مديريتي‬
‫متغير تعديل كننده‬
‫متغير وابسته‬
‫مدل ‪ /‬نظريه مشخصات شغلي‬
‫متغيرهاي مستقل‬
‫متغير هاي مداخله گر‬
‫متغير هاي وابسته‬
‫ابعاد اساس ي كار‬
‫حاالت روان شناختي‬
‫نتيجه كاري‬
‫تنوع كاري‬
‫هويت كاري‬
‫اهميت كاري‬
‫احساس داشتن كاري‬
‫مهم‬
‫افزايش انگي ه‬
‫استقالل كاري‬
‫مسئوليت در قبال كار‬
‫بازخور‬
‫آگاهي از نتايج عملكرد‬
‫بهبود كيفيت كاري‬
‫شدت نياز به‬
‫رشد كاركنان‬
‫متغيرتعديل كننده‬
‫افزايش رضايت شغلي‬
‫كاهش غيبت و ترك كار‬
‫مشخص كردن متغيرها و تعريف عملياتي و مقياس‬
‫سنجش متغيرها‬
‫انواع تعاريف‬
‫مفهومي‬
‫عملياتي‬
‫انواع تعريف عملياتي‬
‫الف‪ :‬تعريف عملياتي اندازه پذير‬
‫ب‪ :‬تعريف عملياتي آزمايش ي‬
‫انواع تعاريف‬
‫تعريف مفهومي‬
‫ديگراست‪( .‬مانند فرهنگ لغت)‬
‫تعريف يك مفهوم با استفاده از مفاهيم‬
‫‪ .1‬تعريف با مفاهيمي جز مفهوم مورد اشاره؛‬
‫ويژگيها‬
‫‪ .2‬برتري تعريف مثبت بر تعريف منفي؛‬
‫تعريف عملياتي‬
‫عبارت از مشخص كردن فعاليتهاي محقق براي اندازهگيري يا دستكاري‬
‫يك متغيراست‪ ،‬متغير عملياتي راهنما و دستورالعمل پژوهشگر است‪.‬‬
‫‪ .1‬تعريف عملياتي اندازه پذير‬
‫‪ .2‬تعريف عملياتي ازمايش ي‪-‬تجربي‬
‫انواع‬
‫جلسه چهارم‬
‫بررس ي‬
‫پيشينه تحقيق‬
‫بررس ي پيشينه تحقيق‬
‫‪ ‬مقاصد بررس ي پيشينه تحقيق‬
‫‪ ‬منابع اطالعاتي براي بررس ي پيشينه تحقيق‬
‫‪ ‬فرايند بررس ي پيشينه تحقيق‬
‫‪ ‬تنظيم گزارش پيشينه تحقيق‬
‫مقاصد بررس ي پيشينه تحقيق‬
‫‪ ‬تعريف و تحديد مسئله‬
‫‪ ‬قرار دادن يافتهه اي تحقي ق در چ ارچوب تحقيق ات‬
‫قبلي‬
‫‪ ‬اجتناب از دوباره کاري‬
‫‪ ‬انتخاب روشها و ابزار اندازهگيري دقيقتر‬
‫هدف از بررس ي پيشينه تحقيق (دستهبندي ديگر)‬
‫‪ .1‬پي بردن به پژوهشهاي انجام شده درباره مسأله‬
‫‪ .2‬آشنايي با روشهاي انجام پژوهشهاي مشابه‬
‫‪ .3‬بدست آوردن چارچوب نظري دربارة مسأله‬
‫‪ .4‬جلوگيري از دوباره كاري‬
‫چگونگي انجام بررس ي پيشينه تحقيق‬
‫‪.1‬‬
‫كشف و شناسايي كليد واژگان مرتبط )‪(key words‬‬
‫‪.2‬‬
‫پي بردن به اسناد و مدارك مربوط به كليد واژگان‬
‫‪.3‬‬
‫انتخاب اسناد و مدارك مرتبط (از نظر موضوع و زمان)‬
‫‪.4‬‬
‫مطالعه و فيش برداري (نقل قول مستقيم يا مفهومي)‬
‫ويژگيهاي چهارچوب نظري‬
‫‪ .1‬متغيره اي م رتبط ب ا موض وع پ ژوهش باي د ب ه روش ني شناس ايي و‬
‫مشخص شوند‪.‬‬
‫‪ .2‬چگونگي ارتباط‪ ،‬روابط مهمي كه بين متغيرها بر پاية نظري ه ه ا تص وير‬
‫شده اند‪ ،‬بايد در تحقيق بيان شوند‪.‬‬
‫‪ .3‬اگ ر در پژوهش هاي پيش ين رواب ط بررس ي ش ده باش ند باي د ب ه مثب ت ي ا‬
‫منفي بودن اين روابط در چهارچوب نظري اشاره شود‪.‬‬
‫‪ .4‬روابط منتظره را بايد حداقل به كمك پژوهشهاي پيشين تبيين كرد‪.‬‬
‫‪ .5‬بايد چهارچوب نظري را طي يك نمودار نمايش داد‪.‬‬
‫بيان گزاره هاي مسئله‬
‫ هدفهاي تحقيق‬:‫الف‬
Good goals are (SMART) goals





Specific
Measurable
Attainable
Relevant
Trackable
S
M
A
R
T
‫منابع اطالعاتي براي بررس ي پيشينه تحقيق‬
‫منابع‬
‫دست اول‬
‫منابع‬
‫دست دوم‬
‫مطالع ات‪ ،‬نوش تهه اي اولي ه ي ک نظري ه پ رداز‪،‬‬
‫محق ق ي ا ش اهد زن ده در ي ک واقع ه اس ت‪.‬‬
‫(يادداشتها – گزارشات – دستنويزهاي مستقيم)‪...‬‬
‫(ه م نه اده) يعن ي ادبي ات نظ ري و تجرب ي قبل ي اس ت‪.‬‬
‫کتابها‪ ،‬مقالههاي منتشر شده و ‪...‬‬
‫برخي منابع تحقيقات روانشناختي و علوم تربيتي‬
‫انتشار يافته در ايران‬
‫‪ ‬مجله نمايه‬
‫‪ ‬چکيده پاياننامههاي ايران‬
‫‪ ‬چکيده پايان نامههاي فارغالتحصيالن ايراني خارج از کشور‬
‫‪ ‬اطالعات علوم تربيتي‬
‫‪ ‬نمايهها و چکيدههاي علوم تربيتي و روانشناس ي ايران‬
‫‪ ‬کتاب هفته‬
‫‪ ‬ساير منابع‬
‫‪‬‬
‫نمايه جاري مجلههاي علوم تربيتي‪ ,‬مديريت‬
‫منابع تعليم و تربيت‪ ,‬مديريت‪ ,‬علوم اجتماعي‬
‫‪‬‬
‫نمايه تربيتي‪ ,‬روانشناس ي‪ ,‬مديريتي‬
‫‪‬‬
‫چکيدههاي روانشناختي‬
‫‪‬‬
‫چکيدههاي جامعهشناختي‬
‫‪‬‬
‫منابع تعليم وتربيت حرفهاي‪ ,‬مديريت سازماني‬
‫‪‬‬
‫چکيدههاي مديريت‬
‫‪‬‬
‫چکيده بيناملللي پاياننامهها‬
‫‪‬‬
‫نمايه جامع پاياننامهها‬
‫‪‬‬
‫نمايههاي استنادي‬
‫‪‬‬
‫منابع دست اول‬
‫جلسه پنجم‬
‫روشهاي تحقيق‬
‫مبحث اول‬
‫دسته بندي روشهاي تحقيق‬
‫در علوم رفتاري و مديريت‬
‫‪ ‬دستهبندي تحقيقات بر مبناي هدف‬
‫‪ ‬دستهبندي تحقيقات بر حسب نحوة‬
‫گردآوري دادهها‬
‫‪ ‬ساير روشها‬
‫دستهبندي تحقيقات بر حسب هدف‬
‫‪(Basic‬ه دف اساس ي اي ن ن وع‬
‫تحقي ق بني ادي‪Research) :‬‬
‫تحقيقات آزمون نظري هه ا‪ ،‬تبي ين رواب ط ب ين پدي دهه ا و اف زودن ب ه مجموع ه‬
‫دانش در يک زمينه خا است‪.‬‬
‫تحقي ق ک اربردي‪(Applicd Research) :‬ه دف تحقيق ات ک اربردي‬
‫توسعه دانش کاربردي در يک زمينه خا است‪.‬‬
‫تحقي ق و توس عه‪(R&D Research & Development) :‬‬
‫فراين دي اس ت ک ه منط ور ت دوين و تش خيص مناس ب ب ودن ي ک ف رآورده‬
‫آموزش ي انجام مي شود‪.‬‬
‫جلسه ششم‬
‫دستهبندي تحقيقات بر مبناي نحوه‬
‫گردآوري دادهها‬
‫تحقيق توصيفي و آزمايش ي‬
‫تحقيق‬
‫توصيفي‬
‫تحقيق‬
‫آزمايش ي‬
‫ش امل مجموع ه روش هايي اس ت ک ه ه دف‬
‫آنه ا توص يف ک ردن ش رايط ي ا پدي دهه اي‬
‫مورد بررس ي است‪.‬‬
‫به منظ ور برق راري (رابط ه عل ت و معل ولي)‬
‫ميان دو يا چند متغير از طرحهاي آزمايش ي‬
‫استفاده ميشود‪.‬‬
‫دستهبندي تحقيق توصيفي‬
‫تحقي ق پيمايش ي‪ (Survey Research) :‬ب راي بررس ي توزي ع ويژگيه اي‬
‫يک جامعه آماري از روش تحقيق پيمايش ي بکار ميرود‪.‬‬
‫تحقي ق همبس تگي‪ (Correlational Research) :‬در اي ن تحقي ق‬
‫رابطه ميان متغيرها براساس هدف تحقيق تحليل ميگردد‪.‬‬
‫اق دام پژوه ي‪ (Action Research) :‬ه دف اي ن دس ته از پ ژوهشه اي‬
‫آموزش ي‪ ،‬توصيف شرايط يا پديدههاي مربوط به نظام آموزش ي ميباشد‪.‬‬
‫دستهبندي تحقيق توصيفي (ادامه)‬
‫بررس ي موردي‪ (Case Study) :‬برخالف پژوهشهاي آزمايش ي پزوهش گر‬
‫به دستکاري متغير مستقل و مشاهده اثر آن بر متغير وابسته نميپردازد‬
‫تحقيق پز – رويدادي(علي – مقايسهاي)‬
‫)‪(Ex-postfacto research‬‬
‫پژوهشگر با توجه به متغير وابس ته ب ه بررس ي احتم الي وق وع آن ميپ ردازد و‬
‫از ن وع تحقيق ات گذش ته نگ ر اس ت و س عي ب ر آن اس ت ک ه از معل ول ب ه‬
‫عل ت احتم الي پ ي بب رد مث ال‪ :‬عل ل احتم الي شکس ت ف روش ي ک محص ول را‬
‫ميتوان از اين روش بررس ي کرد‪.‬‬
‫دستهبندي تحقيق پيمايش ي‬
‫روش مقطعي‬
‫گردآوري دادهها درباره يک ي ا چن د ص فت در ي ک مقط ع از‬
‫زم ان (مث ال‪ :‬تح ول مهاراه اي علم ي ک ارگران بخ ش‬
‫بستهبندي در قسمتهاي الف تا د)‬
‫) ‪(Cross sectional‬‬
‫روش طولي‬
‫گ ردآوري دادهه ا در ط ول زم ان و ي ا ب ه عب ارت ديگ ر در‬
‫زم انه اي مختل ف (مث ال‪ :‬بررس ي تغيي رات رش د درآم د‬
‫شرکت ‪ A‬در طول ‪ 5‬سال)‬
‫) ‪(Longitudingal‬‬
‫روش دلفي‬
‫) ‪(Dephi Techniqqe‬‬
‫گ ردآوري داده از طري ق اتف اق نظ ر ي ک جم ع ص احب نظ ر‬
‫در باره يک موضوع خا‬
‫انواع بررس يها در روش طولي‬
‫بررس ي روند فرايندها‬
‫بررس ي يک گروه ويژه‬
‫بررس ي يک گروه منتخب‬
‫مراحل اقدام پژوهي‬
‫مرحله اول‬
‫تشخيص و برنامهريزي‬
‫مرحله دوم‬
‫اقدام براي رفع مشکل‬
‫مرحله سوم‬
‫مشاهده‬
‫مرحله چهارم‬
‫تحليل و تعديل‬
‫مراحل مطالعه موردي‬
‫بيان مسئله و انتخاب مورد‬
‫انجام عمليات ميداني‬
‫سازماندهي دادهها‬
‫تدوين گزارش‬
‫دستهبندي تحقيقات همبستگي بر حسب هدف‬
‫مطالع ه همبس تگي دو متغي ري‪ :‬در اي ن تحقيق ات ه دف تعي ين مي ان‬
‫هماهنگي تغييرات دو متغير است‪.‬‬
‫تحلي ل رگرس يون‪ :‬ه دف پ يش بين ي ي ک ي ا چن د متغي ر م الک از ي ک ي ا‬
‫چند متغير پيش بين است‪.‬‬
‫تحلي ل م اتريز همبس تگي(کواري انز)‪ :‬در م واقعي ک ه محق ق از‬
‫همبس تگي مجموع هاي از متغيره ا بخواه د تغيي رات متغيره ا را در‬
‫عاملهاي محدودتر خالصه کند‪.‬‬
‫روشهاي ورود متغيرهاي پيش بين در تحليل‬
‫رگرسيون‬
‫روش همزمان‪ :‬تمام متغيرهاي پيش بين با هم وارد تحليل ميشود‪.‬‬
‫روش گام به گام‪ :‬ترتيب ورود متغيرها در دست محقق نيست‪.‬‬
‫روش سلس له مراتب ي‪ :‬ترتي ب ورود متغيره ا ب ر اس اس ي ک چ ارچوب‬
‫نظري يا تجربي مورد نظر محقق صورت گيرد‪.‬‬
‫سه اصل عمده تصميمگيري ورود متغيرها به‬
‫تحليل تصميمگيري‬
‫‪1‬‬
‫رابطه علت و معلولي‬
‫‪2‬‬
‫رابطه متغيرها در تحقيقات قبلي‬
‫‪3‬‬
‫ساختار طرح پژوهش ي‬
‫تحليل ماتريز همبستگي (کواريانز)‬
‫تحليل عاملي‪ :‬با دو هدف متفاوت ميتواند تحليل شود‪.‬‬
‫م دل مع ادالت س اختاري‪ :‬در تحقيق اتي ک ه ه دف آزم ودن م دل‬
‫خاص ي از رابط ه ب ين متغيره ا اس ت‪ ،‬از تحلي ل م دل مع ادالت‬
‫ساختاري استفاده ميشود‪.‬‬
‫اهداف ماتريز کواريانز در تحليل‬
‫عاملي‬
‫هدف اکتشافي‬
‫در ص ورتي ک ه محق ق در ب اره تع داد‬
‫عام له اي خصيص هها‪ ,‬فرض يهاي نداش ته‬
‫باشد‪.‬‬
‫هدف تأييدي‬
‫در ص ورتي ک ه درب اره تع دد عام له اي‬
‫خصيصه‪ ,‬فرضيه موجود باشد‪.‬‬
‫رويکردهاي هدف اکتشافي‬
‫تعيين سازه‬
‫بوس يله ابزاره اي ان دازه گي ري خاص ي‬
‫ارزيابي شدهاند‪.‬‬
‫تلخيص دادهها‬
‫متغيره اي بدس ت آم ده‪ ,‬بص ورت‬
‫شاخصهاي خالصهتري در ميآيند‪.‬‬
‫روش تحقيق پز رويدادي‬
‫(علي ‪ -‬مقايسهاي)‬
‫‪ ‬نکات ضروري در تفسير تحقيقات علي‪ -‬مقايسهاي‪:‬‬
‫‪ .1‬بين متغير مستقل و وابسته يک رابطه آماري برقرار باشد‪.‬‬
‫‪ .2‬محقق بايد مطمئن شود که متغير مستقل قبل از متغير وابس‬
‫بوقوع پيوسته است‪.‬‬
‫‪ .3‬محقق بايد داليل کافي براي رد فرضيه هاي رقيب داشته باشد‪.‬‬
‫‪ ‬کنترل در تحقيقات علي‪ -‬مقايسهاي‬
‫‪ ‬مقايسه تحقيقات پز رويدادي و همبستگي‬
‫ته‬
‫روش هاي تحقيق آزمايش ي‬
‫تعري ف‪ :‬ب ه منظ ور برق راري رابط ه عل ت ‪ -‬معل ولي مي ان دو ي ا‬
‫چند متغير از طرح هاي آزمايش ي استفاده ميشود‪.‬‬
‫ويژگي روش تحقيق آزمايش ي‬
‫روشهاي کنترل آزمودنيها‬
‫شيوه کنترل آزمودنيها در روشهاي تحقيق آزمايش ي‬
‫‪ .1‬انتس اب تص ادفي‪ :‬ه ر ي ک از آزم ودنيه ا ب ا ش انز مس اوي‪ ,‬ب ه گ روه‬
‫آزمايش ي يا گروه گواه منتسب ميشوند‪.‬‬
‫‪ .2‬همت ا ک ردن تص ادفي‪ :‬آزم ودنيه اي انتخ اب ش ده‪ ,‬از نظ ر متغي ر‬
‫ناخواسته همگن باشند‪.‬‬
‫‪ .3‬انتخ اب همگ ن‪ :‬نمون هاي از آزم ودنيه ا ک ه از نظ ر متغي ر ناخواس ته‬
‫همگن هسنتند‪ ,‬انتخاب ميشوند‪.‬‬
‫‪ .4‬تحلي ل کواري انز‪ :‬ب راي کنت رل متغي ر ناخواس ته‪ ,‬م يت وان از اي ن ش يوه‬
‫استفاده کرد‪.‬‬
‫‪ .5‬استفاده از آزمودنيها به عنوان کنترل خودشان‬
‫دستهبندي طرحهاي تحقيقي آزمايش ي‬
‫‪ .1‬تحقي ق تم ام آزمايش ي‪ :‬در اي ن روش محق ق آزم ودنيه ا را بط ور‬
‫تص ادفي ب ه گ روهه اي آزمايش ي منتس ب ک رده و ت اثير متغي ر مس تقل را‬
‫بر متغير وابسته بررس ي کند‪.‬‬
‫‪ .2‬تحقي ق ش به آزمايش ي‪ :‬ط رحه اي آزمايش ي ک ه در آنه ا نت وان از‬
‫انتساب تصادفي استفاده کرد‪.‬‬
‫‪ .3‬تحقيق تک آزمودني‪ :‬در اين طرح محق ق ب ه بررس ي ت اثير ي ک متغي ر‬
‫ب ر متغي ر ديگ ر م يپ ردازد‪ .‬ام ا بررس ي اثره اي متغي ر ب ر ي ک آزم ودني‬
‫متمرکز است‪.‬‬
‫دستهبندي طرحهاي تمام آزمايش ي‬
‫طرحهاي آزمايش ي ب ا گ روه گ واه و انتس اب تص ادفي‪ :‬ب راي بررس ي اث ر‬
‫يک متغير مستقل بر متغير وابسته ميتوان از اين طرح استفاده کرد‪.‬‬
‫ط رح ي ک ع املي ب ا س طوح مختل ف‪ :‬چنانچ ه در ط رحه اي آزمايش ي ب ا‬
‫گروه گواه و انتساب تصادفي به جاي دو گروه سه يا چند گروه منظور شود‪.‬‬
‫ط رحه اي ع املي‪ :‬وقت ي محق ق بخواه د اث ر ب يش از ي ک متغي ر مس تقل را ب ر‬
‫متغير وابسته بررس ي کند از اين طرح استفاده ميشود‪.‬‬
‫حاالت اجراي طرحهاي آزمايش ي‬
‫با گروه گواه و انتساب تصادفي‬
‫حالت اول‪ :‬طرح پز‪ -‬آزمون با گروه کنترل‬
‫‪O1‬‬
‫‪X‬‬
‫‪R‬‬
‫گروه آزمايش ي )‪(E‬‬
‫‪O1‬‬
‫‪X‬‬
‫‪R‬‬
‫گروه کنترل )‪(C‬‬
‫حالت دوم ‪ :‬طرح پيش آزمون و پز آزمون با گروه کنترل‬
‫‪O1‬‬
‫‪X‬‬
‫‪Oَ1‬‬
‫‪R‬‬
‫گروه آزمايش ي )‪(E‬‬
‫‪O2‬‬
‫‪X‬‬
‫‪Oَ2‬‬
‫‪R‬‬
‫گروه کنترل )‪(C‬‬
‫دستهبندي طرحهاي تحقيقات تمام آزمايش مبنا‬
‫‪ .1‬طرح تصادفي شده کامل‪ :‬براي اجراي تحقيق سه گام برداشته ميشود‪.‬‬
‫‪ .1‬بيان فرض آماري‬
‫‪ .2‬تعيين شرايط آزمايش و اندازهگيري متغير وابسته و چگونگي کنترل متغيرهاي ناخواسته‬
‫‪ .3‬مشخص کردن تعداد آزمودنيها و جامعهاي که بايد از آن نمونهگيري کرد‪.‬‬
‫‪ .2‬ط رح بل وکي تص ادفي ش ده‪ :‬در اي ن ط رح تخص يص آزم ودنيه ا ب ه ش رايط ازمايش ي‬
‫فقط از طريق انتساب تصادفي آزمودنيها به سطوح متغير مستقل صورت مي گيرد‪.‬‬
‫‪ .3‬ط رح مرب ع الت ين‪ :‬در اي ن ط رح محق ق اث رات دو متغي ر ناخواس ته را کنت رل م يکن د و‬
‫متغير مستقل را در سطوح مختلف آزمايش ميکند‪.‬‬
‫‪ .4‬ط رح ع املي تص ادفي ش ده کام ل‪ :‬محق ق اث ر دو متغي ر مس تقل را همزم ان در ي ک‬
‫آزمايش بررس ي کند‪.‬‬
‫انواع طرحهاي تحقيق شبه آزمايش ي‬
‫طرح هاي تک ‪ -‬گروهي س ريه اي زم اني‪ :‬بس ط ط رح ت ک گروه ي ب ا‬
‫مشاهده قبل و بعد‬
‫‪O4‬‬
‫‪O3‬‬
‫‪O2‬‬
‫‪O1‬‬
‫‪X‬‬
‫‪Oَ4‬‬
‫‪Oَ3‬‬
‫‪Oَ2‬‬
‫طرحهاي شبه آزمايش ي با گروه گواه‬
‫طرحهاي تک آزمودني‪ :‬بررس ي تاثير يک متغير بر متغير ديگر‬
‫‪Oَ1‬‬
‫انواع طرحهاي تحقيق شبه آزمايش ي با گروه گواه‬
‫ال ف( ط رح دو گروه ي ن ا همس ان ب ا پ يش آزم ون و پ ز آزم ون‪:‬‬
‫متداولترين طرح تحقيقي شبه آزمايش ي‬
‫‪O1‬‬
‫‪X‬‬
‫‪Oَ1‬‬
‫گروه آزمايش ي )‪(E‬‬
‫‪O2‬‬
‫‪X‬‬
‫‪Oَ2‬‬
‫گروه کنترل )‪(C‬‬
‫ب( ط رح دو گروه ي س ريه اي زم اني‪ :‬اج راي ب يش از ي ک پ يش‬
‫آزمون و پز آزمون‬
‫‪O14‬‬
‫‪O13‬‬
‫‪O12‬‬
‫‪O11‬‬
‫‪Oَ11 Oَ12 Oَ13 Oَ14 X‬‬
‫‪O24‬‬
‫‪O23‬‬
‫‪O22‬‬
‫‪O21‬‬
‫‪Oَ21‬‬
‫‪X‬‬
‫‪Oَ24‬‬
‫‪Oَ23‬‬
‫‪Oَ22‬‬
‫جلسه هفتم‬
‫ساير‬
‫روشهاي تحقيق‬
‫ساير روشهاي تحقيق‬
‫روش تحيقيق تاريخي ‪ :‬هدف بکار بردن دادههاي مربوط به واقعيتهاي‬
‫مرتبط با رويدادهاي گذشته و تفسير آنهاست‬
‫روش تحقيق فلسفي‪ :‬تجزيه و تحليل مفاهيم مورد مطالعه‬
‫تحقيق قوم نگاري‪ :‬محقق به توصيف علمي فرهنگهاي مختلف‬
‫ميپردازد‪.‬‬
‫تحليل محتوا‪ :‬بررس ي محتواي آشکار پيامهاي موجود در يک متن‬
‫مراحل تحقيق تاريخي‬
‫الف) بيان مسئله‪ :‬مرحله آغازين تحقيق تاريخي‬
‫ب) گردآوري دادهها ‪ :‬گردآوري آرا و ردپاي وقايع‬
‫ويژگي تحقيقات قومنگاري‬
‫‪ ‬ويژگي محيط گرايي‬
‫‪ ‬ماهيت کيفي ‪ -‬پديدار شناختي‬
‫‪ ‬استفاده از روش شرکت کننده ‪ -‬مشاهده گر‬
‫‪ ‬ديدگاه کل گرا‬
‫تحقيق فلسفي‬
‫تعريف‬
‫روش اجرا‬
‫ويژگي تحقيقات قومنگاري‬
‫‪‬‬
‫ويژگي محيط گرايي‬
‫‪‬‬
‫ماهيت کيفي – پديدار شناختي‬
‫‪‬‬
‫استفاده از روش شرکت کننده ‪ -‬مشاهده گر‬
‫‪‬‬
‫ديدگاه کل گرا‬
‫فرايند تحقيق قوم نگاري‬
‫شناسايي پديده مورد مطالعه‪ :‬زمينه و انديشه کلي رويداد‬
‫شناس ايي آزم ودنيه ا‪ :‬شناس ايي آزم ودنيه ا و زم ان و مک ان م ورد‬
‫مشاهده‬
‫تدوين فرضيهها‬
‫تحليل‪ :‬تنظيم دادههاي حاصل از مشاهده‪ ،‬مصاحبه‪ ،‬اسناد و مدارک‬
‫نتيجهگيري‪ :‬انجام نتيجهگيري پز از هر مرحله از مشاهدات‬
‫مراحل تحليل محتوا‬
‫مرحله آماده سازي و سازمان دهي‬
‫بررس ي مواد(پيام) ‪ :‬رمزگذاري دادههاي خام‬
‫پ ردازش نت ايج(داده ه ا) ‪ :‬بررس ي دادهه اي رمزگ ذاري ش ده ب ه دو‬
‫شيوه دستي و کامپيوتري‬
‫جلسه هشتم‬
‫ابزار جمع آوري‬
‫اطالعات و مقياسهاي‬
‫اندازه گيري‬
‫ابزار اندازهگيري در تحقيق‬
‫‪ ‬پرسشنامه‬
‫‪ ‬مصاحبه‬
‫‪ ‬مشاهده‬
‫پرسشنامه‬
Questionnaire
‫روشهاي گردآوري اطالعات‬
‫مصاحبه‬
‫پرسشنامه‬
‫مشاهده‬
‫بررس ي‬
‫مدارك و اسناد‬
‫پرسشنامه‬
‫تعري ف‪ :‬پرسش نامه مجموع هاي از س والهاس ت ک ه پان پ‬
‫دهنده با مالحظه آنها پانپ الزم را ارائه ميکند‪.‬‬
‫اص ول کل ي تنظ يم پرسش‬
‫نامه‪ :‬داراي اه داف و‬
‫س واله اي تحقي ق‪ ,‬ج ذاب ب ودن ب راي پان خگو‪ ,‬کوت اه و ح اوي‬
‫کليه اطالعات مورد نياز تحقيق‬
‫پرسشنامه‬
‫ل‬
‫پرسشنامه مجموعهاي است از سئواالت كتب ي و غالب ا مبتن ي‬
‫ب ر گزين ههاي مش خص ك ه پان پ دهن ده جوابه اي خ ود را ب ر‬
‫آن درج ميكند‪.‬‬
‫موارد استفاده‬
‫در مواردي كه از راه مشاهده يا مصاحبه نتوانيم حقايق و اطالعات مورد‬
‫نياز را بدست آوريم و يا اگر هم اطالعاتي بدست آمدني باشد پردامنه و‬
‫وسيع و همه جانبه نباشند و يا زماني مورد استفاده قرار ميگيرد كه منابع‬
‫الزم براي كسب اطالعات در دسترس نباشند و ما ناگزير باشيم از طريق‬
‫پرسش از افراد بصير در آن راه گام برداريم‪.‬‬
‫همچنين پرسشنامه در موردي بكار ميرود ك ه محق ق بخواه د نظ ر جمع ي را‬
‫در م ورد مس أله اي بدس ت آورد‪ .‬ط رز تلق ي م ردم را از ي ك مس أله بدان د‪،‬‬
‫فلس فهاي را جس تجو كن د‪ ،‬از دي دگاه مثب ت و منف ي م ردم نس بت ب ه ام ري‬
‫سر در آورد‪.‬‬
‫مزاياي پرسشنامه‬
‫‪ ‬از نظ ر تع داد س ئواالت و دامن ه آن انعط افپ ذيري بيش تري نس بت‬
‫به مصاحبه دارد‪.‬‬
‫‪ ‬از طري ق آن ب ا گ روه وس يعت ري در داخ ل و خ ارج جامع ه م يت وان‬
‫تم اس گرف ت و اطالع ات وس يع و قاب ل اعتم ادتري را م يت وان‬
‫بدست آورد‪.‬‬
‫‪ ‬س رعت عم ل‪ ،‬هزين ه پ ايين‪ ،‬س ادگي و آس اني اج را‪ ،‬همانن دي‬
‫س ياالت ب راي هم ه‪ ،‬مش خصت ر ب ودن ح د و م رز س ئواالت‪ ،‬آس اني‬
‫اس تخراج مطال ب و ارزي ابي باع آن م يش ود ك ه از اي ن ش يوه‬
‫بيشتر استفاده شود‪.‬‬
‫محدوديتهاي پرسشنامه‬
‫‪ ‬مطل ق ب ودن ه ر س ئوال‪ ,‬ع دم امك ان توض يح‪ ،‬ع دم رابط ه‬
‫رواني بين پرسشگر و پانخگو‪.‬‬
‫‪ ‬مبتني بودن پانپها بر محافظه كاري‪ ،‬راز داري‬
‫حضوري‬
‫پرسشنامه‬
‫پستي‬
‫الکترونيکي‬
‫پرسشنامه حضوري‬
‫هرگاه بررس ي در سازمان كوچكي صورت مي گيرد و آمادگي و توانايي‬
‫جمع كردن كاركنان در يك محل وجود داشته باشد تا به پرسشها‬
‫پانپ دهند اجراي حضوري بهترين روش گردآوري اطالعات است‪.‬‬
‫ل‬
‫امتياز اين شيوه آن است كه خود پژوهشگر ميتواند شخصا‬
‫پرسشنامههاي تكميل شده را در مدت زمان كوتاه گردآوري كند و‬
‫هرگونه ترديدي را كه پانپ دهندگان در مورد هر يك از سئواالت‬
‫دارند بيدرنگ برطرف كند‪.‬‬
‫پرسشنامه پستي‬
‫مزيت برجسته آن اين است كه منطقه جغرافيايي گستردهاي را در‬
‫بر ميگيرد‪.‬‬
‫پرسش نامه ه ا از طري ق پس ت ب راي پان پ دهن دگان ارس ال ميش ود‬
‫تا آنان هر گونه كه راحت ترند آنها را تكميل كنند‪.‬‬
‫يكي از دشواريهاي آن اين اس ت ك ه چنانچ ه پان پ دهن ده ب ا ابه امي‬
‫روبرو باشد آن را نميتوان برطرف كرد‪.‬‬
‫در روش ارسال پرسشنامه از طريق پست بايد نكات‬
‫زير رعايت شود‪:‬‬
‫الف) روي پاكت آدرس گيرنده و فرستنده به طور كامل نوشته شود‪.‬‬
‫ب) پرسشنامه و راهنماي آن در پاكت قرار داده شود‪.‬‬
‫ج) ب راي س هولت ك ار ع ودت پرسش نامه تكمي ل ش ده‪ ،‬پاك ت تمب ر زده اي را‬
‫ك ه روي آن آدرس محق ق نوش ته ش ده اس ت ض ميمه كن د ت ا پان خگو ب راي‬
‫ارسال پرسشنامه ناچار به اهيه پاكت و تمبر نباشد‪.‬‬
‫د) در ص ورت امك ان نام ه جداگان ه ي ا ك ارت ي ا نش انهاي يادگ اري ب ه عن وان‬
‫هديه براي پانخگو بفرستد‪.‬‬
‫پرسشنامه الكترونيك‬
‫تكمي ل پرسش نامه ( آن الي ن ) ب ا اتص ال ميك رو كامپيوتره ا ب ه ش بكه‬
‫ه اي رايان ه اي ب راي پان پ دهن دگان ميس ر اس ت‪ .‬همچن ين م ي ت وان‬
‫ديس كهاي داده ه ا را ب راي پان پ دهن دگاني ك ه از رايان ه شخص ي‬
‫استفاده مي كنند ارسال كرد‪.‬‬
‫البته زماني م ي ت وان از اي ن اب زار اس تفاده ك رد ك ه پان پ دهن ده ط رز‬
‫ك ار ب ا رايان ه را بدان د و تماي ل ب ه پان خگويي ب دين طري ق را داش ته‬
‫باشد‪.‬‬
‫اجزاء اصلي پرسشنامه‬
‫الف) نامه همراه يا مقدمهاي براي آماده كردن پانپ دهنده‬
‫جهت تكميل پرسشنامه‪.‬‬
‫ب) دستورالعملها‬
‫ج) سيالها (گويهها)‬
‫اصول‬
‫واژگان‬
‫اصول نگارش‬
‫پرسشها‬
‫واژگان و‬
‫زبان‬
‫محتوا و هدف‬
‫پرسشها‬
‫تقدم و تأخر‬
‫پرسشها‬
‫داده هاي طبقه بندي‬
‫يا اطالعات شخص ي‬
‫اصول‬
‫اندازه گيري‬
‫اصول طراحي‬
‫دسته بندي‬
‫مقوله ها‬
‫پرسشنامه‬
‫استخراج‬
‫پانخها‬
‫مقياسها و‬
‫مقياس بندي‬
‫شكل ظاهري پرسشنامه‬
‫شكل كلي‬
‫طول و اندازه پرسشنامه‬
‫نامه درخواست تكميل براي پانپ دهنده‬
‫راهنمائيهاي مربوط به تكميل پرسشنامه‬
‫اعتبار و‬
‫روايي‬
‫پرسشهاي‬
‫باز‬
‫به پانپ دهنده اجازه ميدهد‬
‫هر گونه مايل است جواب دهد‪.‬‬
‫پرسشهاي‬
‫بسته‬
‫از پانپ دهنده ميخواهد از ميان گزينههايي‬
‫كه پژوهشگر ارائه ميكند يكي را برگزيند‪.‬‬
‫انواع سواالت بسته پانپ‬
‫الف) حالت چند جوابي ‪:‬‬
‫در اي ن س ئواالت پان پ دهن ده يك ي از گزين ههاي ارائ ه ش ده را‬
‫انتخاب نموده و عالمت گذاري ميكند‪.‬‬
‫مثال)‬
‫مسير مهاجرت شما به چه صورتي بوده است ؟‬
‫از جامعه عشايري به روستا ‪‬‬
‫از جامعه عشايري به شهر ‪‬‬
‫از جامعه روستايي به شهر ‪‬‬
‫ب) حالت مقياس چند درجهاي‬
‫در اين نوع سئواالت‪ ،‬پانپ دهنده موضع خود را در مورد موضوعي بر‬
‫روي يك طيف با انتخابي كه به بهترين وجه نمايانگر باورها ‪ ،‬عقايد يا‬
‫نگرش او درباره آن گونه باشد مشخص مي كند‪.‬‬
‫مثال)‬
‫ نقش علوم در زندگي انسان انكار ناپذير است‪.‬‬‫ل‬
‫كامال موافق‬
‫موافق‬
‫بي طرف‬
‫مخالف‬
‫ل‬
‫كامال مخالف‬
‫ج) حالت تعيين اولويت نسبت به موارد ارائه شده‬
‫در اي ن حال ت ي ك س ري گوي ه ارائ ه ش ده و از پان پ دهن ده خواس ته‬
‫مي شود تا ترتيب اهميت آنها را مشخص كند‪.‬‬
‫مثال )‬
‫مشاغل زير را به ترتيب اهميت رده بندي كنيد ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫معلمي ‪ ‬پزشكي ‪ ‬تجارت‬
‫اداري ‪ ‬كشاورزي ‪ ‬كارگر صنعتي ‪‬‬
‫مزايا و معايب سئواالت بسته‪-‬پانپ و باز‪-‬پانپ‬
‫سوالهاي باز پانپ‬
‫سوالهاي بسته پانپ‬
‫مزايا‬
‫معايب‬
‫ آزادي براي پانخگويي وجود دارد‬‫ساختن آن راحت تر است‬‫ امكان پيگيري از طرف مصاحبه گروجود‬‫دارد‪.‬‬
‫ ثبات پانخها در ميان پانپ دهندگان باال مي‬‫رود‬
‫ جدول بندي كردن سريعتر و راحت تر صورت مي‬‫گيرد‪.‬‬
‫‪ -‬توسط پانپ دهندگان مردم پسندتر است‪.‬‬
‫ پانخها منجر به بي ثباتي در طول و محتوا‬‫مي شود‪.‬‬
‫هم سيالها و هم پانخها در معرض تفسير ‪-‬‬
‫اشتباه قرار مي گيرند‪.‬‬
‫‪ -‬جدول بندي و نتيجه گيري مشكل است‬
‫وسعت پانخها ممكن است محدود شود‪-.‬‬
‫ براي ساختن آن زمان بيشتري به كار برده مي‬‫شود‪.‬‬
‫ براي پوشش دادن به موضوع تحقيق نياز به‬‫سيالهاي بيشتري است ‪.‬‬
‫پرسشهاي همراه با واژگان مثبت و منفي‬
‫ب ه ج اي اينك ه هم ه پرسش ها را ب ه ص ورت مثب ت بنويس يم‪،‬‬
‫شايسته است پرسشهايي همراه با واژگان منف ي ني در نظ ر گرفت ه‬
‫شود تا گرايش پانپ دهنده به عالم ت زدن در ي ك س مت مقي اس‬
‫به حداقل برسد‪.‬‬
‫ي ك پرسش نامه خ وب آمي هاي از پرسش هاي مثب ت و منف ي را در‬
‫خود دارد‪.‬‬
‫سئوالهاي مشروط‬
‫ل‬
‫غالب ا بعي ي از س ئوالهاي پرسش نامه ب ه بعي ي از پان خگويان مرب وط م يش ود و‬
‫ب ه پان خگويان ديگ ر ربط ي ندارن د‪ .‬زم اني اي ن ن وع موقعي ت ب روز م يكن د ك ه‬
‫م يخواهي د مجموع ه س ئوالهايي درب اره موض وعي خ ا‬
‫مط رح كني د‪ .‬س ئوالهاي‬
‫متعاقب اي ن مجموع ه از س ئوالها را “س ئوالهاي مش روط“ م ينامن د‪ .‬اينك ه آي ا باي د‬
‫آنه ا را پرس يد ي ا ب ه آنه ا پان پ داد‪ ،‬مش روط ب ه پان په ايي اس ت ك ه ب ه نخس تين‬
‫سئوال در اين مجموعه داده ميشود‪ .‬استفاده از س ئوالهاي مش روط ممك ن اس ت‬
‫ك ار پان خگويان را در تكمي ل پرسش نامه آس ان س ازد‪ ،‬زي را آن ان مواجه ه ب ا پان پ‬
‫دادن به سئوالهايي نيستند كه به ايشان مربوط نيست‪.‬‬
‫آيا تا كنون درباره « برنامه پاسداري از محله » چي ي شنيده ايد ؟‬
‫[ ] بلي‬
‫[ ] خير‬
‫اگر بلي ‪:‬‬
‫ل‬
‫الف) آيا كال آن برنامه را تأييد مي كنيد يا تأييد نمي كنيد ؟‬
‫[ ] تأييد مي كنم‬
‫[ ] تأييد نمي كنم‬
‫[ ] نظري ندارم‬
‫ب) آيا تا كنون در جلسه ساكنان براي پاسداري از محله شركت‬
‫كرده ايد ؟‬
‫[ ] بلي‬
‫[ ] خير‬
‫اگر بلي ‪ :‬آخرين بار چه زماني در جلسه‬
‫شركت كرديد ؟‬
‫انواع سئوالهاي ممكن در يك پرسشنامه‬
‫ل‬
‫‪ ‬پرسشهاي دو وجهي‪ :‬پرسشهايي كه احتماال دو پانپ دارند‪.‬‬
‫‪ ‬پرسش هاي م‬
‫هم‪ :‬پرسش هايي ك ه ب ه گون هاي نگاش ته‬
‫ميشوند كه پانپ دهنده معناي آنها را به درستي درك نميكند و ممكن است آنه ا‬
‫را ب ه گون هاي ديگ ر تفس ير كن د و در نهاي ت اي ن پرسش ها مجموع هاي از پان خهاي‬
‫نادرست را به همراه ميآورند‪.‬‬
‫‪ ‬پرسشهاي مبتني ب ر ي ادآوري گذش ته‪ :‬ممك ن اس ت برخ ي پرسش ها پان پ‬
‫دهن ده را ب ر آن دارن د ك ه تجرب ههايي از گذش ته خ ود را ك ه ب رايش روش ن نيس تند‬
‫ب ه ي اد آورد‪ .‬اي ن پان خها ميتوان د هم راه ب ا س وگيري باش د‪ .‬چن ين اطالع اتي را ب ه‬
‫سادگي ميتوان از پرونده استخدامي افراد بدست آورد‪.‬‬
‫پرسش هاي ه دايت كنن ده‪ :‬پرسش ها نباي د ب ه گون هاي نگاش ته ش وند ك ه پان پ‬
‫دهنده را به دادن پانپهايي هدايت كند كه مورد نظر پژوهشگر است‪.‬‬
‫پرسشهايي كه بار عاطفي دارند‪ :‬نوع ديگري از سوگيري در پرسشها زماني روي‬
‫ميدهد كه آنها با احساسات و عواطف درآميخته شوند‪.‬‬
‫پرسش هاي پيچي ده‪ :‬اي ن گون ه س ئوال ب ه دش واري قاب ل درك اس ت و بن ابراين‬
‫پانپ دهنده وقت زيادي را صرف درك معاني آن ميكند‪.‬‬
