Transcript لینک دانلود
به نام خدا علل رافع مسوولیت در کنوانسیون بیع بین املللی کاال استاد محترم :جناب آقای دكتر غالم نبی فيض ي گردآورندگان : مهدیه سادات میر نجفی زاده مهتاب بختیار پاییز 1393 . مقدمه در جریان اجرای قرارداد ممکن است حوادثی رخ دهد که مانع اجرای تعهدات یک یا هر دو طرف قرارداد شود، بدون اینکه آن طرف در وقوع و یا ادامه آن مانع نقش ی داشته باشد: جنگ، زلزله، سیل، اعتصاب کارکنان، تحریم اقتصادی و تغییر قوانین و مقررات داخلی کشورها در حقوق خارجی Frustration ،Act of God ،Force majeureو غیره در حقوق ایران قوه قاهره در صورت وقوع مانع وضعیت قرارداد و طرفین آن چه خواهد شد؟ کنوانسیون بیع بین امللل و حقوق داخلی کشورها پاسخ صریحی ندارد. موانع یا موارد معافیت از مسوولیت در کنوانسیون بیع بین امللل :1980 غیر ممکن شدن اجرای قرارداد در اثر حادثه خارجی. فعل متعهد له مانع اجرای قرارداد گردد. (ماده )79 (ماده )80 دامنه موارد رفع مسوولیت که در ماده 79آمده محدود است. نیست. شامل اموری از قبیل : از دست رفتن کاال در حین حمل یا کاالی معیوب تحت عناوین مستقلی در کنوانسیون مطرح می شود. به جز دو استثناء فوق، در سایر موارد با توجه به نظامهای رومی -ژرمنی وسیع بوده و شامل تعهدات هر دو طرف قرارداد است بند 1ماده - 79غیر ممکن شدن اجرای قرارداد در اثر حادثه خارجی: (غیر ممکن شدن و فورس ماژور) طرفی که یکی از تعهدات خود را ایفا نکرده است، چناچه ثابت نماید که عدم ایفا به واسطه حادثه ای خارج از اقتدار او بوده و ثابت کند که ً نمی توان عرفا از او انتظار داشت که در زمان انعقاد قرارداد آن حادثه را ملحوظ داشته یا ازآن یا آثار آن اجتناب نموده یا آنها را دفع کرده باشد، مسوول نخواهد بود. 1)A party is not liable for a failure to perform any of his obligations if he proves that the failure was due to an impediment beyond his control and that he could not reasonably be expected to have taken the impediment in to account at the time of the conclusion of the contract or have avoided or overcome it, or its consequences SECTION IV EXEMPTIONS Article 79,80 متن فرانسوی کنوانسیون جهت بخش 4 از عنوان مفرد استفاده می کند. در حالیکه در متن انگلیس ی موارد رفع مسوولیت با اسم جمع است Exoneration Exemptions اسم جمع ارجعیت دارد، چون موارد ماده 79و 80از نظر شکل و ماهیت مجزی هستند. تئوری های مختلف موجود برای حمایت از نرم نظام های حقوقی افزار های رایانه ای مسوولیت مطلق در کامن ال متروک است در بسیاری از سیستمها این مفهوم ناش ی از فورس ماژور است. فورس ماژور قابلیت تفاسیر گوناگونی را دارد. در ابتدا تفسیر مضیق ولی به تدریج قابلیت انعطاف بیشتری پیدا کرد. تئوری های نوظهور قرن :19 عقیم شدن قرارداد frustration of the venture, imprevision تغییر غیر منتظره در اوضاع و احوال یا هاردشیپ مشابه غیر قابل اعمال بودن در حقوق انگلیس است. یا غیر قابل عملی بودن قرارداد impracticability فراتر از محال بودن قرارداد absolute impossibility در آملان و امریکا قضات اجازه تعدیل قرارداد را دارند. در فرانسه اثر خاص ی ندارد. وکال شروط تعادل ،تنزل ،مذاکره مجدد hardship, renegotiationرا در قرارداد لحاظ می کنند. قوه قاهره یا فورس ماژور فورس ماژور کلمه فرانسوی است و یعنی حادثه غیر قابل پیش بینی و پیشگیری که مانع