Transcript โครงสร้างวจีวิภาค (Powerpoint 2007)

วจีวิภาค
โครงร่ างเนือ้ หาสาระ
• โครงสร้ างทัง้ หมดของวจีวภิ าค ซึ่งรวมถึง นาม, อัพพยศัพท์ , อาขยาต,
กิตก์ , สมาส และ ตัทธิต
• ความหมายขององค์ ประกอบต่ างๆในวจีวภิ าค และโครงสร้ างย่ อยของ
แต่ ละองค์ ประกอบ
บาลีไวยกรณ์
วจีวภิ าค
อักขรวิธี
นาม
สมัญญาภิธาน
อัพพยยศัพท์
สนธิ
อาขยาต
กิตก์
สมาส
ตัทธิต
วากยสัมพันธ์
ฉันทลักษณ์
วจีวภิ าค
นาม
อัพพยย
ศัพท์
อาขยาต
กิตก์
สมาส
ตัทธิต
นาม ๗
• นามศัพท์ ประกอบด้ วย นามนาม (คน, สัตว์ , สิ่งของ), คุณนาม
(แสดงลักษณะของนาม) และ สัพพนาม (คาแทนชื่อนาม)
• ลิงค์ (คาที่บ่งถึงเพศของนามนาม)
• วจนะ (คาบอกจานวนนามนาม)
• วิภต
ั ติ (คาแจกรูปนามศัพท์ เพื่อให้ ทราบถึงลิงค์ และ วจนะ)
• การั นต์ (สระที่สุดศัพท์ ใช้ ในการแจกนามศัพท์ ด้วยวิภัตติ)
• สังขยา (คานับจานวนนามนาม)
• สัพพนาม (คาแทนชื่อนาม หรื อบอกว่ าใกล้ หรื อไกล)
วจีวภิ าค
นาม
นามศัพท์
ลิงค์
วจนะ
วิภตั ติ
การันต์
สังขยา
สัพพนาม
อัพพยยศัพท์
อาขยาต
กิตก์
สมาส
ตัทธิต
อัพพยศัพท์ ๓
อัพพยศัพท์ คือ ศัพท์ ท่ ีแจกด้ วยวิภัตติเหมือนนามนามไม่ ได้ คงรู ปอยู่
อย่ างเดิม มี ๓ ประเภทดังนี ้
• อุปสัค ใช้ นาหน้ านามนามและกิริยา ให้ วเิ ศษยิ่งขึน้
• นิบาต ใช้ ลงในนาม หรื อกิริยา บอกอาลปนะ, กาล, ที่, ปริจเฉท,
อุปไมย, ปฏิเสธ, ความได้ ยนิ เล่ าลือ, ความปริกัป, ความถาม, ความรั บ,
ความเตือน เป็ นต้ น
• ปั จจัย ใช้ ลงท้ ายนามศัพท์ เป็ นวิภัตติบ้าง ลงท้ ายธาตุเป็ นกิริยาบ้ าง
วจีวภิ าค
นาม
อัพพยยศัพท์
นามศัพท์
อุปสัค
ลิงค์
นิบาต
วจนะ
ปั จจัย
วิภตั ติ
การันต์
สังขยา
สัพพนาม
อาขยาต
กิตก์
สมาส
ตัทธิต
อาขยาต ๘
อาขยาต คือ ศัพท์ กล่ าวกิริยา ประกอบด้ วย
• วิภต
ั ติ เครื่องหมายให้ ร้ ู กาล, บท, วจนะ, บุรุษ มี ๑๒ วิภัตติ
• กาล เวลาการกระทาของกิริยานัน้ ๆ
• บท ฝ่ าย หรื อส่ วนแห่ งวิภัตติ
• วจนะ วิภัตติบอกจานวนนามนามที่เป็ นประธาน
• บุรุษ ชัน้ ของกิริยาอาขยาต เล็งถึงบุรุษสัพพนาม
• ธาตุ วิภัตติท่ ีบอกกาล, บท, วจนะ, บุรุษ และปั จจัยที่บอกวาจก
• ปั จจัย ใช้ ประกอบวาจก ๕
• วาจก ธาตุท่ ีประกอบด้ วย วิภัตติ, กาล, บท, วจนะ, บุรุษ, ปั จจัย
วจีวภิ าค
นาม
อัพพยยศัพท์
อาขยาต
นามศัพท์
อุปสัค
วิภตั ติ
ลิงค์
นิบาต
กาล
วจนะ
ปั จจัย
