Transcript کلیک

‫حفاظت از زیستگاه های ایران‬
‫‪ ‬دانستید که شرایط جغرافیایی ایران موجب شده است که ایران تنوع زیادی در گونه‬
‫های٭ گیاهی و جانوری داشته باشد‪.‬‬
‫‪ ‬برای مثال‪ ،‬تاکنون حدود ‪ 9000‬گون ٔه گیاهی در ایران شناسایی و نامگذاری شده است و‬
‫یا حشرات ایران را حدود ‪ 60 / 000‬گونه تخمین زده اند‪.‬‬
‫‪ ‬بد نیست بدانید بعضی از گون ههای گیاهی و جانوری مخصوص سرزمین ایران هستند‬
‫و در جاهای دیگر جهان یافت نمی شوند‪.‬‬
‫چرا زیستگا هها تخریب می شوند؟‬
‫‪ ‬به طورکلی‪ ،‬مهمترین عاملی که موجب شده است برخی از گونه ها‬
‫برای همیشه از بین بروند یا برخی از گونه ها در معرض خطر قرار‬
‫‪ ‬بگیرند‪ ،‬فعّالیّت های نادرست انسا نها بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬پس ما در بهره برداری از طبیعت و رفع نیا زهای خودمان باید طوری‬
‫برنامه ریزی و فکر کنیم که کمترین آسیب به محیط وارد شود‪.‬‬
‫‪ ‬برای مثال‪ ،‬کشیدن راه و ساختن خانه ها یا شهرها‪ ،‬بدون تفکر و برنامه‬
‫ریزی‪ ،‬جنگل ها یا مراتع را از بین می برد‪ ،‬برخی برای تأمین زغال و‬
‫ت درختان را قطع می کنند‪.‬‬
‫سوخ ِ‬
‫‪ ‬وقتی درختان جنگلی در یک ناحیه نابود می شوند‪ ،‬جانورانی نیز که‬
‫غذایشان را در این جنگل ها به دست می آورند‪،‬از بین می روند و تعادل‬
‫طبیعت به هم می خورد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫شکار بیش از حد و صید بی رویه نیز باعث کاهش بعضی گونه های‬
‫جانوری شده است‪ .‬وقتی شکارچیان برای تفریح یا استفاده از پوست‪ ،‬شا خها‬
‫و استخوان‪ ،‬حیواناتی مثل گورخر‪ ،‬آهو یا پرندگان را در یک دشت محاصره‬
‫و به آنها حمله می کنند‪ ،‬به تدریج نسل این گونه ها رو به کاهش می گذارد یا‬
‫درخطر انقراض قرار می گیرد‪.‬‬
‫‪ ‬یکی از چیزهایی که حیات زیستگا هها را تهدید می کند‪ ،‬زباله است‪.‬‬
‫‪ ‬زیرا بسیاری از زباله هایی که ما تولید می کنیم‪ ،‬زیان آورند و سا لهای زیاد‬
‫درمحیط باقی می مانند‪.‬‬
‫‪ ‬تصویب قانون حفاظت و تشکیل کانون شکار ایران در سال ‪ ۱۹۵۶( ۱۳۳۵‬میالدی) نخستین اقدام مدون در‬
‫راستای حفظ جمعیت و تنوع جانوران در ایران به شمار می آید‪ .‬وظیفه اصلی کانون شکار به عنوان یک نهاد‬
‫مستقل‪ ،‬حفظ نسل حیوانات قایل شکار و نظارت بر اجرای مقررات آن بود‪ .‬نخستین تجربه های حاصل از‬
‫اجرای قانون یاد شده‪ ،‬مشخص کرد که حفظ جانوران وحش ی تنها از راه حفاظت از زیستگاه های آنها می تواند‬
‫میسر شود و زمینه حفاظت حیات وحش‪ ،‬بدون حفاظت زیستگاهها عملی نخواهد بود‪ .‬از این رو زمینه تاسیس‬
‫یک نهاد دولتی جدید به نام سازمان شکاربانی و نظارت بر صید در سال ‪ ۱۹۶۷( ۱۳۴۶‬میالدی) فراهم شد‪ .‬در‬
‫این سال سازمان یاد شده به عنوان یک دستگاه مستقل دولتی و زیر نظر شورای عالی شکاربانی و نظارت بر‬
‫صید جایگزین کانون شکار گردید و فعالیت خود را بر مبنای همان اصل حفاظت از زیستگاه حیات وحش برای‬
‫حفظ گونه های جانوری آغاز نمود‪ .‬در قانون های این سازمان امکان اختصاص بخش هایی از کشور به پارک‬
