Transcript Metadata standards โดย ประดิษฐา ศิริพั

การประชุมวิชาการประจาปี ศสท.ครั้งที่ 5
ณ อุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย
จังหวัดปทุมธานี
28 เมษายน 2546
การประยุกต์ดบั ลินคอร์เมทาดาเพื่อการสื บค้นสารสนเทศ
โดย ประดิษฐา ศิริพนั ธ์
1
ห้องสมุดอเล็กซานเดรี ย
• ในยุคห้องสมุดอเล็กซานเดรี ย
“It is a symbol of man’s wrongful endeavor to control and understand what he
cannot control or understand. By establishing a constructed,artificial and
ultimately erroneous notion of truth, and vainly surrounding it with a myriad of
treatises carefully guarded from profane use, the library and the librarians are
contradicting the nature of things.”
• คนโบราณเก็บรักษาคัมภีร์ทางศาสนา หวงแหนกีดกั้นคนสามัญที่ตอ้ งการ
ศึกษหาความรู ้ แต่ ห้องสมุดและบรรณารักษ์ เท่ านั้นกระทาสิ่ งตรงข้ าม
2
AACR2
• Sir Anthony Panizzi, Charles A. Cutter, Melvil Dewey,
Seymour Lubetzkey etc. เจ้าตาหรับการทารายการสื่ อบันทึก
ความรู ้ทุกรู ปแบบ
• บรรณารักษ์คือ ผูก้ าหนดหลักเกณฑ์จดั หาความรู ้ จัดเก็บอย่างเป็ น
ระบบ ให้สามารถเข้าถึงความรู ้ได้ทุกช่องทาง ไม่วา่ จะมีผแู ้ ต่งหลาย
คน หนังสื อหลายชื่อหลายภาษา สื่ อทุกรู ปแบบ ปี ที่พิมพ์/ปรับปรุ ง
แก้ไข สานักพิมพ์ เนื้อเรื่ องเดียวกันแต่เรี ยกชื่อด้วยภาษาต่างกัน ต้ อง
สื บค้ นได้
• AACR, LCC, DDC เป็ นที่มาของเมทาดาทา
3
Marc 21
• Marc รับผิดชอบโดยหอสมุดรัฐสภาอเมริ กนั - Marc 21 หอสมุดรัฐสภา
อเมริ กนั ร่ วมกับหอสมุดแห่งชาติแคนาดา ปรับข้อกาหนดหน่วยข้อมูลย่อยให้
ครอบคลุมการทารายการสารสนเทศอิเล็กทรอนิ กส์ และใช้งานประกอบกับ
AACR 2
• Marc เป็ นมาตรฐานแห่งชาติสหรัฐอเมริ กา Z 39.2
• Marc เป็ นมาตรฐานสากล ISO 2709
• Marc 21คือโครงสร้างข้อมูลที่ใช้เมทาดาทา ประกอบด้วยชุดหน่วยข้อมูลย่อย
คาจากัดความที่ทาให้ระบบห้องสมุดหรื อฐานข้อมูลต่างกันสามารถใช้ขอ้ มูล
ร่ วมกันได้
4
MARC record display
5
Dublin Core Metadata Initiative-DCMI
• Dublin Core คือองค์กรผูร้ ิ เริ่ มการกาหนด
มาตรฐานเมทาดาทา และส่ งเสริ มให้วงการ
สารสนเทศหันมาร่ วมมือกัน ในการพัฒนา
มาตรฐานสากลสาหรับการสร้างสารสนเทศ
อิเล็กทรอนิกส์ โดยเน้นการพัฒนาศัพท์วิชาการ
สาหรับการพรรณนาสารสนเทศ นาไปสู่ การทา
รายการและการค้นสารสนเทศต่างระบบที่มี
ประสิ ทธิภาพ
• dublincore.org
6