‫پرسش هاي منف ي‪ :‬پان پ دهن ده در براب ر س يال منف ي ممك ن اس ت ب ه ط ور ن اخود‬
‫آگاه كلم ات منف ي را نادي ده گرفت ه و متوج ه آنه ا نش ود‪ .‬در اي ن حال ت پان خهاي او‬
‫با واقعيت مطابقت نخواهد داشت‪ .‬در صورتي كه ناچار به استفاده از سئوالهاي‬
‫منف ي باش يد بهت ر آن اس ت ك ه زي ر كلم ات منف ي خ ط كش يده وي ا اي ن كلم ات را ب ا‬
‫حروف درشت مشخص كنيد‪.‬‬
‫مثال )‬
‫نظر شما درباره عدم اعطاي گواهينامه آموزش ضمن خدمت به‬
‫اف رادي ك ه داراي ح داقل دو س ال س ابقه خ دمت م ي باش ند‬
‫چيست ؟‬
‫نظر شما درباره عدم اعط اي گواهينام ه آم وزش ض من خ دمت‬
‫ب ه اف رادي ك ه داراي ح داقل دو س ال س ابقه خ دمت م ي باش ند‬
‫چيست ؟‬
‫اصول اندازهگيري‬
‫اص ولي ب راي ان دازهگيري وج ود دارد ك ه باي د پيگي ري ش ود ت ا اطالع ات‬
‫گ ردآوري ش ده ب راي آزم ودن فرض يهها متناس ب ش وند‪ .‬اي ن اص ول‪،‬‬
‫مقياس ها و فن ون مقي اس بن دي را ك ه در مف اهيم ان دازهگيري ب ه ك ار‬
‫ميرون د و ني س نجش اعتب ار و رواي ي اب زار ان دازهگيري ك ه ب ه ك ار رفت ه‬
‫است در بر ميگيرد‪ .‬مقياسها را بايد متناسب با نوع اطالعات مورد ني از‬
‫ب ه ك ار ب رد‪ .‬س از و كاره اي مختل ف مقياسبن دي ب ه م ا كم ك ميكن د ت ا‬
‫مقياسهاي خود را به درستي مورد استفاده قرار دهيم‪.‬‬
‫روايي و اعتبار (پايايي) پرسشنامه‬
‫روايي‬
‫يعن ي س ئواالت آنچ ه را ك ه موض وع بررس ي ماس ت ب رس ند و‬
‫جز آن چي ي را مورد پرسش قرار ندهند‪.‬‬
‫پايايي‬
‫س ئواالت باي د اعتب ار داش ته باش ند ب ه گون ه اي ك ه اگ ر در‬
‫فواص ل زم اني مختل ف از اف راد م ورد نظ ر پرس ش ش وند‬
‫حاص ل آن واح د باش د و ي ك گون ه از آنه ا اس تنباط ش ود و‬
‫طبيع ي اس ت ب ه ش رطي اي ن ه دف قاب ل وص ول اس ت ك ه‬
‫سياالت استاندارد باشد‪.‬‬
‫ظاهر كلي پرسشنامه‬
‫يك پرسش نامه ج ذاب و مرت ب ك ه داراي مقدم ه خ وب ب راي درخواس ت‬
‫تكميل‪ ،‬راهنماهاي مناسب و مجموعههاي منظم و دستهبندي شدهاي‬
‫از پرسش ها و گزين هها باش د پان پدهي را ب راي تكمي ل كنن ده س ادهتر‬
‫ميكند‪.‬‬
‫پرسش نامه باي د ج ادار و مرت ب باش د‪ ،‬ق رار دادن ب يش از ي ك س يال در‬
‫ي ك س طر روي ه م رفت ه موج ب ميش ود ك ه پان خگويان متوج ه س يال‬
‫دوم نشوند و يا نوشتن سئواالت به صورت اختصار ممكن باع ش ود‬
‫كه برخي پانخگويان اينگونه سياالت را غلط تعبير كنند‪.‬‬
‫پرسشهاي باز در انتهاي پرسشنامه‬
‫در انتهاي پرسشنامه مي توان چند پرسش باز ني قرار داد تا‬
‫افراد هرگونه ديدگاهي دارند بنويسند و آنگاه پرسشنامه با يك‬
‫عبارت تشكر آمي به پايان مي رسد‪.‬‬
‫ل‬
‫معم وال ب راي تكمي ل ه ر پرسش نامه ‪ 4‬ن وع‬
‫دستورالعمل مي توان صادر كرد‬
‫‪ -1‬دستور كلي ‪:‬‬
‫باي د ش امل معرف ي ه دف پرسش نامه‪ ،‬ق ول محرمان ه مان دن اطالع ات‪،‬‬
‫اينك ه پان خگو چگون ه انتخ اب ش ده اس ت‪ ،‬پرسش نامه ه ا چگون ه و‬
‫چه وقت برگردانده شود‪.‬‬
‫‪ -2‬دستورالعمل مربوط به هر بخش ‪:‬‬
‫زماني كه پرسشنامه به بخشهايي تقسيم شده است بهتر است مقدمه‬
‫مختصري درباره هر بخش فراهم شود‪.‬‬
‫‪ -3‬دستورالعمل مربوط به تعداد سئوالها و گزينه ها ‪:‬‬
‫مشخص كنيد كه پانخگو مي تواند چه تعداد از گزين هها را عالم ت‬
‫بزند‪.‬‬
‫‪ -4‬دستورالعمل مرتبط به هدايت به مرحله بعدي ‪:‬‬
‫هنگام استفاده از سئوالهاي مش روط باي د اي ن ن وع دس تورالعملها را‬
‫به كار بگيريد ‪.‬‬
‫آزمون مقدماتي پرسشنامه‬
‫مطمئن ترين عام ل محافظ ت در براب ر خطاه ا در پرسش نامه‪ ،‬اي ن اس ت‬
‫ل‬
‫ك ه ك ل پرسش نامه ي ا بخش ي از آن را آزم ون مق دماتي كني د‪ .‬معم وال‬
‫ض رورتي ن دارد آزمودنيه ايي ك ه م ورد آزم ون مق دماتي ق رار م ي گيرن د‬
‫نمون ه مع رف باش ند‪ ،‬ام ا دس ت ك م باي د از اف رادي اس تفاده كني د ك ه‬
‫پرسش نامه ب ه آن ان مرب وط م ي ش ود‪ .‬ب ه ط ور كل ي ب ه ج اي آنك ه ب ا‬
‫خوان دن سراس ر پرسش نامه ب ه جس تجوي خطاه ا بروي د‪ ،‬بهت ر اس ت از‬
‫عده اي بخواهيد كه آنها را تكميل كنند‪.‬‬
‫طراحي و اجراي پرسشنامه الکترونيک‬
‫تکمي ل پرسش نامه«آن الي ن» ب ا اتص ال ميک رو کامپيوتره ا ب ه ش بکه ه اي رايان ه اي‬
‫ب راي پان پ دهن دگان ميس ر اس ت‪CAPPA .‬در پژوهش هاي بازاري ابي اس تفاده م ي‬
‫شود‪( .‬گرين‪,‬کيديا‪,‬نيک هيل‪)1985,‬‬
‫نکات مثبت سيستم ‪CAPPA‬‬
‫فرد ميتواند در پانخهاي خود تجديدنظرکند‪.‬‬
‫به گونه اي است که عالقه فرد رابرمي انگي د‪.‬‬
‫خطاهاي معنايي و منطقي را به هنگام استخراج اطالعات کنترل مي کند‪.‬‬
‫در بر دارنده برنامه هاي تحليل داده ها همچون تحليل واريانز‪,‬رگرسيون چندگانه‬
‫و نظاير آن مي باشد‪.‬‬
‫انتخاب تصادفي پرسشها وسبک وسنگين کردن پانپ دهندگان ‪.‬‬
‫بيگم ان در آين ده ان واع مختل ف برنام ه ه ا ب راي پرسش نامه ب ه ص ورت‬
‫الکترونيکي اهيه خواهد شد‪.‬‬
‫نکات ضروري در تدوين سواالت پرسشنامه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫از سوال هاي نامفهوم و م هم پرهي شود‬
‫سواالتي که پانپ دهنده را به پانپ خاص ي هدايت ميکند بايد اجتن اب‬
‫کرد‬
‫از سوال پيچيده پرهي گردد‬
‫از س واله اي دو وجه ي ک ه ش امل دو س وال در ي ک پرس ش اس ت اجتن اب‬
‫شود‬
‫تا جايي که امکان دارد از ارائه سوالهاي منفي خودداري شود‬
‫از بيان سوالهاي مستقيم که موجب تحريک حساسيت آزمودني ش ده و‬
‫يا در وي ايجاد مقاومت ميکند پرهي شود‬
‫از تنظ يم س وال ه ايي ک ه آزم ودني پان پ آن ه ا را در دس ترس ن دارد‬
‫خودداري شود‪.‬‬
‫دو اصل مهم در ترتيب ارائه سوالها‬
‫سوالهاي اوليه بايد به حدي جالب باشد که پانپ دهنده را به‬
‫پانپ دادن ترغيب کند‬
‫سوالها از ساده ترين به پيچيدهترين عرضه شود‬
‫نکات عمده در تدوين پرسشنامه‬
‫‪ ‬تصميمگيري در باره محتواي سوالها‬
‫‪ ‬تصميم گيري درباره صورت بندي سوال ها‬
‫‪ ‬تصميم گيري درباره شکل پانپ ها‬
‫‪ ‬تصميم گيري درباره ترتيب قرار گرفتن سوال در پرسشنامه‬
‫ساير روشهاي گردآوري اطالعات‬
‫مشاهده‬
‫فردم ي تواندب ه مش اهده رفت ارافراددرمحيط ک ار واقع ي ي ا در مح يط‬
‫آزمايشگاهي ب ردازد‪.‬‬
‫مشاهده بدون مشارکت(غير فعال)‬
‫ل‬
‫ن‬
‫پژوهشگر ميتواند صرفا در نقش پژوهشگر و بدو آنکه به عنوان ي ک عض و‬
‫سازمان عمل کند‪ ،‬به گردآوري اطالعات ب ردازد‪.‬‬
‫مشاهده توأم با مشارکت(فعال)‬
‫پژوهشگر نقش يک مشاهده گر فعال را ايفا م ي کن د‪.‬وي ب ه درون س ازمان ي ا‬
‫ل‬
‫مکان پژوهش پ اي م ي گ ذارد و عم ال ب ه عن وان عض و ي ک گ روه کاري تلق ي م ي‬
‫شود‪( .‬پژوهشهاي مردم شناس ي)‬
‫مشاهده هدايت شده و اتفاقي‬
‫هنگ امي ک ه پژوهش گرمجموعه اي از مقول ه ه اي فعالي ت ي ا پدي ده را ک ه قص د‬
‫مطالع ه آنه ا را دارد از پ يش در نظ ر ميگي رد‪ ،‬مش اهده ه دايت ش ده نامي ده‬
‫ميشود‪.‬‬
‫هنگامي ک ه مش اهدهگر انديش ه معين ي ب راي جنب ههاي بخصوص ي ک ه باي د م ورد‬
‫توجه قرار دهد دردست نداشته باشد‪ ،‬مشاهده اتفاقي يا غيرهدايت شده ناميده‬
‫ميشود‪.‬‬
‫سوگيريهاي مطالعات مشاهده اي‬
‫دادهه ايي ک ه پژوهش گر ب ا مش اهده از زاوي ه دي د خ ود گ ردآوري ميکن د در مع رض‬
‫سوگيريهايي توسط او ميباشد‪.‬‬
‫خستگي مشاهدهگر عامل سوگيري ميباشد‪.‬‬
‫ب راي آنک ه س وگيري ب ه ح داقل برس د‪ ،‬مش اهده گ ران را در زمين ه چگ ونگي ثب ت‬
‫رويدادها آموزش ميدهند‪.‬‬
‫روشهاي برون فکني‬
‫برخ ي انديش ه ه ا ودي دگاههايي را ک ه نم ي ت وان ب ه س ادگي ب ه زب ان آورد ي ا ب ه‬
‫هنگ ام پان خگويي در س طح ناخودآگ اه ب اقي م ي مانن د‪ ،‬اغل ب ب ه ي اري پ ژوهش‬
‫هاي انگي ش ي آشکار ميشوند‪.‬‬
‫فنون آشنا براي گردآوري چنين داده هايي عبارت اند از‪:‬‬
‫تداعي واژگان‪ ،‬تکميل جمله‪ ،‬آزمونهاي لکه جوهر‪ ،‬آزمونهاي)‪(TAT‬ونظاير آن‪.‬‬
‫ف ن ت داعي واژگان ‪ :‬ب ا ارائ ه واژه ايي ب ه پان پ دهن ده از او م ي خواهن د ب ي درن گ‬
‫نخستين چي هايي را که به ذهنش مي رسد بازگو کند‪.‬‬
‫فن تکميل جمله‪ :‬از افراد مي خواهند جمله اي را کامل کنند‪.‬‬
‫آزم ون‪ : TAT‬ازآزم ودني م ي خواهن د ک ه درب اره تص ويري ک ه ب ه او نش ان م ي‬
‫دهند يک داستان پديد آورد‪.‬‬
‫آزمون لکه ج وهر‪ :‬از آزم ودني م ي خواهن د ان واع لک ه ه اي رنگي را تعبيروتفس ير‬
‫کند‪.‬‬
‫برخي منابع اطالعاتي ويژه‬
‫گروههاي کار‬
‫آنها مي توانند در مدت اندک دادههايي را بدست آورند که قابل اعتماد است‪.‬‬
‫ه ر گ روه داراي هش ت ي ا دوازده عض و اس ت ک ه ب ه ط ور تص ادفي برگزي ده‬
‫ميشوند‪.‬‬
‫گروههاي ايستا و پويا‬
‫هنگ امي ک ه بخ واهيم ت أ ثي رات برخ ي تغيي رات ي ا نوآوريه ا را در ط ول م دتي مع ين‬
‫بررس ي کن يم از اي ن گ روه اس تفاده م يکنيم‪ .‬چن د نف ر ب ه عن وان اعض اي گ روه‬
‫مطالعه برگزيده ميشوند‪.‬‬
‫منابع غير مستقيم‬
‫ل‬
‫گون ه مهم ي ک ه اف راد انس اني را در ب ر نميگي رد‪ .‬م ثال مي ان رد و ب دل ش دن‬
‫مجلهها‪.‬‬
‫روشهاي چند گانه گردآوري اطالعات‬
‫ل‬
‫از آنج ا ک ه تقريب ا هم ه روش هاي گ ردآوري اطالع ات هم راه ب ا‬
‫س وگيريهايي هس تند‪ ،‬گ ردآوري اطالع ات ب ه روش هاي چن د گان ه از‬
‫منابع مختلف به پژوهش استحکام مي بخشد‪.‬‬
‫در اينص ورت اگ ر در دادهاي س وگيري وج ود داش ت آن را نادي ده‬
‫ميگيريم‪.‬‬
‫پژوهش گران خ وب کوش ش ميکنن د از چن د منب ع و ي ا چن د روش‬
‫دادهه ا را گ ردآوري کنن د‪ ،‬هرچن د اي ن پژوهش ها پ ر هزين ه و وقتگي ر‬
‫است‪.‬‬
‫برتريها و کاستيهاي روشهاي گردآوري دادهها و محل کاربرد‬
‫هر يک‬
‫مصاحبه چهره به چهره‬
‫کشف و درک مسايل پيچيده را ميسر مي سازد‪.‬‬
‫ميتوان ديدگاههايي را که بيان آنها به طور عادي ميسر نيست‪ ،‬مطرح کرد‪.‬‬
‫بعد منفي‪ :‬پانپ دهنده ميتواند سوگيريهايي داشته باشد و هزينه مطالعه گزاف است‪.‬‬
‫مصاحبه تلفني‬
‫ب راي پرس يدن س ئوالهاي مع ين‪ ،‬درياف ت پان خهاي ف وري و آزمودنيه ايي ک ه در من اطق‬
‫جغرافيايي پراکندهاند مورد استفاده قرار ميگيرد‪.‬‬
‫بع دمنفي‪ :‬نم ي ت وان بازتابه اي غي ر کالم ي اف راد را مش اهده کردومص احبه ش ونده ه ر لحظ ه‬
‫ميتواند مکامله را قطع کند‪.‬‬
‫پرسشنامه حضوري‬
‫ميت وان راهنم ايي ه اي م ورد نيازدان پ دهن ده را در ه ر مرحل ه ارائ ه ک رد‬
‫ودرسشنامه را بيدرنگ پز از تکميل گردآوري کرد‪.‬‬
‫بعد منفي‪ :‬اجراي پرسش نامه حض وري پ ر هزين ه اس ت ب ه وي ژه اگ ر گ روه‬
‫نمونه از نظر جغرافيايي پراکنده باشد‪.‬‬
‫پرسشنامه پستي‬
‫هنگامي که الزم باشد اطالعات فراواني با هزينه اندک از پانپ دهندگان‬
‫پراکنده گردآوري شود‪ ،‬بهترين روش مي باشد‪.‬‬
‫ل‬
‫بعد منفي‪ :‬مي ان برگشت پرسشنامه هاي پستي معموال اندک است‪.‬‬
‫بررس ي روش مصاحبه به عنوان يکي‬
‫از روشهاي جمع آوري اطالعات‬
‫مصاحبه‪Inte‬‬
‫‪rview‬‬
‫روش ي که اطالعات مورد نياز تحقيق از طريق‬
‫ارتباط مستقيم بين پرسشگر و پانخگو گرداوري‬
‫ميشود‪.‬‬
‫تعريف مصاحبه‬
‫مص احبه ‪ ،‬فراين دي اس ت اجتم اعي ک ه ب ه ص ورت مالق اتي‬
‫همدالنه‪ ،‬روي اروي و گف ت و ش نودي‪ ،‬ب ين مص احبه گ ر و مص احبه‬
‫ش ونده ‪ ،‬ب ا ه دف دستي ابي ب ه اطالع اتي معي ن‪ ،‬در ش رايطي ک ه‬
‫پرسشگ ر و پان خگو در کن ار يک ديگر ق رار گرفتهان د‪ ،‬ص ورت‬
‫ميگيرد‪.‬‬
‫(ظهوري‪)177 ،1378 ،‬‬
‫تعريف ديگر‪:‬‬
‫مصاحبه روش ي اس ت ک ه در آن اطالع ات م ورد ني از تحقي ق از ط ريق‬
‫ارتب اط مستقي م بي ن پرسشگر يا محق ق باپ انخگو گ ردآوري ميش ود‪.‬‬
‫در واق ع‪ ،‬مص احبه ي ک مک امله دو طرف ه اس ت ک ه ب ا ط رح س ئوال‬
‫مصاحبهگر به منظور کسب اطالعات مربوط به تحقيق آغ از ميشود‬
‫اي ن ام ر ميتوان د ب ه ص ورت رو در رو ي ا برق راري ارتب اط تلفن ي انج ام‬
‫پذيرد‪( .‬حافظ نيا‪،1381 ،‬‬
‫‪)199‬‬
‫زمينههاي اطالعاتي‬
‫زمين ههاي اطالع اتي ک ه از طري ق مص احبه بهت ر ب ه دس ت ميآي د‪،‬‬
‫عبارتن د از‪ :‬ط رز فک ر‪ ،‬عواط ف‪ ،‬احساس ات و خصوص يات اف راد‪،‬‬
‫طرز تلقي آنان نسبت به يک مسأله يا پديده‪ ،‬علل وابستگي ي ا وازدگي‬
‫آنها از افراد يا گروه ها ي ا زمينههاي خا ‪.‬‬
‫دو نويس نده ج وان کن ل و ک ان وج ود س ه ش رط زي ر را ب راي توفي ق در‬
‫مصاحبه الزم دانسته اند ‪ :‬پانخگو‪ ،‬اطالع ات الزم را داشته باش د ‪-‬‬
‫پان خگو‪ ،‬س وال را درک کن د ‪ -‬پانخگ و ‪ ،‬انگي ه الزم را داش ته باش د‪.‬‬
‫(ظهوري‪)177 ،1378 ،‬‬
‫کارآيي مص احبه‬
‫براي آنکه مصاحبه داراي کارآيي بوده و در رس يدن ب ه ه دفها تحقي ق‬
‫به محقق ياري نمايد ‪ ،‬توجه به نکات زير ضروري است ‪:‬‬
‫‪ -1‬ايج اد جو دوست انه‬
‫‪ -2‬توجه و عالقه مصاحبه گر‬
‫‪ -3‬نظم در ارائ ه سئوالها‬
‫‪ -4‬نش ان ندادن عکز العمل به پ انپهاي آزمودني‬
‫‪ -5‬مطرح کردن سوالها به شيوه مشابه در طول مصاحبه‬
‫‪ -6‬مصاحبه نبايد براي تندرستي و مناعت طبع مصاحبه شونده اهديدي‬
‫به حساب آيد ‪.‬‬
‫‪ -7‬مص احبه گ ر باي د مص احبه ش ونده را از اه داف مص احبه و عل ت‬
‫انتخاب او براي اين کار آگاه کند‪.‬‬
‫‪ -8‬مصاحبه شونده بايد از روش ثبت و ضبط دادهها مطل ع باش د و آنه ا‬
‫را بپ ذيرد‪ ،‬يعن ي اينک ه باي د ب ا روش ه اي ثب ت نظي ر نوش تن‪ ،‬عالم ت زدن‪،‬‬
‫ض بط ک ردن ب ا دستگ اه ض بط ص وت‪ ،‬ميکروف ون‪ ،‬عکس برداري و ف يلم‬
‫برداري موافق باشد‪.‬‬
‫‪ -9‬مصاحبه گر بايد ت الش خ ود را ب ه کار ب رد ت ا اعتم اد مص احبه ش ونده‬
‫را جلب نمايد و ب ه او اطمين ان ده د ک ه موض وعات و اظه ارات مص احبه‬
‫مکتوم و مخفي باقي خواهد ماند‪.‬‬
‫‪ -10‬مص احبه کنن ده باي د از دادن پان پ مس تقيم و ص ريح ک ه مب ين‬
‫عقي ده اش در خص و موض وع م ورد س وال مص احبه ش ونده باش د‬
‫پرهي کند‪.‬‬
‫‪ -11‬مص احبه کنن ده باي د توج ه داش ته باش د ک ه اگ ر پان خگو در م ورد‬
‫موضوعي قادر به تداوم جريان پرسش و پانپ نيست‪ ،‬بر ادامه آن اصرار‬
‫نورزد‪.‬‬
‫‪ -12‬مص احبه کنن ده باي د ت ا ح د ممک ن ب ا مص احبه ش ونده همزب ان‪ ،‬ه م‬
‫فرهنگ و هم جنز باشد تا بتوانند با همديگر تفاهم نمايند‪.‬‬
‫‪ -13‬در م واقعي ک ه مص احبهگر احس اس ميکن د جري ان مص احبه از مس ير‬
‫طبيع ي خ ود خ ارج ش ده اس ت باي د ب ا ظراف ت و هوش ياري الزم و ب ا ط رح‬
‫سواالت مناسب جريان مصاحبه را به مسير طبيعي بازگرداند‪.‬‬
‫‪ -14‬مص احبه کنن ده باي د س عي کن د حتياملق دور س واالت مص احبه را ب ه‬
‫خاطر بسپارد و به ترتيب منطقي نسبت به طرح آن اقدام کند‪.‬‬
‫‪ -15‬مص احبه کنن ده باي د ع ين مط الب مص احبه ش ونده را روي ک ارت‬
‫مص احبه منتق ل کن د و از دخال ت دادن نظري ات شخص ي خ ود در آن و ني‬
‫جدل با مصاحبه شونده پرهي نمايد‪.‬‬
‫‪ -16‬مص احبه کنن ده باي د مح يط مص احبه را خل وت کن د ت ا در آن وس ايل‬
‫منح رف کنن ده تمرک ز ح واس و ني س ر و ص داهاي م زاحم و همچن ين اف راد‬
‫ديگر وجود نداشته باشد‪.‬‬
‫‪ -17‬مص احبه گ ر پ ز از اتم ام ک ار مص احبه باي د پان پهاي ثب ت ش ده را‬
‫بالفاصله مورد بازبيني و بازنگري قرار دهد‪.‬‬
‫ل‬
‫‪ -18‬حال ت مص احبهگر و نح وه ط رح س واالت باي د ب ه گون هاي باش د ک ه اوال‪:‬‬
‫حال ت ب ازجويي ب ه خ ود نگي رد و موجب ات ک دورت خ اطر و واک نش منف ي‬
‫ل‬
‫مص احبه ش ونده را ف راهم نکن د‪ ،‬ثاني ا‪ :‬ب ا تغيي ر حال ت ب دن و ان دامها و‬
‫اشارات و کنايات موجبات بي ان اظه ارات اغراقآمي ي ا کتم ان حق ايق از ط رف‬
‫مصاحبه شونده را فراهم نکند‪.‬‬
‫انواع مصاحبه از نظر روش کار‬
‫‪.1‬مصاحبه منظم‪:‬‬
‫در اي ن ن وع مص احبه تع داد و ن وع پرسش ها و ترتي ب و راهنم اي ح ل‬
‫انها از قبل اماده ميباشد‪.‬‬
‫‪.2‬مصاحبه نامنظم‪:‬‬
‫در اي ن روش مص احبه کنن ده ميتوان د جمل ه بن دي پرسش ها را ب راي‬
‫ه ر پان پ دهن ده خاص ي ب ه تناس ب ح ال وي تنظ يم ک رده وب ا نظم ي‬
‫که برايش مناسب است مطرح کند‪.‬‬
‫تفاوت مصاحبه منظم و نامنظم‬
‫هدف از مصاحبه منظم‪:‬‬
‫به دست آوردن اطالعات کمي و قابل مقايس ه و س ط ي ب ا اس تفاده‬
‫از روش يکنواخت و بسيار رسمي است‪.‬‬
‫هدف از مصاحبه نا منظم‪:‬‬
‫جم ع آوري اطالع ات کيف ي و عمي ق از تم ام جنب ه ه اي موض وع ب ا‬
‫استفاده از روش انعطاف پذير و غير رسمي است‪.‬‬
‫انواع مصاحبه از نظر هدف‬
‫‪.1‬مشاوره اي‬
‫‪.2‬تحقيقي‬
‫الف‪ :‬مصاحبه اطالعاتي‬
‫ب‪ :‬مصاحبه ارزشيابي‬
‫اشخا‬
‫مناسب براي مصاحبه‬
‫کارشناسان خبره‬
‫شاهدان عيني‬
‫افراد ذي نفع‬
‫فنون پرسش سواالت‬
‫‪ .1‬حرکت قيفي‬
‫‪ .2‬پرسشهاي عاري از سوگيري‬
‫‪ .3‬روشنگري مطالب‬
‫‪ .4‬کمک به مصاحبه شونده براي انديشيدن به مسائل‬
‫انواع ديگر مصاحبه‬
‫مصاحبه حضوري‬
‫مصاحبه تلفني‬
‫مصاحبه رايانه اي‬
‫مزاياي مصاحبه‬
‫‪.1‬‬
‫روش مناسب براي مطالعه افراد جامعهاي که بيس وادند ي ا‬
‫سواد کافي ندارند‪.‬‬
‫‪.2‬‬
‫روش مناسب براي مطالعه کودکان و افراد ناسازگار‬
‫‪.3‬‬
‫ايج اد اطمين ان خ اطر ب ه اف راد و دسترس ي ب ه مطال ب‬
‫محرمانه آنها‬
‫‪.4‬‬
‫رفع ابهام براي پانخگو‬
‫‪.5‬‬
‫اعمال کنترل بيشتر بر وضعيت مصاحبه‬
‫معايب و محدوديت هاي مصاحبه‬
‫‪.1‬هزينه بسيار زياد‬
‫‪.2‬وقت گير بودن‬
‫‪.3‬عدم دسترس ي به تعداد زيادي از افراد در يک مدت کوتاه‬
‫‪.4‬نياز به مصاحبه گران مجرب و کار ازموده و لزوم آموزش‬
‫‪.5‬نخت بودن قابليت تعبير و تفسير اطالعات‬
‫مصاحبه حضوري‬
‫برتري ها ‪:‬‬
‫مه م ت رين وي ژگي مص احبه حض وري ي ا مستقي م آن اس ت ک ه پژوهش گر‬
‫ميتوان د پرسش ها را ب ا وضعي ت تطبي ق ده د‪ ،‬تردي دها را برط رف کن د و‬
‫اطمين ان ياب د ک ه ب ا تک رار و ب ازگويي پان خها آنه ا را ب ه درس تي درک‬
‫ميکند‪ .‬همچنين ميتواند نشانههاي غير کالمي را که مصاحبه شونده از‬
‫خ ود نش ان ميده د (ناش ي از هرگون ه احس اس ن اراحتي‪ ،‬ت نش ي ا مش کل‬
‫ديگري که دارد) ب ا مش اهده گرهه اي اب روان‪ ،‬تک ان دادن قس متي از ب دن‬
‫و س اير نشانه هاي ناخود آگاه کشف کن د‪ .‬چن ين کاري در مص احبه تلق ي‬
‫ميسر نيست‪.‬‬
‫کاستيها‪:‬‬
‫نارساييهاي اساس ي مص احبه حض وري چنانچ ه ق رار باش د مط العه‬
‫ب ه ص ورت مل ي ي ا فرامل ي ص ورت گي رد‪ ،‬مح دوديتهاي جغرافياي ي و‬
‫من ابع گس تردهاي اس ت ک ه باي د ب دان دسترس ي ياف ت‪ .‬ه زينه آم وزش‬
‫ل‬
‫مص احبه کنن دگان ب راي کاس تن س وگيريهاي آنه ا (مث ال تفاوته اي‬
‫موج ود در روش ه اي پرس ش س واالت و تفس ير پان پها) ني گ زاف‬
‫ل‬
‫اس ت‪ .‬نق ص ديگ ر آن اس ت ک ه اف راد احتم اال در م ورد افش ا ش دن‬
‫بازت اب هايش ان احس اس ن اراحتي ميکنن د‪( .‬اوماس کاران‪ ،‬ص ائبي ‪،‬‬
‫‪)255 ،1381‬‬
‫مصاحبه تلفني‬
‫برت ريها‪:‬‬
‫مزي ت اساس ي مص احبه تلفن ي از دي دگاه پژوهش گر آن اس ت ک ه‬
‫ميتوان در مدت کوتاهي به گروهي از افراد مختلف دسترس ي پيدا کرد‬
‫(اگر ضرورت ايجاب کند در سراسر کش ور ي ا حت ي خ ارج از کش ور)‪ .‬از‬
‫نظ ر پان پ دهن دگاني ک ه تماي ل ب ه روب رو ش دن ب ا مص احبه کنن ده را‬
‫ندارن د مش ارکت آس ان م ي ش ود ‪ .‬همچن ين ‪ ،‬امک ان دارد ک ه بيش تر‬
‫پان پ دهن دگان در ارائ ه اطالع ات شخص ي از طري ق تلف ن احس اس‬
‫ناراحتي داشته باشند‪.‬‬
‫کاست ي ها ‪:‬‬
‫دش واري عم ده مص احبه تلفن ي آن اس ت ک ه پان پ دهن ده م ي‬
‫توان د ب ا قط ع ک ردن مکامل ه در ه ر لحظ ه ک ه مي ل داش ته ب اشد ب ه‬
‫مص احبه پاي ان ده د‪ .‬ب راي آنک ه اي ن دش واري ب ه ح داقل برس د‪،‬‬
‫شايسته است از قبل با مصاحبه ش ونده تم اس حاص ل ش ود و ب ا‬
‫بي ان م دت تقريب ي مص احبه و تواف ق در م ورد زم ان آن‪ ،‬از وي‬
‫درخواس ت مش ارکت در پ ژوهش م ورد نظ ر بش ود‪ .‬بهت ر اس ت‬
‫مصاحبه هاي طوالني تر از مدتي که توافق شده است نشود‪.‬‬
‫مصاحبه رايانه اي‬
‫اکنون که فن آوري نوين عرصههاي گوناگوني را در برگرفته اس ت ‪ ،‬مص احبه‬
‫به کمک رايانه ني ميسر است ‪ ،‬به گونهاي که پرسش ها برص فحه نم ايش رايان ه‬
‫ظ اهر ميش ود و مص احبه کنن ده ميتوان د پان پهاي مص احبه ش وندگان را‬
‫ل‬
‫مس تقيما در رايان ه وارد کن د‪ .‬ص حت گ ردآوري اطالع ات ب دين ص ورت ب ه ط ور‬
‫چشمگيري افزايش مي يابد زيرا نرم افزار را ميتوان بر پ ايه تشخيص پانپهاي‬
‫نامرتبط برن امهريزي کرد‪ .‬نرم افزار مصاحبه رايانهاي همچنين موج ب م ي ش ود‬
‫مصاحبه کننده پرسشهاي ن ادرست ن رسد و ن اگزير باش د ترتي ب تق دم پرسش ها‬
‫را رعاي ت کن د چ را ک ه پرسش ها ب ه ط ور خودکار و ب ه ترتي ب ب راي پان پ دهن ده‬
‫ظ اهر ميش ود ‪ .‬اي ن امکان ات موج ب م ي ش ود س وگيريهاي برخاس ته از مص احبه‬
‫کننده تا حدودي از ميان برود ‪.‬‬
‫انواع مص احبه‬
‫س ازمان يافته‬
‫نيمه سازمان يافته‬
‫س ازمان ن ايافته‬
‫مصاحبه سازمان يافته‬
‫در اي ن ن وع مص احبه ‪ ،‬مص احبه گ ر از قب ل س والهاي م ورد‬
‫نظ ر را ف راهم ک رده و در زم ان مص احبه آنه ا را در اختي ار‬
‫مص احبه ش وندگان ق رار ميده د‪ .‬ن وعي از اي ن مص احبه ب ه‬
‫پرسش نامه بس ته ‪ -‬پان پ ش باهت دارد‪( .‬بازرگ ان ‪، 1384 ،‬‬
‫‪)150‬‬
‫مصاحبه نيمه سازمان يافته‬
‫در اي ن ن وع مص احبه‪ ،‬س والها از قب ل ط راحي ش دهاند و ه دف کس ب‬
‫اطالعات عميق از مصاحبه ش ونده اس ت‪ .‬روش ب اليني پي اژه در مص احبه را‬
‫ميت وان از ان واع مص احبه ه اي نيم ه س ازمان يافت ه دانس ت‪ .‬اي ن روش ب ا‬
‫انعطاف پذيري ب ه تنظ يم س والها براس اس پان پهاي آزم ودني م ي پ ردازد ‪.‬‬
‫در مح دوده روان شناس ي تح ولي و بررس ي برخ ي مف اهيم‪ ،‬اي ن روش بس يار‬
‫مناس ب اس ت‪ .‬در مص احبه نيم ه س ازمان يافت ه‪ ،‬ه ر پان پ ب ا س وال وارس ي‬
‫م ورد بررس ي بيش تر ق رار ميگي رد و از آزم ودني ب ا س والهاي «چ را» خواس ته‬
‫م ي ش ود توض يح بيش تري در م ورد پان خهاي خ ود بده د‪( .‬بازرگان‪،1384 ،‬‬
‫‪)151‬‬
‫مصاحبه سازمان نايافته‬
‫اي ن ن وع مص احبه (آزاد) بيش تر در مش اوره و روان درم اني ب ه ک ار‬
‫م يرود‪ .‬مص احبه ش ونده ب ا آزادي کام ل تم ام مطال ب را ب ه روش و‬
‫زباني که خود انتخاب ميکند بيان ميدارد‪ .‬مصاحبهگر ب ا اس تفاده از‬
‫ويژگي انعطافپ ذيري اي ن روش‪ ،‬ب ه کش ف اطالع ات عمي ق و دقيق ي‬
‫پ ي ميب رد‪ .‬ه دف مص احبه آزاد‪ ،‬جم عآوري اطالع ات کيف ي اس ت‪.‬‬
‫(بازرگان ‪،1384 ،‬‬
‫‪)151‬‬
‫مالحظات اجرايي در روش مص احبه‬
‫محق ق ب راي برن امهريزي و ش روع ک ار و اتم ام مص احبه الزم اس ت ب ه بعي ي‬
‫نکات اجرايي توجه داشته باشد‪ .‬اين نکات عبارتند از‪:‬‬
‫از روايي و پايايي ابزار سنجش و گردآوري اطالعات مطمئن شود‪.‬‬
‫شرايط مساوي را از هر حي براي مصاحبه شوندگان رعايت نمايد‪.‬‬
‫ب راي توجي ه اب زار س نجش و نح وه تکمي ل آن و ني ش يوه اج راي مص احبه‬
‫راهنم اي وي ژهاي اهي ه و ض ميمه کن د ت ا مص احبهگر از طري ق مراجع ه ب ه آن‬
‫پانپ سواالت و ابهامات احتمالي را بيابد‪.‬‬
‫مصاحبهگر سعي کند از ابزارهاي کمکي نظي ر ض بط ص وت و دوربي ن‬
‫ب راي ثب ت و نگه داري اطالع ات اس تفاده کن د‪ ،‬ام ا باي د قب ل از ش روع‬
‫مصاحبه و به کارگيري آنها‪ ،‬موضوع را با مصاحبه گر در ميان بگذارد‬
‫و رضايت وي را جلب نمايد‪.‬‬
‫ل‬
‫همانن د روش پرسش نامه اي باي د مص احبه گ ران قب ال در دوره‬
‫توجيهي شرکت نمايند و ب ا مس ائل گون اگون تحقي ق و مص احبه آش نا‬
‫ش وند ‪ .‬اي ن آموزش ها ش امل آم وزش نظ ري و عمل ي ه ر دو خوه د ب ود‬
‫تا بدين ترتيب مصاحبه کننده مهارت الزم را کسب نمايد‪.‬‬
‫حرکت قيف ي‬
‫ت وصيه م ي ش ود در آغ از مص احبه آزاد‪ ,‬س واالت ب از مط رح ش ود‬
‫ل‬
‫تا برداشت کلي و گس ترده ف رد ب ه دس ت آي د‪ ،‬م ثال « در م ورد کار‬
‫کردن در اين سازمان چه احس اس ي داريد؟ »‬
‫سوگي ري در مص احبه‬
‫ت اکنون چن دين عام ل س وگيري را در گ ردآوري اطالع ات بي ان ک ردهايم‪.‬‬
‫اطالع ات مبتن ي ب ر س وگيري زم اني ب ه دس ت ميآي د ک ه مص احبه ش ونده‬
‫ب ه ش دت گرفت ار اس ت ي ا روحي ه خ وبي ن دارد‪ .‬پان پهاي مرب وط ب ه‬
‫مسائلي مانند اعتصاب‪ ،‬اخراج موقت و نظاير آن ني ممکن است هم راه‬
‫ب ا س وگيري ب اشند‪ .‬ويژگيه اي شخص يتي مص احبه کنن ده‪ ،‬جمل ه آغ ازين‬
‫مص احبه‪ ،‬ن وع و نح وه ص داي او و جنب ههاي ديگ ري از اي ن دس ت‬
‫ميتوانند بر سوگيري بيفزاين د‪ .‬حس اس ب ودن مص احبه کنن ده ب ه عوام ل‬
‫ف راوان س وگيري ب ه وي کم ک ميکن د ت ا اطالع اتي را ف راهم آورد ک ه از‬
‫روايي نسبي برخوردار باشد‪( .‬اوماسکاران‪ ،‬صائبي‪)256 ،1381 ،‬‬
‫تفاوت ميان مصاحبه و پرسشنامه‬
‫‪ -1‬مصاحبه در مقايسه با پرسش نامه داراي انعطافپ ذيري بيش تري‬
‫اس ت‪ .‬مص احبه گ ر ميتوان د پان پها را پيگي ري نم وده و ب ا دوب اره‬
‫تعري ف ک ردن س والها‪ ،‬ابهامه ا را رف ع نماي د‪ .‬پرسش نامه امک ان‬
‫چنين عملي را فراهم نميآورد‪.‬‬
‫‪ -2‬مص احبه اطالع ات کام لتري را در اختي ار مص احبهگر ق رار‬
‫ميدهد‪.‬‬
‫‪ -3‬در مقايسه با پرسشنامه‪ ،‬مصاحبه نياز به زمان و هزينه بيش تري‬
‫دارد‪( .‬بازرگان‪)151 ،1384 ،‬‬
‫برخي ازمحاسن روش مصاحبه‬
‫‪ -1‬در مورد افراد بيسواد بهترين وسيله کسب اطالعات است‪.‬‬
‫‪ -2‬در م ورد بدس ت آوردن اطالع ات محرمان ه‪ ،‬اگ ر ب ه مص احبه شون ده‬
‫اطمين ان داده ش ود ک ه اظه ارات او در ج اي ديگ ر م نعکز نخواه د ش د‪،‬‬
‫بهترين وسيله است‪.‬‬
‫‪ -3‬در مصاحبه م ي ت وان پان خگو را در مس ير واقع ي راهنم ايي ک رد‪ ،‬و ه ي ن وع‬