บท
วิภตั ติ
วจนะ
การันต์
บุรุษ
สังขยา
ธาตุ
สัพพนาม
ปั จจัย
วาจก
กิตก์
สมาส
ตัทธิต
กิตก์
กิริยากิตก์
นามกิตก์
(ใช้ ในพากย์ เหมือนกิริยาอาขยาต)
(กิตก์ ท่ ีเป็ นนามนาม, คุณนาม)
• กาล เวลาการกระทาของกิริยา
กิตก์ นัน้ ๆ
• ปั จจัย เป็ นเครื่ องหมายกาล,
วาจก
• วาจก วาจกกิริยากิตก์ ๕
• สาธนะ ศัพท์ ท่ ีสาเร็จมาแต่ รูป
วิเคราะห์
• ปั จจัย มี ๓ หมวด ๑๔ ตัว
• วิเคราะห์ ตัง้ วิเคราะห์ แปล
วิเคราะห์
วจีวภิ าค
นาม
อัพพยย
ศัพท์
อาขยาต
นามศัพท์
อุปสัค
วิภตั ติ
กิริยากิตก์
นามกิตก์
ลิงค์
นิบาต
กาล
กาล
สาธนะ
วจนะ
ปั จจัย
บท
ปั จจัย
ปั จจัย
วิภตั ติ
วจนะ
วาจก
วิเคราะห์
การันต์
บุรุษ
สังขยา
ธาตุ
สัพพนาม
ปั จจัย
วาจก
กิตก์
สมาส
ตัทธิต
สมาส ๗
สมาส คือ นามศัพท์ ตงั ้ แต่ ๒ ขึน้ ไป ย่ อเข้ าเป็ นบทเดียวกัน
• กัมมธารยสมาส ๖ นามนามเป็ นประธาน คุณนามเป็ นวิเสสนะ
• ทิคุสมาส ๒ สังขยานาหน้ ากัมมธารยสมาส
• ตัปปุริสสมาส ๖ นามศัพท์ มี อ วิภัตติ ย่ อเข้ าบทเบือ้ งปลาย
• ทวันทวสมาส ๒ นามนาม ๒ ศัพท์ ย่อเข้ าเป็ นบทเดียว
• เอกเสสสมาส ๒ ทวันทวสมาสหลายๆศัพท์ ย่อเข้ ากัน
• อัพยยีภาวสมาส ๒ สมาสที่มีอุปสัค หรื อนิบาตอยู่หน้ า
• พหุพพิหส
ั มาส ๕ สมาสอย่ างหนึ่งมีบทอื่นเป็ นประธาน
วจีวภิ าค
นาม
อัพพยย
ศัพท์
อาขยา
ต
นาม
ศัพท์
อุปสัค
วิภตั ติ
กิริยากิตก์
นามกิตก์
นิบาต
กาล
กาล
สาธนะ
ปั จจัย
บท
ปั จจัย
ปั จจัย
วจนะ
วาจก
วิเคราะห์
ลิงค์
วจนะ
วิภตั ติ
การันต์
สังขยา
สัพ
พนาม
บุรุษ
ธาตุ
ปั จจัย
วาจก
กิตก์
สมาส
กัมมาธารย
สมาส
ทิคุสมาส
ตัปปุริสสมาส
ทวันทวสมาส
เอกเสสสมาส
อัพพยีภาวสมาส
พหุพพิหสิ มาส
ตัทธิต
ตัทธิต ๓
ตัทธิต คือ ปั จจัยหมู่หนึ่ง ใช้ แทนศัพท์ เพื่อเป็ นประโยชน์ เกือ้ กูลแก่
เนือ้ ความย่ อ
• สามัญญตัทธิต ๑๓
• ภาวตัทธิต
• อัพพยตัทธิต
วจีวภิ าค
นาม
นาม
ศัพท์
ลิงค์
วจนะ
วิภตั ติ
การันต์
สังขยา
สัพ
พนาม
อัพพย
ศัพท์
อา
ขยาต
อุปสัค
วิภตั ติ
นิบาต
กาล
ปั จจัย
บท
วจนะ
บุรุษ
ธาตุ
ปั จจัย
วาจก
กิตก์
สมาส
ตัทธิต
สามัญญ
ตัทธิต
กิริยา
กิตก์
นามกิตก์
กาล
สาธนะ
กัมมาธารย
สมาส
ทิคุสมาส
ปั จจัย
ปั จจัย
ตัปปุริสสมาส
วาจก
วิเคราะห์
ทวันทวสมาส
เอกเสสสมาส
อัพพยีภาวส
มาส
พหุพพิหสิ มาส
ภาวตัทธิต
อัพพย
ตัทธิต
ศึกษาภาษาบาลีเพิ่มเติม ได้ ท่ ี
www.buddhabucha.net/pali