Transcript اينجا
1 ما اميدواريم كه به همت و ت ــالش مسئوالن كشور مسائل و مشكالت مناطق محروم مرتفع و روسـتاها نيز روز ب ــه روز بسوي آباداني هر چه بيشتر بروند. مقام معظم رهبري 2 3 با تاكيد بر: رويكرد مردم محوري تحليل شاخص هاي توسعه درروستا تدوين سند توسعه درروستا 4 سخن آغازين امروزه برداشت عمومي از واژه «توسعه» ،بهبود شرايط كلي زندگي مردم در سايه هماهنگ سازي فعاليتهاي بخشي ميباشد .توسعه ً پديدهاي اقتصادي نيست و صرفا متضمن تغييرات بنيادي در ساختارهاي نهادي ،اجتماعي، مديريتي يك جامعه بوده و به مفهوم ارتقاء كل نظام اجتماعي به سوي زندگي بهتر و انساني تر با 5 مروري بر نظريههاي توسعه: -1چارچوبهاي بنيادين توسعه -2چارچوبهاي نوين توسعه 6 چارچوبهاي بنيادين توسعه: عقل گرا – رويكرد اقتصاد پولي اعتقاد به گسترش نقش مداخله دولت در توسعه رويكرد باال به پايين نقش حاكميتي دولت بر امر برنامه ريزي توسعه نگرش جزء گرايانه در تحليل مسائل 7 چارچوبهاي بنيادين توسعه: نگرش اجتماعات محلي – سازمانهاي غير دولتي – مشاركت شهروندي تاكيد بر حفظ محيط زيست و توسعه پايدار رويكرد پايين به باال و مردم محور انسان عامل تغيير در توسعه نگرش كل گرايانه در تحليل مسائل 8 • در الگوی جدید توسعه ،نقش دولت از سازنده ،فراهم کننده و تنظیم کننده اصلی به ایجاد کننده چارچوب های قدرتمند قانونی ، تفویض قدرت و تشویق همیاریها تغییر کرده است 9 10 چشم انداز مناطق روستايي ايران: شكل گيري يك جامعه روستايي دانش بنيان در بستر يك جامعه اطالعاتي شكوفا و مستعد كارآفريني 11 تأكيد روي سه موضوع: .1دانش بنيان .2جامعه اطالعاتي .3مستعد كارآفريني رويكرد: براي دستيابي به توسعه روستايي نمي توان فقط به توانمندي نظام دولتي اكتفا نمود.توسعه در روستا بايد درون زا باشد و توسط جامعه روستايي به مرحله انجام برسد.بنابراين موضوع ”مشاركت مردم“ يك اصل است. مديريت در روستا(دهيار-شورا و )...بايد داراي مهارت و توانمندي در زمينه مباحث توسعه روستايي باشد. در بخش خصوص ي داراي مهارت در زمينه هاي كارآفريني،اشتغالزائي و داراي امكان حضور در مناطق روستايي باشد. 12 مباني نظري: ابعاد اجرايي توسعه(مربع توسعه): .1اراده جمعي .2ساختار(سازمان كار) .3برنامه .4مديريت 13 14 علل مهاجرت سهم عوامل اقتصادي 54/7درصد عوامل اجتماعي و فرهني 25/5درصد عوامل طبيعي و كشاورزي 13/2درصد عوامل و جمعيت شناسي 6/6درصد 15 از نظر شرايط دافعه در مبداء و جاذبه در مقصد: -سهم عوامل دافعه اي روستايي در مهاجرت %55/7است. -سهم عوامل جاذبه شهري در مهاجرت %20/7است. ً %23/6 -عوامل شخصي و تبعي مجموعا سهم داشته اند. 16 تبعات ناشي از مهاجرت: منابع توليد (ملي) در روستا مديريتنمي شود نيروي انساني مولد در روستا باقينمي ماند شاخص هاي اقتصادي بطور كلي روندنزولي پيدا مي كنند جامعه توليد كننده به مصرف كنندهتبديل مي شود سن ازدواج بويژه زنان در روستاافزايش مي يابد 17 چرايی موضوع: روستا تركيبي از فضا و اجتماعاست فقط به فيزيك روستا پرداختهايم و به كاركردهاي اجتماعي يا به اصطالح نرم افزار روستا توجه نكرده ايم مواردي چون: مهندسي اجتماعي كارآفريني و اشتغالزايي تبديل منابع به ثروت -افزايش درآمد