ความหมายของ Metadata
• “data describing Web resources and e-documents”
• ข้อมูลที่มีโครงสร้างสาหรับอธิบายรายละเอียดของข้อมูล(ดิจิทลั ในเว็บ)
ใช้หลักเกณฑ์การทาข้อมูลเช่นเดียวกับการกาหนดโครงสร้างฐานข้อมูล
บรรณานุกรม และการทารายการหนังสื อ มีการระบุวา่ ใคร/
หน่วยงานใดเป็ นเจ้าของงาน
งานชิน
้ นั้นชื่อเรื่ องอะไร และมีคาสาคัญ/
ดัชนีบอกเนื้อเรื่ อง บอกประเภทว่าเป็ นรายงานการประชุม (สิ่ งพิมพ์ หรื อ
homepageหรื อ computer file: HTMLหรื อ PDF) หรื อเป็ นรายการ
บรรณานุกรม มีภาพประกอบ/มัลติมีเดีย และ URL ผลงานเผยแพร่ ปีใด
7
เหตุจูงใจให้เกิดดับลินคอร์
• สารสนเทศจานวนมหาศาลในเวิลด์ไวด์เว็บ
• มาตรฐานของห้องสมุดต้องลงทุนสู งและยากสาหรับผูท้ ี่ไม่ใช่บรรณารักษ์
• เจ้าของผลงานต้องการแบบกรอกข้อมูลที่เข้าใจง่ายใช้เพียงสัญชาตญาณ
ของคนทัว่ ไปก็สามารถพรรณนาสารสนเทศในหน้าเว็บของตนได้
• การแสดงข้อมูลหน้าจอจากการสื บค้นในเวิลด์ไวด์เว็บที่แสดงรายการที่สื่อ
ให้เข้าถึงสารสนเทศเช่นเดียวกับห้องสมุด ได้แก่ ชื่อสารสนเทศ เจ้าของงาน
สานักพิมพ์ ปี ที่พิมพ์ รหัสหรื อเลขหมู่ เพื่อให้ผใู ้ ช้เข้าถึงได้ง่าย
8
Dublin Core metadata / XML / RDF
• การจัดการสารสนเทศดิจิทลั จาเป็ นต้องใช้เมทาดาทาในการกาหนดโครงสร้าง
ข้อมูล เพื่อให้การค้นคืนถูกต้องและให้ขอ้ มูลที่ส่งถ่ายข้อมูลต่างระบบ/ต่าง
ฐานข้อมูลเป็ นข้อมูลที่ตรงเรื่ องกัน
• ดับลินคอร์ เมทาดาทาคือมาตรฐานในการจัดเก็บและพรรณนาสารสนเทศดิจิทลั
เพื่อให้เจ้าของผลงานจัดทาเมทาดาทาด้วยตัวเอง และสามารถใช้งาน
เพื่อการจัดเก็บและค้นคืนต่างระบบได้
• XML/RDF คือมาตรฐานภาษากากับเพิ่มสาหรับการสร้างเอกสารอิเล็กทรอนิกส์
โดยพรรณนา อธิบายขอบเขตของข้อมูลและระบุพฤติกรรมการปฏิบตั ิการของ
ข้อมูลที่จดั เก็บ เพื่อให้การสื บค้นเนื้อหาสารสนเทศได้อย่างถูกต้อง
• XML - Extensible Markup Language
• RDF - Resource Definition Framework
9
ชุดหน่วยข้อมูลย่อยดับลินคอร์ 1.1(ไทย-อังกฤษ)
•
•
•
•
•
•
•
DC.ชื่อเรื่ อง<Title>
DC. เจ้าของงาน<Creator>
DC. ลักษณะ <Description>
DC. หัวเรื่ อง <Subject>
DC. สานักพิมพ์ <Publisher>
DC. ผูร้ ่ วมงาน <Contributor>
DC. ปี <Date>
DC. ประเภท <Type>
DC. รู ปแบบ <Format>
DC. รหัส <Identifier>
DC. ต้นฉบับ <Source>
DC. ภาษา <Language>
DC. เรื่ องที่เกี่ยวข้อง
<Relation>
• DC. ขอบเขต <Coverage>
• DC. สิ ทธิ <Rights>
•
•
•
•
•
•
10
ตัวขยาย- DC.Qualifiers