‫های ملی که در آن زمان به نام پارک های وحش شهرت داشتند‪ ،‬و نیز منطقه های حفاظت شده با تعریف های‬
‫معین فراهم شد‪ .‬به این ترتیب اولین سنگ بنای مناطق حفاظت شده ایران در سال ‪ ۱۳۴۶‬یعنی ‪ ۹۵‬سال پس از‬
‫احداث اولین پارک ملی جهان در آمریکا (پارک ملی یلواستون) و ‪ ۱۹‬سال پس از بنیانگذاری اتحادیه جهانی‬
‫حفاظت از طبیعت و منابع ( )‪IUCN‬نهاده شد‪ .‬سازمان جهانی حفاظت یا سازمان بین املللی حفاظت از‬
‫طبیعت و منابع طبیعی‪ ،‬بزرگترین و مهمترین شبکه جهانی حفاظت است که وظیفه اصلی آن حفظ منابع‬
‫طبیعی است‪ .‬این سازمان در سال ‪ ۱۹۴۸‬میالدی تاسیس گردید‪ .‬این سازمان ‪ ۸۱‬کشور‪ ۱۱۱ ،‬آژانس دولتی‪،‬‬
‫بیش از ‪ ۸۰۰‬سازمان غیر دولتی و نزدیک به ‪ ۱۰‬هزار کارشناس و دانشمند را از ‪ ۱۸۱‬کشور جهان گرد هم آورده‬
‫است‪ .‬وظیفه این سازمان تاثیر گذاری‪ ،‬تشویق و کمک به تمامی جوامع جهان برای حفاظت از یکپارچگی و تنوع‬
‫طبیعت و مراقبت از نحوه استفاده از منابع طبیعی است تا بهره برداری از منابع‪ ،‬مبتنی بر قواعد و به لحاظ‬
‫بوم شناختی پایدار باشد‪.‬‬
‫‪ ‬چرا از زیستگا هها حفاظت می کنیم؟‬
‫‪ ‬برخی از مهمترین دالیل حفاظت از زیستگا هها عبارتند از‪:‬‬
‫‪ ‬سپاسگزاری از نعمت های خداوند‪ :‬خداوند‪ ،‬محیط زندگی انسان را‬
‫‪ ‬سرشار از تنوع و زیبایی آفریده است تا انسا نها از نعمت های خدا‬
‫استفاده کنند‪.‬‬
‫‪ ‬یکی از را ههای شکرگزاری از نعمت های الهی این است که رابط ٔه‬
‫درست و صحیح با طبیعت داشته باشیم‪.‬‬
‫‪ ‬لذت بردن از زیبایی ها و تفکر در آفرینش‪:‬‬
‫‪ ‬انسان از دیدن منظره های طبیعی لذت می برد‪ .‬ما با دیدن جلوه های‬
‫‪ ‬طبیعی به عظمت آفرینش خداوند پی می بریم‪ .‬هم ٔه ما وقتی اوقات فراغت‬
‫خود را در دامن طبیعت می گذرانیم احساس آرامش بیشتری می کنیم‪.‬‬
‫‪ ‬اگر زیستگا هها‪ ،‬تخریب یا نابود شوند‪ ،‬انسان از نعمت استفاده و دیدن این‬
‫زیبایی ها محروم می شود‪.‬‬
‫‪ ‬حق حیات‪ :‬انسان‪ ،‬تنها موجود زند ٔه روی زمین نیست‪،‬سایر موجودات زنده‬
‫نیز حق حیات دارند و مثل انسان‪ ،‬مخلوق خداوند هستند‪.‬‬
‫‪ ‬انسان ها م یتوانند فقط در حدی که نیا زهایشان را برآورده کنند‪ ،‬از طبیعت‬
‫بهره برداری کنند و حق ندارند به دلیل زیاده روی در مصرف یا سود جویی‪،‬‬
‫گونه ها را نابود کنند‪.‬‬
‫‪ ‬فواید گیاهان و جانوران‪ :‬بعضی از جانوران و گیاهان منابع غذایی برای‬
‫انسا نها هستند‪ .‬ما از گوشت برخی دام ها یا پرندگان و میوه ها‪ ،‬غالت‪،‬‬
‫سبزیجات و چای تغذیه می کنیم‪.‬بعضی از گیاهان خاصیت دارویی دارند و‬
‫برای درمان بیماری ها استفاده می شوند‪ .‬بخشی از دارو هایی که درداروخانه‬
‫ها فروخته می شوند از عصار ٔه گیاهان به دست آمده است‪.‬‬
‫گیاهان دارویی‬
‫‪ ‬چگونه از زیستگا هها حفاظت می کنیم؟‬
‫‪ ‬آیا تاکنون نام سازمان حفاظت محیط زیست را شنیده اید؟‬
‫خانم ابتکار‪ :‬رئیس سازمان حفاظت محیط‬
‫زیست‬
‫‪ ‬دانش آموزان یک مدرسه به همراه معلم شان از این سازمان بازدید‬
‫کردند‪ .‬در هنگام بازدید‪ ،‬کارشناس محیط زیست برای بچه ها توضیحاتی‬