اجرای تعهد می باشد. Force majeure دامنه قوه قاهره یا فورس ماژور •دامنه عملکرد به پیروی از نظامهای حقوقی رومی ژرمنی بوده •و با حقوق امریکا و انگلیس تفاوت دارد. •عامل ایجاد فورس ماژور اموری اندکه مانع اجرای تعهد است • Impediment • نه بروز اوضاع و احوالی که سبب اجرای ناقص تعهدگردد • Circumstance • عدم تصریح کنوانسیون به اموری که اجرا را دشوار می کند مانند تغییر اوضاع و احوال و دشواری اجرای تعهد • در صورت شمول موارد فوق ،شامل تغییر اوضاع و احوال موضوع عقیم شدن نیست. عسر و حرج یا هارد شیپ شرط ضمن عقد جهت مذاکره مجدد بر سر شروط قرارداد تفاوت با فورس ماژور: و نه افزایش قیمت تفاوت با شرط حفظ ارزش اقتصادی در قراردادهای بلند معادل حادثه پیش بینی نشده در حقوق فرانسه استناد به فورس ماژور نیاز به تصریح قبلی ندارد ولی حادثه پیش بینی نشده باید تصریح شود. طبق حقوق انگلیس می توان در شرط ضمن عقد به منظور اصالح یا تعدیل قیمت، رجوع به عرف و انصاف را پیش بینی نمود. عقیم شدن ،غیر ممکن شدن اجرای قرارداد یا Frustration در ابتدا اطالق شرط ضمنی به غیر ممکن شدن عملی سپس تسری نظریه شرط ضمنی به قراردادهایی حقوقی ناممکن مانند معامالت انجام گرفته با دشمن که توسط دولت باطل اعالم می شود. تکامل بر اساس تفسیر صرف قصد طرفین در هنگام انعقاد قرارداد مثال تاجگذاری ادوارد هفتم اگر اجرای قرارداد به دالیل خارجی متفاوت با قصد طرفین بوده قرارداد عقیم شده است. اثر آن انحالل قرارداد است قاض ی حق اصالح و تعدیل ندارد. عقیم شدن ،غیر ممکن شدن اجرای قرارداد یا Frustration • در صورت انحالل قرارداد تکلیف آن قسمت از قرارداد که قبل از فراستریشن اجرا شده چیست؟ حکم به جبران هزینه های طرفین قبل از عقیم شدن •عقیم شدن از مفهوم فورس ماژور بسیار وسیعتر می باشد. از برخی جهات شبیه حادثه پیش بینی نشده در حقوق فرانسه یا آملان است. مفاد قانون عقیم شدن جنبه تکمیلی دارد تعدیل قرارداد در کنوانسیون امکان ندارد فقط فسخ تالش کنوانسیون برای وحدت رویه: کنوانسیون از ارجاع به تئوری های ملی اجتناب کرده است. لذا به علت عدم وجود راهنما تفسیر اصل 79را مشکل می کند. هدف ایجاد رویه ای واحد در تجارت بین امللل است از توسل به مقررات داخلی کشورها که ممکن است رویه ای مغایر با کنوانسیون داشته باشد خودداری نماییم تا مانع تشتت آراء نشود. بند 1ماده - 79غیر ممکن شدن اجرای قرارداد در اثر حادثه خارجی: غیر ممکن شدن و فورس ماژور: طرفی که یکی از تعهدات خود را ایفا نکرده است، چناچه ثابت نماید که عدم ایفا به واسطه حادثه ای خارج از اقتدار او بوده و ثابت کند که ً نمی توان عرفا از او انتظار داشت که در زمان انعقاد قرارداد آن حادثه را ملحوظ داشته یا ازآن یا آثار آن اجتناب نموده یا آنها را دفع کرده باشد، مسوول نخواهد بود. 1)A party is not liable for a failure to perform any of his obligations if he proves that the failure was due to an impediment beyond his control and that he could not reasonably be expected to have taken the impediment in to account at the time of the conclusion of the contract or have avoided or overcome it, or its consequences شرایط معافیت از مسوولیت متعهد در اثر حادثه خارجی الف -حادثه خارج از اختیار و کنترل متعهد باشد. ً ب -در زمان انعقاد عقد عرفا قابل پیش بینی نباشد. ج -وقوع ،تداوم یا آثار آن قابل پیشگیری نباشد ( .