‫ابهامي در سواالت مصاحبه وجود نخواهد داشت‪.‬‬
‫‪ -4‬مص احبهگر ب ا تجرب ه ک افي و ممارس ت ق ادر اس ت پ ز از درياف ت مطال ب‪،‬‬
‫نکات ضروري را مورد استفاده قرار دهد‪.‬‬
‫‪ -5‬در مص احبه‪ ،‬کلي ه اف رادي ک ه بص ورت نمون ه انتخ اب ش دهاند م ورد‬
‫مطالعه قرار خواهند گرفت ‪.‬‬
‫برخي ازمحدوديتهاي روش مصاحبه‬
‫‪ -1‬نميتوان تعداد زيادي از اف راد را در مدت کوتاه مورد مط العه قرار داد‪.‬‬
‫‪ -2‬هزينه تحقيق در مصاحبه باال است‪.‬‬
‫‪ -3‬اس تخراج اطالع ات و تجزي ه و تحلي ل در مص احبه مش کل اس ت‪( .‬خليل ي‪،‬‬
‫دانشور‪)105 ، 1378 ،‬‬
‫‪ -4‬اي ن روش وقتگي ر و پرخ رج اس ت و زم ان زي ادي را طل ب نم وده‪ ،‬جامع ه‬
‫محدودي را مورد شناسايي و مطالعه قرار مي دهد ‪.‬‬
‫‪ -5‬اطالع ات ب ه دس ت آم ده از طري ق روش مص احبه را نميت وان هم انند روش‬
‫پرسش نامه ب ه جامع ه بزرگت ري تعم يم داد‪ ،‬زي را اي ن اطالع ات ب ر پاي ه تع داد‬
‫مح دود و م وردي جم ع آوري ميش ود و تاه ا ميت وان نت ايج را ب ه اف راد مش ابه‬
‫تعميم داد‪.‬‬
‫شرايط مصاحبه شونده‬
‫خصوص يات ف رد مص احبه ش ونده و روش انتخ اب او‪ ،‬ب ه ن وع‬
‫اطالع ات و داده ه اي م ورد ني از تحقي ق ‪ ،‬بس تگي دارد ‪ .‬ول ي ب ه ط ور‬
‫کل ي م ي ت وان گف ت ک ه باي د نس بت ب ه موض وع م ورد پرس ش ‪ ،‬آگاهي‬
‫داش ته ‪ ،‬داراي ص داقت و امان ت ک افي ب راي ارائ ه مطال ب واقع ي‬
‫باشد‪ .‬به نحوي که بتوان نظ رات او را سند قرار داد ‪.‬‬
‫شرايط مص احبه کننده‬
‫مص احبه گ ر‪ ،‬ع الوه ب ر اينک ه باي د داراي ش رايط و تخص ص ک افي‪،‬‬
‫ک ه ب ه محق ق و تحقي ق مرب وط ميش ود‪ ،‬باش د‪ ،‬باي د داراي ذوق و‬
‫عالق ه ب وده‪ ،‬از دي دگاه‪ ،‬آداب‪ ،‬رس وم و س شن مص احبه ش ونده‪ ،‬آگ اه‬
‫باش د‪ ،‬ت ا بتوان د خ ود را ب ه مص احبه ش ونده نزدي ک کن د و او را ب ه‬
‫حرف در آورد‪ .‬يعني ب ايد بتواند نظر او را به خود جلب کند‪.‬‬
‫مشاهده‬
Observation
‫تع ريف مشاهده‬
‫يک ي از اب زار جم ع آوري دادهه ا در عل وم رفت اري خصوص ا در روان‬
‫شناس ي تح ولي واجتم اعي‪ ،‬مش اهده اس ت‪ .‬مش اهده عبارتس ت اس ت‬
‫از شناس ايي‪ ،‬نامگ ذاري‪ ،‬مقايس ه‪ ،‬توص يف و ثب ت انچ ه روي‬
‫ميدهد‪.‬‬
‫روش مش اهده‪ ،‬اب زار اساس ي ب راي جم عآوري اطالع ات درب اره رفت ار‬
‫غي ر کالم ي اس ت‪ .‬مش اهده معموالب ه جم عآوري اطالع ات از طري ق‬
‫مالحظه صحيح و يادداشت برداري ازدديدهها‪ ،‬آنطور که در طبيعت‬
‫و روابط علت و معلولي يا روابط متقابل ‪.‬‬
‫براي يک مشاهده خوب محقق بايد به سه‬
‫پرسش زير پانپ دهد‪:‬‬
‫چه چي ي را مشاهده کند؟‬
‫چه زماني و کجا مشاهده کند؟‬
‫چگونه مشاهده کند؟‬
‫‪ )1‬چه چي ي را مشاهده کند؟‬
‫تعري ف داده ه اي مناس ب‪ :‬ي ک محق ق ب راي آزم ون فرض يه ه ايش ب ه‬
‫ک دام داده ه ا ني از دارد؟ ب ه داده ه ايي ک ه ب ا شاخص ها تعي ين ش ده‬
‫ان د‪ .‬ني مش اهده باي د ش اخص ه اي فرض يه ه اي مکم ل را ني در ب ر‬
‫بگي رد‪ .‬در بررس ي ه اي مش اهده اي ‪ 4‬ن وع رفت ار ب راي مش اهده وج ود‬
‫دارد‪.‬‬
‫در بررس يهاي مشاهدهاي ‪4‬نوع رفتار براي‬
‫مشاهده وجود دارد ‪:‬‬
‫رفتار غير کالمي‬
‫رفتار پيراموني‬
‫رفتار مبتني بر محتواي زبان‬
‫رفتار ماوراي زبان‬
‫برخي منابع اطالعاتي ويژه براي مشاهده‬
‫گروهه اي ک ار ‪ :‬ه ر گ روه بط ور مرس وم داراي هش ت ت ا دوازده نف ر اس ت ک ه بط ور تص ادفي‬
‫برگزي ده م ي ش وند وني ي ک هماهن گ کنن ده بخش ها را ک ه ب ه موض وعات وي ژه مرب وط م ي ش ود‬
‫هدايت مي کند‪.‬‬
‫گروهه اي ايس تا و پوي ا‪ :‬هنگامي ک ه بخ واهيم ت اثيرات ي ا نوآوريه ا رادر ط ول م دتي مع ين بررس ي‬
‫کن يم اس تفاده از گ روه ه اي م ورد مطالع ه مفي د خواه د ب ود‪.‬گروهه ا گ اهي ايس تا هس تند ک ه‬
‫اعضا براي مدت طوالني ثابت مي مانند وگاهي پويا هستند ب راي آنک ه ت اثير تغيي رات مختل ف را‬
‫بس نجند اعض ا را گ اه ب ه گ اه تغيي ر ميدهن د‪ .‬برت ري اساس ي گروهه اي مطالع ه اي ن اس ت ک ه‬
‫تغيي رات پدي د آم ده در ي ک فاص له زم اني را بخ وبي و ب دقت ان دازهگيري م ي کن د و خيل ي بهت ر از‬
‫ک اربرد دو گ روه مختل ف در دو نوب ت مختل ف اس ت‪ .‬ام ا يک ي از دش واري ه ا و نارس اييهاي اي ن‬
‫روش اي ن اس ت ک ه احتم اال اعض ا ب دليل مص احبههاي مک رري ک ه ب ا آنه ا ص ورت ميگي رد‬
‫نسبت به تغييرات حساس شده و ديدگاهشان بازتابنده نظرات آنها نباشد‪.‬‬
‫منابع غير مستقيم ‪ :‬اين منبع افراد انساني را در بر نميگيرد‪ .‬مثال مي ان رد و ب دل ش دن مج الت‬
‫در يک کتابخانه دانشگاهي‪.‬‬
‫‪ )2‬کجا و چه زماني مشاهده کند ؟‬
‫مي دان تحقي ق‪ :‬ح دود مي دان تحقي ق تجرب ي باي د در فض اي جغرافي ايي و اجتم اعي تعي ين‬
‫شود‪ .‬از اين لحاظ دو وضعيت ممکن است پيش بيايد‪:‬‬
‫ل‬
‫وضعيت اول‪ :‬موضوع تحقيق يک پديده يا رويداد منف رد اس ت‪ ،‬م ثال ش بکه ارتباط ات در‬
‫ي ک بخ ش بيمارس تان خصوص ي‪ .‬در اي ن حال ت موض وع تحقي ق خ ودش مي دان را تعي ين‬
‫مي کند ‪.‬‬
‫وض عيت دوم‪ :‬وض عيتي ک ه توج ه محق ق ن ه ب ه پدي ده ه اي منف رد بلک ه ب ه فراين دهاي‬
‫اجتم اعي منعط ف اس ت ک ه در اينحال ت الزم اس ت انتخابه ايي بعم ل آي د ک ه معياره اي‬
‫انتخاب‪:‬‬
‫‪)1‬فرضيه هاي تحقيق و داللت هاي راه گشاي آنها‬
‫‪)2‬فرص ت زم اني و من ابعي ک ه محق ق در اختي ار دارد‪:‬تماس ها و اطالع اتي ک ه م ي‬
‫توان د بط ور معق ولي روي آنه ا حس اب کن د مصوص ا توان ايي محق ق در زبانه اي‬
‫خارجي‪.‬‬
‫‪)3‬چگونه مشاهده کند؟‬
‫ابزارهاي مشاهده و گردآوري دادهها ‪:‬‬
‫‪ )1‬مشاهده بدون مشارکت (غير فعال) يا مشاهده مستقيم‬
‫‪ )2‬مشاهده توام با مشارکت (فعال) يا مشاهده غيرمستقيم‬
‫‪ )3‬مشاهده هدايت شده و اتفاقي‬
‫‪ )4‬روشهاي برون فکني‬
‫ان واع مش اهده‬
‫‪) 1‬مشاهده کنترل شده‪:‬‬
‫‪)1-1‬تجربه آزمايشگاهي کنترل شده‬
‫‪ )2-1‬بررس ي ميداني کنترل شده‬
‫‪)2‬مشاهده کنترل نشده‬
‫‪)1-2‬بررس ي ميداني کنترل نشده‬
‫‪)2-2‬تجربه آزمايشگاهي کنترل نشده‬
‫مزايا و محدوديتهاي مشاهده‬
‫‪)1‬مزايا‪:‬‬
‫مشاهده رفتار غير کالمي‬
‫محيط طبيعي‬
‫مشاهده وقايع در بلند مدت‬
‫‪ )2‬محدوديتهاي مشاهده‬
‫ فقدان کنترل عوامل خارجي‬‫ مشکل کمي کردن مشاهدات‬‫کوچکي اندازه نمونه‬
‫– مشکل يادداشت برداري و کسب موافقت براي مشاهده‬
‫تعميم نتايج‬
‫جلسه نهم‬
‫مقياس هاي‬
‫اندازه گيري نگرشها‬
‫مقياسهاي اندازه گيري نگرشها (طرزفکرها)‬
‫آزمون هاي رواني – تربيتي‬
‫قابليت اعتماد ابزار اندازه گيري‬
‫مقياسهاي اندازهگيري نگرشها(طرزفکرها)‬
‫‪ ‬مقياس ليکرت )‪(Likert Scale‬‬
‫‪ ‬مقياس افتراق معنايي)‪(Semantic differential‬‬
‫‪ ‬مقياس ثرستون )‪(Thurston Scale‬‬
‫‪ ‬مقياس گاتمن )‪(Guttman Scale‬‬
‫‪ ‬مقياس فاصله اجتماعي بوگاردوس)‪(Bugardus‬‬
‫مراحل ساخت مقياس افتراق معنايي‬
‫‪ ‬مفاهيم مورد نظر را انتخاب کند‬
‫‪ ‬زوج صفت هايي را براي مقياس انتخاب کند‬
‫‪ ‬صفت هاي متضاد ترتيب خاص ي نداشته باشد‬
‫مراحل ساخت مقياس ثرستون‬
‫‪ .1‬اهي ه ي ک دس ته گوي هه ايي کوت اه و دقي ق را ک ه نش انگر طيف ي از ط رز‬
‫فکر نسبت به شيئي خا باشد‬
‫‪ .2‬طبق ه بن دي گوي ه ه ا روي ي ک مقي اس از ي ک ت ا ي ازده بوس يله گ روه‬
‫داور‬
‫‪ .3‬در نظ ر گ رفتن توزي ع ارزش ه اي مقياس ي ه ر گوي ه و محاس به ميان ه‬
‫اين توزيع‬
‫‪ .4‬حذف برخي گويه ها با اختالف دامنه زياد‬
‫‪ .5‬عالمت گذار ي گويه هاي موافق‬
‫‪ .6‬انتخاب گويه هاي داراي نيم فاصله چارکي يکسان‬
‫مراحل ساخت مقياس گاتمن‬
‫انتخاب گويه هاي مناسب‬
‫اجراي مقدماتي گويه هاي تدوين شده‬
‫تجزيه و تحليل پانپ هاي بدست آمده‬
‫محاسبه ضريب بازيابي‬
‫مراحل مقياس ليکرت‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫انتخ اب مقول هه اي تش کيل دهن ده پدي ده م ورد‬
‫اندازهگيري‬
‫اج راي مق دماتي گوي هه ا در ي ک نمون ه تص ادفي از پان پ‬
‫دهندهها‬
‫محاسبه نمره کل براي هر پانپ دهنده‬
‫تعيين توان افتراقي گويه ها‬
‫انتخاب گويه هاي برگزيده‬
‫تعيين ضريب قابليت اعتماد مقياس‬
‫آزمونهاي رواني ‪ -‬سازماني‬
‫آزمونهاي شغلي‬
‫آزمونها شخصيت‬
‫آزمونهاي استاندارد و مشاغل خا‬
‫گروهبندي آزمونهاي رواني ‪ -‬تربيتي‬
‫آزمون هاي هوش و استعداد‬
‫آزمون هاي پيشرفت تحصيلي‬
‫آزمون هاي رغبت نگرش و شخصيت‬
‫شيوههاي محاسبه ضريب قابليت اعتماد ابزار‬
‫اندازهگيري‬
‫‪ ‬اجراي دوباره آزمون يا روش باز آزمايي‬
‫‪ ‬روش موازي يا استفاده از آزمون هاي همتا‬
‫‪ ‬روش تنصيف(دو نيمه کردن)‬
‫‪ ‬روش کودر – ريچاردسون‬
‫‪ ‬روش آلفاي کرونباخ‬
‫جلسه دهم‬
‫آزمونهاي رواني ‪ -‬سازماني‬
‫قابليت اعتماد ابزار‬
‫اندازهگيري‪,‬‬
‫جامعه و نمونه در تحقيق‬
‫جامعه آماري‬
‫مجموع ه اي از اف راد ي ا واح دها ک ه داراي ح داقل ي ک ص فت‬
‫مشترک باشند‬
‫مث ال‪ :‬پژوهش گري ک ه ماي ل باش د درب ارة مش کالت (اجتم اعي –‬
‫اقتص ادي) دانش جويان مطالع ه کن د جامع ه آم اري م ورد بررس ي‬
‫ش امل تم ام اف رادي ک ه در نظ ام آم وزش ع الي – آن مکان در ي ک‬
‫مقطع زماني مشخص ثبت نام کردهاند‪.‬‬
‫عوامل موثر بر ضريب قابليت اعتماد‬
‫‪ ‬طول آزمون‬
‫‪ ‬س وال ه اي مش ابه از نظ ر محت وا و ب ا س طح دش واري‬
‫متوسط‬
‫‪ ‬ماهيت متغير اندازه گيري شده‬
‫جامعه آماري بايد‪:‬‬
‫جامع باشد‬
‫مانع باشد‬
‫نمونه آماري (نمونهگيري)‬
‫به منظور جمعآوري اطالعات‬
‫دربارة افراد جامعه ميتوان يکي‬
‫از روشهاي زير را به کار گرفت‪.‬‬
‫الف‪ :‬گردآوري داده ها از طريق شمارش‬
‫ب‪ :‬گردآوري داده ها از طريق نمونه گيري‬
‫تعريف‬
‫نمونه برداري فرايند انتخاب ك ردن تع داد كافي از مي ان اعض اي‬
‫جامع ه آم اري اس ت‪ ،‬ب ه ط وري ك ه ب ا مطالع ه گ روه نمون ه و‬
‫فهمي دن خصوص يات ي ا ويژگيه اي آزمودنيه اي گ روه نمون ه ق ادر‬
‫خ واهيم ب ود اي ن خصوص يات ي ا ويژگيه ا را ب ه اعض اي جامع ه‬
‫آماري تعميم دهيم‪.‬‬
‫داليل نمونهبرداري‬
‫در بررس ي ه اي پژوهش ي ك ه ش امل چن د ص د و حت ي چن د ه زار عض و‬
‫جامع ه آم اري م ي ش ود عم ال غي ر ممك ن اس ت ك ه اطالع ات را از ه ر‬
‫عض و جم ع آوري كن يم‪ .‬حت ي اگ ر امكان پ ذير ه م باش د ب ه لح اظ زم ان‪،‬‬
‫هزينه و ساير مسايل منابع انساني مقدور نيست‪.‬‬
‫ع الوه ب ر اياه ا مطالع ه ي ك گ روه نمون ه ب ه ج اي ك ل جامع ه آم اري گاهي‬
‫ممك ن اس ت منج ر ب ه نت ايج معتبرت ري ش ود ب ه خ اطر اينك ه خس تگي‬
‫كمت ري وج ود خواه د داش ت و از اي ن رو خطاه اي كمت ري درجم ع آوري‬
‫اطالع ات پدي د م ي آورد‪،‬مخصوص ا م وقعي ك ه اعض اي جامع ه آم اري‬
‫بسيار وسيع باشد‪.‬‬
‫معرف بودن گروه نمونه‬
‫م ا باي د بت وانيم گ روه نمون ه را ب ه ص ورتي انتخ اب كن يم ك ه‬
‫معرف جامعه آماري باشد و ويژگيهاي آن رادر برداش ته باش د‪ .‬ب ه‬
‫ن درت گ روه نمون ه جانش ين ك املي ب راي جامع ه آم اري ك ه از آن‬
‫بي رون آم ده اس ت خواه د ب ود؛ ول ي اگ ر گ روه نمون ه را ب ه ط ور‬
‫علم ي برگ زينيم م يت وانيم ب ه ط ور منطق ي مطم ئن باش يم ك ه‬
‫آم ارهه اي گ روه نمون ه خيل ي نزدي ك ب ه پارامتره اي جامع ه آم اري‬
‫خواهد بود‪.‬‬
‫نرم ال ب ودن توزي ع گ روه نمون ه‪ :‬بس ياري از ص فت ه ا ي ا ويژگيه ا در‬
‫جامع ه آم اري عموم ا ب ه ط ور طبيع ي توزي ع م ي ش ود يعن ي ص فت‬
‫ه ايي مانن د ق د و وزن چن ان هس تند ك ه بيش تر م ردم اط راف مي انگين‬
‫ق رار دارن د‪ .‬اگ ر ق رار باش د ويژگيه اي جامع ه آم اري را ب ا دق ت معق ول‬
‫از ويژگ ي ه اي موج ود در گ روه نمون ه ب راورد كن يم گ روه نمون ه باي د‬
‫چن ان انتخ اب ش ده باش د ك ه توزي ع ويژگيه اي م ورد نظ ر م ا در آن‬
‫هم ان ن وع توزي ع نرم ال را ك ه در جامع ه وج ود دارد دنب ال كن د‪ .‬ب راي‬
‫رسيدن به اين ه دف و داش تن ي ك گ روه نمون ه مع رف باي د اوال حج م‬
‫نمون ه ب ه ح د كافي ب زرك بگي ريم و ثاني ا ط رح نمون ه ب رداري مناس بي را‬
‫انتخاب كنيم‪.‬‬
‫انواع نمونه برداري‪:‬‬
‫دو نوع اصلي طرح نمونه برداري وجود دارد‪:‬‬
‫‪ .1‬نمونه برداري احتمالي‬
‫‪ .2‬نمونه برداري غير احتمالي‬
‫نمونه برداري احتمالي‪:‬‬
‫در نمون ه ب رداري احتم الي اعض اي جامع ه ش انز ي ا احتم ال‬
‫ش ناخته ش ده اي دارن د ك ه ب ه عن وان آزم ودني گ روه نمون ه‬
‫انتخاب شوند‪.‬‬
‫طرح هاي نمونه برداري احتمالي موقعي به كار مي رود ك ه مع رف‬
‫ب ودن گ روه نمون ه ب راي اه داف تعم يم پ ذيري داراي اهمي ت‬
‫باشد‪.‬‬
‫نمونه برداري احتمالي شامل دو‬
‫دسته نا محدود ومحدود مي‬
‫باشد‬
‫نمونه برداري احتمالي نا محدود (نمونه برداري تصادفي ساده)‪:‬‬
‫در اين نوع نمونه ب رداري اعض اي جامع ه آم اري ي ك ش انز مع ين‬
‫وبرابر براي انتخاب شدن به عنوان آزمودني دارند‪ .‬اين نوع نمونه‬
‫گي ري كمت رين س وگيري وبيش ترين تعم يم پ ذيري را دارا م ي باش د‪.‬‬
‫ام ا اي ن روش پ ر زحم ت ود ر هزين ه اس ت وگ اهي نم ي ت وانيم‬
‫فهرست كامال جديدي از جامعه آماري بدست آوريم‪.‬‬
‫نمونهبرداري احتمالي محدود يا پيچيده‬
‫پنج گونه از مرسومترين طرحهاي نمونه برداري احتمالي پيچيده كه‬
‫ب ه عن وان ج ايگزينه ايي ب راي ط رح پرزحم ت و پ ر هزين ه احتم الي‬
‫ساده به شمار ميروند عبارتند از‪:‬‬
‫الف) نمونهبرداري نظامدار‬
‫ب) نمونهبرداري تصادفي طبقهاي‬
‫ج) نمونهبرداري خوشهاي‬
‫د) نمونهبرداري ناحيهاي‬
‫ه) نمونهبرداري مضاعف‬
‫الف) طرح نمونه برداري نظام دار(سيستماتيك)‪:‬‬
‫ط رح نمون ه ب رداري م نظم ش امل بي رون آوردن ه ر ‪ n‬ام ين عض و‬
‫جامع ه آم اري اس ت‪ ,‬ب ه گون هاي ک ه اي ن عض و ب ه ط ور تص ادفي ب ين‬
‫‪1‬و‪ n‬انتخ اب م ي ش ود‪ .‬اگ ر م ا گ روه نمون ه اي از ‪ 35‬خ انوار از ك ل‬
‫جامع ه آم اري ش امل ‪ 260‬خان ه در ي ك مح ل خ ا را بخ واهيم‪,‬‬
‫م يت وانيم ب ا انتخ اب ش ماره تص ادفي م ثال ‪ 7‬ه ر هفتم ين خان ه را ب ا‬
‫ش مارش ‪1‬ت ا ‪ 7‬نمون ه ب رداري كن يم يعن ي خان ه ه اي ش ماره ‪7‬و‬
‫‪14‬و‪21‬و‪...28‬‬
‫ب) طرح نمونه برداري تصادفي طبقه اي‪:‬‬
‫نمونه برداري تصادفي طبق هاي مس تلزم طبق هبن دي جامع ه آم اري و‬
‫س خز انتخ اب تص ادفي آزم ودنيه ا از ه ر طبق ه اس ت‪.‬در نمون ه‬
‫ب رداري تص ادفي طبق ه اي جامع ه آم اري ابت دا ب ه گروهه اي‬
‫ناسازگاري كه در باف ت پ ژوهش م رتبط‪ ،‬متناس ب و معن ا دار هس تند‬
‫تقس يم م يش ود‪ .‬وس خز از ه ر طبق ه نمون ه ب رداري ص ورت م يگي رد‪.‬‬
‫پيدا كردن احتماالت در پارامترهاي گروهه اي فرع ي در داخ ل جامع ه‬
‫آماري بدون روش نمونهبرداري تصادفي طبقه اي امكان پذير نيست‪.‬‬
‫وقتي جامعه آماري ب ا روش معن اداري طبق هبن دي ش د‪ ,‬نمون هب رداري‬
‫منظم انتخاب شود‪.‬‬
‫پ) نمونه برداري خوشه اي ‪:‬‬
‫اي ن ط رح ش امل تقس يم بن دي جامع ه آم اري ب ه خوش هه اي مناس ب‬
‫ميش ود‪ ،‬در ح الي ک ه بط ور تص ادفي تع داد الزم از خوش هه ا را ب ه عن وان‬
‫آزم ودنيه اي گ روه نمون ه انتخ اب ك رده و پ ز از آن ه م اعض اي جامع ه‬
‫آماري در هر يك از اين خوشهها مورد مطالعه قرار ميگيرند‪.‬‬
‫گ روهه ايي از اعض اي جامع ه آم اري ب ه ط وري ك ه ع دم تج انز در مي ان‬
‫اعض اي ه ر گ روه وج ود داش ته باش د ب راي مطالع ه انتخ اب ميش وند‪.‬‬
‫نمون هب رداري خوش هاي ع دم تج انز بيش تري را در داخ ل گ روهه ا و تج انز‬
‫بيش تري را در ب ين گ روهه ا ارائ ه م يكن د ك ه عك ز آن چي ي اس ت ك ه م ا در‬
‫نمون هب رداري تص ادفي طبق هاي م يي ابيم زي را در آن تج انز در ه ر گ روه و‬
‫عدم تجانز در ميان گروهها وجود دارد‪.‬‬
‫ت) نمونه برداري ناحيه اي‪:‬‬
‫م وقعي ك ه تحقي ق ب ه جامع ه آم اري موج ود در من اطق ي ا ن واحي جغرافي ايي‬
‫مشخص و قابل تفكيك مانند بخشها‪ ،‬بلوكهاي شهري يا مرزه اي خ ا در‬
‫ود‪،‬‬
‫يش‬
‫وط م‬
‫ل مرب‬
‫ك مح‬
‫ي‬
‫م يت وان ب ه نمون هب رداري ناحي هاي پرداخ ت‪ .‬نمون هب رداري ناحي هاي‪ ،‬ش كلي از‬
‫نمونه برداري خوشهاي در داخل يك ناحيه ميباشد‪.‬‬
‫ث) نمونه برداري مضاعف‪:‬‬
‫م وقعي ك ه ي ك گ روه نمون ه در جامع ه اي ب ه كار گرفت ه م ي ش ود ت ا مق داري‬
‫اطالع ات مق دماتي گ رد آوري ش ود ودر پ ي آن ي ك گ روه نمون ه فرع ي از‬
‫آزمودنيهاي نمونه اوليه براي مطالعه دقي قت ر م ورد اس تفاده ق رار م ي گي رد‪،‬‬
‫چنين طرحي را نمونه برداري مضاعف ميگويند‪.‬‬
‫نمونه برداري غير احتمالي‬
‫اعض اي جامع ه آم اري ه ي احتم الي ب راي انتخ اب ش دن در گ روه‬
‫نمون ه ب ه عن وان آزم ودني را ندارن د‪ .‬ب دين معن ي ك ه يافت ه ه اي‬
‫مطالع ه گ روه نمون ه را نم ي ت وان ب ه اطمين ان ب ه جامع ه آم اري‬
‫تعم يم داد‪ .‬و زم اني م ورد اس تفاده ق رار م ي گي رد ك ه پژوهش گر ب ه‬
‫روش سريع و ارزان بيشتر عال قه م ن باش د ت ا تعم يم پ ذيري يافت ه‬
‫ها‪.‬‬
‫نمونه برداري غير احتمالي دو گروه‬
‫عمده نمونه برداري در دسترس‬
‫ونمونه برداري هدف دار را شامل‬
‫مي شود‬
‫الف) نمونه برداري در دسترس‪:‬‬
‫در اي ن ط رح‪ ,‬در دس ترس ت رين اعض ا ب ه عن وان آزم ودني انتخ اب‬
‫م يش وند اي ن ط رح ب ه ه ي وج ه قاب ل تعم يم نم يباش د و ب راي‬
‫پ ژوهش علم ي مناس ب نيس ت و ممك ن اس ت در م واقعي ب راي‬
‫كسب اطالعات سريع و استفاده از نتايج آن به كار رود‪.‬‬
‫ب) نمونه برداري هدف دار‪:‬‬
‫ممكن اس ت گاهي ض روري باش د ب ه ج اي كس ب اطالع ات از كس اني‬
‫ك ه در دس ترس هس تند‪ ،‬اطالع ات را از اف راد خ ا بدس ت آوري م‬
‫يعني افرادي كه قادر خواهند بود اطالعات مطلوب را ارائه دهند ب ه‬
‫اي ن دلي ل ك ه آنه ا تاه ا كس اني هس تند ك ه م يتوانن د اطالع ات الزم را‬
‫بدهن د ي ا اف رادي هس تند ك ه ب ا معي ار خ ا ك ه پژوهش گر در نظ ر‬
‫دارد وفق دهد‪ .‬چنين روش نمونه برداري را هدفمند مينامند‪.‬‬
‫انواع‬
‫نمونه برداري هدف دار‬
‫نمونه برداري قضاوتي‬
‫نمونه برداري سهميهاي‬
‫‪ )1‬نمونه برداري قضاوتي‪:‬‬
‫اين طرح زماني به كار مي رود كه گرد آوري "داده هاي تخصص ي و دقي ق" در‬
‫نمون ه موض وع پ ژوهش جنب ه حي اتي دارد و ه ي ي ك از ط رحه اي نمون ه‬
‫ب رداري احتم الي امك ان گ رد آوري چن ين دادهه ايي را بدس ت نم يده د‪.‬‬
‫نمونهبرداري قضاوتي مس تلزم انتخ اب آزم ودنيه ايي اس ت ك ه بهت رين ش رايط‬
‫را براي ارائه اطالعات مورد نياز دارند‪.‬‬
‫‪)2‬نمونه برداري سهميهاي‪:‬‬
‫نمون هب رداري س هميه اي ش كلي از نمون هب رداري طبق هاي متناس ب ب ا حج م‬
‫است كه در آن از افراد گروهه اي مختل ف و در دس ترس را ب ر م يگزينن د‪ .‬يعن ي‬
‫آزم ودنيه ا منحص را از اعض اي م ورد نظ ر و در دس ترس ب ر طب ق تع داد ي ا‬
‫سهميهاي كه پيشتر تعيين شده انتخاب ميشوند‪.‬‬
‫جلسه يازدهم‬
‫اعتبار اندازهگيري‬
‫اعتبار دروني و‬
‫اعتبار بيروني‬
‫مفهوم شناس ي‬
‫(اعتبار)‬
‫‪Validity‬‬
‫مفه وم اعتب ار ب ه اي ن س ئوال پان پ م يده د ک ه اب زار‬
‫اندازهگيري تا چه حد خصيصه مورد نظر را ميسنجد‪.‬‬
‫نکته‬
‫بدون آگاهي از اعتبار ابزار اندازه گيري نمي توان به دقت‬
‫دادههاي حاصل از آن اطمينان داشت‪.‬‬
‫روشهاي تعيين اعتبار اندازهگيري‬
‫‪ .1‬اعتب ار محت وا‪ :‬م الک بررس ي اج زاي تش کيل دهن ده ي ک اب زار‬
‫اندازهگيري است‪.‬‬
‫‪ .2‬اعتبار مالکي‪ :‬کارآمدي يک ابزار اندازهگيري در پيش بيني رفت ار ي ک‬
‫فرد در موقعيتهاي خا‬
‫‪ .3‬اعتب ار س ازه‪ :‬اب زار ان دازهگي ري ت ا چ ه ان دازه ي ک س ازه را‬
‫ميسنجد‪.‬‬
‫‪ .4‬اعتبار عاملي‪ :‬از طريق تحليل عاملي بدست ميآيد‪.‬‬
‫انواع اعتبار مالکي‬
‫اعتبار‬
‫پيش بين‬
‫اعتبار‬
‫همزمان‬
‫بررس ي رابط ه نم رهه اي آزم ودني ک ه برخ ي‬
‫ويژگيه ا را م يس نجد و آنچ ه ادع اي پ يش بين ي‬
‫آن را دارد‪.‬‬
‫م واردي ک ه دادهه اي حاص له از دو‬
‫اندازهگيري در يک زمان در دسترس باشد‪.‬‬
‫شيوه هاي تعيين اعتبار سازه‬
‫تفاوتهاي گروهي‬
‫تغييرات‬
‫اعتبار همگرا و واگرا (تشخيص ي)‬
‫جلسه دوازدهم‬
‫روشهاي تحليل‬
‫داده ها و اطالعات‬
‫مباح عمده تحليل داده ها و اطالعات‬
‫داده هاي کيفي‬
‫تلخيص داده ها‬
‫عرضه داده ها‬
‫نتيجه گيري‬
‫تجزيه و تحليل‬
‫‪Analysis‬‬
‫آم ار‬
‫‪ -1‬استنباطي‬
‫ممکن است بخواهيم بدانيم که چه روابطي ميان متغيرها و ساير اجزا وجود دارد‪ .‬آيا‬
‫تفاواه ايي مي ان دو ي ا چن د گ روه وج ود دارد ي ا ن ه و‪ ...‬اياه ا آم ار اس تنباطي نامي ده‬
‫ميشوند‪.‬‬
‫الف‪ :‬آمار پارامتريک ‪ :‬جامعهاي که گروه نمونه از آن اخذ شده‪ ،‬نرمال ميباشد‪.‬‬
‫ب‪ :‬آمار ناپارامتريک‪ :‬فرض روشني مبني بر نرمال بودن جامعه وجود ندارد‪.‬‬
‫‪ -2‬توصيفي‪:‬‬
‫ممکن است عالقه مند باشيم بدانيم پدي ده ه اي مع ين ب ا چ ه ت واتري روي م ي دهن د‪،‬‬
‫مي انگين و تغييرپ ذيري چگون ه اس ت و‪ ...‬اياه ا ب ا آم ار توص يفي ش ناخته م ي ش وند‬
‫في‬
‫ر را توص‬
‫ورد نظ‬
‫دهاي م‬
‫ه پدي‬
‫اري ک‬
‫(آم‬
‫ميکند‪).‬‬
‫آمار توصيفي‬
‫فراواني‪:‬‬
‫به تعداد دفعاتي که مقوله هاي فرعي يک پديده رخ ميدهد‪ ،‬اشاره دارد که‬
‫ازمحل آن‪ ،‬درصد و درصد تجمعي را ميتوان محاسبه کرد‪.‬‬
‫اندازه هاي گرايش مرکزي و پراکندگي‬
‫اغل ب اوق ات دس تهبن دي ي ک سلس له مش اهدات بگون هاي ص رفه جويان ه و‬
‫معن ادار ب راي ک ار پژوهش ي س ودمند اس ت‪ .‬ب دان معن ا ک ه ي ک ي ا دو آم اره‬
‫بعن وان توص يفي کوت اه از ک ل دادهه ا عم ل م يکنن د ک ه م ا را ق ادر م يس ازند‬
‫ت ا ويژگيه اي اساس ي را درک کن يم ي ا دادهه ا را بشناس يم‪ .‬ان دازهه اي گ رايش‬
‫به مرکز و پراکندگي ميتوانند ما را به اين هدف برسانند‪.‬‬
‫اندازههاي گرايش مرکزي‬
‫اندازههاي پراکندگي‬
‫ميانگين‬
‫ميانه‬
‫مد‬
‫دامنه‬
‫انحراف استاندارد‬
‫واريانز‬
‫ميانگين‬
‫تصويري کلي از دادهه ا را بدس ت م يده د‪ ،‬ب دون اينک ه ض رورت داش ته‬
‫باش د ه ر ي ک از مش اهدهه اي موج ود در ي ک مجموع ه دادهه ا را نش ان‬
‫دهد‪.‬‬
‫دامنه‬
‫تح ت ت أثير دو ان دازه اول و آخ ر ق رار دارد‪ .‬يعن ي تفاض ل ک وچکترين و‬
‫بزرگترين اندازه در مجموعه‪.‬‬
‫واريانز‬
‫از مجم وع مج ذور ه ر ي ک از مش اهدات ماه اي مي انگين دادهه ا تقس يم‬
‫بر کل مشاهدات بدست ميآيد‪.‬‬
‫ميانه‬
‫گاهي ممک ن اس ت عالقمن د باش يم ک ه ب دانيم در مقايس ه ب ا ديگ ران‬
‫در کج ا ق رار داري م ‪،‬آي ادر نقط ه وس ط‪ ،‬در ‪ 10‬ي ا ‪ 25‬درص د اول و‪...‬‬
‫قرار داريم‪ .‬موقعيت م ا نس بت ب ه ديگ ران توس ط ان دازه مرک زي ميان ه‬
‫و پراکندگي معين ميشود‪.‬‬
‫ب ه کم ک ميان ه بعن وان ي ک گ رايش مرک زي‪ ،‬ص دکها‪ ،‬دهکه ا و چارکه ا‬
‫معنا پيدا ميکنند‪.‬‬
‫نما (مد)‬
‫پديدهاي که بيشترين فراواني و تکرار را در بين مشاهدات دارد‪.‬‬
‫آم ار استنباطي‬
‫همبستگي‪:‬‬
‫در پ روژهه اي تحقيق اتي ک ه ش امل چن د متغي ر اس ت‪ ،‬مي ل داري م‬
‫ب دانيم ک ه ي ک متغي ر ب ا متغي ر ديگ ر چ ه رابط هاي دارد‪ .‬ب دان معن ا‬
‫که نياز داريم ماهيت‪ ،‬جهت و معنا داري روابط متغيري را بدانيم‪.‬‬
‫همبس تگي از ارزي ابي تغيي رات ي ک متغي ر براث ر تغيي رات متغي ر ديگ ر‬
‫بدست ميآيد‪.‬‬
‫دامنه همبستکي بين ‪ +1‬و ‪ -1‬ميباشد‪.‬‬
‫رابطه بين متغيرهاي اسمي‪ :‬آزمون کاي‪-‬دو‬
‫از اي ن توزي ع در آزم ون فرض يه ه ايي ک ه دادهه اي م ورد تجزي ه تحلي ل‬
‫بصورت فراواني ارائه شدهاند ميتوان استفاده کرد‪.‬‬
‫ممکن است بخواهيم رابطه بين دو متغير اس مي ي ا مس تقل ب ودن آنه ا‬
‫ل‬
‫ازيکديگر را بدانيم‪.‬مثال آيا ديدن تبليغات يک کاال با خري د آن توس ط‬
‫اف راد رابط ه دارد؟‪...‬آزم ون ک اي‪-‬دو ب ر اس اس اص ل فراوان ي م ورد‬
‫انتظار و واقعي بنيان گذارده شده‪.‬‬
‫تفاوت معني دار بين ميانگين هاي دو گروه ‪ :‬آزمون ‪t‬‬
‫گ اهي م ا عالق ه من ديم ب دانيم در ي ک متغي ر خ ا چ ه تف اوتي ب ين‬
‫گروهه اي م ورد مطالع ه‪،‬وجود دارد‪.‬يعن ي متغي ر اس مي را ب ه دو زي ر گ روه‬
‫تقس يم م ي کن يم(س يگاري و غي ر س يگاري ‪ )...‬و م ورد آزم ون ق رار م ي ده يم‬
‫ت ا ببين يم آي ا تف اوت مي انگين معن ي دار ب ين متغيره اي وابس ته وج ود دارد‬
‫ي ا ن ه؟ آزم ون ‪ t‬را همچن ين م ي ت وان ب راي بررس ي تف اوت ه اي ي ک گ روه‬
‫قب ل و بع د از اج راي آزم ايش بک ار گرف ت‪ .‬آي ا گروه ي ک ه دوره آم وزش‬
‫راديده اند‪،‬پز از دوره عملکرد بهتري دارند يا قبل از آن؟‬
‫تفاوت معنيدار بين ميانگين هاي چند گروه‬
‫تحليل واريانز‪:‬‬
‫تحليل واريانز تفاواهاي ميانگين را بين چند گروه نشان ميدهد‪.‬‬
‫مث ال‪« :‬آياتف اوت معن ادار مي ان مي ان ف روش توس ط چه ار گ روه از‬
‫فروشندگان وجود دارد»‪ .‬در اينجا بج اي اينک ه امتح ان مقايس ه را دو‬
‫ب ه دو انج ام ده يم‪ ،‬ب ه ص رفه ت ر اس ت ک ه بط ور همزم ان مي انگين ه ا‬
‫را با هم مقايسه کنيم‪،‬که از تحليل واريانز بهره مي بريم‪.‬‬
‫رگرسيون چندگانه‬
‫رگرسيون ب ه معن اي بازگش ت‪ ,‬و نش ان دهن ده آنس ت ک ه مق دار ي ک‬
‫متغي ر ب ه متغي ر ديگ ري برميگ ردد‪ .‬گ اهي دو ي ا چن د متغي ر ت اثير‬
‫عم دهاي روي متغي ر وابست هاي دارن د‪ ،‬رگ رسيون چن دگانه‪ ,‬روش ي‬
‫است که بتوان تاثير همزمان و خطي دو يا چند متغي ر را روي متغي ر‬
‫وابستهاي اندازه گرفت‪.‬‬
‫مث ال‪« :‬تع داد ف روش‪ ,‬ب ه مي ان تبليغات‪،‬تع داد فروش ندگان و‪...‬‬
‫بستگي دارد‪».‬‬
‫عمده ترين اشتباهات معمول در استفاده از‬