• สาหรับระบบที่ตอ้ งการรายละเอียดสาหรับพรรณนาข้อมูลมากกว่าดับลินคอร์พ้นื ฐาน
ตัวขยาย(Qualifiers) ช่วยให้ผบู้ นั ทึกข้อมูลเข้าใจรายละเอียดมากขึ้นว่า ควรจะบันทึกข้อมูลประเภท
ใด และควรใช้เกณฑ์หรื อมาตรฐานใด ทั้งนี้เพื่อให้ผบู ้ นั ทึกข้อมูลที่ทางานร่ วมกัน สามารถผลิตรายการ
ข้อมูลที่เป็ นมาตรฐาน สามารถเพิ่มประสิ ทธิภาพในการสื บค้น
• ในการบันทึกข้อมูล เจ้าของงาน (Creator) ควรใช้เกณฑ์มาตรฐานสาหรับตัวขยาย ตัวอย่างเช่น AACR
2 สาหรับบรรณารักษ์ หรื อ เกณฑ์ ISO สาหรับงานประเภทอื่น ที่มิได้ใช้ระบบเดียวกันกับห้องสมุด
• หัวเรื่ อง หรื อ คาสาคัญ(Subject or Keywords) ควร ใช้หวั เรื่ องของสมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทยฯ
หรื อระบบหอสมุดรัฐสภาอเมริ กนั หรื อ หัวเรื่ องของห้องสมุดแพทย์ หรื อ Agrovoc สาหรับสารสนเทศ
เกษตร เป็ นต้น
• ตัวขยาย อาจจัดทาเป็ นเมนูกากับไวที
่ ตละหน
้ แ
่
่ วยขอมู
้ ลยอยในแบบ
่
บันทึกข้อมูล เพื่อให้สะดวกเวลาบันทึกข้อมูล ดับลินคอร์ไม่บงั คับว่าทุกคนต้องใช้ตวั ขยาย
11
The Core - ground rules
•
•
•
•
•
ไม่ตอ้ งใช้หน่วยข้อมูลย่อยทั้งหมด เลือกเฉพาะที่ตอ้ งการ
ใช้หน่วยข้อมูลย่อยซ้ าได้ตามต้องการ
จัดลาดับการแสดงผลได้ตามต้องการ
เพิ่มขยายหน่วยข้อมูลย่อยได้
ใช้งานระดับสากล
12
ดับลินคอร์เป็ นมาตรฐานประกาศอย่างเป็ นทางการ
• CEN Workshop Agreement (EU)
•
•
•
•
- Dublin Core elements endorsed as CWA 13874
- Usage guidelines for European industry
NISO Z39.85 (U.S.A.)
ISO 15836 (2003-04-08)
http://www.niso.org/international/SC4/sc4docs.html
13
ความสาคัญของมาตรฐาน
• ทาให้การสร้างฐานข้อมูลมีวิธีการจัดเก็บเป็ นแนวทาง/โครงสร้างแบบ
เดียวกัน เพื่อให้แลกเปลี่ยนและรวมหลายฐานข้อมูลเป็ นหนึ่งเดียวได้
• ทาให้การค้นคืนสารสนเทศร่ วมกันเป็ นไปได้สาหรับฐานข้อมูลต่าง
ระบบ ต่างรู ปแบบ และต่างภาษา
• มาตรฐานคือปัจจัยสาคัญของการประกันคุณภาพของสารสนเทศ
14
หน่วยงานที่รับผิดชอบการมาตรฐาน
• 1. องค์การระหว่างประเทศว่าด้วยการมาตรฐาน (ISO-International Standard
Organization)
• 2. สถาบันแห่งชาติสหรัฐอเมริ กาว่าด้วยการมาตรฐาน (ANSI-American National
Standard Institute)
• 3. องค์การแห่งชาติสหรัฐอเมริ กาว่าด้วยการมาตรฐานสารสนเทศ (NISO-National
Information Standards Organization)
• 4. สานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (ส.ม.อ.)