و رفاه اجتماعي 18 آسيب شناس ي: عدم انتقال دانش به روستا بهره وري پايين در بهره وري پايين بهره برداري از منابع منابع انساني افزايش هزينه توليد 19 عدم وجود نظام عرضه توليدات روستايي به بازار كاهش درآمد ّي و كيفي عدم امكان گسترش كم توليد كاهش فرصت هاي شغلي 20 عدم وجود نظام مديريت سرمايه هاي خرد و سرگردان در روستاها جهت سرمايه از روستا به شهر كاهش فرصتهاي شغلي در روستا 21 مناسب ترين راه حل: «كاركرد مديريت» «مبتني بر مشاركت مردم» 22 ملزومات مديريت: ساختار مهارت 23 ساختار: شوراي - اسالمي روستايي استناد شوراها به قانون سااااااازمان24 25 26 مباني نظري مدل: ً عمدتا روستاها انساني (ساكن داراي منابع غير ساكن) – توانمند و منابع طبيعي و فيزيكي ارزشمندي ارتباط منابع ميباشند. معنيدار بهترين بين روش برقراري اين دستيابي دو به توسعه در روستا ميباشد .اين مهم 27 اگر مديريت روستا شرايط را مهيا نمايد بدون ترديد منابع انساني روستا در هر كجاي كره خاكي ساكن باشند آمادگي ارائه خدمت در حد توان خود 28 آشتي بين دو منبع: منابع طبيعي ، فيزيك ي نيروي انسان ي هنر مديريت روستايي ،ارتباط تعريف شده بين اين دو منابع است. 29 هدف: با استقرار نظام مديريتي در روستا (سازمان دهياري) زمينه اعمال مديريت كارآمد فراهم گرديده است. ليكن در اين مسير كه با رويكرد مردم محوري بايد باشد نقش دولت و عوامل بيروني، مي بايست مشاورهاي ،ارشادي و هدايت 30 مراحل اجرايي مدل: -1مرحله شناخت (بانك اطالعات منابع انساني – منابع طبيعي و فيزيكي) -2مرحله ايجاد ساختارهاي مشاركتي -3مرحله تحليل اطالعات -4مرحله بررسي شاخص هاي توسعه در روستا با استفاده از اطالعات تحليلي -5 مرحله طراحي پروژه متناسب با نيازهاي موجود -6مرحله تدوين برنامه توسعه (سند توسعه) در 31 32 مرحله شناخت: -وظيفه مدير كارآمد ،شناخت دقيق بانگرش تحليلي از توانمنديهاي روستاي خود مي باشد -شناسايي جوانان تحصيل كرده – دانشجو – داوطلب داراي اوقات فراغت براي تهيه بانك هاي اطالعاتي تهيه بانك اطالعات منابع انساني روستا(ساكن – غير ساكن) (نخبگان – افراد صاحب نفوذ 33 -1ايجاد سايت اينترنتي روستا براي ارتباط با منابع انساني (از طريق منابع انساني با مديريت افراد روستا) -2اطالع رساني وقايع روستا و اخذ نظرات و پيشنهادات 34 مرحله ايجاد ساختارهاي مشاركت مردمي: گام اول: تعيين يك روز به نام «روز روستا» بر اساسمناسبتهاي خاص در روستا -برگزاري گردهمايي ساالنه در آن روز گام دوم: تشكيل شوراي مشورتي (پيشرفت)در روستا: اين شورا در گردهمايي ،از نخبگان ،افراد صاحب نفوذ و سرمايه در روستا شكل مي گيرد 35 روستايي در روستا (شركت تعاوني-شركت سهامي -بنياد – انجمن يا )...به منظور تحقق مهندسي اجتماعي در روستا و ساماندهي مباحث حوزه اقتصادي و توليد در روستا گام چهارم: مديريت سرمايه در روستا يا ساماندهي سرمايه هاي خرد و سرگردان از طريق ايجاد صندوق قرض الحسنه يا موسسه مالي اعتباري به منظور جلوگيري از 36 مرحله تحليل اطالعات: گروههاي تخصصي با شوراي محوريت پيشرفت روستا ،اطالعات جمع آوري شده را با نگرش كاربردي تحليل مي نمايند .