‫همبستگي و رگرسيون‬
‫‪ .1‬تعميم روند براي خارج از دامنه مشاهدات‬
‫‪ .2‬فقدان رابطه علت و معلولي واقعي‬
‫‪ .3‬تعميم روند گذشته به آينده‬
‫‪ .4‬تعبير نادرست از ضرايب تعيين و همبستگي‬
‫جلسه سيزدهم‬
‫اطالعرساني يافتههاي‬
‫پژوهش و تدوين گزارش‬
‫تحقيق‬
‫گزارش کتبي‬
‫به مدير امکان مي دهد تا استداللهاي ارائه شده را‬
‫بسنجد و به اجراي راه حلهاي نهايي ب ردازد ‪.‬‬
‫هدف گزارش کتبي‬
‫‪1‬‬
‫هدف‪ ,‬صرفا ارائه برخي واقعيتهاي بخصو‬
‫ارائه گزارش به صورت اختصار با‬
‫تمرکز بر اطالعات مورد نظر‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫قرار دادن ديدگاهي در اختيار مدير‪,‬‬
‫ارائه گزارش مفصل تر و متقاعد کنندهتر‬
‫‪3‬‬
‫تدوين بردايه ي وضعيت هاي واقعي‪,‬‬
‫گزارش مفصل شامل مطالعات گذشته و‪...‬‬
‫مباني گزارش کتبي‬
‫روشني گفتار‪ -‬اختصار‪ -‬پيوند مفاهيم – ساختارمنطقي‬
‫پاراگرافها – واژه گزيني مناسب ‪ -‬تمرکز بر‬
‫يک موضوع خا – تاکيد هاي بجا‬
‫برنکته هاي مهم جنبه هايي مهم‬
‫براي يک گزارش خوب‬
‫محسوب مي شوند ‪.‬‬
‫جزئيات گزارش کتبي‬
‫عنوان پژوهش ‪ -‬فهرست محتوا ‪ -‬چکيده ‪ -‬پيش گفتار ‪ -‬بدنه‬
‫اصلي ‪ -‬روش شناس ي ‪ -‬تحليل داده ها ‪ -‬ژافته ها –‬
‫نتيجهگيري ‪ -‬پيشاهادها ‪ -‬خالصه ‪ -‬فهرست ماخذ‬
‫بخشهاي اصلي گزارش‬
‫عنوان گزارش پژوهش‪:‬‬
‫بايد به اختصار موضوع پژوهش رابيان کند‪.‬‬
‫فهرست محتوا‪:‬‬
‫عن اوين اص لي وفرع ي را هم واره ب ا ش مارهي ص فحات نش ان م ي‬
‫دهد‪.‬‬
‫چکيده‪:‬‬
‫ش رحي اس ت ازمطالع ه پژوهش ي ک ه باي د هم ه مطال ب مه م را بي ان‬
‫کند‪،‬شامل يک تا دو صفحه‪.‬‬
‫مقدمهي پژوهش‬
‫در پژوهشه اي کاربردي اي ن بخ ش بابي ان مس اله م ورد بررس ي‬
‫و اطالع ات زمين هاي درب ارهي س ازمان م ورد مطالع ه آغ از‬
‫ميشود‪.‬‬
‫در پژوهش هاي بني ادي بخ ش مقدم ه در بردارن دهي تعري ف‬
‫موضوع مورد بررس ي و علت يا چگونگي بررس ي آن است‪.‬‬
‫نکاتي که درفصل مقدماتي بايد بيايند‬
‫‪.1‬‬
‫بيان روشن محدودهي کلي مساله‪.‬‬
‫‪.2‬‬
‫ارائه زمينه ومنطق بررس ي‪.‬‬
‫‪.3‬‬
‫بازنگري پيشينه‪.‬‬
‫‪.4‬‬
‫بيان مساله و تعيين سواالت پژوهش‪.‬‬
‫‪.5‬‬
‫تنظيم تئوريک و فرضيهها‪.‬‬
‫‪.6‬‬
‫توصيف ماهيت ونوع مطالعه‪ ،‬محدوده زماني ومکاني‪.‬‬
‫‪.7‬‬
‫ارائه طرح پژوهش‪.‬‬
‫روش شناس ي پژوهش‬
‫در برگيرندهي تمام جنبههاي طرح پژوهش است‪ ،‬از جمله‪:‬‬
‫جامعه و نمونه‪ ،‬متغيرها و ابزار مورد استفاده‪ ،‬روشهاي‬
‫گردآوري دادهها و فنوني جهت تحليل دادهها‬
‫بخش نتايج‬
‫به دو نکته ي اساس ي ميپردازد‪:‬‬
‫نتايج داده ها و تفسير آنها‪.‬‬
‫مقدماتي از دادهها بصورت جدول ارائه ميش ود‪ ،‬س خز فرض يهها‬
‫ه م ب ه ص ورت ص فر و ه م جانش ين بي ان ميش ود‪ .‬درس تي آزم ون‬
‫تشريح ميشود و با استفاده از جدول عرضه ميشود‪.‬‬
‫پيشاهادها و طرز اجراي آنها‬
‫طب ق نت ايج بدس ت آم ده چن د راه ج ايگزين جه ت ح ل مس اله و ني‬
‫راه ح ل پيش اهادي در اي ن بخ ش ج اي ميگي رد‪ .‬همچن ين دي دگاهها‬
‫ب راي ک اربرد پيش اهادها هم راه ب ا هزين ه و س اير مطال ب مرب وط‬
‫بطور مفصل در اينجا بح ميشود‪.‬‬
‫خالصهي گزارش‬
‫بخش خالصه درگزارش پژوهش ‪ ،‬سوال اصلي و‬
‫پانخهايي را که در پايان کار به دست آمده است برجسته‬
‫مي کند و ني به طور خالصه به پيشاهادها و کاربري آنها‬
‫ميپردازد‪.‬‬
‫قدرداني و تشکر‬
‫از کسانيکه در به ثمر رسيدن پژوهش مساعدت کردند‬
‫قدرداني به عمل ميآيد‪.‬‬
‫منابع‬
‫بعد از قدرداني ‪ ،‬در صفحهي جدي د فهرس ت من ابع م ورد اس تفاده‬
‫در پيشينه پژوهش و ساير بخشها قرار ميگيرد‪.‬‬
‫پيوستها‬
‫مح ل مناس بي اس ت ب راي نم ودار س ازماني‪ ،‬ش رح مص احبهها و ه ر‬
‫مطلب ديگري که براي درک پژوهش مفيد است‪.‬‬
‫ارائه شفاهي‬
‫ارائه يک گزارش پژوهش ي در مدت ‪ 20- 30‬دقيقه‬
‫که نياز به برنامهريزي دقيق دارد‪.‬‬
‫فاکتورهاي مهم ارائه شفاهي‬
‫‪ .1‬هدف پژوهش‬
‫‪ .6‬تحليل دادهها‬
‫‪ .2‬مساله بررس ي شده‬
‫‪ .7‬نتايج‬
‫‪ .3‬طرح پژوهش‬
‫‪ .8‬محدوديتهاي پژوهش‬
‫‪ .4‬جزئيات نمونه‬
‫‪ .9‬پيشاهادها‬
‫‪ .5‬روش گردآوري دادهها‬
‫‪ .10‬چگونگي کاربرد پيشاهادها‬
‫چگونگي ارائه‬
‫پژوهشگر بايد دستخوش تنش نشود‪ ،‬واضح و مفهوم نخن‬
‫بگويد‪ ،‬بر نکاتي تاکيد کند که مورد عالقه حضار باشد و‬
‫سرانجام رعايت زمانبندي ارائه‬
‫پانپ به پرسشها‬
‫به دليل تمرکز بر روي موضوع پژوهش‪ ،‬پژوهشگر فردي‬
‫است که از هر شخص ديگري در ميان حضار به موضوع‬
‫مسلط است‪ .‬بنابراين نبايد پانپ به پرسشها براي وي‬
‫دشوار باشد‪.‬‬
‫جلسه چهاردهم‬
‫مرجع نويس ي و‬
‫فيشبرداري‬
‫به طور کلي منابع تحقيق به دو دسته زير‬
‫تقسيم ميشوند‪:‬‬
‫منابع دست اول‪:‬‬
‫عبارتند از اصل اثر‪ ,‬نوشته‪ ,‬سند‪ ,‬رخداد ي ا فيلم ي ک ه محق ق آن را‬
‫ب ه ط ور مس تقيم مطالع ه و ب ه عن وان ش اهد عين ي مالحظ ه‬
‫م ينماي د و ي ا آزم ايش و تجرب هاي اس ت ک ه ش خص پژوهش گر آن را‬
‫انجام داده باشد‪.‬‬
‫منابع دست دوم‪:‬‬
‫عبارتن د از نوش تهه ا‪ ,‬نق دها‪ ,‬تفس يرها‪ ,‬گزارش ات و بحکه ايي ک ه منتق دان‪,‬‬
‫مفسران‪ ,‬محققان و ديگر اهل فن دربارة منابع دست اول نوشته باشند‪.‬‬
‫پژوهش گران باي د کوش ش کنن د حت ي املق دور من ابع دس ت اول را در م تن ک ار‬
‫خ ود ق رار دهن د و هميش ه من ابع دس ت دوم را ب ه عن وان ش اهد م دعاي خ ود‬
‫(براي نفي يا اثبات مدعا) در نوشتهها بياورند‪( .‬طوس ي‪)42 ,1373 ,‬‬
‫ارزش ي ک م تن تحقيق ي‪ ,‬ب ه عوام ل متع ددي وابس ته اس ت‪ .‬در‬
‫مي ان اي ن عوام ل‪ ,‬مستندس ازي‪ ,‬تع دد من ابع‪ ,‬جدي د ب ودن‪ ,‬ارتب اط‬
‫ب ا موض وع و اعتب ار مطال ب برگرفت ه ش ده از من ابع‪ ,‬از اهمي ت‬
‫زيادي برخوردار است‪.‬‬
‫مس تند س ازي تحقي ق ب ا دو روش عم ده و مکم ل ه م‪ ,‬ص ورت‬
‫ميپذيرد‪:‬‬
‫ال ف‪ :‬پانويس ي )‪ (Footnote‬در پ ايين ص فحه و ي ا آدرس ده ي‬
‫در متن‪.‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫پانويس ي غير از ذکر منبع‪ ,‬موارد کاربرد ديگري ني دارد از جمله‪:‬‬
‫الف) توضيح واژهها و اصطالحات دشوار‬
‫ب) ضبط اسمهاي خا يا اصطالحات علمي بزبان اصلي‬
‫ج) آوردن مطال ب و توض يحاتي ک ه ب راي خوانن دگان الزم و مفي د اس ت ول ي‬
‫آوردن آن در م تن موج ب تض ييع وق ت خوانن دگان و آش فتگي و گس يختگي م تن‬
‫ميشود‪( .‬احمدي گيوي‪)117 ,1373 ,‬‬
‫ب‪ :‬اهي ه کتابنام ه )‪ (Bibligraphy‬در پاي ان ه ر فص ل (بخ ش) و ي ا انته اي‬
‫گزارش (کتاب‪ /‬پايان نامه)‬
‫پيداس ت اي ن دو ب ا ه م رابط ه مس تقيمي دارن د و ه ر چ ه در نگ ارش آنه ا دق ت‬
‫بيشتري اعمال ش ود‪ ,‬بي انگر امان تداري پژوهش گر و حف ظ روح تحقي ق ب وده و‬
‫دستيابي به مطالب براي مطالعه کنندگان پاياننامه آسانتر خواهد بود‪.‬‬
‫انواع پانويس‬
‫و‬
‫آدرس دهي در متن‬
‫‪ )1-1‬پانويز بزبان فارس ي‬
‫محق ق در اي ن حال ت ب ا ذک ر ش مارهاي در کن ار قس مت نق ل (اس تفاده) ش ده‪,‬‬
‫خواننده را براي آشنايي با منبع اصلي به پاورقي همان صفحه ارجاع ميده د‬
‫و در پائين صفحه براساس فرمولهاي کلي که در پي ميآيد عمل ميکند‪.‬‬
‫‪ )1-1-1‬کتاب با يک نويسنده‪:‬‬
‫ن ام کوچ ک‪ ,‬ن ام خ انوادگي نويس نده «عن وان کت اب» ن ام مت رجم‪ ,‬ناش ر‪ ,‬مح ل‬
‫نشر‪ ,‬تاريخ انتشار‪ ,‬نوبت چاپ‪ ,‬شماره جلد‪ ,‬شماره صفحه (صفحات)‬
‫مثال‪:‬‬
‫ت امز‪ .‬س‪ ,‬ک وهن «س اختار انقالبه اي علم ي» احم د آرام‪ ,‬س روش‪ ,‬اه ران‪,‬‬
‫‪ ,1369‬چ اول‪( 45 ,‬يا صص ‪)45-49‬‬
‫‪ )1-1-2‬کتاب با بيش از سه نويسنده‬
‫در اي ن حال ت ن ام يک ي از نويس ندگان ذک ر ش ده س خز نوش ته‬
‫ميشود‪ :‬و ديگران و در دنباله براساس فرمول باال عمل ميشود‬
‫‪ )1-1-3‬مقاله از روزنامه يا مجله تخصص ي‬
‫ن ام کوچ ک‪ ,‬ن ام خ انوادگي نويس نده «ن ام مقال ه» ن ام مجل ه‪ ,‬ناش ر‪,‬‬
‫س ال مجموع ه انتش ار‪ ,‬ش ماره مسلس ل (تکش ماره) ت اريخ انتش ار‪,‬‬
‫صفحه (صفحات)‬
‫) پانويز به زبان انگليس ي‬1-2
‫) براي کتاب با يک نويسنده‬1-2-1
Jon D. Longaker, (1998) , “Style and History”
(Glenview, III: Scott, Forse man) p.39
‫) فصلي از يک کتاب‬1-2-2
Robert Penn warren (1996), “Blackberry Winter”
Reading Modern short Stories. ed Jarvis A. Thurston
(Chicagr: Scott, Forse man) p. 576
‫) کتاب با سه نويسنده يا بيشتر‬1-2-3
Albert C. Baugh, et al (1996) ““ A literary History of
England” 2 nd ed (New York: Appleton) P. 797
‫) دايره املعارف‬1-2-4
Inga – Stina Ewbank. (1997) “Dickens” Encyclopedia
Americana”
‫) مصاحبه‬1-2-5
Interview with Peter Druker. Direcctor. Credit Bureau.
Tulsa, oklahoma, May 2, 1993
‫) مقالهاي در يک مجموعه‬1-2-6
Woodley. A (1985) “Taking Account of Mature Students”
in jaques, D SRHE and NFER – Nelson. Pp. 367-398
(Journals) ‫) مجالت علمي‬1-2-7
Bassey, (1981, Pedagogic Research: “On the Relative
Merits of Search for Generalization and Stady of Single
Event’s” , Oxford Review of Education, 7 (1), 73-93
‫مخففها در پانويس ي‬
A.D. anno Domini “ in the year of the space between
letters, as in lord; prreedes numerals with anon. A.D. 350
anonymous
art, arts. article(s)
B. C. Before Christ; follows numerals with no space
between letters, as in 500 B.C.
Bk., bks book(s)
Ca. )or c.) circa ‘ about’ used to indicate an approximate
date, as in “ca. 1812”
Cf. confer “compare” )one source with another); not,
however, to be used in place of “see”
et al. et alii ‘and others’ ; “John Smith et al. “means John Smith
and other authors
et pas. Et apssim ‘and here and there’ )see “passim”)
et seq. et sequens ‘and the follwing” ; pp. 9 et seq. means page
nine and the following page compare “f” and “ff”
f. , ff. page or pages following a given page; “pp. 8f.” means
page eight and the following page; but exact references are
preferable, for example. “pp. 45-51, 55, 58: instead of “pp.45ff.”
ibid . Ibidem , “ in the same place’ i.e the immediately preceding
title (see p. 113).
i.e . Id est ‘ that is, ‘ preceded and followed by a comma. Illus.
illustratd by, illustrations or il lustrator
Infra ‘below, ‘ refers to a succeeding portion of the text;
commpare “supra.” Generally, it is best to write “see below”
Intro. (or introd). Introduction (by
l., ll. Line (s)
Loc. Cit. loco citato’ in the p;ace )passage) cited’ )see p.114)
MS, MSS manuscrip )s); but followed by a period )“MS.”) when
referring to a specific manusccript
n., nn. Note )s), as “p. 23, n.2” or “ p. 51n.”
n.d. no date )in a book’s title or copyright pages)
No., nos. number (s)
n.p. no place (of publication)
Op. cit, opere citato ‘in the work cited’ )see p. 114)
p., pp. page )s); use “pages” intead of :pp”
Passim ‘here and there throughoutthe work, ‘e.g., “pp. 67-72, et
passim”
Pseud. pseudonym
Pt., pts. Part(s)
rev. revised (by), revision, review or reviewd (by)
rpt. Reprint, repinted
Sec., secs. Section )s) sic ‘Thus’, placed in brackets to indicate
an error has been made in the quoted passage and the writer is
quoting accrately
St., sts. Stanza (s)
Sup. (or supra) above, refers to a preceding protion of the texi:
it is just as easy to write “above”
s.V sub voce )verbo) ‘under the word or heading’.
Trans. (or tr.) translator, translated (by), or translation
vol., vols. Volume )s), as in “vol. III”
(Lester, 1971, 116)
‫شيوههاي پانويس ي جديد و معمول‬
‫(در زبان فارس ي و خارجي)‬
‫در چند سال اخي ر روش آس انت ري ب راي اراي ه مأخ ذ در داخ ل م تن (ن ه در‬
‫پ ايين ص فحه) مت داول ش ده اس ت‪ .‬اي ن روش از تک رار و ات الف وق ت در‬
‫پانويس ي و کتابنام ه نويس ي جل وگيري م يکن د‪ .‬قال ب کل ي اي ن روش‬
‫بصورت زير است‪:‬‬
‫«‪»................................................................................‬‬
‫«‪»................................................................................‬‬
‫«‪»................................................................................‬‬
‫«‪.......................‬نام خانوادگي نويسنده‪ ,‬سال چاپ‪ ,‬شماره صفحه»‬
‫مثال‪:‬‬
‫«علم هنجاري‪ ,‬به معني پژوهش ي است که به صورتي مستحکم بر شالودهاي از ي ک ي ا‬
‫چن د دس تاورد علم ي بن ا ش ده اس ت و جامع ه علم ي خاص ي در م دتي از زم ان ب ه آ‬
‫دستاردها معتقد است و آنها را اساس عمل آينده خود ق رار م يده د‪( ».‬ک وهن‪,1369 ,‬‬
‫‪)25‬‬
‫تذکر‪:‬‬
‫در م واردي ک ه نق ل ق ول مس تقيم نب وده و نق ل ب ه مض مون ش ده اس ت‪ ,‬از ح روف‬
‫ايتالي ک وس ياهت ر اس تفاده نم يش ود و تاه ا ب ه ذک ر نويس نده و س ال بس نده م يش ود و‬
‫صفحه مشخص ي هم قيد نميگردد‪.‬‬
‫هر گاه چند منب ع از ي ک نويس نده داراي س ال انتش ار مش ترکي باش ند م يت وان ب ه گون ه‬
‫روبرو عمل کرد‪:‬‬
‫)‪(45, 1377,x‬‬
‫)‪(93, 1377a,x‬‬
‫‪ . 2‬کتابشناس ي (کتابنامه) بزبان فارس ي‬
‫ل‬
‫معم وال در انته اي ه ر فص ل (بخ ش) ي ا پاي ان کت اب ي ا رس اله تحص يلي‪ ,‬ن ام و‬
‫مشخص ات کام ل من ابع م ورد اس تفاده (ب دون ذک ر ش ماره ص فحه) در ص فحاتي ب ا‬
‫حاش يه ک وچکتر آورده م يش ود‪ .‬و ج اي ن ام کوچ ک و ن ام خ انوادگي ي ا فرم ول‬
‫پيشاهادي براي پانويس ي برعکز خواهد بود‪:‬‬
‫عالمت (‪ )...‬براي نشان دادن حذف قسمتي از ي ک نق ل ق ول (اس تناد)‪ ,‬عن وان و غي ره‬
‫استفاده ميشود‪.‬‬
‫[ ] اطالعاتي که در قالبها آمده و توسط نويسنده يا ويراستار اهيه شدهاند‪.‬‬
‫ل‬
‫مثال [ ‪ ]12‬نشان ميدهد‪ ,‬شماره صفحه در صفحهاي که ب دان اس تناد ش ده‪ ,‬قي د‬
‫نش ده اس ت‪ .‬قالبه ا ممک ن اس ت ک ه ب راي ت حيحات ويراس تار و ي ا درج مطلب ي در‬
‫سندآوري بطور مستقيم مورد استفاده قرار گيرد‪.‬‬
‫قبل از ‪( cf.supra‬مقايسه کنيد با ‪)supra‬‬
‫‪ante‬‬
‫‪art‬‬
‫مقاله‬
‫‪bk.‬‬
‫کتاب‪ ,‬اگر قبل از اعداد بزرگ يوناني قرار بگيرد با ‪ B‬بزرگ‬
‫نوشته ميشود‪ ,‬بطور مثال ‪Bk II‬‬
‫‪bull‬‬
‫خبرنامه (بولتن)‬
‫‪c.‬‬
‫حقالتأليف‪ .‬در استنادهاي قانوني براي «فصل» هم استفاده‬
‫ميشود‪.‬‬
‫ل‬
‫)‪ (circa‬تقريبا‪ ,‬در حدود‪ .‬براي تاريخ استفاده ميشود‪.‬‬
‫‪Ca.‬‬
‫‪Cf.‬‬
‫‪COL‬‬
‫قياس کنيد‪ ,‬مقايسه کنيد‪ ,‬در برخي موارد ‪ cp.‬استفاده‬
‫ميشود بايد متوجه تفاوت بين ‪ cf‬و ‪ see‬بود‪.‬‬
‫ستون‬
‫‪Comp.‬‬
‫گردآورنده‪ ,‬گردآورده‬
‫‪diss‬‬
‫پايان نامه‬
‫‪ed.‬‬
‫ويرايش‪ ,‬ويراستار‪ ,‬ويراسته‬
‫‪eg‬‬
‫)‪ (exempli gratia‬بطور مثال‪ ,‬به عنوان نمونه‬
‫‪enl‬‬
‫بزرگ شده‬
‫‪et al.‬‬
‫)‪ (et allii‬و ديگران‬
‫‪et seq.,‬‬
‫) ‪« et sequens‬مفرد» ‪ sequentes‬يا‬
‫‪« et sequentia‬جمع»)‬
‫ذيل‪ ,‬براي نشان دادن اينکه مرجع از خط يا خطوط و يا‬
‫‪et seqq.‬‬
‫صفحه يا صفحات استناد شده در ميگذرد‪ .‬بطور کلي ‪ f‬يا‬
‫ترجيح دارند‪.‬‬
‫‪ff‬‬
‫‪f.,ff‬‬
‫و صفحه يا صفحات زير‪ .‬گاهي اوقات براي ‪ ...‬استفاده‬
‫‪fig‬‬
‫شکل‪ ,‬تصوير‪ ,‬پيکره‬
‫‪i.e‬‬
‫( ‪ )id set‬يعني‬
‫‪Ibid.‬‬
‫ل‬
‫(‪ )ebidem‬همان مأخذ‪ ,‬ايضا‬
‫‪illus.‬‬
‫مصور‬
‫ميشود‪.‬‬
‫کليشه‬
‫‪facsim.‬‬
‫پايين‪ ,‬زير‪ ,‬معادل انگليس ي )‪ (see below‬لفظ التيني‬
‫‪infra‬‬
‫مورد‬
‫‪ vide infra‬به عنوان ارجاعي به اطالعات بعدي در اثر‬
‫استفاده قرار ميگيرد‪ .‬قياس کنيد با ‪post‬‬
‫‪L.Ll‬‬
‫خط (بيت) يا خطوطي از شعر‪ .‬در کتابنامه اين کوته‬
‫نوشت ممکن است براي ورق يا اوراق استفاده شود‪.‬‬
‫‪loc. cit.‬‬
‫(‪ )loco citato‬استناد به همان صفحه در سند که دقيقا‬
‫در قبل آمده است‪.‬‬
‫دستنوشته‪ ,‬دستنوشتهها‪ .‬بدون نقطه و با حروف بزرگ‬
‫‪ms. MSS‬‬
‫نوشته ميشود‪.‬‬
‫‪N.B.‬‬
‫)‪ (nota bcnc‬توجه کنيد‪ ,‬دقت کنيد‬
‫ل‬
‫بدون تاريخ (معموال‪ :‬تاريخ نشر معلوم نيست)‬
‫‪n.,nn.‬‬
‫يادداشت‪ ,‬يادداشتها‬
‫‪n.d.‬‬
‫‪n.O‬‬
‫‪n.P‬‬
‫شماره‬
‫ل‬
‫بدون محل (محل نشر معلوم نيست) معموال براي‬
‫مطبوعات استفاده ميشود‪.‬‬
‫‪n.S‬‬
‫سري هاي جديد‬
‫‪numb.‬‬
‫شماره گذاري شده‬
‫‪Op.cit‬‬
‫(‪ )opere citato‬در اثر مذکور‬
‫‪p., pp.‬‬
‫صفحه‪ ,‬صفحات‬
‫‪Par.‬‬
‫بند (پاراگراف)‬
‫هنگامي مورد استفاده قرار ميگيرد که به صحفهاي اشاره‬
‫‪pssim‬‬
‫متن‬
‫شود که استناد در آن به قسمتهاي مختلف در جاي جاي‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪pl.‬‬
‫لوح‪ ,‬لوحه‬
‫‪post‬‬
‫بعد از‪ .‬براي ارجاع مورد استفاده قرار ميگيرد‪ .‬قياس کنيد‬
‫با ‪infra‬‬
‫‪proc.‬‬
‫‪pt.‬‬
‫‪q.v.‬‬
‫‪rev.‬‬
‫صورتجلسه‬
‫قسمت‪ ,‬بخش‪ .‬اگر قبل از اعداد يوناني قرار گيرد با ‪p‬‬
‫بزرگ نوشته ميشود مانند ‪.pt III‬‬
‫ل‬
‫نگاه کنيد به‪ .‬معموال براي ارجاع به قسمتهايي در همان‬
‫اثر بکار ميرود‪.‬‬
‫تجديد نظر شده‪ ,‬تجديد نظر‬
‫‪ rpt., rept., rep‬گزارش‬
‫‪sec.‬‬
‫بخش‪ ,‬قسمت‬
‫‪ser.‬‬
‫سري‬
‫پز‪ ,‬در نتيجه‪ ,‬بدين قرار‪ .‬هنگاميکه در قالب قرار گيرد به‬
‫‪sic‬‬
‫منظ ور نش ان دادن اينک ه اس تناد تح ت اللفظ ي اس ت‬
‫ل‬
‫استفاده ميشود‪ .‬مثال براي نشان دادن واژهاي به غلط‬
‫درج‬
‫نوشته شده است‪ frend [sic] :‬يا تاريخي که به اشتباه‬
‫شده است ‪ 1890-1810‬اين کوته نوشته بدون‬
‫نقط ه ش روع‬
‫ميشود‪.‬‬
‫ب اال‪ .‬مع ادل انگليس ي )‪ (see above‬لف ظ التين ي‬
‫‪supra‬‬
‫)‪ supra‬به عنوان ارجاع به مطالب قبلي در اثر استفاده‬
‫ميشود‪ .‬مقايسه کنيد با ‪(sub verbo/ sub aute.‬‬
‫)‪ voco‬در ذيل واژه‪ .‬در ارجاع به فرهنگهاي لغت و‬
‫واژهنامهها مورد استفاده قرار ميگيرد‪.‬‬
‫‪(vide‬‬
‫)‪ (sub verbo / sub voco‬در ذيل واژه‪.‬‬
‫‪s.v‬‬
‫در ارجاع به فرهنگهاي لغت و واژهنامه ها مورد استفاده‬
‫ميگيرد‪.‬‬
‫‪tr.‬‬
‫مترجم‪ ,‬ترجمه‬
‫‪trans.‬‬
‫خالصه مذاکرات (صورت جلسه)‪ .‬گاهي اوقات براي‬
‫«ترجمه» مورد استفاده قرار ميگيرد‪.‬‬
‫‪v.,vs.‬‬
‫)‪ (versus‬در مقابل‪ ,‬مقابل‬
‫‪v.vv.‬‬
‫شعر‪ ,‬اشعار‬
‫‪viz.‬‬
‫)‪ (videlicet‬يعني‪ ,‬فياملثل‬
‫‪vol.‬‬
‫مجلد‪ .‬اگر قبل از اعداد بزرگ يوناني قرار بگيرد با ‪v‬‬
‫ل‬
‫بزرگ نوشته ميشود‪ ,‬مثال ‪ Vol . IV‬قبل از اعداد معمولي‬
‫ميتواند به هر دو صورت بزرگ و کوچک نوشته شود‪.‬‬
‫‪vs.vss.‬‬
‫شعر‪ ,‬اشعار‪ ,‬قياس کنيد با ‪ V.VV‬در باال‪.‬‬
‫قرار‬
‫مثال‬
‫ت امز‪ ,‬س‪ ,‬ک وهن‪« .‬س اختار انقالبه اي علم ي» احم د آرام‪ ,‬س روش‪,‬‬
‫اهران‪ ,1369 :‬چ اول‪.‬‬
‫‪ )2 – 1‬کتابشناس ي (کتابنامه) به زبان انگليس ي‬
‫‪Longaker, Jon D.(1988) “Art, style and History” )Glenview III:‬‬
‫)‪Scott, Forse man‬‬
‫يادآوري‬
‫‪ .1‬ق انون مطل ق و فرم ول کل ي ب راي ذک ر منب ع وج ود ن دارد‪ ,‬ام ا ذک ر‬
‫مواردي ضروري است‪.‬‬
‫‪ .2‬روشهاي کوتاهتر‪ ,‬دقيقتر و جامعتر مناسبند‪.‬‬
‫‪ .3‬روشهاي ذکر منابع و مأخذ در طول زمان در حال تکامل بودهاند‪.‬‬
‫‪ .4‬بايد به سليقههاي استاد‪ ,‬در شيوه مآخذ دادن توجه کرد‪.‬‬
‫فيش برداري‬
‫نکات مهم فيش برداري‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تعريف فيش‬
‫مشخصات فيش‬
‫ارزش و اهميت فيش برداري‬
‫ابزارها و وسايل فيش برداري‬
‫انواع فيش برداري‬
‫شکلهاي فيش برداري‬
‫انواع مواد و مطالب در يادداشت برداري‬
‫‪ ‬انواع فيش‬
‫تعريف و مشخصات فيش‬
‫الف‪ :‬تعريف فيش‪:‬‬
‫ل‬
‫ف يش اص طالحا معن اي برگ ههاي ي ک ش کل و ي ک ان دازه اس ت ک ه چکي ده‬
‫مطال ب و گزي ده تحقيق ات در آن ثب ت ميش ود ت ا بت وان ب ه آس اني و در کوت اه و‬
‫با اسلوبي خا و منظم از آن بهره جست‪.‬‬
‫ب‪ :‬مشخص فيش‪:‬‬
‫‪ .1‬جنز فيش‬
‫فيشها بايد داراي دو ويژگي مهم باش ند‪ ,‬اول‪ :‬مق اوم ب ودن‪ ,‬دوم‪ :‬ک م حج م ب ودن‪,‬‬
‫ک ه س الم مان دن در مراجع ات مک رر و س هولت در ق رار گ رفتن در برگ هدانها‬
‫حاصل ميشود‪.‬‬
‫‪ . 2‬اندازه فيش‬
‫اندازههاي فيش با توجه به تحقيق و کار و سليقه محق ق متع دد اس ت ول ي‬
‫ان دازه راي ج آن ‪ 10cm<>15 cm‬و فيش هاي ‪30 cm<>20cm‬‬
‫ب راي‬
‫پايان نامه و پژوهش و کتاب استفاده مي شود البته هم ه آنه ا باي د يکس ان‬
‫باشند‪.‬‬
‫‪ . 3‬شکل فيش‪:‬‬
‫ش کل ف يش ني باي د همس ان باش ند ت ا در طبق ه بن دي و بازي ابي فيش ها ب ا‬
‫مشکل رو برو نشد‪.‬‬
‫ارزش و اهميت فيش برداري‬
‫الف‪ :‬در آيات‪:‬‬
‫«ن والقلم و ما يسطرون» نون سوگند به قلم و آنچه مي نگارد‪.‬‬
‫ب‪ :‬در رواياات‪:‬‬
‫«پي امبر اعظ م فرمودن د‪ :‬قي دوا العل م بالکتاب ه‪ :‬دان ش را ب ا نگارش در بن د آوري د و در اختي ار‬
‫خود گيريد‪.‬‬
‫ج‪ :‬نظر بزرگان‪:‬‬
‫بزرگاني بودهاند که به حافظه خويش تکيه کرده و تأليف و يادداشت را رها نموده ان د ول ي‬
‫پز از گذشت عمر و تجربه به ضرر گذشته بر کتابت و نوشتن بسيار تأکي د نم وده ان د و از‬
‫عم ل خ ويش اب راز پش يماني نم وده ان د ک ه اي ن خ ود ب ه تاه ايي ش اهدي محک م ب ر اهمي ت‬
‫يادداشت مي باشد‪.‬‬
‫بزرگاني چون محدث قمي (ره) ‪ 35‬سال از عم ر ش ريف خ ويش را در ت أليف کت اب ارزش مند‬
‫س فينه البح ار ص رف ک رد ک ه نمون ه ک وچکي اس ت از بزرگ ان اي ن وادي همچن ين عالم ه‬
‫دهخدا براي تأليف لغت نامه خويش در طول ‪ 45‬سال ‪ 3‬ميليون فيش اهيه کرد‪.‬‬
‫ابزارها و وسايل فيش برداري‬
‫الف‪ :‬برگه يادداشت‪:‬‬
‫ب راي يادداش ت مطال ب اص لي و نکات مه م و ثب ت م واد خ ام و اولي ه‬
‫تحقق بايد از فيش استفاده کرد‪.‬‬
‫برگ ه ه اي ب زرگ مانن د کاغ ذ کالس ور را باي د در مراح ل بع دي‬
‫تحقي ق يعن ي نگ ارش مطال ب ب ه ص ورت پ ژوهش نام ه و ج زوه بک ار‬
‫گرفت‪.‬‬
‫ب‪ :‬قلم يادداشت‪:‬‬
‫بهتر است قلم يادداشت داراي نوکي ري ز و روان و از ج نز مناس ب و‬
‫بادوام باشد‪.‬‬
‫ج‪ :‬وسيله غلط گيري‪:‬‬
‫ب راي اي ن کار م ي ت وان از الکه اي س فيد غلطگي ري و ي ا برچس به اي س فيد ب راي‬
‫برطرف کردن اغالط و زيبايي فيشها استفاده کرد‪.‬‬
‫د‪ :‬برگه دان‪:‬‬
‫برگهدان يا فيشه )‪ (fichier‬پاکتها ي ا کيفه ا و جعب ههاي مخصوص ي اس ت‬
‫که فيشها در آن گذاشته ميشوند‪ ,‬تا از پارگي و پراکندگي برگههاي جل وگيري ش ود‬
‫و حمل و نقل و طبقهبندي و بازيابي فيش را آسان کند‪.‬‬
‫ج نز برگ ه دانه ا کاغ ذي‪ ,‬چ وبي و فل زي اس ت‪ .‬برگ ه دانه اي کاغ ذي ه ر چن د ب ه‬
‫م رور زم ان از ب ين م ي رون د ب ه خ اطر آس اني حم ل و نق ل‪ ,‬ب راي ت دريز و تبلي‬
‫مناس ب اس ت‪ .‬ول ي ب راي فيشه اي ثاب ت و ب ا حج م زي اد ميت وان از برگ هدانهاي‬
‫چ وبي ي ا فل زي ک ه نمون ه آن در ابت داي ورود ب ه کتابخان ههاي عم ومي دي ده‬
‫ميشود‪ ,‬استفاده کرد‪.‬‬
‫ه ‪ :‬برگه راهنما‬
‫ه ر برگ هدان در ب ر دارن ده فيشه اي بس ياري اس ت ک ه همگي آنه ا داراي ي ک عن وان ع ام‬
‫موضوع (عام) است‪ .‬براي نشان دادن موضوع عام و جدا ک ردن برگ هدانها از يک ديگر از‬
‫(برگه راهنما) اس تفاده ميش ود ک ه اي ن نش ان دهن ده موض وع (ع ام) ه ر برگ هدان خواه د‬
‫ل‬
‫بود‪ .‬مثال موضوع کل ي اخ الق داراي موض وعات ع امي اس ت از قبي ل توب ه‪ ,‬تواض ع‪ ,‬حس د‪,‬‬
‫غيب ت و‪ ...‬اس ت ک ه اي ن موض وعات ع ام روي برگ هدان مرب وط ب ه خ ود ق رار ميگيرن د و‬
‫نوش ته ميش وند‪ ,‬و همچن ين ب راي چن د موض وع ع ام ک ه داراي ي ک موض وع کل ي هس تند‬
‫ي ک برگ ه راهنم اي (موض وع کل ي) از قبي ل اخ الق‪ ,‬فق ه‪ ,‬ت اريخ‪ ,‬في ي ک‪ ,‬ش يمي و ‪ ...‬اهي ه م ي‬
‫شود‪ .‬مورد ديگر استفاده ا برگه راهنما ‪ -‬در صورت نياز ‪ -‬روي فيش هاي داخل برگ هدان‬
‫هاس ت‪ .‬چ ون ه ر موض وع(ع امي) داراي موض وعات (خاص ي) اس ت‪ ,‬ب راي نش ان دادن و‬
‫جدا کردن موضوعات خ ا موج ود دره ر برگ هداني از برگ ه راهنم ا اس تفاده ميش ود ک ه‬
‫م ي ت وان آن را در قس مت ب االي نخس تين ف يش ه ر موض وع خاص ي چس باند و ي ا منگن ه‬
‫کرد و موضوعات ه ر برگ ه دان ي را از يک ديگر ج دا س اخت ت ا تش خيص و بازي ابي آن آس ان‬
‫گردد‪.‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫ل‬
‫م ثال موض وع ع امي مانن د توب هداراي موض وعات خاص ي از قبي ل‪ :‬تعري ف توب ه‪ ,‬اقس ام‬
‫توب ه‪ ,‬اث رات توب ه و ‪ ...‬اس ت ک ه همگي آنه ا در برگ هدان (توب ه) ق رار ميگيرن د و ب ه وس يله‬
‫برگه راهنما از يکديگر جدا ميشوند‪.‬‬
‫نمون هاي از برگ ههاي موض وع (کل ي) و موض وعات (ع ام) مرب وط ب ه آن ب ه ش کل زي ر‬
‫است‪:‬‬
‫و‪ :‬گيرنده کاغذ‪:‬‬
‫ب راي ق رار دادن فيشه اي ه م موض وع در کن ار ه م و ب ه منظ ور تنظ يم و طبقهبن دي و‬
‫بازيابي برگهها از گيرنده کاغذ (کليخز) استفاده ميکنند‪.‬‬
‫ز‪ :‬دفتر فهرست راهنما‪:‬‬
‫ب راي جل وگيري از ب روز مش کل در بازي ابي و ع دم دوب اره ک اري‪ ,‬از دفت ر فهرس ت راهنم ا‬
‫اس تفاده ميش ود‪ .‬دفت ر فهرس ت راهنم ا ش امل موض وعات کل ي در ابت داي ص فحات و‬
‫موضوعات عام که زير مجموعه موضوعات کلي هستند ميشود‪.‬‬
‫انواع فيش برداري‬