• 5. สหพันธ์ระหว่างประเทศว่าด้วยสมาคมและสถาบันห้องสมุด (IFLA-International
Federation of Library and Information Associations)
• 6. ภาคีเวิลไวด์เว็บ (W3C-World Wide Web Consortium)
• 7. หอสมุดรัฐสภาอเมริ กนั และหอสมุดแห่งชาติ +++
15
ตัวอย่างมาตรฐานสาหรับการจัดการสารสนเทศดิจิทลั
• 1. มาตรฐานในการลงอักขระ ไดแก
้ ่
มาตรฐานการเข้ารหัสหลายภาษาโดย ISO และ UNICODE
มาตรฐานการถอดอักษรต่างภาษา
• 2. มาตรฐานสาหรับการพรรณนาสารสนเทศ ไดแก
้ ่
มาตรฐานการลงรายการบรรณานุกรม AACR
มาตรฐานการลงรายการบรรณานุกรมที่เครื่ องอ่านได้ Marc
มาตรฐานในการจัดทาดรรชนีและสารสังเขป
เมทาดาทาสาหรับการจัดเก็บสารสนเทศดิจิทลั
ภาษาตัวกากับ
ดับลินคอร์
มาตรฐานสาหรับ
• 3. มาตรฐานในการค้ นสารสนเทศจากฐานข้ อมูลต่ างระบบ ได้แก่
มาตรฐานการสื่ อสารเชื่อมต่อระบบเปิ ด มาตรฐาน Z 39.50 ANSI/NISO Z39.50-1995
มาตรฐานสาหรับภาษาเชิงตรรกะ
16
ฐานข้อมูลงานวิจยั ของประเทศไทย
• ปัญหา ฐานขอมู
ปแบบ การ
้ ลใช้โครงสรางหลายรู
้
ใช้ขอ้ มูลร่ วมกันต้องเสี ยเวลาสื บค้นจากเว็บไซท์ของภาคีหลายครั้งจากแต่ละ
แห่ง (ศูนย์แห่งชาติภายใต้ สวทช. สกว. สวรส. วช.)
• ทุกคนต้องการรู ปแบบโครงสร้างฐานข้อมูลที่ใช้ร่วมกันทุกแห่ ง
• คาตอบ ชุดหน่วยขอมู
บลินคอรเมทาดาทา
้ ลยอยดั
่
์
คือกลไกเบื้องต้นสู่โครงสร้างมาตรฐานสากล ใช้เป็ นเกณฑ์กาหนดคาจากัด
ความหน่วยข้อมูลย่อยร่ วมกัน เพื่อให้การรวมฐานข้อมูลมีประสิ ทธิภาพ โดย
จับคู่หน่วยข้อมูลย่อยเดิมกับดับลินคอร์ ไม่ตอ้ งพิมพ์ขอ้ มูลใหม่ บริ การ
สื บค้นได้เสมือนเป็ นฐานข้อมูลเดียว
17
การประยุกต์ชุดหน่วยข้อมูลย่อย 1.1
“ฐานข้อมูลงานวิจยั ของประเทศไทย”
•
•
•
•
•
•
•
•
ชื่อเรื่อง <DC.ชื่อเรื่ อง>
ผู้วจิ ัย<DC.เจ้าของงาน>
หน่ วยงานวิจัย< DC.สานักพิมพ์ >
ผู้ให้ ทุน< DC. ผูร้ ่ วมงาน>
สถานภาพ<DC.ประเภท>
ระยะเวลา< DC.ขอบเขต >
ปี สิ้นสุ ด< DC.ปี >
บทคัดย่อ< DCลักษณะ >
•
•
•
•
•
•
•
ทะเบียนวิจัย<DC.รหัส > (ไม่บงั คับ)
คาสาคัญ< DC.หัวเรื่ อง > (ไม่บงั คับ)
รู ปแบบ< DC.รู ปแบบ > (ไม่บงั คับ)
ต้ นฉบับ< DC. ต้นฉบับ> (ไม่บงั คับ)
ภาษา< DC.ภาษา >
สิ่ งพิมพ์< DC.เรื่ องที่เกี่ยวข้อง > (ไม่บงั คับ)
สิ ทธิ< DC.สิ ทธิ > (ไม่บงั คับ)
18
19
การประยุกต์ดบั ลินคอร์โดยใช้ XML
• อ่านรายละเอียดที่
• Guidelines for implementing Dublin Core in XML
• www.dublincore.org/documents/2003/04/02/dc-xmlguidelines/
20
สถานภาพและแนวโน้มของการใช้เมทาดาทา
•
•
•
•
รัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์
พาณิ ชย์อิเล็กทรอนิกส์
การเรี ยนออนไลน์
ห้องสมุดดิจิทลั
21
รัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์