‫داد‪ :‬مهمترین وظیف ٔه سازمان حفاظت از محیط زیست‪،‬مراقبت از زیستگا‬
‫ههای طبیعی کشور و جلوگیری ازتخریب و آلودگی آنها است‪.‬‬
‫‪ ‬یکی از مشاغل مهم در این سازمان «محیط بانی » است‪.‬‬
‫‪ ‬محیط بان ها مسئول اجرای قوانین و مقرراتمحی طزیست در یک منطقه هستند‪.‬‬
‫محیط با نها از منطق ٔه تحت نظارت خود‪ ،‬بازدیدمی کنند و کلیه رویدا دها یا فعّالیّ‬
‫تهایی را که موجب تخریب محیط زیست می شوند شناسایی می کنند‪.‬برای مثال‪،‬‬
‫آنها ممکن است قطع درختان‪ ،‬بوته کنی‪،‬شکار غیرقانونی‪ ،‬روشن کردن آتش‪،‬‬
‫آلودگی های محیط زیستی یا سیل و طغیان رودخانه را در یک مکان مشاهده کنند و‬
‫آن را به سازمان گزارش دهند‪ .‬بدین ترتیب محیط بانان با همکاری سایر اعضای‬
‫سازمان از آلودگی و تخریب محیط زیست جلوگیری می کنند‪.‬‬
‫‪ ‬سپس کارشناس محیط زیست نکت ٔه مهمی را به بازدیدکنندکان تذکر داد‪:‬‬
‫‪« ‬دانش آموزان عزیز‪ ،‬حفاظت از محیط زیست مخصوص این سازمان‬
‫نیست‪ ،‬بلکه وظیفۀ همۀ ما است‪.‬‬
‫‪ ‬ما چه کمکی می توانیم بکنیم؟‬
‫‪ ‬بعضی از کا رهایی که شما می توانید برای حفاظت از محیط زیست انجام دهید‪:‬‬
‫‪ ‬هرگز گلها را نچینید‪ .‬گلهای وحشی را در مسیر را ه ها و جاد ه ها لگدمال نکنید‪.‬‬
‫‪ ‬در صورتی که می توانید‪ ،‬در محل زندگی خودتان درخت و گل بکارید تا زیستگاه طبیعی‬
‫کوچکی برای حیوانات درست کنید‪.‬‬
‫‪ ‬پرند ه ها در زمستان که آ بهای مناطق سرد یخ می زنند‪ ،‬مأیوسانه به دنبال آب میگردند‪ .‬می‬
‫توان با گذاشتن یک ظرف آب در حیاط خانه به صدها پرنده کمک کرد‪.‬‬
‫در هنگام ریزش برف‪ ،‬باید برای حیوانات غذا ریخت تا از مرگ آنها جلوگیری شود‪.‬‬
‫‪ ‬ته ماند ٔه سفره را با حفظ نظافت در گوش های از بالکن یا‬
‫باغچه بریزیم تا به تغذی ٔه پرندگان کمک کنیم‪.‬‬
‫‪ ‬استفاده از کاغذ مساوی است با بریدن درختان جنگلی! در‬
‫مصرف کاغذ و دستمال کاغذی بسیار دقت کنید‪ .‬کاغذ ها و‬
‫روزنامه های باطله راجدا کنیم تا بازیافت شوند‪.‬‬
‫‪ ‬تصمیم بگیریم حیوانات خشک شده یا وسایل تزئینی که از‬
‫اعضای بدن حیوانات درست شده مثل عاج فیل نخریم‪.‬‬
‫‪ ‬اگر به منطق ٔه جنگلی می رویم‪ ،‬تا حد ممکن امکان( آتش‬
‫روشن نکنیم و اگر این کار را کردیم در هنگام ترک محل آن‬
‫را کامال خاموش کنیم)‬
‫‪ ‬اگر آلودگی مهمی در محل زندگی شما رخ داد با مسئوالن‬
‫سازمان حفاظت محیط زیست یا شهرداری منطقه تماس‬
‫بگیرید و به آنها اطالع دهید‪.‬‬
‫‪ ‬منطقۀ حفاظت شده طبیعی‬
‫‪ ‬سازمان حفاظت محی طزیست‪ ،‬برخی از مناطق کشور را که در آنجا حفظ و تکثیر‬
‫نسل جانوران یا گیاهان اهمیت خاصی دارد‪،‬به عنوان منطقۀ حفاظت شده اعالم می‬
‫کند‪ .‬این منطقه ممکن است جنگل یا مرتع٭ یا دشت و کوهستان باشد‪.‬‬
‫‪ ‬برای مثال‪ ،‬منطق ٔه جنگ لهای َحرا در آ بهای خلی جفارس و دشت ارژن در فارس‬
‫و اُشترانکوه در لرستان از مناطق حفاظت شد ٔهکشور ما هستند‪.‬‬
‫‪ ‬در منطق ٔه حفاظت شده‪ ،‬مقررات خاصی برای حفظ گیاهان و جانوران تعیین می‬
‫شود؛ برای مثال‪ ،‬شکار و صید یا قطع درختان واز بین بردن گیاهان در این منطقه‬
‫ممنوع است‪.‬‬