‫‪ .1‬عالمتگذاري يا حاشيه نويس ي در اطراف صفحههاي کتاب‪.‬‬
‫‪ .2‬خالصه نويس ي در آستر بدرقه کتاب‪.‬‬
‫‪ .3‬يادداشت نويس يهاي پراکنده و غير منظم در مجموعه هايي به نام کشکول‪.‬‬
‫‪ .4‬ثبت در دفاتر و مجموعه هايي به نام و جنگ‪.‬‬
‫‪ .5‬نوشتن مطالب روي برگه ها يا کارت هاي يک شکل و يک اندازه به نام فيش‪.‬‬
‫‪ .6‬استفاده از ماشياهاي حافظه دار الکترونيکي مانند کامپيوتر‪.‬‬
‫شکلهاي فيش برداري‪:‬‬
‫الف نقل مستقيم‪:‬‬
‫انتق ال ي ا چس باندن ع ين عباراه اي کت اب ي ا مآخ ذي را ب ه زب ان اص لي‬
‫(نقل مستقيم) ميگويند‪.‬‬
‫ب‪ :‬ترجمه‪:‬‬
‫نق ل مس تقيم عباراه اي کت اب ي ا مآخ ذي را ب ه زب ان ديگ ر (ترجم ه)‬
‫مينامند‪.‬‬
‫ج‪ :‬تلخيص‪:‬‬
‫يادداش ت و ثب ت فش رده و گزي ده مطال ب کت اب و مانن د آن را ب ه زب ان اص لي‬
‫و ب ه گون هاي ک ه بي انگر اص ول اساس ي و مطال ب مه م محت واي آن باش د‬
‫(تلخيص) يا (خالصه برداري) و يا (چکيده) نويس ي گويند‪.‬‬
‫د‪ :‬خالصه ترجمه‪:‬‬
‫تلخ يص کت اب و مانن د آن ب ه زب ان ديگ ر ب ا ب ا حف ظ ص حت تلخ يص و دق ت‬
‫ترجمه (خالصه ترجمه) مي نامند‪.‬‬
‫ي ‪ :‬يادداشت شخص ي‪:‬‬
‫نوشتن مطالب و نظريات شخص ي را که از گنجينه فکر شخص ف يش ن ويز‬
‫تراوش کرده است (يادداشت) شخص ي گويند‪.‬‬
‫‪ .1‬آيات‬
‫‪ .2‬روايات‬
‫‪ .3‬اصول منطقي و عقلي‪ ,‬تئوريها‬
‫‪ .4‬قوانين تجربي و علمي‪ ,‬نظريات‬
‫انواع مواد و‬
‫مطالب در يادداشت‬
‫برداري‬
‫‪ .5‬نظريات‪ ,‬کلمات قصار و گفته هاي‬
‫علماء بزرگان و دانشمندان‬
‫‪ .6‬آمار و اخبار‬
‫‪ .7‬اشعار‬
‫‪ .8‬مثال ها‬
‫‪ .9‬ضرب املثل‬
‫‪ .10‬حکايات‬
‫‪ .11‬لطايف و مطايب‬
‫در فيش برداري ت ا آنج ا ک ه امکان داش ته باش د ي ا از م واد و اطالع اتي اس تفاده‬
‫ش ود ک ه قاب ل اس تناد و داراي اعتب ار باش ند‪ ,‬و از نوش تن مط البي ک ه خدش ه‬
‫پذيرند و بر پايه محکمي استوار نيستند خودداري کرد‪.‬‬
‫انواع فيش‬
‫الف‪ :‬در صورتي ک ه مطال ب مس تند و معتب ر‪ ,‬مختص ر و کوت اه باش ند‪ ,‬تم امي آن‬
‫را روي ف يش مينويس يم و مآخ ذ آن را ذي ل م يآوريم و ن ام اي ن ف يش را (ف يش‬
‫مطلبي) ميگذاريم‪.‬‬
‫ب‪ :‬چنانچ ه مطال ب قاب ل اس تناد و اعتب ار‪ ,‬ط والني و مفص ل باش ند‪ ,‬از نوش تن‬
‫آنه ا روي ف يش خ ودداري م يکنيم و فق ط ذک ر مآخ ذ آن در ف يش اکتف اء‬
‫ميکنيم و نام اين فيش را (فيش مآخذي) ميگذاريم‪.‬‬
‫جلسه پانزدهم‬
‫پيشنهاد طرح تحقيق‬
‫و گزارش تحقيق‬
‫مقدمه‬
‫در فراين د پژوهش هاي عل وم رفت اري از ق دم اول ك ه موض وع پ ژوهش انتخ اب‬
‫ميش ود ت ا ق دمهاي بع دي ك ه ب ه طراح ي و اج راي ط رح تحقي ق ميانجام د باي د‬
‫اطالعات الزم در اختي ار باش د‪ .‬معم وال ت دوين گ زارش تحقي ق آخ رين مرحل ه فرآين د‬
‫پژوهش به شمار نميرود زيرا اغل ب پژوهش هاي عل وم رفت اري ب ه منظ ور ه دفهاي‬
‫بني ادي و كاربردي در زمين ههاي مختل ف انج ام م يش ود‪ .‬بن ابراين اش اعه يافت ههاي‬
‫پژوهش ي باي د چن ان باش د ك ه اس تفاده كنن دگان ب القوه از اي ن يافت ه ه ا نس بت ب ه‬
‫اطالع ات ب ه دس ت آم ده آگاهي يابن د و از آن در زمين ههاي مختل ف اس تفاده كنن د‪.‬‬
‫از اي ن رو اطالعرس اني در پژوهشه اي عل وم رفت اري از اهمي ت وي ژهاي برخ وردار‬
‫است‪.‬‬
‫تعريف‬
‫اطالع رساني را حوزه اي توصيف ك رده ان د ك ه ب ه مناس ب س ازي اش اعه‬
‫اطالعات مي پردازد(حري‪.)1372.‬‬
‫ب ا توج ه ب ه اي ن تعري ف اط الع رس اني در تحقيق ات عل وم رفت اري فراين دي‬
‫اس ت ك ه بوس يله آن از ي ك ط رف نهاده اي اجراي ي بتوانن د از نت ايج‬
‫تحقيق ات انج ام ش ده در زمين ه ه اي مختل ف عل وم رفت اري مطل ع ش ده و‬
‫از آنه ا اس تفاده كن د و از ط رف ديگ ر پژوهش گران بتوانن د ب ه موقعي ت‬
‫ه اي ن امعين ح وزه ه اي عل وم رفت اري پ ي ب رده ت ا درب اره آنه ا ب ه تحقي ق‬
‫ب ردازند‪.‬‬
‫حلقه پژوهش هاي علوم رفتاري‪:‬‬
‫مسئله‬
‫انجام پژوهش‬
‫توليد دانش نو‬
‫كمك به جنبههاي‬
‫كاربردي‬
‫به كار گرفتن‬
‫نتايج پژوهش ي‬
‫ساده نويس ي و اشاعه‬
‫يافتههاي پژوهش ي‬
‫استفاده كنندگان از پژوهشهاي‬
‫علوم رفتاري و اطالعات مورد نياز آن‪:‬‬
‫پژوهشگران‪ ,‬مديران‪ ,‬استادان‪,‬‬
‫معلمان و ساير دست اندركاران فرايند ياددهي‪-‬يادگيري‬
‫سياستگذاران‬
‫پژوهشگران و مديران‬
‫پژوهش گران از ي ك ط رف ب ه آخ رين دس تاوردهاي مرب وط ب ه يافت ههاي‬
‫علم ي در زمين ه روان ي – تربيت ي ك ه در س طح مل ي و بينامللل ي ب ه دس ت‬
‫آمده است نياز دارند‪.‬از طرف ديگر بايد درب اره مس ائل مش كالت و بط ور‬
‫كلي موقعيتهاي نامعين در زمينههاي رواني و تربيتي‪ ،‬اطالع ات كافي ب ه‬
‫دست آورند تا بتوانند طرحهاي پژوهش ي خود را ب ا توج ه ب ه آنه ا اهي ه و‬
‫اجرا كنند‪.‬‬
‫سياستگذاران‬
‫ارزش ي ك گ زارش تحقي ق از نظ ر سياس تگذاران و س اير تص ميم گيرن دگان‬
‫آن اس ت ك ه نت ايج تحقي ق ت ا چ ه ان دازه ب ه ح ل مس ئله و مش كل خ ا در‬
‫حوزههاي رواني‪-‬تربيت ي منج ر ميش ود‪ .‬ب ا توج ه باينك ه زب ان گ زارش تحقي ق‬
‫زبان فني و قابل درك برا ي جامعه علمي است ل ذا بمنظ ور قاب ل اس تفاده‬
‫ك ردن گ زارش تحقي ق بطوريك ه سياس تگذاران‪ ،‬برنام هريزان و س اير دس ت‬
‫ان دكاران و مجري ان بتوانن د از اي ن نت ايج اس تفاده كنن د‪ ،‬باي د نت ايج تحقي ق‬
‫را بصورت گزارش سادهتري ارائه كرد‪.‬‬
‫انواع گزارش هاي تحقيق‬
‫‪ ‬تدوين پيشاهاد طرح تحقيق‬
‫‪ ‬تدوين گزارش پيشرفت فرايند اجراي طرح تحقيق‬
‫‪ ‬تدوين گزارش نهايي تحقيق‬
‫‪ ‬تدوين گزارش يافته هاي تحقيق به صورت مقاله علمي‬
‫‪ ‬تدوين گزارش و عرضه يافته هاي تحقيق در همايش علمي‬
‫الف‪-‬تدوين پيشاهاد طرح تحقيق‪:‬‬
‫ب راي تص ويب ي ك ط رح پژوهش ي و ت امين اعتب ار آن‪،‬الزم اس ت ت ا پژوهش گر قص د‬
‫پژوهش ي خ ود را در پيش اهاد ط رح تحقي ق ب ه اط الع اف راد ذي رب ط و كس اني ك ه‬
‫اعتبار مالي طرح را تامين مي كنند برسانند‪.‬‬
‫در پيش اهاد ط رح تحقيق‪،‬ه دفهاي تحقي ق‪،‬گزاره ه اي تحقيق‪،‬زم ان و هزين ه ه اي‬
‫الزم براي اجراي طرح تحقيق بايد بنحوي روشن و قانع كننده بيان شود‪.‬‬
‫پيشاهاد طرح تحقيق‬
‫در سه قسمت تدوين ميشود‬
‫‪ .1‬اطالعات مربوط به طرح دهنده و همكاران وي‬
‫‪ .2‬اطالعات مربوط به طرح تحقيق‬
‫‪ .3‬اطالعات مربوط به هزينه هاي اجراي تحقيق‬
‫اطالعات مربوط به‬
‫طرح دهنده و همكاران وي‬
‫در اي ن قسمت‪،‬مشخص ات پژوهش گر ش امل ن ام‪-‬ن ام خ انوادگي‪-‬ش غل و‬
‫س مت فعل ي‪-‬درج ات علم ي و س وابق تحص يلي‪-‬فعاليته اي پژوهش ي و س وابق‬
‫شغلي وي عرضه مي شود‪.‬‬
‫عالوه بر آن ذكر مشخصات همكاران اصلي تحقيق (ن ام‪-‬ش غل‪-‬درج ه علم ي‪-‬‬
‫ن وع همكاري) ني بي ان م يش ود‪ .‬بهت ر اس ت ك ه اي ن اطالع ات بص ورت طبق ه‬
‫بندي شده در جدول ارائه شود‪.‬‬
‫اطالعات مربوط به طرح تحقيق‬
‫ابت دا عن وان كام ل پ ژوهش و موض وع تحقي ق ب ه زب ان فارس ي و‬
‫معادل آن به زبان انگليس ي بيان ميشود‪.‬‬
‫س خز پژوهش گر ب ه بي ان مس اله تحقي ق‪ ،‬ه دفها‪ ،‬فرض يهها و ي ا‬
‫س والهاي تحقي ق م يپ ردازد‪( .‬ض رورت و اهمي ت تحقي ق ني در اي ن‬
‫قسمت ارائه ميگردد)‬
‫اطالعات مربوط به هزينههاي اجراي تحقيق‬
‫پيش اهاد دهن ده ط رح ب ا توج ه ب ه تع داد پرس نل‪ ،‬ن وع مس ئوليت ه ر‬
‫يك‪،‬ك ل س اعات ك ار و مي ان س اعات ك ار ني روي انس اني ب راي اج راي‬
‫طرح‪،‬خ دمات‪ ،‬وس ايل و تجهي ات م ورد ني از را مش خص ك رده و ب ر اي ن‬
‫اساس هزينه طرح را برآورد ميكند‪.‬‬
‫س خز آن را بص ورت ط رح پيش اهادي ب راي درخواس ت اعتب ار پژوهش ي‬
‫به سازمان تاميين كننده اعتبار عرضه ميدارد‪.‬‬
‫ب‪-‬تدوين گزارش پيشرفت فرايند اجراي طرح تحقيق‬
‫ب ه منظ ور آگ اه س اختن س ازمان ت امين كنن ده اعتب ار م الي ط رح‬
‫تحقيق‪،‬پژوهشگر بايد به تدوين گزارش پيشرفت اجراي طرح تحقيق ب ردازد‪.‬‬
‫اين گزارش معموال هر سه ماه يك بار تدوين مي شود‪.‬‬
‫در اين گزارش ض من اش اره ب ه ج دول زمانبن دي ش ده اج راي ط رح تحقيق‪،‬ن وع‬
‫فعاليتهاي انجام شده فهرست مي شود‪.‬‬
‫ه دف ‪ :‬آش كار ك ردن اي ن ام ر اس ت ك ه اج راي ط رح تحقي ق مط ابق برنام ه‬
‫زمانبندي شده صورت گرفته است‪.‬‬
‫ج‪-‬تدوين گزارش نهايي تحقيق‪:‬‬
‫ه دف‪ :‬ارائ ه و انتق ال اطالع ات و يافت ههاي علم ي ب ه خوانن دگان و ي ا س اير‬
‫استفاده كنندگان بالقوه آن است‪.‬‬
‫ب ا توج ه ب ه اينك ه در ت دوين گ زارش تحقي ق‪ ،‬اق دامات انج ام ش ده در جه ت‬
‫اج راي ط رح تحقي ق و نت ايج بدس ت آم ده م ورد بح واق ع ميش ود‪ ،‬افع ال‬
‫بكار رفته بصورت ماض ي صرف ميشود‪.‬‬
‫پژوهش گر قب ل از آغ از نگ ارش گ زارش تحقي ق باي د يك ي از س بكهاي مت داول‬
‫اس تنادي(ارج اعي) را اختي ار ك رده و در ط ول گ زارش آن را بط ور كام ل رعاي ت‬
‫كند‪( .‬مثال‪ :‬روش انجمن روانشناس ي آمريكا)‬
‫ساختار‬
‫گزارش نهايي تحقيق‬
‫صفحه عنوان‬
‫چكيده‬
‫تشكر و قدرداني‬
‫فهرست محتوا‬
‫فهرست شكلها و نمودارها‬
‫فهرست جداول‬
‫فصل اول(طرح مسئله)‬
‫فصل دوم (پيشينه تحقيق)‬
‫فصل سوم (روش تحقيق)‬
‫فصل چهارم (يافته هاي‬
‫تحقيق)‬
‫فصل پنجم (نتيجه گيري و‬
‫پيشاهاد)‬
‫يادداشت ها‬
‫كتاب شناس ي (منابع)‬
‫پيوست ها‬
‫‪ .1‬صفحه عنوان‪:‬‬
‫ابتدا عنوان پژوهش‪ ،‬س خز ن ام نويس نده و همكاراني ك ه در اج راي پ ژوهش‬
‫مشاركت داش تهاند‪ ،‬ن ام موسس ه اي ك ه تحقي ق ب ه آن وابس ته اس ت‪ ،‬س ال‬
‫تدوين گزارش و محل جغرافيايي تدوين گزارش ذكر ميشود‪.‬‬
‫عنوان تحقيق بايد كوتاه و نشانگر متغيرهاي اصلي پژوهش باشد‪.‬‬
‫مناسب آن اس ت ك ه ط ول عن وان از ‪ 12‬ت ا ‪ 15‬كلم ه تج اوز نكن د و ب ه ش كلي‬
‫ارائه شود كه آن را از تحقيقات ديگر متمايز نمايد‪.‬‬
‫بهتر است عنوان با جمالتي مثل مطالعه و يا بررس ي و ‪ ...‬شروع نشود‪.‬‬
‫‪ -2‬چكيده‬
‫دربرگيرنده خالصهاي از كليه اجزاي تحقيق است‪.‬‬
‫ش امل ه دف تحقي ق‪ ،‬روش تحقي ق (ويژگيه اي كل ي نمون ه آم اري)‪ ،‬يافت هها‬
‫و نتيجهگيري ميباشد‪.‬‬
‫در انتهاي چكيده ميتوان واژگان كليدي تحقيق را ني بيان كرد‪.‬‬
‫چكيده مقاله معموال در (‪ )150-100‬كلمه تنظيم ميشود‪.‬‬
‫چكيده پايان نامه معموال تا (‪ )250‬كلمه را شامل ميشود‪.‬‬
‫‪ -3‬تشكر و قدرداني‬
‫در اي ن قس مت پژوهش گر از اف راد و س ازمانهايي ك ه او را در انج ام‬
‫پژوهش ياري دادهاند تشكر ميكند‪.‬‬
‫كس اني ك ه مس تقيما مس ئوليت اج راي قس متي از ط رح تحقي ق را ب ه عه ده‬
‫داش تهاند و در واق ع بعن وان همك ار پژوهش گر منظ ور ميش وند‪ ،‬باي د در‬
‫زمره همكاران پژوهشگر در روي صفحه عنوان پژوهش ذكر شود‪.‬‬
‫س اير اف راد ي ا س ازمانها ب ه ترتي ب اهمي ت در قس مت تش كر و ق درداني ن ام‬
‫برده ميشوند‪.‬‬
‫‪ -4‬فهرست محتوا‪:‬‬
‫نخس ت فص لها ش مارهبندي ش ده و محت واي ه ر فص ل ب ه عن اوين‪ ،‬زي ر‬
‫عنوانهاي مربوط با شماره گذاري هاي الزم مشخص ميشود‪.‬‬
‫‪ -5‬فهرست شكلها و نمودارها‪:‬‬
‫ش كلها و نموداره اي ه ر فص ل ب ا توج ه ب ه ش ماره فص ل و عن اوين و زي ر‬
‫عنوان هاي فصل شماره گذاري مي شود‪.‬‬
‫شماره و عنوان هر نمودار يا شكل زير آن مي آيد‪.‬‬
‫چنانچه نم ودار ي ا ش كلي از منب ع ديگ ري اخ ذ ش ده اس ت در پرانت پ ز از‬
‫عنوان به منبع اشاره شود‪.‬‬
‫‪ .6‬فهرست جداول‬
‫ج داول ني ب ا توج ه ب ه فص ل و عن وان مربوط ه ش مارهگذاري ميش ود‪ .‬ش ماره و عن اوين‬
‫جداول بايد باالي جدول بيايد‪.‬‬
‫چنانچ ه ج دولي از من ابع ديگ ري اخ ذ ش ده اس ت در پرانت پ ز از عن وان ج دول ب ه منب ع‬
‫اشاره شود‪.‬‬
‫‪ .7‬طرح مسئله‬
‫ابت دا زمين ه ب روز مس ئله تحقي ق‪ ،‬ويژگيهاي‪،‬گس تردگي‪ ،‬اهمي ت و عل ل احتم الي ب روز‬
‫مسئله تحقيق بيان ميشود‪.‬‬
‫در اي ن قس مت هرچن د بي ان مس ئله ب ا توج ه ب ه مطاالع ات قبل ي انج ام ميگي رد ام ا ب ه‬
‫بررس ي كامل اين مطالعات نميپردازد‪ ،‬بلكه تاه ا آنه ايي را انتخ اب ميكن د ك ه در رابط ه‬
‫مستقيم با موضوع مورد بررس ي بوده و بتواند به آنها استناد كند‪.‬‬
‫پز از پايان مسئله‪،‬به بيان فرضيه و يا سوالهاهاي تحقيق بايد پرداخت‪.‬‬
‫‪-8‬پيشينه تحقيق‪:‬‬
‫اهداف‪:‬‬
‫برقراري ارتباط منطقي ميان اطالعات پژوهشهاي قبلي با مسئله تحقيق‬
‫آشنايي با چارچوب نظري و يا تجري مسئله تحقيق‬
‫آشنايي با روش هاي تحقيق مورد استفاده در پژوهشهاي گذشته‬
‫راههاي رسيدن به اهداف‪:‬‬
‫انتخاب منابع اطالعاتي كه بطور مستقيم با مسئله تحقيق ارتباط دارد‬
‫ارائه مطالب از كلي به جزيي(عمومي به اختصاص ي)‬
‫اجتناب از بيان مطالب به طور مجرد و بدون رابطه با يكديگر‬
‫تنظيم مطالب به طور سازماندهي شده همراه با روندي منطقي‬
‫ارائه نتايج مطالعات قبلي و نقد آنها‬
‫‪-9‬روش تحقيق‪:‬‬
‫ط رح تحقي ق‪ :‬محق ق ابت دا ط رح تحقي ق را توص يف ميكن د‪( .‬ن وع ط رح‪ ،‬دالئ ل انتخ اب‬
‫و‪)...‬‬
‫آزمودنيه ا‪ :‬ه دف از اي ن بخ ش بي ان ويژگيه ا و مشخص ات جامع ه م ورد مطالع ه و‬
‫آزمودنيهاي مورد مشاهده است‪.‬‬
‫اب زار ان دازهگيري‪ :‬در اي ن بخ ش اب زار م ورد اس تفاده ب راي ان دازهگيري متغييره اي تحقي ق‬
‫معرفي شده و دليل انتخاب آن تشريح ميگردد‪.‬‬
‫روش اج را‪ :‬در اي ن بخ ش محق ق ب ه توص يف دقي ق مراح ل اج راي تحقي ق ميپ ردازد‪ .‬ب ه‬
‫عب ارت ديگ ر محق ق فعاليته اي فراين د پ ژوهش را ب ا ترتي ب زم اني و هم راه ب ا چگ ونگي‬
‫انجام آن توصيف مينمايد‪.‬‬
‫روش تحلي ل دادهه ا‪ :‬اي ن قس مت ب ه بي ان چگ ونگي تنظ يم‪ ،‬تلخ يص و تحلي ل دادهه ا‬
‫اختص ا دارد‪ .‬الزم ب ه ذك ر اس ت ك ه ه دف اي ن بخ ش بي ان فرم ول آم اري نيس ت بلك ه‬
‫مقصود به نوع روش تحليل آماري بكار رفته (توصيفي و تحليلي) ميباشد‪.‬‬
‫‪-10‬يافتهها‪:‬‬
‫در اي ن قس مت دادهه اي گ ردآوري ش ده ب ه ص ورت ج دول ي ا نم ودار‬
‫عرضه و تحليل ميشود‪.‬‬
‫بهترين ش يوه ب راي تنظ يم ارائ ه يافت هها ب ا توج ه ب ه س والها ي ا فرض يههاي‬
‫تحقيق است‪.‬‬
‫ب ا توج ه ب ه ماهي ت س والها ي ا فرض يههاي تحقي ق از روشه اي آم ار‬
‫توصيفي يا استنباطي كه قبال پيش بيني شده است بايد استفاده كرد‪.‬‬
‫در عرضه يافتهها بايد ترتيب منطقي را رعايت كرد‪.‬‬
‫‪ -11‬بح و نتيجهگيري‬
‫اين قسمت بهتر است با گزارش ي مختصر درباره مسئله تحقيق و يافتههاي مربوط به سوالها‬
‫و يا فرضيه هاي پژوهش ي آغاز گردد‪.‬‬
‫نتيجهگيري با توجه به هدفها‪ ،‬سوالها و يا فرضيههاي تحقيق صورت ميگيرد‪.‬‬
‫ل ذا ض روري اس ت ت ا يافت ههاي مرب وط ب ه هري ك از آنه ا ب ا نت ايج حاص ل از تحقيق ات قبل ي‬
‫مقايسه شده و وجوه تشابه و يا اختالف ميان آنها به روشني بيان گردد‪.‬‬
‫در صورتي كه نتايج مشابه باشد تاكيد بر نتايج قبلي به تعميم نتايج كمك ميرساند‪.‬‬
‫اگر تفاوتي ميان نتايج مشاهده گردد بايد به داليل احتمالي وجود آن اشاره كرد‪.‬‬
‫پژوهشگر بايد سعي كند كه به سواالت زير پانپ دهد‪:‬‬
‫سهم اين مطالعه در روشن شدن زمينه مسئله تا چه حد بوده است؟‬
‫چه نتيجهگيريها و رهنمودهاي نظري و عملي را ميتوان از اين مطالعه حاصل كرد؟‬
‫آيا به حل مسئله تحقيق كمك كرده است؟‬
‫‪ -12‬يادداشتها‬
‫اهميت منابع مورد استفاده از دو جنبه مورد منظور مي باشد‪:‬‬
‫اطالع ات كت اب ش ناختي ي ا من ابع فهرس ت ش ده ك ه در انته اي گ زارش عرض ه‬
‫ميشود‪.‬‬
‫‪.1‬يادداش تهاي مرب وط ب ه منب ع ك ه در پ انويز ه ر ص فحه ي ا در قس مت يادداش ت ه ا در انته اي ه ر‬
‫فصل آورده مي شود‪.‬‬
‫‪-1-12‬شيوههاي ارائه يادداشتها‪:‬‬
‫ن ام و ن ام خ انوادگي نويس نده و ت اريخ انتش ار منب ع در داخ ل پرانت ذك ر م ي ش ود‪ .‬مث ال‪( :‬ش كوهي و‬
‫بازرگان‪)1369،‬‬
‫در ص ورتيكه منب ع ب ه زب ان فارس ي ترجم ه ش ده باش د باي د ابت دا ن ام نويس نده و ت اريخ‬
‫انتشار‪،‬س خز ن ام مت رجم و س رانجام ت اريخ انتش ار در اي ران داده ش ود‪.‬‬
‫مثال‪(:‬آناستازي‪/1976،‬براهني‪)1361،‬‬
‫روش ديگر استفاده از شماره است‪.‬شماره ها به ترتيب ارائه منبع در متن آورده مي شود‪.‬‬
‫‪ -13‬منابع يا كتاب شناس ي‪:‬‬
‫كتاب شناس ي‪ :‬عبارت است از فهرست مشخصات كتاب ها‪،‬نش ريه ه ا و ي ا‬
‫ساير موارد انتشار يافته و انتشار نايافته كه در يك زمينه وجود دارد‪.‬‬
‫من ابع‪ :‬ش امل آن دس ته از كت اب ها‪،‬نش ريه ه ا و س اير م واردي اس ت ك ه‬
‫پژوهشگر در تحقيق خود مورد استفاده و استناد قرار داده است‪.‬‬
‫معم وال فهرس ت من ابع باي د ب ر حس ب ن ام خ انوادگي ميلف ان و بص ورت‬
‫الفبايي اهيه شود‪.‬‬
‫اگر در گزارش ي ن ام ميل ف ذك ر نش ده ياشد‪،‬س ازمان مح ل انتش ار بج اي ن ام‬
‫ميلف ذكر مي شود‪.‬‬
‫‪-14‬پيوستها‬
‫آخ رين قس متي ك ه در گ زارش تحقي ق گنجان ده ميش ود مرب وط ب ه موئ اردي اس ت ك ه‬
‫اطالع از آنها ب راي خوانن ده مه م اس ت‪ ،‬مانن د اب زار ان دازهگيري (پرسش نامههاي م ورد‬
‫اس تفاده در تحقي ق)‪،‬دادهه اي تفص يلي گ ردآوري ش ده ك ه در م تن گ زارش عرض ه‬
‫نشده است‪ ،‬و امثال آن‪.‬‬
‫د‪-‬تدوين گزارش يافتههاي تحقيق‬
‫به صورت مقاله علمي‬
‫از آنج ا ك ه تحقي ق علم ي باي د در مع رض نق د و بررس ي همگ ان ق رار گرفت ه و‬
‫عالقهمن دان بتوانن د از نت ايج آن اس تفاده كنن د‪ ،‬الزم اس ت نت ايج بدس ت آم ده در‬
‫اختي ار جامع ه علم ي و مص رف كنن دگان ب القوه ق رار گي رد‪ .‬ب راي اي ن منظ ور باي د‬
‫يافت ههاي بدس ت آم ده بص ورت ‪،‬مقال ه علم ي ت دوين ش ود و در يك ي از نش ريههاي‬
‫تخصص ي انتشار يابد‪.‬‬
‫ه‪-‬تدوين گزارش و عرضه نتايج تحقيق در همايش علمي‪:‬‬
‫ن خشراني علم ي‪ :‬پژوهش گر قب ل از اي راد ن خشراني چ ارچوب مطال ب م ورد نظ ر خ ود را چن ان‬
‫تنظيم كند كه در مدت زمان تعيين شده قابل عرضه باشد‪.‬‬
‫عرضه نتايج پژوهش ي به صورت پوستر‪:‬‬
‫پوس تر عب ارت اس ت از ي ك م تن نوش ته ش ده ك ه بص ورت لوح ه در ابع اد ح داك ر‬
‫‪ 100*150‬سانتي متر اهيه مي شود و شامل اجزاي زير است‪:‬‬
‫‪ .1‬عنوان‬
‫‪ .2‬روش تحقيق‬
‫‪ .3‬يافته ها‬
‫‪ .4‬نتيجه گيري‬
‫از ذك ر مطال ب اض افي در پوس تر م ي بايس ت خ ودداري ش ود‪.‬ع الوه ب ر آن الزم اس ت از تكني ك‬
‫ه اي عرض ه بص ري و ج ذاب ك ردن ج داول ‪،‬نموداره ا و س اير ش كل ه ا ب راي عرض ه داد‬
‫ها بطور هشرمندانه بهره گرفت‪.‬‬
‫بمنظ ور تم اس ب ا پژوهش گر باي د نش اني پس تي و س ازمان مربوط ه ب ه وض وح در ب االي پوس تر‬
‫ذكر شود‪.‬‬
‫چهارچوب و رئوس مطالب عرضه شده در يك پوستر‬
‫(اقتباس از‪:‬عزيزي‪)1371،‬‬
‫عوامل مي ر در تفاواهاي پيشرفت تحصيلي دانش آموزان دبستانهاي شهر اهران‬
‫پژوهشگر تورج هرندي‪،‬عضو هيآت علمي ميسسه پژوهش هاي آموزش ي‬
‫صنودق پستي ‪ ، 314/13145‬اهران‬
‫مقدمه‬
‫‪..................‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪..................‬‬
‫روش تحقيق‬
‫‪............................‬‬
‫‪............................‬‬
‫يافته ها‬
‫‪............................‬‬
‫‪............................‬‬
‫نتيجه گيري‬
‫نمودارها‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫جداول‬
‫‪.........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪.......................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫جلسه شانزدهم‬
‫تدوين مقاله علمي‬
‫طراحي مقاالت پوستري‬
‫طراحي مقاالت اساليدي‬
‫تدوين گزارش يافته هاي تحقيق‬
‫بصورت مقاله علمي‪:‬‬
‫ل‬
‫عمدتا يافته هاي بدست آمده بصورت مقاله علمي‬
‫تدوين شود و در يکي از نشريه هاي تخصص ي انتشار‬
‫يابد‪.‬‬
‫انواع نشريات‬
‫‪ .1‬نشريات علمي‬
‫‪ .2‬نشريات علمي تخصص ي‬
‫‪ .3‬نشريات علمي – ترويجي‬
‫‪ .4‬نشريات علمي – پژوهش ي‬
‫‪ .5‬نشريات بين املللي علمي ‪ /‬پژوهش ي‬
‫‪ .6‬نشريات ‪I.S.I‬‬
‫و ‪...‬‬
‫ساختار مقاله شامل موارد زير است‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫عنوان (حداک ر ‪ 15‬واژه)‬
‫نام پژوهشگر و همکاران وي‬
‫چکيده‬
‫مقدمه‬
‫روش تحقيق‬
‫يافته ها‬
‫بح و نتيجه گيري‬
‫يادداشت ها‬
‫فهرست منابع‬
‫تدوين گزارش و عرضه نتايج تحقيق در همايش علمي‬
‫به اين منظور از دو روش مي توان استفاده ‪:‬‬
‫الف) نخشراني علمي‪ :‬بايد براي نخشراني جنبه هاي زير را در نظر گرفت؛‬
‫‪ .1‬توجه به اهداف گردهمايي‬
‫‪ .2‬ويژگي مخاطبان‬
‫‪ .3‬انتخاب محتواي اصلي نخشراني‬
‫‪ .4‬تنظيم مطالب و رعايت توالي منطقي آنها‬
‫‪ .5‬انتخاب روش مناسب عرضه‬
‫‪ .6‬تمرين عرضه مطالب در مدت زمان مورد نظر‬
‫عرضه نتايج پژوهش بصورت پوستر‬
‫مي ت وان تع دادي از مق االت را ني بص ورت پوس ترهايي ب ا ابع اد ‪150 * 100‬‬
‫سانتي متر ارائه داد‪.‬‬
‫پوستر بايد شامل موارد ذيل باشد‪:‬‬
‫‪ ‬عنوان‬
‫‪ ‬روش تحقيق‬
‫‪ ‬يافته ها‬
‫‪ ‬نتيجه گيري‬
‫جلسه هفدهم‬
‫پيوستها‬
‫پيوست ‪1‬‬
‫( )‬
‫چگونگي اهيه يک طرح‬
‫تحقيق و گزارشهاي تحقيقي‬
‫چارچوبي براي اهيه يک طرح تحقيق‬
‫اگرهر تحقيق انجام يافت ه و م دون ش ده را ب ه خان هاي تش بيه کن يم ک ه آم اده س کونت‬
‫و بهره برداري است مي توان گفت‪ :‬که فرآيند ساختن اين خانه (با ف رض وج ود زم ين)‬
‫از طراح ي ي ک نقش ه و ط رح آغ از ش ده اس ت‪ .‬چن ين ط رح و چ ارچوب اولي ه اي را ب راي‬
‫انجام يک پروژه تحقيقاتي )‪ (Proposal‬گويند‪.‬‬
‫ل‬
‫چ ارچوب کل ي و نک ات م ورد ني از ب راي اهي ه ي ک «ط رح اولي ه تحقي ق» تقريب ا ش امل‬
‫م واردي م ي ش وند ک ه نش ان دهن ده دورنم ا و چش م ان دازي اس ت ک ه محق ق ترس يم‬
‫نموده است تا د حدود آن بتوان فرآيند تحقيق خ ود را ب ا رعاي ت اص ول علم ي مرحل ه‬
‫به مرحله پشت سر گذارد‪.‬‬
‫اجزاي تشکيل دهنده يک طرح تحقيق» شامل مواردي مي باشند که در پي مي آيند‪.‬‬
‫‪ . 1‬مقدمه‬
‫محقق با بي ان نکاتي کل ي و م رتبط دريچ ه اي را ب ر روي خوانن ده خ ود م ي‬
‫گش ايد و از آن طري ق ت الش م ي کن د ت ا فض اي ذهن ي خوانن ده را آم اده‬
‫ارائ ه اج زاي م ورد نظ ر خ ود س ازد‪ .‬مقدم ه باي د مختص ر‪ ,‬م رتبط و داراي‬
‫انسجام باشد‪.‬‬
‫‪ . 2‬بيان مسأله (تعريف موضوع تحقيق)‬
‫يعني محقق غرض اصلي خود را از انجام پژوهش بيان ميدارد و توضيح‬
‫ميدهد که به دنبال چه چي است؟‬
‫‪ . 3‬تاريخچه و سابقه موضوع (مسأله) تحقيق (پيشينه تحقيق)‬
‫در اي ن قس مت از ط رح تحقي ق محق ق ب ا جس تجوي ج امع در من ابع علم ي (کتابه ا‪,‬‬
‫محققات ديگران‪ ,‬اسناد‪ )... ,‬تالش ميکند ت ا آگاهي بيش تري در رابط ه ب ا موض وع و مس أله‬
‫تحقي ق خ ود بياب د‪ ,‬و از طري ق تحقي ق خ ود را در راس تاي تحقيق ات م رتبط ق رار ده د‬
‫بطور کلي مي توان کارکردهاي پيشينه تحقيق را موارد زير دانست‪:‬‬
‫الف) محدود کردن و صورتبندي جديد مسأله تحقيق (اصل تحديد مسأله)‬
‫ب) تعيين درجه مهم بودن متغيرها‬
‫ج) پيدا کردن روشهاي جديد‬
‫د) اجتناب از به کار بردن روشهاي بي نتيجه‬
‫ه ) ايجاد بينش نسبت به روشهاي‬
‫و) پرهي از تکرارهاي انجام شده‬
‫ز ) آگاهي بر درجه مهم بودن مسأله‬
‫فرآيند کلي اهيه پيشينه تحقيق در شکل اساليد بعد نشان داده شده است‪:‬‬
‫مشخص کردن توصيفگرها (واژهها يا‬
‫عبارات کليدي ) مرتبط با مسأله‬
‫‪1‬‬
‫مشخص کردن منابع از قبيل‪:‬‬
‫نمايه‪ ,‬چکيده نامه و ‪...‬‬
‫‪2‬‬
‫مشخص کردن عناوين مقاله ها يا‬
‫گزارش ها براي بررس ي‬
‫‪3‬‬
‫جايابي نسخه مقاله ها يا‬
‫گزارش ها براي بررس ي‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫حذف مقاله ها يا‬
‫گزارش هاي نامرتبط‬
‫طبقه بندي مقاله يا گزارش ها بر‬
‫حسب موضوع يا اهميت (اختياري)‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫اهيه چکيده يا خالصه‬
‫از گزارشهاي مربوط‬
‫اهيه مقاله يا گزارش هاي منتخب‬
‫‪9‬‬
‫‪8‬‬
‫اهيه يک کتاب شناس ي کامل‬
‫تدوين چارچوب نظري تحقيق‬
‫‪10‬‬
‫اهميت و ضرورت موضوع تحقيق‬
‫ب ا توج ه ب ه اينک ه انج ام ه ر تحقي ق نيازمن د ب ه ص رف هزين ه و زم ان اس ت‪,‬‬
‫محقق در اين قسمت با تکيه بر مس تندات علم ي و آم ار و ارق ام بط ور مختص ر‬
‫تالش مي کند ت ا نش ان ده د مس أله تحقيق ي را ک ه برگزي ده اس ت موض وعي ب ي‬
‫اهمي ت و ب ي ارزش نيس ت و ض رورت دارد ک ه پيرام ون آن تحقيق ات ص ورت‬
‫پذيرد‪.‬‬
‫‪ . 5‬اهداف تحقيق‬
‫تحقي ق ب ه عن وان ي ک فعالي ت نظاممن د و هدفمن د داراي ي ک ه دف کل ي و‬
‫اه داف جزي ي ت ر اس ت‪ .‬محق ق ت الش م ي کن د ت ا اه دافي را ک ه از تحقي ق در‬
‫نظر دارد روشن سازد‪.‬‬
‫‪ . 6‬چارچوب نظري‬
‫‪ . 7‬مدل تحليلي تحقيق‬
‫‪ . 8‬فرضيه هاي تحقيق‬
‫‪ . 9‬روش تحقيق‬
‫‪ . 10‬قلمرو مکاني تحقيق (جامعه آماري)‬
‫در تحقيق اتي ک ه حال ت مي داني دارن د پژوهش گر باي د اطالع ات اولي هاي را در‬
‫رابط ه ب ا جامع هاي ک ه از آن نمون هبرداري ميکن د و فرض يههاي تحقي ق خ ود‬
‫را با استفاده از دادههاي آماري آن جامعه آزمون ميکند‪ ,‬ارايه کند‪.‬‬
‫‪ . 11‬قلمرو زماني تحقيق‬
‫پژوهش گر فاص له و دوره زم اني را ک ه در آن تحقي ق خ ود را ب ه انج ام م ي‬
‫رس اند مش خص م ي س ازد‪ .‬اي ن ک ار از آن جه ت اهمي ت دارد ک ه بس ياري از‬
‫پدي ده ه اي اجتم اعي و س ازماني مت أثر از زم ان هس تند و خوانن ده گ زارش‬
‫نهايي تحقيق مي تواند تأثير زمان را در نتايج تحقيق مشاهده کرد‬
‫‪ . 12‬روش نمونه گيري و تعيين حجم نمونه‬
‫‪ . 13‬ابزارهاي گردآوري داده ها‬