• หน่วยราชการประเทศต่างๆที่ใช้ดบั ลินคอร์ ในการจัดระบบเอกสารอิเล็กทรอนิ กส์ จากการ
สารวจปี 2001 ประเทศกลุ่มบุกเบิก ได้แก่ ออสเตรเลีย แคนาดา เดนมาร์ค ไอร์ แลนด์
อังกฤษ สหรัฐอเมริ กา
• รัฐบาลเหล่านี้บงั คับว่าสิ่ งพิมพ์รัฐบาลต้องมีฉบับอิเล็กทรอนิกส์เพื่อเผยแพร่ ให้ประชาชน
เข้าถึงได้ทางอินเทอร์ เน็ต และใช้เมทาดาทาในการสร้างเอกสาร โดยให้ใช้หน่วยข้อมูลย่อย
ดับลินคอร์ เป็ นเมทาดาทาพื้นฐาน
• จากการประชุมดับลินคอร์ ปี 2002 มีประเทศในยุโรปนาไปใช้เพิ่มขึ้นหลายประเทศ
รวมทั้งหน่วยงานของสหประชาชาติ เช่น องค์การอาหารและเกษตร (FAO)
22
พาณิ ชย์อิเล็กทรอนิกส์
• XML/RDF
• INDECS
• ในการประชุมดับลินคอร์ 2002 บริ ษทั ข้ามชาติแสดงความต้องการจะ
นาชุดหน่วยข้อมูลย่อยดับลินคอร์ไปประยุกต์ สาหรับการสื่ อสารข้อมูล
ระหว่างสาขาของบริ ษทั ที่ต้ งั อยูใ่ นหลายประเทศทัว่ โลก ข้อดีของ
หน่วยข้อมูลย่อยดับลินคอร์ คือ การกาหนดศัพท์และคาอธิบาย
ความหมายร่ วมของหน่วยข้อมูลย่อยสาหรับใช้ ต่างระบบ ต่างสาขา
อาชีพ ต่างภาษา ทาให้การแลกเปลี่ยนข้อมูลต่างระบบทาได้กว้างขวาง
สามารถลดการทาข้อมูล ซ้ าซ้อน ประหยัดเวลาและใช้ขอ้ มูลร่ วมกันใน
อินเทอร์เน็ตได้อตั โนมัติในหลายระดับ
23
การเรี ยนออนไลน์
• การทารายการสหบรรณานุกรมสิ่ งพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์ออนไลน์
• ภาคีสมาชิกของเครื อข่ายการศึกษาร่ วมกันทารายการบทเรี ยน
เอกสารแบบ OPAC โดยเจ้าของงานเป็ นผูท้ ารายการเอง พร้อม
เชื่อมโยงไปยัง URL/URI หน้าที่มีขอ้ มูล
• Article Union Cataloging System (AUCS) เกาหลี
EdNA (Education Network Australia)
Gateway to Educational Materials (GEM)สหรัฐอเมริกา
24
ห้องสมุดดิจิทลั คืออะไร?
• จากการประชุมนานาชาติได้สรุ ปคาจากัดความห้องสมุดดิจิทลั และการ
พิมพ์อิเล็กทรอนิกส์ เพื่อส่ งเสริ มการเข้าถึงสารสนเทศแบบเปิ ด (Open
Access to Information)
• ห้ องสมุดดิจิทลั คือการรวมฐานขอมู
่
้ ลสารสนเทศเพือ
ให้บริ การสื บค้นร่ วมกันจากอินเทอร์เน็ตได้ทุกฐานข้อมูลในคราวเดียว
• การรวมเว็บไซท์เพื่อสร้างดรรชนีสาหรับสื บค้นฐานข้อมูลหลากหลายและ
ต่างภาษาร่ วมกันได้อย่างมีประสิ ทธิภาพ การบริ การเว็บพอร์ทลั
และเว็บไซท์เฉพาะสาขาวิชา
• การพิมพ์อเิ ล็กทรอนิกส์ คือการจัดทาวารสารอิเล็กทรอนิกส์
25
ห้องสมุดดิจิทลั และเวิลด์ไวด์เว็บ
• การรวมเครื อข่ายสารสนเทศ
ห้องสมุดเสมือนให้เป็ นห้องสมุด
แห่งเดียว
• การรวมฐานข้อมูลวารสาร
อิเล็กทรอนิกส์ (ฉบับเต็ม)จาก
หลายฐานข้อมูลสู่ ฐานข้อมูลเดียว
• Web technology and digital
libraries initiatives ตัวอย่าง
National Science Digital Library
(U.S.A)
• Strategy:
•
•
•
•
•
•
support eight standard formats