در صورت لزوم از مشاوره هاي بيروني استفاده مي گردد. روش تحليل پيشنهادي swot است كه ابزاري كارآمد براي شناسايي شرايط محيطي و توانائيهاي درون ساختاري 37 در مرحله تحليل اطالعات هدف تحليل كاربردي است تا جهت دهي سند توسعه روستا را مشخص نمايد .بعنوان مثال آمار خام در بخش كشاورزي كاربردي ندارد بلكه با ديد تحليلي بايد مشخص گردد: قيمت تمام شده محصول در روستاچقدر است؟ ميزان بهره وري آب چگونه است؟ براي يك كيلو محصول چقدر آبمصرف مي شود؟ -محصول چگونه به بازار عرضه مي 38 خروجي هاي تحليل اطالعات: اولوياات بناادي فرصاات هااا وتهديدهاي موجود در روساتا (بخاش كشاورزي -صنايع – معادن – گردشگري و ) .... اولويت بندي نيازهاي روستا براساس نظر مردم 39 مرحله بررس ي شاخص هاي توسعه در روستا: تعيين جايگاه پيشرفت در روستا درمقايسه با شاخصها انجام مي پذيرد. در ارتباط با شاخص هاي توسعهروستايي تحوالت اساسي در سطح بين المللي ايجاد شده است. توليد ناخالص داخلي « »GDPديگرً شاخص معتبري نمي باشد چرا كه صرفا ابعاد اقتصادي را شامل مي گردد. در كنار معيارهاي اقتصادي،معيارهاي اجتماعي ،فرهنگي و زيست 40 شاخص هاي اقتصادي: توليد ناخالص داخلي در روستا سرانه مصرف انرژي در روستا سهم صنعت از كل توليد ناخالص داخليروستا نرخ اشتغال در بخش كشاورزي و خارج ازبخش تشكلهاي اقتصادي و موسسات مالي موجود درروستا ميزان سرمايه گذاري محلي نسبت يكپارچگي اراضي شبكه آبياري و زهكشي در روستا نسبت آب به زمين و سرانه آب -ضريب مكانيزاسوين (نيروي محركه موجود به 41 شاخص هاي اقتصادي: بازارهاي محلي در روستاها نرخ بيكاري توليد ثروت (درآمد سرانه) وتوزيع ثروت هزينه كاهش خاك زراعي تجاري كردن سيستم كشاورزي هزينه از دست رفتن اوقاتفراغت 42 شاخص هاي اجتماعي: - دسترسي به خدمات و مراقبت ها ،تنظيم خانواده ،مراقبت مادران و كودكان – خدمات درماني) تغذيه (مراقبت هاي تغذيه اي – شاخص توده بدني )BMI مسكن شاخص خشونت عليه زنان و كودكان اميد به زندگي در يك سالگي بيمه اجتماعي و حوادث - ارزش تحصيالت عالي شاخص آلودگي هوا – آب -صوت توزيع درآمد امنيت - 43 شاخص هاي اجتماعي: - دسترسي به خدمات و مراقبت ها – تنظيم خانواده -مراقبت مادران و كودكان – خدمات درماني) تغذيه (مراقبت هاي تغذيه اي – شاخص توده بدني )BMI مسكن شاخص خشونت عليه زنان و كودكان اميد به زندگي در يك سالگي بيمه اجتماعي و حوادث ارزش تحصيالت عالي شاخص آلودگي هوا – آب -صوت توزيع درآمد 44 شاخص هاي اجتماعي: مشاركت همگاني گروههاي اجتماعي فعال ميزان مرگ و مير نوزادان ارزش كار در منزل و بچه داري ارزش كار داوطلبانه (نرخمشاركت مردم) هزينه جرم و جنايت نرخ طالق نرخ اعتياد -بزهكاري اجتماعي 45 شاخص هاي فرهنگي: - اوقات فراغت و چگونگي صرف آن سرزندگي و نشاط شكوفايي در رشد خالقيت ها مجتمع هاي فرهنگي و مذهبي در روستا سازمانهاي مردم نهاد و خيريه ها حفاظت از هويت فرهنگ محلي 46 شاخص هاي زيست محيطي: – – – – – – پايداري منابع طبيعي كشاورزي ارگانيك پاكسازي محيط زيست مشاركت مردم در حفظ منابع طبيعي استفاده بهينه از انرژي هاي قابل تجديد بهداشت محيط (دسترسي به آب – توالت بهداشتي – فاضالب بهداشتي – دفع زباله و فضوالت 47 شاخص هاي كالبدي: – – – – – – – راه ايمن طرح هادي مخابرات و اينترنت گردشگري اماكن ورزشي سيستم فاضالب مديريت پسماند روستايي 48 مرحله طراحي پروژه: بر اساس شاخص تحليل هاي هاي توسعه مذكور در و تعيين روستاها وضعيت موجود در روستا تبيين مي گردد .