‫‪ . 14‬روش تجزيه و تحليل داده ها‬
‫‪ . 15‬محدوديتهاي تحقيق‬
‫در اراي ه گ زارش از ي ک پ ژوهش‪ ,‬محق ق س عي م ي کن د ب ا بي ا مح دوديتهايي ک ه‬
‫بر سر راه تحقي ق دارد(و ي ا داش ته اس ت) ب ه خوانن ده پي ام ده د ک ه در م ورد‬
‫فرآين د تحقي ق او قض اوت عادالن هاي داش ته باش د‪ ,‬از طرف ي ديگ ر س عي م ي‬
‫کن د عملي ات تحقيق اتي خ ود را ب ا توج ه ب ه اي ن مح دوديتها انج ام ده د و ب ه‬
‫عبارتي با واقع نگري از دام «قضاواهاي کلي» ب رهي د‪.‬‬
‫محدوديتها ميتواند مواردي مانند زير باشند‪:‬‬
‫الف) کمبود منابع علمي‬
‫ب) کمبود منابع مالي‬
‫ج) عدم همکاري مسئولين در جامعه آماري (سازمان مربوطه) با پژوهشگر‬
‫د) نبود سوابق تحقيقاتي پيرامون موضوع‬
‫ه ) گرفتاريهاي شخص ي فرد پژوهشگر‬
‫و ) کمبود زمان در اختيار‬
‫ز ) طبقه بندي بودن مدارک و اسناد از نظر نوع دسترس ي به آنها‬
‫‪ . 16‬شرح واژه ها و اصطالحات بکار رفته در تحقيق‬
‫در اي ن ش رح از ط رح تحقي ق‪ ,‬پژوهش گر ب راي ايج اد ذهني ت مش ترک ب ين خوانن ده و‬
‫خ ود‪ ,‬اص طالحات‪ ,‬مف اهيم و متغيره ايي را ک ه فک ر م ي کن د ن وع برداش تي ک ه از آنه ا‬
‫م ي ش ود ت أثير مهم ي در قض اوت خوانن ده دارد‪ ,‬انتخ اب م ي کن د و بط ور مختص ر ب ه‬
‫شرح و توضيح آنها مي پردازد‪ .‬در اين رابطه بايد به دو نکته توجه کند‪:‬‬
‫الف) مطرح کردن مفاهيم و اصطالحات روشن و بديهي‬
‫ب) اشاره به منابع مستند براي مفاهيم‬
‫چارچوبي براي اهيه يک گزارش تحقيق‬
‫گ اه برخ ي از اس تادان ب راي تقوي ت پاي ه ه اي علم ي دانش جويان‪ ,‬از آن ان م ي خواهن د ک ه ي ک‬
‫فعالي ت تحقيق ي انج ام دهن د‪ .‬اي ن فعاليته اي تحقيق ي م ي توان د ب ه دو حال ت کل ي زي ر تقس يم‬
‫کرد‪:‬‬
‫الف‪ :‬تحقيقات کتابخانه اي‬
‫در اين نوع پژوهش‪ ,‬پژوهشگر پيرامون يک موضوع تحقيق من ابع علم ي و اس ناد‪ ... ,‬را شناس ايي‪,‬‬
‫ل‬
‫دس ته بن دي و در نهاي ت جم ع بن دي و نتيج ه گي ري ميکن د‪ .‬غالب ا در اي ن ن وع تحقيق ات‪ ,‬ه دف‬
‫اصلي آگاهي بر ابعاد گوناگون موضوع مورد نظر است‪.‬‬
‫ب دانش جويان ب راي ورود در دني اي واقع ي کس ب و ک ار نيازمندن د ک ه ب ا واقعيته اي آن آش نايي‬
‫داش ته باش ند‪ ,‬ل ذا اک ر اس تادان ب ر اي ن باورن د ک ه فعاليته اي تحقيق اتي دانش جويان در ح ين‬
‫تحص يل زمين ه ه اي آش نا س ازي آن ان ب ا واقعيته ا را ف راهم م ي آورد و همچن ين ت وان تجزي ه و‬
‫تحليل آنان را افزايش مي دهد‪ ,‬به همين دليل آن ان م ي خواهن د موض وع خاص ي را بپذيرن د و ي ا‬
‫انتخاب کنند و با انتخاب روش و قواعد علمي تحقيق‪ ,‬فرآيند تحقيق را تجزيه کنند و در نهايت‬
‫گزارش ي ارايه کنند‪ .‬اجزاء چارچوب اهيه چنين گزارش ي عبارت است از‪:‬‬
‫‪ . 1‬ص فحه روي جل د (ن ام دانش گاه‪ /‬ن ام دانش کده‪ /‬ب راي اراي ه در درس‪/...‬‬
‫ن ام موض وع‪ /‬ن ام و ن ام خ انوادگي اس تاد‪ /‬ن ام و ن ام خ انوادگي دانش جو ي ا‬
‫دانشجويان ‪ /‬ترم تحصيلي ‪) ....‬‬
‫‪ . 2‬صفحه نام خداوند و تقدير و تشکر‬
‫‪ . 3‬فهرست مطالب‬
‫‪ . 4‬فهرست جداول و اشکال ( به روش اهيه فهرست هاي کتاب حاضر)‬
‫‪ . 5‬مقدمه ‪ /‬پيشگفتار ‪ /‬ديباچه ‪ /‬سرآغاز‬
‫فص ل اول‪ :‬ط رح تحقي ق [ اج زاء معرف ي ش ده د بن د ‪ 1‬هم ين پيوس ت (از اج زا هرک دام ک ه‬
‫امکان پذير بود قيد ميگردد‪]).‬‬
‫فص ل دوم‪ :‬پيش ينه تحقي ق (مباح نظ ري) [ج زء ش ماره ‪ 3‬بن د ‪ 1‬هم ين پيوس ت‪ .‬ب ا‬
‫استفاده از فرايند تحقيق‬
‫فصل سوم‪ :‬معرفي سازمان مورد مطالعه‪.‬‬
‫فصل چهارم‪ :‬روش تحقيق بکار گرفته شده (ن وع تحقي ق‪ ,‬ش يوه نمون ه گي ري‪ ,‬چگ ونگي اهي ه‬
‫ابزار گردآوري اطالعات‪)...‬‬
‫فصل پنجم‪ :‬تجزيه و تحليل و نتيجه گيري‬
‫فصل ششم‪ :‬چکيده تحقيق‬
‫منابع و مآخذ‬
‫پيوس تها (م واردي ک ه پژوهش گر ض روري م ي دان د ک ه باي د در انته اي گ زارش خ ود بي اورد‬
‫مانند نکات اضافي‪ /‬يک نمونه از پرسشها ‪ /‬کاتالوگ و بروشور خا ‪ ,‬عکز‪)... ,‬‬
‫پيوست ‪2‬‬
‫( )‬
‫سايتهاي مفيد براي جستجوي‬
‫مقاالت و اطالعات‬
www.findarticles.com
www.businessweek.com
www.mamma.com
www.cbsc.org
www.proquest.com
www.celcee.edu
www.emrald.com
www.entrewed.org
www.jornals.ut.ac.ir
www.entre-ed.org
www.etvto.ir/ostadonline
www.entreworld.com
www.vdunteerpower.com
www.findarticles.com
www.ifm.eng.cam.ac.uk/
www.independentmeans.com
‫پايگاه اطالعات صنعتي ايران‬
www.kidsway.com
www.industryinfobase.ir
www.opens.org
www.itmh82j.blogfa.com
www.paulandsarah.com
www.irdoc.ir
www.siast.sk.ca
www.manag.blogfa.com
www.strategis.ic.gc.ca
www.todaymanagement.blogfa.com
www.youthbusiness.com
‫مراکز کارآفريني دانشگاهها‬
www.ui.ac.ir
www.tabrizu.ac.ir
www.karadtmu.com
http://karafarini.ut.ac.ir
‫اصفهان‬
‫تبريز‬
‫تربيت مدرس‬
‫اهران‬
http://www.iut.ac.ir
‫صنعتي اصفهان‬
www.karafariny.com
‫صنعتي اميرکبير‬
www.sharif.ac.ir
www.kntu.ac.ir
‫صنعتي شريف‬
‫صنعتي خواجه نصيرالدين طوس ي‬
www.iust.ac.ir
‫علم و صنعت‬
www.um.ac.ir
‫فردوس ي مشهد‬
www.urmia.ac.ir
‫اروميه‬
www.alzahra.ac.ir
‫الزهراء‬
www.basu.ac.ir
‫بوعلي سينا همدان‬
www.birjand.ac.ir
www.usb.ac.ir
‫بيرجند‬
‫سيستان و بلوچستان‬
www.uk.ac.ir
‫شهيد باهشر کرمان‬
www.atu.ac.ir
‫عالمه طباطبايي اهران‬
www.gau.ac.ir
‫علوم کشاورزي گرگان‬
www.uok.ac.ir
‫کردستان‬
www.guilan.ac.ir
www.umz.ac.ir
www.vru.ac.ir
www.hormozgan.ac.ir
www.yazduni.ac.ir
‫گيالن‬
‫مازندران‬
‫وليعصر رفسنجان‬
‫هرمزگان‬
‫يزد‬
www.karafarini.ac.ir
‫شهيد بهشتي‬
www.cua.ac.ir/center
‫شهيد چمران اهواز‬
www.shirazu.ac.ir
‫شيراز‬
www.jobporta.ir
www.jobiran.com
www.eshteghal.ir
www.irantvto.com
www.biz.schoolnet.ir
www.shef.ir
www.iranfeos.org
www.nabak.net
www.karafariny.com
www.bazarekar.ir
www.wenet.ir
www.aryanagroup.com
www.fekreno.com
‫پيوست ‪3‬‬
‫( )‬
‫منابع روش تحقيق به‬
‫زبان فارس ي‬
‫كتابنامة روش تحقيق‬
‫منابع براي مطالعه و آشنايي بيشتر‬
‫فهرس ت ذي ل ش امل كتابه ايي درب اره تحقي ق‪ ،‬اهي ه و تنظ يم رس اله‪ ،‬گ زارش‬
‫يا مطالبي مربوط به آنها است‪ .‬اين كتابه ا توس ط ص احبنظ ران ايران ي در‬
‫زمين هه اي ف وق ب ه زب ان فارس ي نوش ته ي ا ترجم ه ش دهان د‪ .‬ه دف از‬
‫جم عآوري و درج آنه ا در اي ن قس مت از اي ن كت اب‪ ،‬آش نا نم ودن ش ما‬
‫محققان عزيز با منابع موجود فارس ي است‪.‬‬
‫‪ .1‬آبرامسون‪ ،‬جوزف هربرت‪ .‬روشه اي تحقي ق در پزش كي اجتم اعي‪ .‬ترجم ه عل ي ص ادقي حس ن آب ادي‪ .‬ش يراز‪:‬‬
‫دانشگاه شيراز‪ ، 326 :1363 ،‬جدول‪ ،‬واژهنامه‪ ،‬كتابنامه[‪.]1‬‬
‫‪ .2‬آذر‪ ،‬عادل‪ .‬تحقيق در عمليات‪ .‬اهران‪ :‬موسسه نشر علوم نوين‪ ، 750 :1379 ،‬مصور‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪ .3‬آريانپور‪ ،‬اميرحسين‪ ،‬آيين پژوهش‪ :‬پژوهش و پژوهشنامه‪ .‬ويرايش‪ .2‬اهران‪ :‬اميركبير چاپ ّاول ‪ ،1324‬نش ر‬
‫گسترده‪ ،‬چاپ چهارم ‪. 109 .1378‬‬
‫‪ .4‬آريانپور‪ ،‬اميرحسين‪ .‬پژوهش‪ .‬چاپ چهارم‪ .‬اهران‪ :‬اميركبير‪87 :1362 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ .5‬آري انپور‪ ،‬اميرحس ين‪ .‬پ ژوهش (ك ار پ ژوهش و پ ژوهشنام ه نويس ي)‪ ،‬نق ل از آي ين تحقي ق‪ .‬اه ران‪ :‬دانش گاه‬
‫اهران‪ ،‬انجمن كتاب دانشجويان دانشكده هشرهاي زيبا‪. 74 :1354 ،‬‬
‫‪ .6‬آري انپور‪ ،‬اميرحس ين‪ .‬ت دارك پ ژوهشنام ه‪ .‬اه ران‪ :‬ميسس ه تحقيق ات و برنام هري زي علم ي و آموزش ي‪ ،‬مرك ز‬
‫اسناد و مدارك علمي ايران‪. 32 :1349 ،‬‬
‫‪ .7‬آريانپور‪ ،‬اميرحسين‪ .‬متدلوژي تحقيق و مأخذشناس ي‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه اهران‪ ،‬موسسه علوم اداري‪:1332 ،‬‬
‫‪44‬‬
‫ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـــــــــــــ‬
‫]‪ .[1‬تع داد ص فحات كت اب‪ ،‬ذك ر داش تن ج دول و مص ور ب ودن از كت ب در انته اي مأخ ذ (فهرس ت من ابع‪ -‬پ انويز‪-‬‬
‫مياننويز و پينويز) بعد از سال چاپ آورده نميشود‪ ،‬در اينجا فقط جهت آگاهي از تع داد ص فحات كت اب‪ ،‬داش تن‬
‫جدول‪ ،‬نمودار‪ ،‬مصوربودن و‪ ...‬آورده شده است‪ .‬م‬
‫‪ .8‬آري‪ ،‬دانالد؛ جيكوبز‪ .‬چر‪ ،‬لوس ي؛ و رضويه‪ ،‬اصغر‪ .‬روش تحقيق در تعليم و تربيت‪ .‬ترجمه وازگن‬
‫سركيسيان‪ ،‬مينونيكو و ايمان سعديان‪ .‬اهران‪ :‬سروش‪.1380 ،‬‬
‫‪ .9‬آسابرگر‪ ،‬آرتور‪ .‬روشهاي پژوهش ي رسانهها‪ .‬مترجم محمد حفاظي‪ .‬اهران‪ :‬مركز مطالعات و تحقيقات‬
‫رسانهها‪.1373 ،‬‬
‫‪ .10‬آسايش‪ ،‬حسين و مشيري‪ ،‬رحيم‪ .‬روششناس ي و تكنيكهاي تحقيق علمي در علوم انساني با تأكيد بر‬
‫جغرافيا‪ .‬اهران‪ :‬نشر قوس‪ ،‬چاپ ّاول ‪. 333 .1381‬‬
‫‪ .11‬آيتي‪ ،‬باقر‪ ،‬روش تحقيق در جغرافيا‪ .‬اهران‪ :‬موسسه جغرافيايي و انتشاراتي ارشاد‪58 :1373 ،‬‬
‫جدول‪.‬‬
‫‪،‬‬
‫‪ .12‬ابرامي‪ ،‬هوشنگ‪ .‬اصول تدوين فهرست موضوعي در نوشتههاي زبان فارس ي‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه اهران‪،‬‬
‫‪. 44 :1352‬‬
‫‪ .13‬ابرامي‪ ،‬هوشنگ‪ .‬نمونهاي از فهرست كتابهاي فارس ي بر اساس اصول تدوين فهرست موضوعي در‬
‫نوشتههاي زبان فارس ي‪ ،‬اهيه و تنظيم‪ :‬فروردين راستين و ركنالدين احمدي الري‪ .‬شيراز‪ :‬دانشگاه شيراز‪،‬‬
‫دانشكده ادبيات و علوم انساني‪. 94 :1353 ،‬‬
‫‪ .14‬اتسلند‪ ،‬پتر‪ ،‬با همكاري روالند بوشهايت‪ .‬روشهاي تجربي تحقيق اجتماعي‪ .‬ترجمه بيژن كاظمزاده‪.‬‬
‫مشهد‪ :‬آستان قدس رضوي‪ .‬معاونت فرهنگي‪ ، 360 :1371 ،‬جدول‪ ،‬مصور‪.‬‬
‫‪ .15‬احمدي گيوي‪ ،‬حسن‪ .‬آئين پژوهش و مرجعشناس ي‪ .‬اهران‪ :‬هما‪ ،‬چاپ چهارم ‪.1373‬‬
‫‪ .16‬ادواردز‪ ،‬آلن ال‪ .‬طرح آزمايش ي در تحقيق رواني‪ .‬ترجمه سيده رقيه ي ربي‪ .‬اهران‪ :‬سمت‪ ،‬چاپ اول ‪.1373‬‬
‫‪ .17‬ادواردز‪ ،‬جك ئي و ديگران‪ .‬تحقيق پيمايش ي‪ :‬راهنماي عمل ترجمه سيد محمد اعرابي و داود ايزدي‪.‬‬
‫اهران‪ :‬دفتر پژوهشهاي فرهنگي چاپ ّاول ‪. 198 :1379‬‬
‫‪ .18‬اردالن‪ ،‬ظفر دخت‪ .‬برخي از فنون تحقيق در علوم اجتماعي‪ .‬اهران‪( :‬بيتا)‪94 :1351 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ .19‬استاپلتون‪ ،‬پل‪ .‬شيوه نوشتن مقاالت تحقيقي‪ .‬مترجمان محمدرضا نائينيان و محمد آرمند‪ .‬اهران‪:‬‬
‫دانشگاه شاهد‪ ،‬چاپ اول ‪ ، 82 :1374‬مصور‪ ،‬جدول و نمودار‪.‬‬
‫‪ .20‬استاپلتون‪ ،‬پل‪ .‬نگارش مقاالت پژوهش ي‪ .‬مترجم محمد باقر شمز‪ .‬كرمانشاه‪ :‬دانشگاه رازي‪ ،‬انتشارات‬
‫طاق بستان‪.1379 ،‬‬
‫‪ .21‬استرينگر‪ ،‬تي‪ ،‬ارنست‪ .‬تحقيق علمي‪ :‬راهنماي مجريان تغيير و ّ‬
‫تحول‪ .‬ترجمة سيد محمد اعرابي و داود‬
‫ايزدي‪ .‬اهران‪ :‬دفتر پژوهشهاي فرهنگي‪.1378 ،‬‬
‫‪ .22‬استوارت‪ ،‬آلن‪ .‬اساس نظرات نمونهبرداري آماري‪ .‬ترجمه فيروز آزادگان‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه اهران‪.1353 ،‬‬
‫‪ .23‬استيك‪ ،‬رابرت‪ .‬اي‪ .‬هشر پژوهش موردي‪ .‬ترجمه محمد علي حميد رفيعي‪ .‬اهران‪ :‬دفتر پژوهشهاي‬
‫فرهنگي‪ ، 184 :1379 ،‬جدول‪.‬‬
‫‪ .24‬اسليد‪ ،‬كارول‪ .‬سبك و شيوه‪ :‬مقالههاي تحقيقي‪ ،‬گزارشها و پاياننامهها‪ .‬ترجمة مهراندخت نظام‬
‫شهيدي‪ .‬اهران‪ :‬آگه‪ ، 384 :1380 ،‬جدول‪.‬‬
‫‪ .25‬اصغر پور‪ ،‬محمدجواد‪ .‬تحقيق در عمليات پيشرفته‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه اهران‪1376 ،‬‬
‫‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪ .26‬افشار‪ ،‬ايرج‪ .‬راهنماي تحقيقات ايراني‪ .‬اهران‪ :‬مركز بررس ي و معرفي فرهنگ ايران؛ يونسكو‪:1349 ،‬‬
‫‪. 402‬‬
‫‪ .27‬اكرامي‪ ،‬محمود‪ .‬الفباي مطالعه و تحقيق‪ .‬مشهد‪ :‬موسسه فرهنگي هشري ضريح آفتاب‪ ،‬چاپ دوم‬
‫‪.1379‬‬
‫‪ .28‬الرك‪ ،‬پامال‪ ،‬ال و ستل‪ ،‬رابرت بي‪ .‬درسنامة پژوهش پيمايش ي‪ :‬رهنمودها و استراتژيهايي براي انجام‬
‫دادن پيمايش‪ .‬ترجمه مهراندخت نظام شهيدي و اردشير اميدي صحنه و محمود متحد‪ .‬اهران‪ :‬آگه‪ ،‬چاپ‬
‫ّاول ‪ . 638 :1380‬جدول‪ .‬نمودار و واژهنامه‪.‬‬
‫‪ .29‬الزي‪ ،‬فريمن‪ .‬آشنايي با روشهاي آماري از طريق آموزش برنامهاي‪ .‬ترجمة عباس بازرگان‪ .‬اهران‪ :‬مركز‬
‫نشر دانشگاهي ‪.1366‬‬
‫‪ .30‬الواني‪ ،‬سيد مهدي و زاهدي‪ ،‬شمزالسادات‪ .‬مباح ويژه در مديريت دولتي [مطالعه موردي[‪ ]1‬در‬
‫مديريت]‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه پيام نور‪ ،‬چاپ ششم ‪.1379‬‬
‫‪ .31‬الهام‪ ،‬محمدرحيم‪ .‬روش جديد در تحقيق دستور زبان دري‪ ،‬به اهتمام عبدهللا اميري‪ .‬كابل‪ :‬دكابل‬
‫پوهنتون‪ ، 170 :1349 ،‬جدول‪.‬‬
‫‪ .32‬اميني‪ ،‬كاظم‪ .‬گزارش نويس ي‪ ،‬علمي‪ -‬كاربردي‪ .‬اداري‪ ،‬فني‪ ،‬بازرگاني و پژوهشنامههاي علمي‪ .‬اهران‪ :‬نشر‬
‫نور‪ ،‬چاپ ّاول ‪ . 268 :1381‬مصور‪.‬‬
‫‪ .33‬انجمن كتابداران آمريكا‪ -‬شيكاكو‪ .‬قواعد فهرست نويس ي انگلو‪ -‬آمريكن‪ ،‬اهيه شده بوسيله انجمن‬
‫كتابداران آمريكا‪ ،‬كتابخانه كنگره آمريكا‪ ،‬انجمن كتابداران انگليز‪ ،‬انجمن كتابداران كانادا‪ ،‬مترجمان‪:‬‬
‫مهوش ابوالضياء (وديگران)‪ .‬اهران‪ :‬موسسه تحقيقات و برنامهريزي علمي و آموزش ي‪ ،‬مركز خدمات‬
‫كتابداري با همكاري فرانكلين‪. 396 :1357 ،‬‬
‫‪ .34‬انوار‪ ،‬پروين‪ .‬مأخذشناس ي و استفاده از كتابخانه‪ .‬اهران‪ :‬زوار‪68 :1352 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ .35‬اوانز‪ ،‬ك‪.‬م‪ .‬مقدمهاي بر روش تحقيق در علوم تربيتي‪ .‬ترجمه محمدعلي فرجاد‪ .‬اهران‪ :‬الهام‪.1371 ،‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
‫]‪[1]. Case study [In Management‬‬
‫‪ .36‬اوانز‪ ،‬كاتلين ماري ان‪ .‬مقدم هاي ب ر روش تحقي ق در عل وم تربيت ي‪ .‬ترجم ه محم دعلي فرج اد‪ .‬اه ران‪ :‬اله ام‪،‬‬
‫‪ ، 120 :1361‬جدول‪ ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪ .37‬اوداهام‪ ،‬آبراهام نفتالي‪ .‬طرح پرسشنامه و سنجش نگرشها‪ .‬ترجمه مرضيه ك ريم ني ا‪ .‬مش هد‪ :‬آس تان ق دس‬
‫رضوي‪ ،‬معاونت فرهنگي‪ 1366 ،‬چاپ دوم ‪ ، 314 :1375‬جدول‪ ،‬مصور‪.‬‬
‫‪ .38‬اوستا‪ ،‬مهرداد‪ .‬روش تحقيق در دستور زبان و شيوه نگارش‪ .‬اهران‪ :‬عطايي‪110 :1348 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ .39‬اي ران ن ژاد پ اريزي‪ ،‬مه دي‪ .‬روشه اي تحقي ق در عل وم اجتم اعي‪ .‬اه ران‪ :‬نش ر م ديران‪403 :1378 ،‬‬
‫جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪،‬‬
‫‪ .40‬اي زاك‪ ،‬اس تفان‪[ .‬مايكل‪ ،‬ويلي ام] راهنم اي تحقي ق و ارزش يابي در روانشناس ي و عل وم تربيت ي‪ .‬مت رجم عل ي‬
‫دالور‪ .‬اهران‪ :‬ارسباران‪ ،‬چاپ ّاول ‪ . 261 :1376‬جدول‪ -‬نمودار‪.‬‬
‫‪ .41‬ايزاك‪ ،‬استفن‪ .‬ويليام ب‪ .‬مايكل‪ .‬راهنماي جامع تحقيق و ارزيابي‪ .‬ترجمه‪ :‬مرضيه كريمنيا‪ .‬مش هد‪ :‬آس تان‬
‫قدس رضوي‪ .‬چاپ اول ‪.1374‬‬
‫‪ .42‬ب اركر‪ ،‬ك ريز پيس ترنگ‪ ،‬نانس ي و الي وت‪ ،‬راب رت‪ .‬روشه اي پ ژوهش در روانشناس ي ب اليني و مش اوره‪.‬‬
‫هاماياك آواريز يانز و محمدرضا نيكخو (مترجمان)‪ .‬اهران‪ :‬نخن ‪. 400 ،1380‬‬
‫‪ .43‬بارون‪ ،‬لورنز‪ .‬تحليل محتوا‪ .‬محمد عيني دوزي سرخابي (مترجم)‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه شهيد بهشتي‪.1374 ،‬‬
‫‪ .44‬بازرگان‪ ،‬عباس‪ .‬ارزشيابي آموزش ي‪ .‬اهران‪ :‬انتشارات سمت‪.1380 ،‬‬
‫‪ .45‬ب اكر‪ ،‬ك ريز؛ و پيس ترنگ‪ ،‬و الي وت‪ ،‬راب رت‪ .‬روشه اي پ ژوهش در روانشناس ي ب اليني و مش اوره‪ .‬ترجم ه‬
‫هاماياك آواديز يانز و محمدرضا نيكخو‪ .‬اهران‪ :‬نخن‪.1380 ،‬‬
‫‪ .46‬ب انكي‪ ،‬ف رزين و ك ارل رت ه‪ ،‬فري دريش [‪ ]1979‬مقدم هاي ب ر روش تحقي ق در تعل يم و تربي ت‪ .‬ترجم ة‬
‫احمدعلي حيدري و سيد حسين ميرلوحي‪ .‬اهران‪ :‬دبيرخانه شوراي تحقيقات‪ ،‬چاپ اول ‪ ،1371‬پژوهشكده‬
‫تعليم و تربيت‪ ،‬چاپ سوم ‪.1380‬‬
‫‪ .47‬ب اني ف يز‪ ،‬ديوي د‪ ،‬ز‪ .‬ط رح آزم ايشه ا و روشه اي آم اري ب راي پ ژوهش در عل وم اجتم اعي و رفت اري‪.‬‬
‫مترجمان هوشنگ طالبي‪ ،‬محمدحسين عالمت ساز و آيتهللا موسوي‪ .‬اهران‪ :‬سمت‪ ،‬چاپ اول ‪.1379‬‬
‫‪ .48‬بختياري‪ ،‬ابوالفض ل و ايران ي يوس ف‪ .‬روش تحقي ق در عل وم تربيت ي و روش پ ژوهش عمل ي (اق دام پژوه ي)‪.‬‬
‫جزوه درس ي (درسنامه)‪ .‬قم‪ :‬مركز آموزش عالي فرهنگيان و مركز آموزش مديريت دولتي‪.1380 ،‬‬
‫‪ .49‬ب درهاي‪ ،‬فري دون‪ .‬روش نوش تن پ انويز[‪ ]1‬و كتابنام ه در نوش تهه اي تحقيق ي‪ .‬اه ران‪ :‬اميركبي ر‪43 :1349 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ .50‬بديعي‪ ،‬علي قلي‪ .‬روش تحقيق در علوم اجتماعي‪ :‬گزارش تحقيقي‪ .‬اهران‪ :‬وزارت برنامه و بودج ه‪ ،‬معاون ت‬
‫امور اجتماعي و مديريت ارشاد و فرهنگ و هشر‪. 59 :1366 ،‬‬
‫‪ .51‬برايمن‪ ،‬آلن‪ .‬روشهاي تحقيق و مطالعات سازماني‪ ،‬ترجمه محمد اسماعيل انصاري‪ ،‬احمد غضنفري و‬
‫فضلهللا يزداني و اهران‪ :‬آواي نور‪ ،‬چاپ ّاول ‪ ، 376 :1380‬جدول‪.‬‬
‫‪ .52‬ب رت‪ ،‬ديوي د و ت وني ك ل‪ .‬طرحه اي جامع هشناس ي‪ :‬روش برنام هري زي و انج ام تحقي ق‪ .‬ترجم ه س يد‬
‫قوامالدين مهدوي‪ .‬اهران‪ :‬نشر شب تاب‪.1377 ،‬‬
‫‪ .53‬برتي وم‪ ،‬فرانس وا و الم ورد‪ ،‬آن دره‪ .‬روش تحقي ق در روانشناس ي (عل وم انس اني)‪ .‬ترجم ه حم زه گنج ي‪.‬‬
‫اهران‪ :‬ويرايش‪ 1373 ،‬چاپ دوم ‪ ، 223 :1375‬مصور‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫ـــــــــــــ‬
‫‪[1]. Footnote‬‬
‫‪ .54‬برگش تر‪ ،‬اس رماگواهلف؛ ه ارون‪ ،‬عبدالس الم‪ .‬روش تحقي ق انتق ادي مت ون‪ ،‬ترجم ه و ت أليف جم الال ّدين‬
‫شيرازيان‪ .‬اهران‪ :‬لك لك‪. 242 :1370 ،‬‬
‫‪ .55‬بريز‪ ،‬نيكال؛ كمپ‪ ،‬ريچارد و سلنگار‪ ،‬رزمري(ميلفان)‪ .‬تحليل دادههاي روانشناس ي‪ ،‬با برنامه اس ي‪ -‬پ ي‪-‬‬
‫اس‪ -‬اس ]‪ [spss‬وي رايش ‪ 9 ،8‬و ‪ .10‬خديج ه عل ي آب ادي و عل ي ص مدي (مترجم ان) اه ران‪ :‬دوران‪،‬‬
‫‪ : 383 ،1382‬مصور‪ ،‬جدول‪.‬‬
‫‪ .56‬بريور‪ ،‬جان و آلبرت هانتر‪ .‬تحقيق چند روش ي در علوم اجتماعي‪ :‬تركيب اسلوبها‪ .‬مترجمان حبيب احمدي‬
‫و اسفنديار غفاري نسب‪ .‬شيراز‪ :‬نشر زر‪.1377 ،‬‬
‫‪ .57‬بست‪ ،‬جان [‪ .]1983‬روش تحقيق در علوم تربيتي و رفتاري‪ .‬ترجمه حسن پاش ا ش ريفي و ن رگز طالق اني‪.‬‬
‫[ويرايش‪ ]2‬اهران‪ :‬رشد چاپ نهم ‪ ، 556 :1381‬مصور‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪ .58‬بوشهري‪ ،‬جعفر‪ .‬اصول تحقيقات آماري‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه اهران‪243 :1343 ،‬‬
‫‪ .‬جدول‪ ،‬مصور‪.‬‬
‫‪ .59‬بياب انگرد‪ ،‬اس ماعيل‪ .‬روشه اي تحقي ق در عل وم انس اني و اجتم اعي‪ .‬اه ران‪ :‬ميسس ه كت اب مهرب ان نش ر‪،‬‬
‫چاپ ّاول‪ ، 185 :1382 ،‬جدول‪.‬‬
‫‪ .60‬بيات‪ ،‬پرويز‪ .‬فن گزارش نويس ي‪ ،‬چگونه ميتوان گزارش فني بهتر نوش ت؟ اه ران‪ :‬وزارت اقتص اد‪ ،‬س ازمان‬
‫مديريت صنعتي (بيتا)‪. 70 :‬‬
‫‪ .61‬بي ان‪ ،‬حس امال دين‪ .‬جس تارگري‪ ،‬ش الوده پژوهش هاي پيش رفته در عل وم‪ .‬اه ران‪ :‬مرك ز آم وزش م ديريت‬
‫دولتي‪ . 376 :1368 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪ ،‬واژهنامه‪ ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪ .62‬بي ان‪ ،‬حس امال دين‪ .‬روش تحقي ق و مأخذشناس ي‪ ،‬ب ا همكاري كميت ة تحقي ق و پ ژوهش دانش كدة پدافن د‬
‫ملي‪ .‬اهران‪ :‬دانشكده پدافند ملي‪.1350 ،‬‬
‫‪ .63‬بياني‪ ،‬احمد‪ .‬روشهاي تحقيق و سنجش در علوم تربيتي و روانشناس ي‪ .‬اهران‪ :‬انتشارات رهيافت‪.1378 .‬‬
‫‪ .64‬بيكر‪ ،‬ترز‪ .‬ال‪ .‬نحوه انجام تحقيقات اجتماعي‪ .‬ترجمة هوشنگ نايبي‪ .‬اهران‪ :‬روش‪.1377 ،‬‬
‫‪ .65‬بيهقي‪ ،‬علياكبر‪ .‬راهنماي طرحهاي پژوهش ي علوم انس اني و اجتم اعي‪ .‬اه ران‪ :‬وزارت عل وم و آم وزش ع الي‪،‬‬
‫دفتر برنامهريزي پژوهشهاي علمي‪. 208 :1355 ،‬‬
‫‪ .66‬پرنده‪ ،‬علي‪ .‬كاربرد اينترنت در پژوهش‪ .‬اهران‪ :‬دفتر پژوهشهاي فرهنگي‪.1380 ،‬‬
‫‪ .67‬پزشكي راد‪ ،‬غالمرضا و مدير شانه چي محسن‪ .‬اندازهگيري و تحليل در تحقيق توصيفي‪ .‬كرج‪ :‬نشر آموزش‬
‫كشاورزي‪.1379 ،‬‬
‫‪ .68‬پلتو‪ ،‬پرتي‪ ،‬ژ‪ .‬روش تحقيق در انسانشناس ي‪ .‬مترجم محسن ثالثي‪ .‬اهران‪ :‬علمي‪317 :1375 ،‬‬
‫جدول‪.‬‬
‫‪ ،‬مصور‪،‬‬
‫‪ .69‬پودر‪ ،‬كارل ريموند‪ .‬منطق اكتشاف علمي‪ .‬ترجمه سيد حسين كمالي‪ ،‬ويراس تة عب دالكريم س روش‪ .‬اه ران‪:‬‬
‫شركت سهامي انتشارات علمي و فرهنگي‪ ، 347 :1370 ،‬جدول‪ ،‬مصور‪.‬‬
‫‪ .70‬پوليت‪ ،‬دنيز‪ .‬اف‪ ،‬هانگلر‪ ،‬برنادات‪ .‬پ‪ .‬اصول و روشهاي تحقيق در پرستاري‪ ،‬بهداشت‪ ،‬علوم باليني و‬
‫علوم رفتاري جلد‪ .1‬مترجم داود حسيني نسب‪ .‬تبريز‪ :‬دانشگاه علوم پزشكي تبريز‪.1374 ،‬‬
‫‪ .71‬تاج داري‪ ،‬پروي ز‪ .‬روشه اي علم ي تحقي ق هم راه ب ا نظري ه ارزش يابي‪ .‬اص فهان‪ :‬ات ا‪519 :1369 ،‬‬
‫جدول‪ ،‬شكل‪.‬‬
‫‪ .72‬تاجداري‪ ،‬پرويز‪ .‬مقدمهاي بر آمارگيري نمونهاي‪ .‬اصفهان‪ :‬اتا‪251 :1367 ،‬‬
‫‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪ .73‬تاجداري‪ ،‬پرويز‪ .‬نظريه رياض ي آمارگيري نمونهاي‪ .‬اهران‪ :‬موسسه آموزش عالي آمار‪.1347،‬‬
‫‪ .74‬تبرا‪ ،‬حبيب‪ .‬گزارش نويس ي‪ .‬اهران‪ :‬اميركبير‪96 :1355 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪،‬‬
‫‪ .75‬تجبر‪ ،‬منصور‪ .‬پژوهش عملياتي در مديريت‪ .‬اصفهان‪ :‬اتا‪437 :1370 ،‬‬
‫‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪ .76‬ترابي ان‪ ،‬كي ت‪ .‬ل [‪ ،]1987‬راهنم اي نگارش ب راي نويس ندگان مق االت و پاي اننام هه اي كارشناس ي ارش د و‬
‫دكتري‪ .‬مترجم غالمحسين تسبي ي‪ .‬تبريز‪ :‬دانشگاه تبريز‪.1377 ،‬‬
‫‪ .77‬ت ك زارع‪ ،‬نس رين و ت ك زارع‪ ،‬عليرض ا‪ .‬ت دوين پرسش نامه ط رح تحقيق اتي‪ :‬پرود وزال[‪ ]1‬نويس ي و روش‬
‫تحقيق‪ .‬اهران‪ :‬ميسسه فرهنگي و انتشاراتي راستان‪.1379 ،‬‬
‫‪ .78‬تواك و‪ ،‬اومب ر‪ .‬چگون ه م يت وان ي ك پاي اننام ه تحص يلي نوش ت‪ .‬ترجم ه غالمحس ين معماري ان‪ .‬اه ران‪:‬‬
‫دانشگاه علم و صنعت‪.1371 ،‬‬
‫‪ .79‬توان ا‪ ،‬س يد ج اللال دين‪ .‬اص ول نظ ري و عمل ي پ ژوهش و م وارد اس تعمال آن و ايج اد س ازمان پ ژوهش‪.‬‬
‫اهران(بي تا)‪. 192 :1340 ،‬‬
‫‪ .80‬ثاقبي‪ ،‬حسين‪ .‬مطالعه و روش تحقيق؛ ويژه نوجوانان و جوانان‪ ،‬اهران‪ :‬نشر قو‪.1380 ،‬‬
‫‪ .81‬جانا‪ ،‬علي اكبر‪ .‬رفرانز[‪ ]2‬و منابع آن‪ .‬اهران‪ :‬دانشكده علوم اداري و مديريت بازرگاني‪. 38 :1352 ،‬‬
‫ــــــــ‬
‫‪[1] . Proposal‬‬
‫‪[2]. Reference‬‬
‫‪ .82‬ج ك ئ ي‪ ،‬ادواردز (و ديگ ران)‪ .‬تحقي ق پيمايش ي‪ :‬راهنم اي عم ل‪ .‬ترجم ة س يد محم د اعراب ي و داود‬
‫ايزدي‪ .‬اهران‪ :‬دفتر پژوهشهاي فرهنگي‪ ، 200 :1379 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪ .83‬جوادي‪ ،‬محمد هادي‪ .‬راهنماي تدوين رساله‪ .‬اهران (بي تا) ‪112 :1344‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ .84‬جواندل‪ ،‬نرگز‪ .‬واژگان اصول و روش تحقيق‪ :‬انگليس ي‪ -‬فارس ي و فارس ي‪ -‬انگليس ي‪ .‬قم‪ :‬دانشگاه قم‪،‬‬
‫چاپ ّاول ‪. 66 + 95 :1382‬‬
‫‪ .85‬جه ودا‪ ،‬جرال د؛ براون ا گ ل‪ ،‬جودي ت ش يك‪ .‬مب اني مرج ع‪ ،‬ترجم ه و ت أليف محمدحس ين دي اني؛‬
‫عبدالحميد معرف زاده‪ .‬مشهد‪ :‬آستان قدس رضوي‪. 261 :1370 ،‬‬
‫‪ .86‬چ ي ورت ن‪ ،‬ت ورا‪ .‬راهنم اي نوش تن رس الهه اي پژوهش ي و كت ابشناس ي توص يف روش تحقي ق‪ .‬ترجم ه‬
‫محمدنقي مهدوي‪ .‬اهران‪ :‬مركز اسناد و مدارك علمي‪ ، 51 :1364 ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪ .87‬حاذق‪ ،‬فريدون‪ .‬قواعد فهرست نويس ي و ردهبندي مواد غير چاپي‪ .‬اه ران‪ :‬مرك ز اس ناد فرهنگي آس يا‪،‬‬
‫‪. 59 :1356‬‬
‫‪ .88‬حافظ نيا‪ ،‬محمدرضا‪ .‬مقدمهاي بر روش تحقيق علوم انساني‪ .‬ب ا تجدي د نظ ر [وي رايش‪ .]2‬اه ران‪ :‬س مت‪،‬‬
‫‪ 1377‬چاپ هفتم ‪ ، 284 :1381‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪ .89‬حجازي‪ ،‬رضا‪ .‬روش نگارش پاياننامه‪ .‬كرج‪ :‬دانشكده كشاورزي كرج‪20 :1340 ،‬‬
‫(انتشارات‪ ،‬ش‪.)25‬‬
‫‪ .90‬ح ري‪ ،‬عب اس‪ .‬آئ ين گ زارش نويس ي‪ .‬اه ران‪ :‬دبيرخان ه هي أت امن اي كتابخان هه اي عم ومي كش ور‪ ،‬چ اپ دوم‬
‫‪ ، 147 :1373‬جدول‪ ،‬نمودار‪ ،‬مصور‪.‬‬
‫‪ .91‬ح ري‪ ،‬عب اس‪ .‬آي ين نگارش علم ي‪ .‬اه ران‪ :‬دبيرخان ه هي أت امن اي كتابخان هه اي عم ومي كش ور‪ ،‬چ اپ س وم‬
‫‪.1381‬‬
‫‪ .92‬حري‪ ،‬عباس‪ .‬شيوه بهرهگيري از كتابخانه‪ .‬اهران‪ :‬مركز اسناد فرهنگي آسيا‪.1356 ،‬‬
‫‪ .93‬ح ري‪ ،‬عب اس‪ .‬ش يوه به رهگي ري از كتابخان ه جه ت اهي ه مقال ه تحقيق ي‪ .‬اه ران‪ :‬مرك ز اس ناد فرهنگي آس يا‪،‬‬
‫‪ ، 90 :1356‬مصور‪ ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪ .94‬حري‪ ،‬عباس‪ .‬مراجع و بهرهگيري از آنها‪ .‬اهران‪ :‬مركزاسناد فرهنگي آسيا‪.1356 ،‬‬
‫‪ .95‬حس ن زاده‪ ،‬رمض ان‪ .‬روشه اي تحقي ق در عل وم رفت اري‪ .‬اه ران‪ :‬نش ر س اواالن‪317 .1382 ،‬‬