collect all existing metadata in these formats
provide crosswalks to Dublin Core
assemble all metadata in a central depository
expose all such records o harvesters
focus limited human effort on metadata for
collections
• generate metadata automatically when possible
26
Open Archives Initiatives
• โครงการริ เริ่ มของสหรัฐอเมริ กา เป็ นงานวิจยั ที่ได้รับทุนสนับสนุนจาก
National Science Foundation ดาเนินงานโดยมหาวิทยาลัยคอร์แนล
• OAI พัฒนามาตรฐานและส่ งเสริ มการใช้มาตรฐานสาหรับการทางาน
เครื อข่ายข้อมูลต่างระบบโดยมีจุดมุ่งหมายที่จะช่วยให้การเผยแพร่ เนื้อหา
ความรู ้เป็ นไปได้ง่ายและสะดวก เริ่ มมาจากการที่มีสิ่งพิมพ์วิชาการในรู ป
อิเล็กทรอนิกส์มากขึ้น และการสร้างสรรค์สารสนเทศวิชาการเหล่านี้ลว้ น
ดาเนินไปอย่างอิสระโดยเจ้าของผลงานมีส่วนสร้างสรรค์
• OAI เสนอกลไกสาหรับเจ้าของสารสนเทศให้เปิ ดเผยเมทาดาทาที่ใช้ เพื่อให้
ระบบสามารถใช้เทคโนโลยีในการค้นและเข้าถึงข้อมูลหรื อเอกสารที่ใช้
ดับลินคอร์ XMLทั้งหมดที่เผยแพร่ ในเวิลด์ไวด์เว็บได้
27
กิจกรรมความร่ วมมือด้านห้องสมุดดิจิทลั
• APEC Workshop on Resources Sharing in Digital Libraries Taiwan
Institute of Information Science เป็ นผูด้ าเนินการในการสร้างความร่ วมมือด้านการพัฒนาเทคโนโลยี
และการจัดทาเนื้อหาสารสนเทศสาหรับห้องสมุดดิจิทลั โดยการเรี ยนรู้ร่วมกัน จากประสบการณ์ของ
ไต้หวันที่ประสบความสาเร็จ และได้ทาวิจยั มาเป็ นเวลานาน
• APIN Asia-Pacific Information Network โดยยูเนสโกเป็ นแกนนาเพื่อเสนอแนวปฏิบตั ิ
ต่อ WSIS- World Summit of Information Society สาระได้แก่การใช้เทคโนโลยีจากอินเทอร์เน็ตใน
การสร้างสารสนเทศที่เป็ นความรู้ทางวิทยาศาสตร์ การศึกษาและวัฒนธรรมในรู ปดิจิทลั เพื่อเปิ ด
โอกาสให้มวลชนเข้าถึงความรู ้ได้สะดวก ง่าย และทัว่ ถึง
• INASP International Network for the Availability of Scientific
Publications โดยยูเนสโกและ ICSU ทาหน้าที่ประสานงานระดับสากลให้มีความร่ วมมือในการ
ใช้ทรัพยากรสารสนเทศวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีร่วมกันด้วยความช่วยเหลือจากประเทศที่พฒั นา
แล้วแก่ผดู้ อ้ ยพัฒนาเพื่อลดช่องว่างทางดิจิทลั
28
• ASEAN-India Science and Technology Digital Library
ความหวัง หอสมุดดิจิทลั แห่งชาติ
•
•
•
•
•
•
บรรณานุกรมแห่งชาติ-รวมทุกห้องสมุดเสมือนเป็ นแห่งเดียว
ฐานข้อมูลงานวิจยั ของประเทศไทย
ฐานข้อมูลวิทยานิพนธ์ไทย
ฐานข้อมูลสารบัญวารสารไทยพร้อมเรื่ องเต็ม
ฐานข้อมูลคลังสมอง
คนไทยทุกคนสามารถเรี ยนรู ้ เข้าถึงความรู ้ ทรัพย์สินทางปัญญาของ
ชาติได้ทวั่ ถึงจากอินเทอร์เน็ต
29
E-Library 2003- กระทรวงวิทยาศาสตร์ฯ
30