اجتناب ناپذیر باشد). د -رابطه علیت (در متن کنوانسیون در بند الف ملحوظ شده و به طور مستقل ذکر نشده است) مانع حوادث طبیعی مقررات اداری یا قانونی وضعیت های اقتصادی یا پولی مدعی عدم امکان اجرای قرارداد و عدم مسئولیت است باید اثبات نماید که: الف:این مانع خارج از کنترل وی بوده ب:به طور متعارف این نوع پیشامد نمی توانسته از ابتدا و در زمان عقد قرارداد،پیش بینی شده باشد ج:امکان جلوگیری از وقوع آن مانع،ویا تداوم وقوع آن،یا رفع آثار آن نیز وجود نداشته است. شرط اول مانع خارج از اختیار متعهد بودن حادثه (نحوه رفتار و ویژگی مانع) پرسنل و تجهیزات فنی حیطه اقتدار متعهد: (غیر قابل استناد) پشتوانه مالی الزم تولید اقدام به موقع جهت اخذ مجوزهای دولتی در صورت اعمال قصور عدم اجرای ماده 79 شرط دوم مانع ً در این ماده مانند فورس ماژور صریحا به قابل پیش بینی بودن اشاره نشده است. عدم پیش بینی و غیر قابل پیش بینی بودن در زمان انعقاد قرارداد ً ً در زمان انعقاد قرارداد عرفا یا عقال غیر قابل پیش بینی باشد ارجاع به شخص متعارف Bon Pere de famille در زمان انعقاد قرارداد غیر قابل پیش بینی باشد(نفس مانع) جنگ و اعتصاب به خودی خود رافع نیست شرط سوم مانع غیر قابل اجتناب بودن اجتناب: معیار شخص متعارف است Bon Pere de famille همه اقدامات الزم را در جهت جلوگیری از وقوع مانع به عمل آوردن شرط چهارم مانع عدم اجرا باید ناش ی از آن مانع باشد. رابطه علیت مانع علت منحصر به فرد مفهوم این ماده ماده 79تفاوتی بین عدم امکان ایفای تعهدی که هم اکنون حادث می شود ً یا قبال غیر ممکن بوده قائل نیست. به تاثیر مانع بر طرفی که اجرا نکرده است اشاره دارد نه طرف مقابل یعنی در مورد تئوری ریسک و ضمان معاوض ی ساکت است. به علت رابطه ماده 79با مواد 67تا 70این مواد باید در کنار هم مطالعه شود. مفهوم ماده ماده 1-79 الزام آور و آمره نیست اصطالح عدم ایفا تعهد ذات و ماهیت عدم ایفا را مشخص نمی کند می تواند : در کل یا جز قرارداد یا تاخیر و عیب باشد. اشاره به هر وظیفه ای از هر کدام از طرفین و اعم از تعهد به نتیجه و وسیله دارد سکوت در مورد دوره ای از زمان عدم شمول برای مانع زمان انعقاد قرارداد که ناقض از آن مطلع است . در صورت ناشناخته بودن مانع در زمان قرارداد نظر بهتر: اعمال ماده 79 عدم اعمال ماده ،اگر موضوع قرارداد در قانون ملی امره است. شرایط مانع در انواع بیع کاال رابطه علیت بستگی به نوع کاال دارد. عین معین مانع در همان کاال کلی در معین مجموع کاال با مانع مواجه شود عین کلی عدم امکان تهیه مواد اولیه شرایط معافیت از مسوولیت الف -متعهد اصلی از مسوولیت معاف باشد. He is exempt of liability ب -متصدی انجام تعهد از جانب او نیز از مسوولیت مبری باشد. The person whom he has engaged would be so exempt رابطه متعهد و شخص ثالث انعقاد قرارداد تبعی واقعی بین متعهد اصلی و شخص ثالث. لزوم استقالل حقوقی شخص ثالث طرف قرارداد تبعی تحت کنترل فنی و تکنیکی فروشنده باشد فعل ثالث صرفا ً در رابطه با اجرای یک قرارداد خاص باشد انعقاد قرارداد تبعی به منظور تولید محصول یا تهیه و تحویل کاال به خریدار اصلی توسط شخص ثالث لزوم حصول مقام شروط ماده ( 79 )1در رابطه با هر دو طرف قرارداد اصلی و قرارداد تبعی بار اثبات انعقاد قرارداد تبعی بر عهده متعهد اصلی عدم امکان مراجعه خریدار به شخص ثالث جهت اجرای قرارداد یا دریافت خسارت امکان مراجعه متعهد اصلی به شخص ثالث جهت دریافت خسارت 79 ماده3 بند The exemption provided by this article has effects for the period during which the impediment exists. معافیت مقرر در این ماده ظرف مدتی که حادثه جریان دارد واجد .