‫مصور‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪ .96‬حسين نژاد‪ ،‬ق‪ .‬روش تحقيق مفهومي در متون اسالمي‪ .‬اهران‪ :‬قلم‪84 :1357 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ .97‬حمي دي‪ ،‬منص ورعلي (ويراس ته)‪ .‬پ رورش بي نش علم ي در آم وزش و پ رورش‪ُ :‬جن گ مقال هه ا‪ .‬اه ران‪:‬‬
‫پژوهشكده تعليم و تربيت‪.1376 ،‬‬
‫‪ .98‬خ اكي‪ ،‬غالمرض ا‪ .‬روش تحقي ق ب ا رويك ردي ب ه پاي اننام ه نويس ي‪ .‬اه ران‪ :‬انتش ارات وزارت عل وم‪،‬‬
‫ّ‬
‫تحقيقات و فناوري و نشر درايت ‪.1378‬‬
‫‪ .99‬خ اكي‪ ،‬غالمرض ا‪ .‬روش تحقي ق در م ديريت‪ .‬اه ران‪ :‬دانش گاه آزاد اس المي‪ ،‬چ اپ ّاول ‪. 402 :1379‬‬
‫مصور‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.100‬خاكي‪ ،‬غالمرضا‪ .‬مقدمهاي بر مورد كاوي و موردنگاري در مديريت‪ .‬اهران‪ :‬دانشكدة مديريت دانشگاه‬
‫اهران‪.1373 ،‬‬
‫‪.101‬خ اكي‪ ،‬غالمرض ا‪ .‬راهنم اي ت دوين ط رح و نق د تحقي ق‪ .‬اه ران‪ :‬مرك ز انتش ارات علم ي دانش گاه آزاد‬
‫اسالمي‪ ،‬چاپ اول ‪.1381‬‬
‫‪.102‬خدادوست‪ ،‬طاهره‪ .‬تحقيق‪ ،‬مأخذشناس ي و گزارش نويس ي‪ .‬اهران‪ :‬دانشكده علوم اداري و مديريت‬
‫بازرگاني‪.1355 ،‬‬
‫‪.103‬خدادوست‪ ،‬طاهره‪ .‬تحقيق مأخذشناس ي و گزارش نويس ي‪[ .‬ويرايش‪ .]2‬اهران‪ :‬دانشكده علوم اداري و‬
‫مديريت بازرگاني دانشگاه اهران‪ ،‬چاپ دوم ‪.2535‬‬
‫‪.104‬خدمت‪ ،‬حسين‪ .‬روش تحقيق در علوم پزشكي‪ .‬اهران‪ :‬نشر تيمورزاده‪.1378 ،‬‬
‫‪.105‬خديوي‪ ،‬شهناز و طالبي نژاد‪ ،‬محمدرضا‪ .‬شيوه استفاده از كتابخانه‪ ،‬و نوشتن مقاالت تحقيقي و‬
‫شيوههاي كتابنامه نويس ي به روشهاي‪ MLA1‬و ‪ . APA2‬اصفهان‪ :‬جهاد دانشگاهي اصفهان‪.1379 ،‬‬
‫‪.106‬خرسند‪ ،‬غالمحسين‪ .‬اصول روش تحقيق در علوم اجتماعي ئ كاربرد كامپيوتر‪ .‬اهران‪ :‬روزبهان‪95 :1356 ،‬‬
‫‪ .‬جدول‪ ،‬مصور‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.107‬خليلي شوريني‪ ،‬سياوش‪ .‬روشهاي تحقيق در علوم انساني‪ ،‬اهران‪ :‬نشر يادواره كتاب‪158 :1378 ،‬‬
‫نمودار‪.‬‬
‫‪،‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــ‬
‫)‪[1]. Modern Language Assocation(MLA‬‬
‫)‪[2]. Amerocan Psychological Association(APA‬‬
‫‪.108‬خليل ي‪ ،‬ناص ر و اب راهيم دانش وري‪ .‬روش تحقي ق و ك اربرد آن در م ديريت‪ .‬اه ران‪ :‬نش ر آروي ن‪ ،‬چ اپ ّاول‬
‫‪ ، 166 :1378‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.109‬خواجه نوري‪ ،‬عباسقلي‪ .‬روش تحقيق‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه اهران‪.1374 ،‬‬
‫‪.110‬خواج ه ن وري‪ ،‬عباس قلي‪ .‬روش تحقي ق‪ .‬چ اپ چه ارم ب ا تجدي د نظ ر و اض افات‪ .‬اه ران‪ :‬ميسس ه آم وزش‬
‫ع الي آم ار و انفورماتي ك‪( 202 :1351 ،‬موسس ه آم وزش ع الي آم ار‪ ،‬ش ماره ‪ ،)46‬ج دول‪ ،‬مص ور‪،‬‬
‫واژهنامه‪ ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.111‬خواجه نوري‪ ،‬عباسقلي‪ .‬نقش رياضيات در تحقيق‪ .‬اهران‪ :‬صبح امروز‪120 :1341 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.112‬خواجه نوري‪ ،‬عباسقلي‪ .‬نكاتي چند دربارة روشهاي تحقيقي‪ .‬اهران‪ :‬وزارت كار و خ دمات اجتم اعي‪ ،‬اداره‬
‫كل مطالعات و نيروي انساني‪( ، 60 :1342 ،‬از سلسله نشريات تحقي ق وزارت كل و خ دمات اجتم اعي‪،‬‬
‫ش‪.)3‬‬
‫ّ‬
‫‪.113‬خورش يدي‪ ،‬عب اس‪ ،‬غن دالي‪ ،‬ش هابال دين و موف ق‪ ،‬فرش يد‪ .‬روشه اي پ ژوهش عل وم رفت اري‪ :‬از نظري ه ت ا‬
‫عمل‪ .‬اهران‪ :‬نوين پژوهش‪ ،‬چاپ ّاول ‪ ، 586 :1378‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.114‬خورشيدي‪ ،‬عباس‪ ،‬و قريش ي‪ ،‬سيد حميدرضا‪ .‬راهنماي تدوين رساله و پاياننامه تحصيلي‪ :‬از نظريه تا‬
‫عمل‪ .‬اهران‪ :‬يسطرون‪ ،‬چاپ ّاول ‪. 381 :1381‬‬
‫‪.115‬خوي نژاد‪ ،‬غالمرضا [ترجمه و تأليف]‪ .‬روشهاي پژوهش در علوم تربيتي‪ .‬اهران‪ :‬سمت‪.1380 ،‬‬
‫‪.116‬داعي‪ ،‬صفر‪ .‬روشهاي تحقيق و آمار در روانشناس ي و علوم انساني‪ .‬اهران‪ :‬پيوند‪224 :1366 ،‬‬
‫جدول‪ ،‬مصور‪ ،‬نمودار‪ ،‬واژهنامه‪ ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.117‬دانشگاه عالمه طباطبايي‪ .‬تحقيق در علوم انساني‪ ،‬نشريه شماره‪ ،1‬معاونت پژوهش ي دانشگاه عالمه‬
‫طباطبايي‪ ،‬بهار ‪.1375‬‬
‫‪.118‬دشتي‪ ،‬محمد‪ .‬ابزار و وسائل تحقيق‪ :‬روشهاي انتخاب و تحقيق در علوم اسالمي‪ .‬قم‪ :‬نشر امام علي(ع)‪،‬‬
‫‪.1374‬‬
‫‪.119‬دشتي‪ ،‬محمد‪ .‬روش تحقيق در اسناد و مدارك نهجالبالغه‪ .‬قم‪ :‬نشر امام علي(ع) و بنياد امام رضا(ع)‪،‬‬
‫‪. 488 :1368‬‬
‫‪.120‬دالور‪ ،‬علي‪ .‬روشهاي تحقيق در روانشناس ي و علوم تربيتي‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه پيام نور‪ ،‬چاپ هفتم ‪.1376‬‬
‫‪.121‬دالور‪ ،‬عل ي‪ .‬روشه اي تحقي ق در روانشناس ي و عل وم تربيت ي‪ .‬وي رايش‪ .3‬اه ران‪ :‬وي رايش‪ ،‬چ اپ ي ازدهم‬
‫‪. 274 :1381‬‬
‫‪.122‬دالور‪،‬علي‪ .‬مباني نظري و عملي پژوهش در علوم انساني و اجتماعي‪[ .‬ويرايش‪.]2‬اهران‪ :‬رش د‪ ،1374 ،‬چ اپ‬
‫يازدهمخ ‪.1380‬‬
‫‪.123‬دلن‪ ،‬ون‪ ،‬و بالدبي‪ ،‬دئو‪ .‬مباني پژوهش در علوم تربيتي‪ .‬ترجمة جعفر نجفي زند‪ .‬اهران‪ :‬نشر ق ومز‪ ،‬چ اپ‬
‫ّاول ‪ ، 624 :1373‬مصور‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.124‬دوورژه‪ ،‬م وريز‪ .‬روشه اي عل وم اجتم اعي‪ ،‬ترجم ة خس رواحمدي‪ ،‬اه ران‪ :‬اميركبي ر‪414 :1362 ،‬‬
‫جدول‪ ،‬مصور‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪،‬‬
‫‪.125‬دهنوي‪ ،‬حسين‪ .‬روش تحقيق‪ .‬اهران‪ :‬نشر معروف‪.1377 ،‬‬
‫‪.126‬دي‪ ،‬راب رت‪.‬ا‪ .‬ش يوه نگ ارش و انتش ار مق االت علم ي‪ .‬ترجم ة جاوي د بام داد س قين س را‪ ،‬ج واد پ ور قل ي‬
‫عنصرودي و اميرحسين محمد عليان الله‪ .‬تبريز‪ :‬انتشارات دانشگاه علوم پزشكي تبريز‪.1374 ،‬‬
‫‪.127‬دياني‪ ،‬محمدحسين‪ .‬روشهاي تحقيق در كتابداري‪ ،‬اهران‪ :‬مركز نشر دانشگاهي‪.1369 ،‬‬
‫‪.128‬دي الن‪ ،‬ج ان؛ ه ارداكر‪ ،‬ج ي‪ .‬براي ان‪ .‬روش تحقي ق در م ديريت م زارع كوچ ك‪ .‬ترجم ه دفت ر ام ور‬
‫تحقيق ات اقتص اد كش اورزي‪ .‬اه ران‪ :‬وزارت كش اورزي‪ .‬س ازمان تحقيق ات كش اورزي و من ابع طبيع ي‪،‬‬
‫دفتر امور تحقيقات اقتصاد كشاورزي‪ 2 :1366 ،‬جلدت جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.129‬دي وئي‪ ،‬ج ان‪ .‬منط ق‪ -‬تئ وري تحقي ق‪ .‬ترجم ه عل ي ش ريعتمداري‪ .‬اص فهان‪ :‬دانش گاه اص فهان‪،‬‬
‫‪.]1[1355‬‬
‫‪.130‬ذوالرياستين‪ ،‬عبداملجيد‪ .‬روش تحقيق در مديريت‪ .‬اهران‪ :‬نشر پشوتن‪.1380 ،‬‬
‫‪.131‬راج‪ ،‬دس‪ .‬روشه اي نمون هگي ري‪ .‬ترجم ه ابوالقاس م ب زرگ ني ا و مجتب ي حس ينيون‪ .‬مش هد‪ :‬معاون ت‬
‫فرهنگي آستان قدس رضوي‪ 2 :1366 ،‬جلد‪ ،‬جدول‪ ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.132‬رب اني‪ ،‬عليرض ا‪ .‬روش بررس ي ط رحه اي م وردي‪ .‬اص فهان‪ :‬س ازمان برنام ه و بودج ه اس تان اص فهان‪،‬‬
‫گروه امور اقتصادي‪. 21 :1364 ،‬‬
‫‪.133‬رب اني‪ ،‬ه ادي‪ .‬پ ژوهش روش مند‪ :‬آش نايي ب ا مق دمات پ ژوهش‪ .‬اه ران‪ :‬موسس ه فرهنگ ي و انتش اراتي‬
‫آفرينه‪.1378 ،‬‬
‫ــــــــــــــــــــــــــــــ‬
‫ل‬
‫]‪ .[1‬اين كت اب (ج ان دي وئي‪ -‬ترجم ه عل ي ش ريعتمداري) بوس يله انتش ارات دانش گاه اه ران مج ددا در س ال‬
‫‪ 1369‬چاپ شده است‪.‬‬
‫‪.134‬رس تا‪ ،‬پ ال اي‪ .‬ط رز اهي ه گ زارش تحقي ق‪ .‬ترجم ه جم ال عاب دي‪ .‬اه ران‪ :‬دانش گاه اه ران‪ ،‬موسس ه‬
‫روانشناس ي‪ ، 69 :1362 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.135‬رستمخاني‪،‬محمدحس ين‪ .‬نگرش ي ن وين ب ه تحقيق ات اجتم اعي‪ .‬زنج ان‪ :‬س ازمان برنام ه و بودج ه اس تان‬
‫زنجان‪.1370 ،‬‬
‫‪.136‬رس تمي پ ور‪ ،‬عل ي‪ .‬آم وزش روشه اي مطالع ه و تحقي ق‪ .‬اه ران‪ :‬انتش ارات محي ا و اداره كل فرهنگي و هش ري‬
‫معاونت پرورش ي‪ ،‬چاپ اول ‪.1378‬‬
‫‪.137‬رس تمي پ ور‪ ،‬عل ي‪ .‬آي ين مطالع ه و پ ژوهش‪ ،‬راهنم اي اج راي فعالي ت پرورش ي‪ ،‬وي ژه دوره متوس طه‪ .‬اه ران‪:‬‬
‫انتشارات تربيت و اداره كل امور فرهنگي و هشري معاونت پرورش ي‪ ،‬چاپ دوم ‪.1378‬‬
‫‪.138‬رشيدي‪ ،‬حجتاله‪ .‬درسنامه روش تحقيق علمي در مديريت‪ .‬اهران‪ :‬گلپونه‪.1377 ،‬‬
‫‪.139‬رفيع پور‪ ،‬فرامرز‪ .‬كندوكاوها و پنداشتهها‪ :‬مقدمهاي بر روشهاي ش ناخت جامع ه و تحقيق ات اجتم اعي‪.‬‬
‫اهران‪ :‬شركت سهامي انتشار‪ ،1360 ،‬چاپ دوازدهم ‪ ، 447 :1381‬مصور‪ ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.140‬رفيع پور‪ ،‬فرامرز‪ .‬موانع رشد علمي ايران و راه حلهاي آن‪ .‬اهران‪ :‬شركت سهامي انتشار‪.1381 ،‬‬
‫‪.141‬رمض اني‪ ،‬خس رو‪ .‬روشه اي تحقي ق در عل وم رفت اري و عل وم اجتم اعي‪ .‬ياس وج‪ :‬فاطمي ه‪ ،‬چ اپ س وم‬
‫‪.1379‬‬
‫‪.142‬رنجبر‪ ،‬احم د‪ .‬روش تحقي ق و مأخذشناس ي‪ .‬وي رايش‪ .2‬اه ران‪ :‬اس اطير‪ ،‬چ اپ چه ارم ‪، 199 ،1374‬‬
‫نمودار‪،‬نقشه‪.‬‬
‫‪.143‬ري احي‪ ،‬غالمحس ين‪ .‬آش نايي ب ا اص ول و روش تحقي ق‪ .‬ب ه انض مام چگ ونگي اهي ه گ زارش‪ .‬اه ران‪:‬‬
‫اشراقيه‪. 137 :1370 ،‬‬
‫‪.144‬ژاوو‪ ،‬كلود‪ .‬پژوهش به شيوهي پرسشنامهاي‪ :‬كتاب راهنما ب راي اس تفادهي پژوهش گران‪ .‬برگردانن ده‬
‫جهانگير جهانگيري‪ .‬شيراز‪ :‬راهبرد‪.1373 ،‬‬
‫‪.145‬ساده‪ ،‬مهدي‪ .‬روشهاي تحقيق با تأكيد بر جنبه كاربردي‪ .‬اهران‪ :‬ميلف‪.1375 ،‬‬
‫‪.146‬س اروخاني‪ ،‬ب اقر‪ .‬روشه اي تحقي ق در عل وم اجتم اعي‪ .‬جل د اول و دوم‪ .‬اه ران‪ :‬انتش ارات پژوهش گاه‬
‫عل وم انس اني و مطالع ات فرهنگ ي‪[ .1377 ،‬دوره دو جل دي‪ ،‬جل د ّاول ‪ 1375‬و جل د دوم ‪ ]1377‬جل د‬
‫ّاول (اصول و مباني) ‪ 540‬و جلد دوم (بينشها و فنون) ‪.]1[ 520‬‬
‫‪.147‬س اروخاني‪ ،‬ب اقر‪ .‬روشه اي تحقي ق در عل وم اجتم اعي‪ ،‬روش كم ي‪ :‬فن ون و اب زار پيش رفته پ ژوهش‪،‬‬
‫جلد سوم‪ .‬اهران‪ :‬نشر ديدار‪ ،‬چاپ ّاول‪.1382 ،‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬
‫]‪ .[1‬كتاب جديد (جلد سوم) دكتر ساروخاني در سال ‪ 1382‬چاپ شده است‪ .‬م‬
‫‪.148‬س ازمان ام ور اداري و اس تخدامي كش ور‪ ،‬مرك ز مطالع ات و پژوهش هاي اداري‪ .‬مب اني روش تحقي ق از نظ ر‬
‫رواي ات‪ .‬اه ران‪ :‬س ازمان ام ور اداري و اس تخدامي كش ور‪ ،‬مرك ز مطالع ات و پژوهش هاي اداري‪32 :1366 ،‬‬
‫‪ ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.149‬س اعت‪،‬ي‪ ،‬محم ود‪ .‬اص ول و فن ون اج راي مص احبه‪ :‬اس تخدامي‪ ،‬ارزش يابي و ب اليني‪ .‬ب ا تجدي دنظر كام ل و‬
‫اضافات‪ .‬اهران‪ :‬اميركبير‪ ،‬چاپ دوم ‪.1374‬‬
‫‪.150‬ساماران‪ ،‬شازل ماكسيم دوناتين‪ .‬روشهاي پژوهش در تاريخ‪ .‬ترجمه ابوالقاسم بيگناه(و ديگران)‪ .‬مشهد‪:‬‬
‫معاونت فرهنگي آستان قدس رضوي‪ 2 :1370 ،‬جلد‪ :‬مصور‪.‬‬
‫‪.151‬سپه پور‪ ،‬افسانه‪ .‬راهنماي اهيه پرسش نامه‪ .‬اه ران‪ :‬موسس ه تحقيق ات و مطالع ات تربيت ي دانش گاه تربي ت‬
‫معلم (بي جا و بي تا)‪. 18 :‬‬
‫‪.152‬س توده‪ ،‬غالمرض ا‪ .‬مرج عشناس ي و روش تحقي ق در ادبي ات فارس ي‪ .‬اه ران‪ :‬س ازمان مطالع ه و ت دوين كت ب‬
‫علوم انساني دانشگاهها (سمت)‪ ، 57 :1371 ،‬جدول‪.‬‬
‫‪.153‬س رايي‪ ،‬حس ن‪ .‬مقدم هاي ب ر نمون هگي ري در تحقي ق‪ .‬اه ران‪ :‬س مت‪ ،1372 ،‬چ اپ دوم ‪256 :1375‬‬
‫جدول‪ ،‬مصور‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪،‬‬
‫‪.154‬سرمد‪ ،‬زهره؛ بازرگان‪ ،‬عباس و حجازي‪ ،‬الهه‪ .‬روشهاي تحقيق در علوم رفتاري‪ .‬اهران‪ :‬آگه‪ ،1376 ،‬چاپ‬
‫ششم ‪ ، 405 :1381‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.155‬سعيدي‪ ،‬طلعت‪ .‬روش تحقيق‪ .‬اهران‪ :‬آسمان آبي‪.1378 ،‬‬
‫‪.156‬س كاران‪ ،‬اوم ا‪ .‬روشه اي تحقي ق در م ديريت‪ .‬ترجم ه محم د ص ائبي و محم ود ش يرازي‪ .‬اه ران‪ :‬مرك ز‬
‫آموزش مديريت دولتي‪ ،‬چاپ دوم ‪ . 532 :1381‬فهرست واژگان‪ .‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.157‬س لتي ‪ ،‬يه ودا؛ وي و ك وك‪ .‬روشه اي تحقي ق در عل وم اجتم اعي‪ .‬ترجم ه خس رو مهندس ي‪ .‬اه ران‪:‬‬
‫دانش گاه اه ران‪ ،‬دانش كده ادبي ات و عل وم انس اني‪ ،‬موسس ه مطالع ات و تحقيق ات اجتم اعي‪2 :1344 ،‬‬
‫جلد‪.‬‬
‫ّ‬
‫‪.158‬س لطاني تيران ي‪ ،‬فل ورا (ترجم ه و ت أليف)‪.‬ك اربرد تجزي ه و تحلي ل عل ي در پژوهش هاي عل وم اجتم اعي و‬
‫رفتاري‪ ،‬همراه با معرفي نرم افزار آن ‪ . Lisrel‬اهران‪ :‬مركز آموزش مديريت دولتي‪.1378 ،‬‬
‫‪.159‬سليمي‪ ،‬قربانعلي‪ .‬مقدمهاي بر روش تحقيق بر آموزش و پرورش‪ .‬اصفهان‪ :‬گويا‪]1[ 1376 ،‬‬
‫‪.160‬سيد عباس زاده‪ ،‬ميرمحمد‪ .‬روشه اي علم ي تحقي ق در عل وم انس اني‪ .‬ارومي ه‪ :‬دانش گاه ارومي ه‪ ،‬چ اپ‬
‫ّاول ‪ ، 509 .1380‬مصور‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫ــــــــــــــــــــــــــــــ‬
‫]‪ .[1‬اي ن كت اب توس ط پرفس ور ب ورگ و گال )‪ (1989-Borg & Gall‬نوش ته ش ده اس ت ك ه دكت ر‬
‫قربانعلي سليمي آنرا ترجمه كردهاند‪.‬‬
‫‪.161‬سيفالهي‪ ،‬وجههللا‪ .‬راهنماي اقدام پژوهي در آموزش و پرورش‪ .‬رشت‪ :‬انتشارات گيالن‪136 :1381 ،‬‬
‫‪.162‬سيف‪ ،‬علي اكبر‪ .‬اندازهگيري و ارزشيابي پيشرفت تحصيلي‪ .‬اهران‪ :‬آگاه‪ ،‬چاپ دهم ‪.1374‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.163‬س يف‪ ،‬عل ي اكب ر‪ .‬راهنم اي انتش ارات انجم ن روانشناس ي آمريك ا[‪ .]1994[ ]1‬روش اهي ه پژوهش نامه‪.‬‬
‫اهران‪ :‬دوران‪. 102 :1378 ،‬‬
‫‪.164‬سيف‪ ،‬علي اكبر‪ .‬روانشناس ي پرورش ي‪[ .‬ويرايش‪ .]5‬اهران‪ :‬آگاه‪.1381 ،‬‬
‫‪.165‬س يف‪ ،‬عل ي اكب ر‪ .‬روش اهي ة پژوهش نامه‪ :‬ب ر اس اس راهنم اي انتش ارات انجم ن روانشناس ي آمريك ا‬
‫)‪ .(APA‬وي رايش‪ .4‬اه ران‪ :‬دانش گاه آزاد اس المي روده ن‪ ،‬چ اپ س ّوم نش ر دوران‪: 102 ،1382 ،‬‬
‫جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.166‬سيف‪ ،‬علي اكبر‪ .‬روشهاي اندازهگيري و ارزشيابي آموزش ي‪ .‬ويرايش‪ .2‬اهران‪ :‬دوران‪ ،‬چاپ ششم ‪.1380‬‬
‫‪.167‬سيف‪ ،‬عل ي اكب ر‪ ]1994[.‬روش اهي ه پژوهش نامه‪ :‬براس اس راهنم اي انتش ارات انجم ن روانشناس ي آمريكا‬
‫)‪ .(APA‬ويرايش‪ .4‬اهران‪ :‬دوران‪ ،]2[ 1378 ،‬چاپ سوم ‪.1382‬‬
‫ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬
‫]‪[1].American Paychlogical Association [APA‬‬
‫]‪ .[2‬چاپ قبلي اين كتاب در دانشگاه آزاد اسالمي واحد رودهن بوده است‪ .‬م‬
‫‪.168‬سيلجر‪ ،‬دبليو‪ ،‬هوبرت‪ ،‬و شوهامي‪ ،‬النا‪ .‬روشهاي پژوهش در زبان دوم‪ .‬مترجمان خليل ميرزايي و‬
‫حميدرضا فاطمي پور‪ .‬اهران‪ :‬ارسباران‪.1378 ،‬‬
‫‪.169‬سيلورمن‪ ،‬ديويد‪ .‬روش تحقيق كيفي در جامعهشناس ي‪ .‬ترجمة محسن ثالثي‪ .‬اهران‪ :‬موسسه فرهنگي‬
‫انتشاراتي تبيان‪.1379 ،‬‬
‫‪.170‬شاهين‪ ،‬امير شاهپور‪ .‬تحقيق و توسعه و روشهاي آن‪ .‬اهران‪ :‬دهخدا‪208 :1355 ،‬‬
‫كتابنامه‪.‬‬
‫‪ ،‬جدول‪ ،‬مصور‪،‬‬
‫‪.171‬شريفي‪ ،‬حسن پاشا و شريفي‪ ،‬نسترن‪ .‬روش تحقيق در علوم رفتاري اهران‪ :‬نخن‪ ،‬چاپ دوم‪.1380 ،‬‬
‫‪.172‬شلبي‪ ،‬احمد‪ .‬فن پژوهش‪ :‬بررس ي سيستماتيك روشهاي نگارش مقاالت علمي و پاياننامهها‪ .‬ترجمه‬
‫جعفر ساميالدبوني‪ .‬اهران‪ :‬جهاد دانشگاهي دانشگاه اهران‪ ، 195 :1369 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪ ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.173‬شهيدي‪ ،‬محمدحسن و فرشادگهر‪ ،‬ناصر‪ .‬روش تحقيق و مأخذشناس ي در علوم اجتماعي‪ .‬اهران‪:‬‬
‫دانشكده امور اقتصادي‪ ،‬چاپ اول ‪.1375‬‬
‫‪.174‬شيراني‪ ،‬پرويز‪ .‬مقدمهاي بر اصول پرسشگري و جمعآوري اطالعات آماري‪ .‬اهران‪ :‬مركز تحقيقات‪،‬‬
‫مطالعات و سنجش برنامههاي صدا و سيما جمهوري اسالمي ايران‪.1379 ،‬‬
‫‪.175‬صابون‪،‬ي‪ ،‬احمد‪ .‬روش صحيح گزارش نويس ي تحصيلي‪ ،‬علمي‪ ،‬بازرگاني و پاياننامه‪ .‬اهران‪ :‬چاپخانه‬
‫وزارت اطالعات و جهانگردي‪ ، 450 :1354 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.176‬صافي‪ ،‬قاسم‪ .‬روش تأليف و نقد و اصالح‪ .‬اهران‪ :‬گوتنبرگ‪75 :1364 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.177‬صافي‪ ،‬قاسم‪ .‬مقدمات روشهاي مطالعه و پژوهش‪ .‬اهران‪ :‬نشر ويرايش‪ ،‬چاپ دوم ‪.1380‬‬
‫‪.178‬صانعي‪ ،‬سيدحسن‪ .‬الفباي تحقيق‪ .‬اهران‪ :‬انديشمند‪.1381 ،‬‬
‫‪.179‬صداقت كيش‪ ،‬جمشيد‪ .‬گزارش نويس ي‪ .‬اهران‪ :‬موسسه حساب‪.1353 ،‬‬
‫‪.180‬صداقت كيش‪ ،‬جمشيد‪ .‬گزارش نويس ي [بي جا[‪ ،]1‬بي تا[‪232 :1349 ] ]2‬‬
‫نمونه‪.‬‬
‫‪.181‬صدفي‪ ،‬ذبيحاله و بابايي‪ ،‬سكينه‪ .‬تكنيكهاي خا‬
‫آتيه‪ ،‬چاپ ّاول ‪. 445 :1380‬‬
‫‪ ،‬جدول‪ ،‬مصور‪ ،‬نمودار‪،‬‬
‫تحقيق‪ :‬با تكيه بر برنامه آماري ‪ .SPSS‬اهران‪ :‬نشر‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬
‫]‪ .[1‬بي جا= يعني محل (شهر) چاپ معلوم نبوده است‪.‬‬
‫]‪ .[2‬بي م= بي محل (محل چاپ معلوم نيست) و بي تا (تاريخ چاپ مشخص نيست)‬
‫‪.182‬ص لوجو‪ ،‬عل ي‪ .‬پ ژوهش و نگارش‪ .‬راهنم اي نوش تن مقال ه‪ .‬رس اله و كت اب تحقيق ي‪ .‬اه ران‪ :‬آگاه‪68 :1368 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.183‬طالب‪ ،‬مهدي‪ .‬شيوههاي عملي مطالعات اجتماعي‪ :‬روش تحقيق عملي‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه اهران‪359 :1380 ،‬‬
‫‪ ،‬مصور‪.‬‬
‫‪.184‬طالبيان‪ ،‬محمد‪ .‬خودآموز و مطالع ه و تحقي ق‪ .‬مش هد‪ :‬موسس ة فرهنگي هش ري و انتش اراتي ض ريح آفت اب‪،‬‬
‫‪ ، 122 :1379‬جدول‪.‬‬
‫‪.185‬طالعي‪ ،‬عليرضا‪ .‬روش تحقيق ژنتيك كمي‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه اهران‪.1382 ،‬‬
‫‪.186‬طالق اني‪ ،‬محم د‪ .‬روش تحقي ق نظ ري در عل وم اجتم اعي‪ :‬رش ته عل وم اجتم اعي اه ران‪ :‬دانش گاه پي ام ن ور‪،‬‬
‫‪ ، 263 :1370‬مصور‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.187‬طاهري‪ ،‬ابوالقاسم‪ .‬روش تحقيق در علوم سياس ي‪ .‬اهران‪ :‬قومز‪232 :1378 ،‬‬
‫‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.188‬طاهري‪ ،‬ابوالقاسم‪ .‬روش تحقيق و مآخذ شناس ي‪ .‬اهران‪ :‬پيام نور‪ ،‬چاپ نهم ‪.1379‬‬
‫‪.189‬طباطب ايي قاض ي‪ ،‬محم ود‪ .‬تكني كه اي خ ا‬
‫‪.1374‬‬
‫تحقي ق‪ :‬رش ته عل وم اجتم اعي‪ .‬اه ران‪ :‬دانش گاه پي ام ن ور‪،‬‬
‫‪.190‬طوس ي‪ ،‬به رام‪ .‬هش ر نوش تن و مهاراه اي مقال ه نويس ي‪ :‬راهنم اي كام ل نويس ندگي‪ .‬ب ا اف زودهه ا و ب ازنگري‬
‫كامل‪ .‬مشهد‪ :‬ترانه‪ ،‬چاپ دوازدهم ‪.1379‬‬
‫‪.191‬ط ه احم دي‪ .‬آش نايي ب ا تحقي ق در عملي ات‪ :‬برنام هري زي خط ي‪ ،‬پوي ا و ب ا اع داد ص حيح‪ .‬ترجم ه محم دباقر‬
‫بازرگان‪ .‬اهران‪ :‬مركز نشر دانشگاهي‪ ، 367 :1366 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.192‬ظه وري‪ ،‬قاس م‪ .‬ك اربرد روشه اي تحقي ق عل وم اجتم اعي در م ديريت‪ .‬اه ران‪ :‬مي ر‪ ،‬چ اپ ّاول ‪481 :1378‬‬
‫‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.193‬ع ادل س ب واري‪ ،‬انوش يروان‪ .‬روش تحقي ق در ط ب ب اليني‪ :‬ارزي ابي انتق ادي روشه اي درم اني‪ ،‬پاي اننام ه‬
‫دوره دكتري پزشكي دانشكده پزشكي دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي ايران‪ .‬اهران‪. 80 :1364 :‬‬
‫‪.194‬عاص مي پ ور‪ ،‬محم دجواد‪ .‬مقدم هاي ب ر روش تحقي ق‪ .‬اه ران‪ :‬س ازمان غل ه كش ور‪ ،‬ش وراي تحقي ق و‬
‫برنامهريزي‪.1367 ،‬‬
‫‪.195‬عباس زادگان‪ ،‬سيدمحمد‪ .‬مطالعات موردي در مديريت‪ .‬اهران‪ :‬سروش‪ ،‬چاپ دوم ‪.1376‬‬
‫‪.196‬عب اس زادگ ان‪ ،‬س يد محم د و ت رك زاده‪ ،‬جعف ر‪ .‬ني از س نجي آموزش ي در س ازمانها‪ .‬اه ران‪ :‬ش ركت س هامي‬
‫انتشار‪.1379 ،‬‬
‫‪.197‬علوي‪ ،‬پرويز‪ .‬مقدمهاي بر روش تحقيق‪[ .‬اهران]‪ :‬موسسة نشر علوم نوين‪.1374 ،‬‬
‫‪.198‬علي آبادي‪ ،‬احمد‪ .‬طريقه تفكر و تحقيق‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه اهران‪230 :1346 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.199‬علي احمد‪ ،‬عليرضا‪ .‬روش تحقيق در مديريت‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه آزاد اسالمي‪.1379 ،‬‬
‫‪.200‬عميدي‪ ،‬علي‪ .‬نظريه نمونهگيري و كاربردهاي آن‪ .‬جلد اول‪ .‬اهران‪ :‬مركز نشر دانشگاهي‪ ،‬چاپ ّاول ‪.1378‬‬
‫‪.201‬فاخر‪ ،‬علي‪ .‬ابزار عمومي تحقيق‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه اهران‪ ،‬چاپ دوم ‪.1380‬‬
‫‪.202‬فت ي و اجارگاه‪ ،‬كورش‪ .‬نيازسنجي در برنامهريزي آموزش ي و درس ي‪ :‬روشها و فنون‪ .‬اهران‪ :‬اداره كل تربيت‬
‫معلم و آموزش نيروي انساني‪.1375]1[ ،‬‬
‫ـــــــــــــــــــــــــ‬
‫]‪ .[1‬اين كتاب با اندكي تغيير توسط ناشر ديگري مجدداً در سال [‪ ]1381‬چاپ شده است‪.‬م‬
‫‪.203‬فرخ‪ ،‬بيژن‪ .‬تحقيق عملياتي [بي م‪ .‬بي تا] ‪. 42 :1345‬‬
‫‪.204‬فرش ادگوهر‪ ،‬ناص ر‪ ،‬و ض يايي بيگ دلي‪ ،‬محم دتقي‪ .‬پ ژوهش مش اركتي‪ .‬اه ران‪ :‬پژوهش كده ام ور اقتص ادي‪،‬‬
‫‪.1380‬‬
‫‪.205‬فرشيدورد‪ ،‬خسرو‪ .‬امال و نشانهگذاري‪ ،‬ويرايش‪ .‬اهران‪ :‬انتشارات صفي عليشاه‪ ،‬چاپ دوم ‪.1375‬‬
‫‪.206‬فروغي‪ ،‬حسن‪ .‬مقدمهاي بر يادداشت برداري و روش تحقيق‪ .‬اهران‪ :‬انتشارات سمت‪ ،‬چاپ اول ‪.1377‬‬
‫‪.207‬فري د‪ ،‬ي دهللا‪ .‬مقدم ه ب ر روش تحقي ق ش هرهاي اي ران‪ .‬تبري ز‪ :‬دانش گاه تبري ز‪ ،‬دانش كده ادبي ات و عل وم‬
‫انس اني‪ ،‬موسس ة تحقيق ات اجتم اعي و عل وم انس اني‪ :1349 ،‬پ انزده ‪ : 252 +‬ج دول‪ ،‬نقش ه‪ ،‬نم ودار‪،‬‬
‫كتابنامه‪.‬‬
‫‪.208‬فالح بابلي‪ ،‬حسن‪ .‬روش تحقيق و تأليف‪ .‬قم‪ :‬نشر مرتي ي‪46 :1371 ،‬‬
‫‪ ،‬مصور‪.‬‬
‫‪.209‬فنائي ان‪ ،‬لق اءهللا‪ .‬راهنم اي خالص هگي ري و يادداش ت ب رداري‪ .‬اه ران‪ :‬دانش گاه مل ي اي ران [دانش گاه ش هيد‬
‫بهشتي]‪ ،‬معاون آموزش ي‪ ،‬دفتر انتشارات و تأمين منابع درس ي (بي تا)‪. 30 :‬‬
‫‪.210‬فنائي ان‪ ،‬لق اءهللا‪ .‬روش تحقي ق و نگ ارش رس اله‪ ،‬راهنم اي دانش جويان دانش گاهها و موسس ات ع الي‬
‫آموزش ي و پژوهش ي در ك ار اهي ه پاي اننام ه‪ ،‬گ زارش نيمس ال و س اير رس الهه اي علم ي‪ .‬اه ران (ب ي ت ا)‪،‬‬
‫[‪ ، 165 :]1351‬جدول‪ ،‬مصور‪ ،‬نقشه‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.211‬فوراس تيه‪ ،‬ژان‪ .‬وض ع و ش رايط روح علم ي‪ .‬ترجم ه عل ي محم د ك اردان‪ .‬اه ران‪ :‬دانش گاه اه ران‪ ،‬موسس ه‬
‫مطالعات و تحقيقات اجتماعي‪.1346 ،‬‬
‫‪.212‬ق ائم مق امي‪ ،‬جه انگير‪ .‬روش تحقي ق در ت اريخ نگ اري‪ .‬اه ران‪ :‬دانش گاه مل ي اي ران [دانش گاه ش هيد بهش تي]‪،‬‬
‫‪ ، 144 :1358‬جدول‪ ،‬نمودار‪ ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫ل‬
‫‪.213‬ق ائمي امي ري‪ ،‬عل ي‪ .‬روش تحقي ق‪ :‬در ي ك مكت ب‪ :‬ق م‪ :‬دارالتبلي اس المي‪[ 399 :1356 ،‬اي ن كت اب مج ددا‬
‫توسط ناشر ديگر چاپ شده است]‪.‬‬
‫‪.214‬ق ائمي‪ ،‬عل ي‪ .‬روش تحقي ق‪ :‬ب ا تأكي د ب ر مكت بشناس ي‪ .‬ب ا تجدي دنظر كل ي و ب ا ح ذف و اض افات‪ .‬اه ران‪:‬‬
‫اميري‪ ،‬چاپ دوم ‪.1372‬‬
‫‪.215‬قاس مي پوي ا‪ ،‬اقب ال‪ .‬راهنم اي عمل ي پ ژوهش در عم ل‪ .‬اه ران‪ :‬پژوهش كده تعل يم و تربي ت‪ ،1380 ،‬چ اپ‬
‫چهارم ‪. 182 :1382‬‬
‫‪.216‬قاس مي پوي ا‪ ،‬اقب ال‪ .‬راهنم اي معلم ان پژوهن ده[‪ :]1‬معل م پژوهن ده كيس ت؟ پ ژوهش در عم ل چيس ت؟‬
‫[ويرايش‪ .]2‬اهران‪ :‬لوح زرين‪ ،‬چاپ ّاول ‪ ،1382‬چاپ دوم نشر اشاره ‪ ، 256 :1382‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.217‬قندي‪ ،‬حسين‪ .‬مقاله نويس ي در مطبوعات‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه عالمه طباطبايي‪ ،‬چاپ دوم ‪.1380‬‬
‫]‪ .[1‬ويرايش قبلي اين كتاب با عنوان "راهنماي عملي پژووهش در عمژل" توسژط پووهشژكده تعلژيم و‬
‫تربيت در سال ‪ 1380‬منتشر گرديده است‪ .‬م‬
‫‪ُ .218‬‬
‫قوجق‪ُ ،‬دردي و پور فتح هللا‪ ،‬علي اكبر‪ .‬راهنماي نگارش‪ ،‬طرحهاي تحقيقاتي و رسالههاي پژوهش ي‪ .‬اهران‪:‬‬
‫دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخش ي‪.1379 ،‬‬
‫‪.219‬ك اردان‪ ،‬عل ي محم د‪« .‬ض رورت بس ط و توس عه در آم وزش و پ رورش»‪ ،‬پ ژوهش در آم وزش‪( .‬مجموع ه‬
‫مقاالت) تك نگاشت ‪ .17‬اهران‪ :‬پژوهشكده تعليم و تربيت‪.1377 ،‬‬
‫‪.220‬كاظمي‪ ،‬عب اس‪ .‬چگون ه تحقي ق كن يم‪ .‬راهنم اي ج امع تحقي ق‪ ،‬نگارش و دف اع از پاي اننام هه اي كارشناس ي‬
‫ارشد و دكتري‪ .‬اهران‪ :‬انتشارات دانشگاه امام حسين(ع)‪ ، 325 :1379 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.221‬كتابخان ه مل ي اي ران‪ .‬روش اس تفاده از كتابخان ه‪ .‬وي رايش‪ .2‬مت رجم و اقتب اس كنن ده ن ورهللا م رادي‪ .‬اه ران‪:‬‬
‫كتابخانه ملي ايران‪. 29 :1368 ،‬‬
‫‪.222‬ك ردي‪ ،‬حس ين‪ .‬س اخت پيش اهاد تحقي ق‪ .‬رش ت‪ :‬س ازمان برنام ه و بودج ه اس تان گ يالن‪25 :1368 ،‬‬