شوراي پيشرفت به ترسيم وضعيت مطلوب مي پردازد و نسبت به تعريف پروژه براي رفع هر نياز اقدام مي گردد .رويكرد 49 اصول حاكم بر مديريت پروژه: مديريت زمان :زمانبندي دقيقپروژه – شروع و خاتمه مديريت هزينه :برآورد دقيقاعتبار و نحوه تامين آن مديريت منابع انساني :چه افراديدر اجراي پروژه نقش دارند – تقسيم وظايف مديريت تداركات :امكانات ،ماشينآالت و مصالح موردنياز 50 مديريت روستايي باياد اه اراي ارائا ارايطي با شا اديران اط ما ازارش توسا گا اراهم اا را فا اروژه ها پا نموده و نسبت به رفاع مشاااكالت احتماااالي در اادام ااا اقا ااروژه ها پا نمايد. 51 مرحله تدوين سند توسعه در روستا: بر اساس پروژه هاي طراحي شده، مديريت روستا با مشاوره شوراي پيشرفت و با توجه به اسناد فرا دستي نسبت به تدوين سند توسعه روستا اقدام مي نمايند .در اين سند ،اهداف كوتاه مدت ،ميان مدت 52 راهكارهاي توسعه اجتماعي: افزايش مشاركت مردم در آبادانيروستا توسعه خانواده پايدار ازدواج آسان مراسم روز روستا گردهمايي اجتماعي فرهنگ استاد شاگردي افزايش نشاط اجتماعي -توسعه بيمه اجتماعي روستائيان 53 راهكارهاي توسعه اقتصادي: توجه به محصول داراي مزيت نسبي ايجاد برند و عالمت تجاري محصول آگروتوريسم اكو توريسم توسعه بازار محلي يكپارچه سازي اراضي مديريت منابع آبي............. 54 راهكارهاي توسعه فرهنگي: - ارتقاء سطح آموزش احياء آئين ها و سنت ها توسعه ارزش ايجاد اماكن رفاهي كتابخانه روستايي مركز ICTروستايي .......... 55 مرحله تدوين بودجه ساالنه دهياري بر اساس سند توسعه: با توجه به تكليف قانوني دهيار و شوراي اسالمي روستا جهت تنظيم بودجه ساالنه ،سند توسعه مرجع معتبري براي تدوين بودجه در سالهاي متوالي خواهد بود .بودجه روستا طي صورتجلسه شوراي اسالمي به بخشداري ارسال و بخشدار موظف است نظريه تائيدي يا اصالحي خود 56 ساختار مديريت اجرايي سند توسعه: مسئول :شوراي اسالمي روستا مجري :دهيار روستا مشاورين :شوراي پيشرفت روستا و گروههاي تخصصي پشتيبان :فرمانداري – بخشداري نيروهاي معين :سازمان بسيج سازندگي – نظام دانشگاهي 57 فرآيند اجراي مدل در خراسان رضوي: طرح موضوع و تصويب در ستاد هماهنگيتوسعه پايدار روستايي استان تشريح مدل در گردهمايي فرمانداران وبخشداران تعيين اتحاديه تعاوني دهياري هابعنوان مجري و دفتر امور روستايي و شوراها بعنوان ناظر عالي انتخاب يك روستا در هر شهرستان،بعنواان الگوي پياده سازي مدل انعقاد تفاهم نامه اجرايي مدل فيمابين معاون امور عمراني ،مدير كل دفتر امور روستايي ،فرماندار شهرستان ،دهيار روستا ،رئيس شوراي اسالمي روستا، اتحاديه تعاوني دهياري ها 58 مالحظات فرماندار شهرستان نقشپشتيباني و هدايت اجراي مدل در روستاها را بر عهده داشته و پاسخگوي استانداري مي باشد. كليه مديران دستگاههاياجرايي براي تحقق اهداف مدل در حيطه وظايف سازماني خود مسئوليت پذيرفته و از طريق عوامل شهرستاني موضوع پيگيري و ارائه گزارش مي شود. 59 60 61 62 63 64 65 66 67