اثر خواهد بود انواع مانع دائمی موقت معافیت از مسوولیت متعهد امکان اعمال حق فسخ توسط متعهد له در صورت نقض اساس ی قرارداد عدم امکان الزام به اجرای قرارداد بعد از رفع مانع بند 4ماده :79لزوم ارسال اخطار مبتنی بر اصل حسن نیت وقوع مانع مسلم باشد اطالع نوع مانع و میزان تاثیر آن بر قرارداد ارسال اخطار ظرف مدت متعارف پس از اطالع از وجود مانع نظریه وصول مسوول پرداخت خسارات ناش ی از عدم ارسال اخطار نه عدم اجرای قرارداد بند 5ماده 79 (عدم تاثیر فورس ماژور بر سایر طرق جبرانی خسارت): الف -طرق جبرانی درخواست اجرای اجباری قرارداد تقلیل ثمن فسخ قرارداد ب -تاثیر اوضاع و احوال و شرایط قرارداد در استناد به طرق جبران خسارت ماده ( 80غیر ممکن شدن قرارداد در اثر فعل متعهد له): یک طرف قرارداد نمی تواند به عدم توفیق طرف دیگر در ایفای تعهد ،تا حدی که چنان عدم توفیقی ناش ی از فعل یا ترک فعل طرف اول باشد استناد کند A party may not rely on a failure of the other party to perform, to the extent that such failure was caused by the first party’s act or omission. ماده 80 وجود رابطه سببیت بین نقض قرارداد و فعل یا ترک فعل متعهد له -ارائه مشخصات ناکافی از کاال ارائه مشخصات نادرست از کاال -ارائه اطالعات بعد از دوره انتساب عدم ایفاء تعهد به متعهد، علی رغم انتساب علت به متعهد له عدم ایفاء تعهد ناش ی از متعهد و متعهد له حکم به میزان مبلغ کمتر در صورت در خواست پرداخت وجه نقد به عنوان خسارت تقسیم مسوولیت عدم امکان تقلیل سایر طرق جبرانی خسارت حکم به پرداخت خسارت منابع: -1دکتر سید حسین صفایی و دیگران ،حقوق بیع بین املللی ،انتشارات دانشگاه تهران ،چاپ چهارم1392 ، -2دکتر سید حسین صفایی ،قوه قاهره یا فورس ماژور (بررس ی اجمالی در حقوق تطبیقی و حقوق بین امللل و قراردادهای بازرگانی بین املللی، مجله حقوقی بین املللی ،تابستان ، 1364شماره 92 -3دکتر مهراب داراب پور (ترجمه) ،تفسیری بر حقوق بیع بین املللی جلد ،3انتشارات گنج دانش ،چاپ اول ،پاییز 1374 -4دکتر منوچهر توسلی جهرمی ،موارد رفع مسوولیت قرارداد در کنوانسیون بیع بین املللی و حقوق تطبیقی ،،مجله دانشکده حقوق و علوم سیاس ی ،تابستان ،85شماره 72 -5دکتر علی اصغرحاتمی؛ محمد مجتبی رودیجانی ،بررس ی تطبیقی قوه ی قاهره ،مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان ،پاییز - 1387 شماره 23 -6آ .د .م .فورت؛ دکتر حسین میر محمد صادقی ،بررس ی تطبیقی نظریه ی عقیم شدن اقتصادی قراردادهای تجاری ،تحقیقات حقوقی - 1371 ، شماره 10 -7دکتر پرویز ساورایی ،شرط فورس ماژور در قراردادهای تجاری بین املللی ،تحقیقات حقوقی ،پايیز و زمستان - 1379شماره 31و 3 -8دکتر بهروز اخالقی ،فرهاد امام ،اصول قراردادهای تجاری بین املللی ،انتشارات شهر دانش ،چاپ دوم1388 ، -9دکتر علی اکبر فرحزادی ،تاثیر موانع خارجی بر تعهدات طرفین بیع بین املللی ،مجله دیدگاههای حقوقی،ش 1381 ،26 -10قوه قاهره در کنوانسیون بیع بین املللی کاال ،1980دکتر مرتض ی عادل ،مجله دیدگاههای حقوقی ،شماره 1382 ،29 -11کنوانسیون بیع بین املللی کاال (وین) 1980