‫كتابنامه‪.‬‬
‫‪،‬‬
‫‪.223‬كرلينج ر‪ ،‬ف رد‪ ،‬ان‪ .‬مب اني پ ژوهش در عل وم رفت اري‪ ،‬جل د ‪1‬و ‪ .2‬ترجم ه حس ن پاش ا ش ريفي و جعف ر نجف ي‬
‫زند‪ .‬اهران‪ :‬آواي نور‪ ،‬چاپ دوم ‪( .1377‬دورة ‪ 2‬جلدي)‪.‬‬
‫‪.224‬كرلينج ر‪ ،‬فردري ك؛ پ دهازور‪.‬نيك ولز‪ .‬رگرس يون چن د متغي ري در پ ژوهش رفت اري ترجم ه حس ن س رايي‪.‬‬
‫اهران‪ :‬مركز نشر دانشگاهي‪ ، 279 :1366 ،‬جدول‪ ،‬مصور‪.‬‬
‫‪.225‬كريخندورف‪ ،‬كلوس‪ .‬تحليل محتوا‪ :‬مباني روش شناس ي‪ .‬ترجمه هوشنگ نايبي‪ .‬اهران‪ :‬روش‪.1378 ،‬‬
‫‪.226‬كريم ي ش رقي‪ ،‬رض ا‪ .‬ف ن گ زارش نويس ي‪ .‬اه ران‪ :‬مرك ز آم وزش م ديريت دولت ي‪ ،‬چ اپ س وم ‪134 :1381‬‬
‫‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.227‬كودر‪ ،‬هريز ام‪ .‬پژوهش تركيبي‪ :‬راهنماي بررس ي متون براي پژوهش‪ .‬ترجمه محمدعلي حميد رفيعي‪.‬‬
‫اهران‪ :‬دفتر پژوهشهاي فرهنگي‪ ،‬چاپ ّاول ‪ . 211 :1379‬جدول‪.‬‬
‫‪.228‬كيتس ن‪ ،‬ك الرك و ج رج س يدني‪ ،‬رابرت ز‪ .‬مقدم هاي ب ر روش تحقي ق در ت اريخ‪ .‬ترجم ه آوان ز آوانس يان‬
‫بانضمام فهرست مراجع و مصادر‪ .‬اهران‪ :‬اساطير‪ ، 92 :1362 ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.229‬ك يم‪ ،‬آن‪ .‬ج ا‪ ،‬وم ولر‪ ،‬و چ ارلز‪ .‬ك اربرد تحلي ل ع املي در پ ژوهش اجتم اعي‪ :‬هم راه ب ا دس تورهاي‬
‫‪ .SPSS1‬مترجم مسعود كوثري‪ .‬اهران‪ :‬سلمان‪.1378 ،‬‬
‫‪.230‬كيني ر‪ ،‬پ ل‪ ،‬وگ ري‪ ،‬كالين‪ .‬كت اب آموزش ي‪ SPSS- 10‬مت رجم اكب ر فت وحي اردكاني‪ .‬اه ران‪ :‬چرتك ه‪،‬‬
‫‪.1380‬‬
‫‪.231‬كي وي‪ ،‬ريم ون؛ ك امپاهود‪ ،‬ل وك وان‪ .‬روش تحقي ق در عل وم اجتم اعي‪ :‬نظ ري و عمل ي‪ .‬ترجم ه‬
‫عبدالحس ين ني ك گه ر‪ .‬اه ران‪ :‬فرهن گ معاص ر‪ ،‬چ اپ ّاول ‪ ،1370‬نش ر توتي ا‪ ،‬چ اپ شش م ‪275 :1381‬‬
‫‪ .‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪[1]. Statistical Package for Social Suemces SPSS‬‬
‫‪.232‬گ روه ميلف ين س ازمان جه اني بهداش ت‪ .‬تحقي ق در سيس تمه اي بهداش تي‪ :‬ش يوه اهي ه طرحه اي تحقيق اتي‬
‫براي حل معضالت درماني‪ .‬اهران‪ :‬انتش ارات وزارت بهداش ت‪ ،‬درم ان و آم وزش پزش كي‪ ،‬معاون ت پژوهش ي‪،‬‬
‫‪.1369‬‬
‫ّ‬
‫‪.233‬گ رين‪ ،‬جودي ت و الي ويرا‪ ،‬م انوئال‪ .‬دي‪ .‬كاربرد آزم ونه اي آم اري در پ ژوهشه اي عل وم رفت اري‪ .‬ترجم ة عل ي‬
‫دالور و مهرداد پژمان‪ .‬اهران‪ :‬ارسباران‪.1380 ،‬‬
‫‪.234‬المع ي‪ ،‬اب والفتح‪ .‬روشه اي تحقي ق ك اربردي‪ :‬راهنم اي اهي ه و پيش اهاد ط رح تحقيق اتي در عل وم پزش كي‪.‬‬
‫اهران‪ :‬موسسه فرهنگي انتشاراتي تيمورزاده‪.1379 ،‬‬
‫‪.235‬لط ف آب ادي‪ ،‬حس ين‪ .‬س نجش و ان دازهگي ري در عل وم تربيت ي و روانشناس ي ‪ .‬اه ران‪ :‬س مت‪ ،‬چ اپ دوم‬
‫‪.1375‬‬
‫‪.236‬لي دي‪ ،‬پ ل‪.‬دي‪ .‬تحقي ق ك اربردي‪ :‬برنام هري زي و طراح ي‪ .‬برگ ردان عل ي ي اران‪ .‬اه ران‪ :‬دانش گاه آزاد اس المي‬
‫واحد علوم و تحقيقات‪. 456 :1380 ،‬‬
‫‪.237‬ماحوزي‪ ،‬مهدي‪ .‬گزارش نويس ي و آئين نگارش‪ .‬اهران‪ :‬اساطير‪641 :1366 ،‬‬
‫كتابنامه‪.‬‬
‫‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪ ،‬واژهنامه‪،‬‬
‫‪.238‬مارش ال‪ ،‬كاترين‪ ،‬و راس م ن گ رچن‪.‬ب‪ .‬روش تحقي ق كيف ي‪ .‬ترجم ة عل ي پارس ائيان و س يد محم د اعراب ي‪.‬‬
‫اهران‪ :‬دفتر پژوهشهاي فرهنگي‪ 1377 ،‬چاپ دوم ‪.1379‬‬
‫‪.239‬م ان‪ ،‬مارگارت‪ .‬اص ول فهرس ت نويس ي و طبق ه بن دي‪ .‬ترجم ه هوش نگ ابرام ي‪ .‬اه ران‪ :‬ميسس ه تحقيق ات و‬
‫برنامهريزي علمي و آموزش ي‪ ،‬مركز خدمات كتابداري؛ فرانكلين‪ ، 336 :1351 ،‬جدول‪.‬‬
‫‪.240‬ماهيار‪ ،‬عباس‪ .‬مرجعشناس ي ادبي و روش تحقيق‪ .‬اهران‪ :‬نشر قطره‪.1377 ،‬‬
‫‪.241‬مايل هروي‪ ،‬نجيب‪ .‬نقد و ت حيح متون‪ .‬مشهد‪ :‬بنياد پژوهشهاي اسالمي آستان قدس رضوي‪.1369 ،‬‬
‫‪.242‬محس ن پ ور‪ ،‬به رام‪ ،‬و ري وف‪ ،‬عل ي (گردآورن دگان)‪ .‬پ ژوهش در آم وزش‪ ،‬مجموع ه مقال هه ا‪( ،‬ت ك نگاش ت‬
‫‪ .)17‬اهران‪ :‬پژوهشكده تعليم و تربيت‪.1377 ،‬‬
‫‪.243‬محسنيان راد‪ ،‬مهدي‪ .‬روشهاي مصاحبه خبري‪ .‬اهران‪ :‬مركز مطالعات و تحقيق ات رس انهه ا‪190 :1371 ،‬‬
‫‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.244‬محم دي‪ ،‬به زاد‪ .‬روش گ زارش نويس ي‪ .‬اه ران‪ :‬وزارت ص نايع‪ ،‬معاون ت ص نايع نس اجي و چ رم‪ ،‬دفت ر ط رح و‬
‫برنامه صنايع پوست و چرم‪( 18 :1362 ،‬انتشارات وزارت صنايع‪ ،‬ش ‪.)126‬‬
‫‪.245‬محمدي نژاد‪ ،‬حسن‪ .‬الفباي پژوهش‪ .‬اهران‪( :‬بي تا)‪61 :1365 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.246‬محمدي نژاد‪ ،‬حسن‪ .‬روشهاي تحقيق و آمار در علوم سياس ي و جامعهشناس ي‪ .‬اهران‪ :‬موسسه عالي‬
‫علوم سياس ي و حزبي‪ ، 379 :1354 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.247‬مدرس ه ع الي كش اورزي هم دان‪ ،‬گروهه اي آموزش ي ت رويج و تع اون‪ .‬مختص ري در جه ت ش ناخت‬
‫روشه اي تحقي ق و تنظ يم پرسش نامه كمب ود عل م آم ار‪ .‬كت اب اول‪ .‬هم دان‪ :‬مدرس ه ع الي كش اورزي‬
‫همدان‪ ، 61 :1357 ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.248‬مرجاني‪ ،‬حسن‪ .‬روشها و محاسبات آماري طرحه اي آزمايش ي‪ .‬زيرنظ ر احم دهوبخت‪ .‬اه ران‪ :‬موسس ه‬
‫خ اكشناس ي و حاص لخي ي خ اك‪ ،‬قس مت طرحه اي آزمايش ي و محاس بات آم اري‪50 :1352 ،‬‬
‫(نشريه فني‪ ،‬ش ‪ )358‬جدول‪.‬‬
‫‪.249‬مسلمي زاده‪ ،‬طاهره‪ .‬آئين پژوهش‪ :‬روش كاربردي‪ .‬اهران‪ :‬نشر تاسوعا‪.1379 ،‬‬
‫‪.250‬مصدق‪ ،‬حمي د‪ .‬ش ناخت و تفك ر در تحقي ق‪ ،‬پاي اننام ه ف وق ليس انز رش ته حق وق دانش كده حق وق‬
‫دانشگاه ملي ايران [دانشگاه شهيد بهشتي]‪ .‬اهران‪. 91 :1350 :‬‬
‫‪.251‬مص دق‪ ،‬حمي د‪ .‬مقدم هاي ب ر روش تحقي ق‪ .‬كرم ان‪ :‬مدرس ه ع الي م ديريت كرم ان‪176 :1350 ،‬‬
‫‪،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.252‬معتق دي‪ ،‬محم ود‪ .‬كتابشناس ي رون د پ ژوهش در اي ران‪ .‬اه ران‪ :‬مرك ز اس ناد و م دارك علم ي‪:1364 ،‬‬
‫‪. 111‬‬
‫‪.253‬معتمدنژاد‪ ،‬كاظم‪ .‬روش تحقيق در محتواي مطبوعات يا كلياتي درباره تجزيه و تحلي ل محت واي ارتباط ات‬
‫جمعي‪ .‬اهران‪ :‬دانشكده علوم ارتباطات اجتماعي‪ ، 489 :1356 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.254‬مقدم‪ ،‬رستگار‪ .‬گزارش نويس ي فني‪ .‬اهران‪ :‬مدرسه عالي ساختمان (بي تا) ‪55‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.255‬مك كوئيگان‪ ،‬فرانگ‪ ،‬ج ي‪ .‬روانشناس ي آزمايش ي‪ :‬روشه اي تحقي ق‪ .‬ترجم ه امي ر خطيب ي‪ .‬اه ران‪ :‬مرك ز نش ر‬
‫دانشگاهي‪ ، 590 :1377 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.256‬مك نيف‪،‬جين؛ لوماكز‪ ،‬پامال و وايتهد‪ ،‬ج ك‪ .‬اق دام پژوه ي‪ :‬طراح ي‪ ،‬اج را و ارزش يابي‪ .‬ترجم ه محمدرض ا‬
‫آهنچيان‪ ،‬اهران‪ :‬رشد‪ ،‬چاپ ّاول ‪. 195 :1382‬‬
‫‪.257‬مك نيل‪ ،‬پاتريك‪ .‬روشهاي تحقيق در علوم اجتماعي‪ .‬ترجمه محس ن ثالث ي‪ .‬اه ران‪ :‬آگ ه‪ ،1376 ،‬چ اپ دوم‬
‫‪. 155 :1378‬‬
‫‪.258‬منش ادي‪ ،‬مرتي ي‪ .‬روش تحقي ق و مرج ع شناس ي‪ .‬بن درعباس‪ :‬دانش گاه هرمزگ ان‪ ،‬چ اپ ّاول ‪176 ،1380‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.259‬م ور‪ ،‬ني ك‪ .‬چگون ه پ ژوهش كن يم‪ .‬ترجم ه فاطم ه رهادوس ت‪ .‬اه ران‪ :‬س ازمان م دارك فرهنگ ي انق الب‬
‫اسالمي‪.1372 ،‬‬
‫‪.260‬موريت‪ ،‬منگال ناراسياها‪ .‬روشهاي آمارگيري نمون هاي‪ .‬ترجم ه عب اس بازرگان‪ .‬اه ران‪ :‬وزارت كار و ام ور‬
‫اجتماعي‪ ،‬اداره كل مطالعات ني روي انس اني و آم ار‪ :1354 ،‬ج دول‪ ،‬نم ودار‪(،‬سلس له نش ريات تحقيق ي‪،‬‬
‫ش‪)39‬‬
‫‪.261‬موزر‪ ،‬س‪ .‬اوكالتون‪ ،‬ج‪ .‬روش تحقيق در علوم اجتماعي‪ .‬اهران‪ :‬كيهان‪ ،‬چاپ چهارم ‪.1374‬‬
‫‪.262‬موزر‪ ،‬كالس آدولف؛ كالتون‪ ،‬جورج‪ .‬روش تحقيق‪ .‬ترجمه كاظم ايزدي‪ .‬اهران‪ :‬كيهان‪529 :1367 ،‬‬
‫جدول‪ ،‬مصور‪ ،‬نمونه‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.263‬مه راد‪ ،‬جعف ر و كج وري‪ ،‬پ روين‪ .‬روش تحقي ق‪ .‬ش يراز‪ :‬ك انون تربي ت ش يراز‪267 :1361 ،‬‬
‫نمودار‪ ،‬واژهنامه‪ ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪،‬‬
‫‪ ،‬ج دول‪،‬‬
‫‪.264‬مهرب اني ايران ي‪ ،‬عل ي‪ .‬روش بررس ي طرحه اي ص نعتي‪ .‬اه ران‪ :‬وزارت ص نايع‪ ،‬معاون ت هم اهنگي ط رح و‬
‫برنامه‪ ، 38 :1362 ،‬جدول‪.‬‬
‫‪.265‬مهرداد‪ ،‬جعفر و كجوري‪ ،‬پروين‪ .‬روش تحقيق‪ .‬شيراز‪ :‬كانون تربيت‪.1361 ،‬‬
‫‪.266‬مهرمحم دي‪ ،‬محم ود‪ .‬جس تارهايي در پ ژوهش در قلم رو آم وزش و پ رورش‪ .‬اه ران‪ :‬پژوهش كده تعل يم و‬
‫تربيت‪ ،‬چاپ دوم ‪. 135 :1379‬‬
‫ّ‬
‫‪.267‬مه ري‪ ،‬به روز؛ پ اكي ه‪ ،‬اس ماعيل و محقق ي‪ ،‬حس ين‪ .‬پ ژوهش دان ش آم وزي‪ :‬وي ژه دبيرس تان‪ .‬هم دان‪:‬‬
‫شوراي تحقيقات اداره كل آموزش و پرورش همدان‪ ،‬چاپ ّاول ‪. 47 :1379‬‬
‫‪.268‬مي ردال‪ ،‬گون ار‪ .‬عيني ت در پژوهش هاي اجتم اعي‪ .‬ترجم ه مجي د روش نگر‪ .‬اه ران‪ :‬مرواري د‪139 :1357 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.269‬ميرمحم دي ميب دي‪ ،‬عل ي محم د‪ .‬روش تحقي ق در عل وم زيس تي‪ :‬ب ا تأكي د ب ر كش اورزي اص فهان‪ :‬جه اد‬
‫دانشگاهي واحد صنعتي‪ ،1378 ،‬چاپ دوم با اضافات ‪ ، 285 :1380‬مصور‪ ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.270‬ميلر‪ ،‬دلبرت‪ .‬راهنماي سنجش و تحقيقات اجتماعي‪ .‬ترجمة هوشنگ نايبي‪ .‬اهران‪ :‬نشر ني‪.1380 ،‬‬
‫‪.271‬موسسةةةةة آم وزش ع الي آم ار‪ .‬راهنم اي رس الهه اي تحقيق ي دوره ف وق ليس انز‪ .‬اه ران‪ :‬موسس ة‬
‫آموزش عالي آمار‪. 16 :1350 ،‬‬
‫‪.272‬موسسةةةة تحقيق ات و برنام هري زي علم ي و آموزش ي‪ ،‬ط رح نظ ام تحقيق ات كش ور‪ .‬اه ران‪ :‬موسسةةةة‬
‫تحقيقات و برنامهريزي علمي و آموزش ي‪ ، 83 :1360 ،‬جدول‪.‬‬
‫‪.273‬موسسةةة تحقيق ات و برنام هري زي عمل ي و آموزش ي‪ .‬گ زارش وض ع تحقيق ات در بخ ش عم ومي‪ ،‬چ اپ‬
‫دوم‪ ،‬اهران‪ :‬موسسة تحقيقات و برنامهريزي عملي و آموزش ي‪( 1350 ،‬انتشارات شماره ‪.)20‬‬
‫‪.274‬ن ادري‪ ،‬ع زتهللا؛ س يف نراق ي‪ ،‬م ريم‪ .‬روشه اي تحقي ق و چگ ونگي ارزش يابي آن در عل وم انس اني‪ :‬ب ا تأكي د‬
‫بر علوم تربيتي‪ .‬ويرايش‪ .4‬اهران‪ :‬دفتر تحقيقات و انتشارات بدر‪ ،‬چاپ بيست و يكم ‪.1381‬‬
‫‪.275‬ن ادري‪ ،‬ع زتهللا؛ س يف نراقي‪،‬م ريم و ش اهپوريان‪ ،‬ف رنگيز‪ .‬راهنم اي عمل ي ف راهمس ازي ط رح تحقي ق‪.‬‬
‫اهران‪ :‬بدر‪ ،‬چاپ پنجم ‪ :1369‬چاپ ششم ‪. 79 :1381‬‬
‫‪.276‬نباتچيان‪ ،‬حميد‪ .‬مطلبي در مورد روش تحقيق‪ .‬وي رايش‪ .2‬زنج ان‪ :‬س ازمان برنام ه و بودج ه اس تان زنج ان‪،‬‬
‫‪ ، 63 :1369‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.277‬نب وي‪ ،‬به روز‪ .‬مقدم هاي ب ر روش تحقي ق در عل وم اجتم اعي‪ .‬وي رايش‪ .2‬اه ران‪ :‬ف روردين‪، 222 :1366،‬‬
‫جدول‪ ،‬نمودار‪ ،‬نقشه‪.‬‬
‫‪.278‬نلس ون‪ ،‬ج وزف رال ي‪ .‬اص ول گ زارش نويس ي‪ :‬فن ي و اداري‪ .‬ترجم ه محم ود توتونچي ان‪.‬اه ران‪ :‬مرك ز آم وزش‬
‫مديريت دولتي‪ ، 171 ،1354 ،‬مصور‪.‬‬
‫‪ .279‬نيساري‪ ،‬سليم‪ .‬تحقيق و رساله نويس ي‪ .‬اهران‪ :‬دانشگاه اهران‪ ،‬دانشكده علوم تربيتي(بي تا)‪. 49 :‬‬
‫‪.280‬وايت‪ ،‬ويليام‪ .‬فوت(گردآورنده ‪ .)1991‬پژوهش عملي مشاركتي‪ .‬ترجمه محمدعلي حميد رفيعي‪ .‬اهران‪ :‬دفتر‬
‫پژوهشهاي فرهنگي‪ ،‬چاپ اول ‪ . 304 .1378‬مصور‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.281‬وايزب رگ‪ ،‬هرب رت ف؛ ب راون‪ ،‬ب روس‪.‬د‪ .‬درآم دي ب ه تحقي ق پيمايش ي و تحلي ل دادهه ا‪ ،‬ترجم ه جم ال‬
‫عابدي‪ ،‬اهران‪ :‬ستاد انقالب فرهنگي و مركز نشر دانشگاهي‪ ، 262 :1362 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.282‬وديعي‪ ،‬كاظم‪ .‬روش تحقيق در جغرافيا‪ .‬اهران‪ :‬دهخدا‪.1370 ،‬‬
‫‪.283‬وديع ي‪ ،‬ك اظم‪ .‬مقدم ه ب ر روش تحقي ق در جغرافي ا و راهنم اي مطالع ات جغرافي ايي و عم رانه اي‬
‫منطقهاي‪ .‬اهران‪ :‬دهخدا‪ ، 279 :1348 ،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.284‬ورجاون د‪،‬پرويز‪ .‬روش بررس ي و ش ناخت كل ي اي الت و عش اير‪ .‬اه ران‪ :‬موسس ه مطالع ات و تحقيق ات‬
‫اجتماعي‪ : 276 :1344 ،‬جدول‪ ،‬نقشه‪،‬كتابنامه‪.‬‬
‫‪.285‬وزارت عل وم و آم وزش ع الي‪ ،‬دفت ر مطالع ات و رواب ط عم ومي‪ .‬تحقي ق در خ دمت دان ش و ص نعت‪.‬‬
‫اهران‪ :‬وزارت علوم و آموزش عالي‪ ،‬دفتر اطالعات و روابط عمومي‪. 83 :1351 ،‬‬
‫‪.286‬وزي ري‪ ،‬هوش نگ‪ .‬راهنم ا ب راي گ زارش تحقيق ي‪ .‬اه ران‪ :‬دانش گاه اه ران‪ ،‬دانش كده اقتص اد‪60 :1351 ،‬‬
‫(بررس ي و تحقيق‪ ،‬ش‪.)7‬‬
‫‪.287‬وزين پور‪ ،‬نادره‪ .‬فن نويسندگي‪ .‬اهران‪ :‬موسسه عالي علوم ارتباطات اجتماعي‪315 :1349 ،‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.288‬ويدالها‪ ،‬جوديت‪ .‬اصول گزارش نويس ي‪ :‬راهنماي نوشتن گزارشهاي علمي و اداري‪ .‬ترجمه و تلخيص‬
‫محمدنقي مهدوي‪ .‬اهران‪ :‬مركز اسناد و مدارك علمي ايران‪ ، 33 :1366 ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.289‬وين ار‪ ،‬بوه دان‪ .‬مقدم ه فهرس ت نويس ي و طبق ه بن دي‪ .‬ترجم ه اص غر دلب ري پ ور‪ .‬تبري ز‪ :‬دانش گاه آذر‬
‫آبادگان [تبريز]‪.1354 ،‬‬
‫‪.290‬وي ن‪ ،‬ب وان در‪ .‬مقدم ه ب ر نظري ه تحقي ق عملي اتي‪ .‬ترجم ه و توض يح عل ي اكب ر منتظ ر حقيق ي‪ .‬اه ران‪:‬‬
‫موسسه آموزش عالي و آمار‪( ، 337 :1347 ،‬ميسسه آموزش عالي آمار‪ ،‬ش ‪ ،)25‬جدول‪ ،‬مصور‪.‬‬
‫‪.291‬هاشمي‪ ،‬حسين‪ .‬روشه اي بررس ي عملي ات )‪ (OR‬ب راي تص ميمگي ر در م ديريت‪ .‬اه ران‪ :‬مدرس ه ع الي‬
‫بازرگاني‪ ، 176 :1353 ،‬جدول‪.‬‬
‫‪.292‬هال ت‪ ،‬كريس تين‪ ،‬اي‪ .‬پ ژوهش و پ ژوهشنام ه نويس ي ترجم ه خلي ل ميرزاي ي؛ مال ك مي ر هاش مي و‬
‫حميدرضا فاطمي پور‪ .‬اهران‪ :‬روش‪. 183 :1379 ،‬‬
‫‪.293‬هال ت‪ ،‬كريس تين‪ ،‬اي‪ .‬پ ژوهش و پ ژوهشنام ه نويس ي مترجم ان خلي ل ميرزاي ي؛ مال ك مي ر هاش مي و‬
‫حميدرضا فاطمي پور‪ .‬اهران‪ :‬انتشارات روش‪ ،‬چاپ اول ‪.1379‬‬
‫ّ‬
‫‪.294‬هج ري‪ ،‬محس ن‪ .‬تحقي ق چيس ت‪ ،‬محق ق كيس ت؟ راهنم اي تحقي ق دان ش آم وزان‪ .‬اه ران‪ :‬ادب و‬
‫دانش‪.‬‬
‫‪[1]. Operational Research‬‬
‫‪.295‬ه دريك‪ ،‬اي‪ .‬ت ري؛ بي ك م ن‪ ،‬لئون ارد ورگ‪ ،‬ج ي‪ ،‬دب را‪ .‬تحقي ق ك اربردي‪ :‬راهنم اي عم ل‪ .‬ترجم ة س يدمحمد‬
‫اعرابي و داود ايزدي‪ .‬اهران‪ :‬دفتر پژوهشهاي فرهنگي‪ ، 184 :1378 ،‬جدول‪ ،‬مصور‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.296‬هنسن‪ ،‬موريز اچ؛ هورويتز‪ ،‬ويليام ان‪ .‬و مادو‪ ،‬ويلي ام ج ي‪ .‬روشه ا و نظري ه آم ارگيري نمون هاي‪ :‬نظري ة‬
‫رياض ي‪ .‬ترجم ه پروي ز تاج داري‪ .‬اه ران‪ :‬موسس ه آم وزش ع الي آم ار‪ 2 :1349 ،‬جل د‪ ،‬ج دول‪ ،‬واژهنام ه‪،‬‬
‫كتابنامه‪.‬‬
‫‪.297‬هوث‪ ،‬ادواردج‪ .‬شيوه نگارش و نشر مقاالت علوم پزشكي‪ ،‬چگونه يك مقالة پزشكي بنويسيم و آنرا منتشر‬
‫كنيم‪ .‬ترجمه اسدهللا آزاد‪ .‬مشهد‪ :‬دانشگاه علوم پزشكي مشهد‪ ، 390 :1367 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫ُ‬
‫‪.298‬هولس تي‪ ،‬الار‪ .‬تحلي ل محت وي در عل وم اجتم اعي‪ .‬ترجم ه ن ادر س االرزاده امي ري اه ران‪ :‬دانش گاه‪ ،‬عل وم‪،‬‬
‫‪ ،1373‬چاپ دوم ‪.1380‬‬
‫‪.299‬هومن‪ ،‬حيدرعلي‪ .‬استبناط آماري در پژوهش رفتاري‪ .‬اهران‪ :‬پارسا‪ ، 576 :1373 ،‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.300‬ه ومن‪ ،‬حي درعلي‪ .‬پاي هه اي پ ژوهش در عل وم رفت اري‪ :‬ش ناخت روش علم ي‪ .‬اه ران‪ :‬ميل ف و پي ك فرهن گ‪،‬‬
‫چاپ چهارم ‪ ، 242 .1371‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪.301‬ه ومن‪ ،‬حي درعلي‪ .‬راهنم اي ت دوين گ زارش پ ژوهش‪ :‬رس اله و پاي اننام ه تحص يلي‪ .‬اه ران‪ :‬نش ر پارس ا‪ ،‬چ اپ‬
‫اول ‪.1378‬‬
‫‪ 302‬ه ومن‪ ،‬حي درعلي‪ .‬ش ناخت روش علم ي در عل وم رفت اري‪ :‬پاي هه اي پ ژوهش‪ .‬اه ران‪ :‬نش ر پارس ا‪ ،‬چ اپ‬
‫چهارم ‪.1380‬‬
‫‪ 303‬ي ار محم ديان‪ ،‬محمدحس ين و اص فهانيان‪ ،‬وحي د‪ .‬راهنم اي نگ ارش و ت دوين پاي اننام ه‪ .‬اص فهان‪:‬‬
‫انتشارات ماني با همكاري دانشگاه آزاد اسالمي خوراسگان‪ ،‬چاپ ّاول ‪. 104 :1378‬‬
‫‪ 304‬يان گ‪ ،‬ش ين پ ائو‪ .‬راه و رس م پ ژوهش در روس تا‪ .‬ترجم ه عليرض ا آي ت الله ي و بهن از ني ك فرج ام‪ .‬ش يراز‪:‬‬
‫دانشگاه شيراز و مركز جمعيت شناس ي‪. 142 :1363 ،‬‬
‫‪ .305‬ي ن‪ ،‬راب رت‪.‬ك‪ .‬تحقي ق م وردي‪ .‬ترجم ه عل ي پارس ائيان و س يد محم د اعراب ي‪ .‬اه ران‪ :‬دفت ر پ ژوهشه اي‬
‫فرهنگي‪ ،1376 ،‬چاپ دوم ‪ ، 249 :1381‬جدول‪ ،‬نمودار‪.‬‬
‫‪ 306‬ين گ‪ ،‬و‪.‬ي‪ .‬روشه اي پ ژوهش در م ديريت كش اورزي‪ .‬ترجم ه خس رو ش اهين‪ .‬اه ران‪ :‬مرك ز نش ر‬
‫دانشگاهي‪ ، 308 :1368 ،‬جدول‪.‬‬
‫‪ .307‬يوسفي‪ ،‬حسينعلي‪ .‬آشنايي با روش تحقيق و مرجع شناس ي‪ :‬اصطالحات تحقيق‪ ،‬روشها و مراحل‬
‫تحقيق‪ ،‬كتاب و كتابخانه‪ ...‬گناباد‪ :‬نشر مرنديز‪ ،‬چاپ اول‪ ، 180 :1375 ،‬جدول‬
‫‪ .308‬يين‪،‬رابرت‪،‬كي‪ .‬طرح تحقيق و روشهاي مورد پژوهي‪ .‬ترجمه هوشنگ نايبي‪ .‬اهران‪ :‬ميسسه فرهنگي‬
‫آينده پويان‪.1378 ،‬‬
‫پيوست ‪4‬‬
‫( )‬
‫منابع مفيد روش تحقيق‬
‫به زبان انگيس ي‬
BIBLIOGRAPHY
OF
Action Research
1 . Belanger, J. (1992) Teacher as researcher: Roles and expectations.
An annotated bibliography.
2 . Cochran. Smith, M. & Lyyle, S.L(1990) Research on teaching and
teacher research: The issues that divide. Educatioanl Researcher,
19(2),2. 10.
3. Copper, L. R. (1990,April). Teachers as researcher: Attitudes and
perception. Paper presented at Annual Meeting of the American
Educational Research Assocition. Boston, MA.
4 . Corey, S. (1953) Action research to improve school practice: New
York Teachers College, Columbia University.
5 . Goswami, d., & smillman, P.R. (Eds). (1987). Reclaiming the
classroom: Teachers research as an agency for change. Upper
Montclair, NJ: Boynton/Cook. Holly, P., & Southworth, g(1990). THE
DEVELOPING SCHOOL. London: The Falmar Press.
6 . Hopkings , D. (1985). A teacher guide to classroom research;
philadelphia; Open University Press.
7 . Jacullo Noto, J. (1992, ApRIL). Action research and school
restructuring: The lessons learned. Paper Presented at the annual
meeting of American Educational Research Assocition, San
Francisco.
8 . Kemmis, S. & Mc Taggart, R. (1982). The action Research
planner. Victorial, Australia; Deakin University Press.
9 . Lieberman, A. (ED). (1988). Building a professional culture in
schools. New york: Trachers College Press .
10 . Nixon, J. (1989, Winter). The teacher as researcher: Contradictios
and continuities. Peabody Journal of Education, 64(2), 20. 32.
11 . Oja, S.N., & Pine, G. J. (1989). Collaborative acttion research:
Teachers stages of development and school contexts. Peabody Journal
of Education, 64 (2) 96. 115.
12 . Oja, S.N., & Smulyan, L. (1989). Collaborative action research: A
development approach, philadelphia: The Falmer Press.
13. Rudduck, J. (1988) Changing the world of the classroom by
understanding it: A reviwe of some aspects of the work of Lawernse
Stenhouse . Journal of Curriculum and Supervisoin , 41 (1), 30. 42.
14 . Sagor, R. D (1992, April). Collaborative action research:
Acuitural mechanism for school developmnt and professional
restrcture. Paper peresende at the annual meeting of the Americaln
Educational Research Association, San Francisco.
15. Street, L (1986). Mathematics, teachers, and an action research
cours. In D. Hustler., T. Cassidi, & T. Cuff (Eds). Action research in
classroom and schools. London: Allen and Unwin
16 . Sagor, R. D. (1992 April). Collaborative action research: A
Cuiturch mechanism for school development and professional
restruturing. Paper presented at the annual meeting of the American
Educational Research Association, San Franciscoo.
17. Street, L. (1986) Teachers, an action research: course. In d.
Hustler,. T. Cassidy, &. T. Cuff (Eds). Action research in classroom
and schools. London: Allen and Unwin
)‫نشاني پايگاه اطالعرساني اقدام پژوهي (تحقيق علمي‬
Search: allinurl “action research”
Action Research
www.action-research de/
The fundamentals of Action Research in Development Cooperation
www.action-research.de/dokumente/action-e.doc
Living-action-research.net
www.Living-action-research.net/
Living action Research. Net
www.Living-action-research.net/writings/Links.htm
Kerlins. net?> Qualitative Research> Action Research
Kerlins. Net/ bobbi/ research/ qualresearch/ bibliography/ action.html.
ASCD Tutorials
Webserver 2. ascd. Org/tutorials/ tutorial2. cfm?ld=38&TiTlE=Action20% Research
Action Research Resources
www.celt.stir.ac.uk/resources/research/action-research-resources.html
Community action research
www.2.fhs.usyd.edu.au/bach/pub/community/community%20Action%20Research.htm
Action Research
Ace.acadiau.ca/YLLP/CPNN/Blue print/working%20 Together %20
Together %20 Folder/Around %20 the %20 Action %20 Research %20
Cycle.htm
Holistic Education Teacher Development
www.holistic-education.net/teacherdev/action-research.htm/
Center for Urban Develoment Studies: Action Research
www.gsd. Harvard.edu/research/research_centers/cuds/action.htm
Action Research
www.nclid.unco.edu/Research/action.htm
[PDF] Classroom Action Research
www.icsd.k12.ny.us/staffdev/action%20research%20flyer%20jue%20
2003.pdf
Action Research
www.homepages.dsu.ebu/websters/Action%20Research/action_resear
ch.htm
Action research
Pathways 2002. Uwe.ac.uk/training school/methodology/actionresearch.htm
PMT-Action research
www.rmit.edu.au/.../
Valuing Volunteers
www.uvaf.org.uk/action%20research/action.htm-19k23Dec2003
[PPT] Action Research in High School Phusics
Modeling.la.asu.edu/presentations/action%20Research.ppt
)‫نشاني پايگاه اطالع رساني اقدام پژوهي (مجالت‬
Search: allintitle: action research journalَ
Action research internatioanl online journal
www.scu.edu.au/schools/gcm/ari/arihome.html
ARLIST-L: Action Research Journal query
www.scu.edu.au/lists/arlist-1/4160.html
AR expeditions Action Research Journal
www.arexpeditions.montana.edu/docs/about.html
[more results from www.arexpeditions.montana.edu]
FDU journal of Action Research in Education
www.fdu.edu/newspubs/jare.html
[All-COB] FW:New Action Research Journal
List.emich.edu/pipermail/all-cob/2002-December/000004.html
[All-MGT]FW:new Action Research Journal
List.emich.edu/pipermail/all-mgt/2003-january/000027.html
OBERLIN CITY SCHOOLS action Research Journal
www.oberlin.k12.oh.us/districtdoce/evaluationforms/1505.5Act
Research journal.pdf
Educational Action Research Journal.Vol
www.bath.ac.uk/edsajw/writings/jhpd.doc
Whiworth school of Education –MT- Action Research Journal
www.whitworth.edu/academic/Department/Education/MT/Research/AR
JGoal2.htm
Whitworth School of Education – MT- Action Research Journal
[more results from www.whitworth.edu]
FDU. Journal OF Action Research in Education
www.fdu.edu/newspubs/jare.html
www.whitworth.edu/Academic/Department/Education.MIT/Research/Jo
urnal.htm
Journal OF Action research international online journal
www.vancouver.wsu.edu/staff/ludwig/action research/copyrights.htm.
Action research international online journal
www.scu.edu.schools/gcm/ar/ari/arihome.htm-11k-23dec2003
www.scu.edu.au/lists-l/4160.htm
www.fdu.edu/newspubs/jare.html
www.oberlin.k12.oh.us/districtdocs/evaluation froms/1505.5
ActResearch Journal.pdf
www.bath.ac.uk/edsajw/writings/jhpd.doc
www.whitworth.edu/Academic/Departmen/Education/MIT/Research/AR
JGoal2htm
www.whitworth.edu/academci/Department/education/MT/Research/AR
JGoal1.htm