Transcript Slayt 1
Yaşadığı çağa damgasını vurup " Biruni Asrı" denmesine sebep olan zekâ harikası bilgin 973 yılında Harizm'in merkezi Kâs'ta doğdu. 10. ve 11. yüz yıllarda İslam dünyasında yetişmiş büyük fen bilginidir. Biruni hastalıkları tedavi konusunda değerli bir uzmandı. Eserlerindeki yüksek fen bilgileri kendisinden 8 asır sonra gelen fen alimlerini dahi hayrette bırakmış, bugünkü fennin kurucularının rehberi olmuştur. Aslen Türktür. İsmi Muhammed bin Ahmed el-Biruni el Harezmi'dir Arapça‚ Farsça‚ İbranice‚ Rumca,Süryanice‚ Yunanca‚ Sanskritçe dillerini biliyordu.. Matematik‚ Astronomi‚ Geometri‚ Fizik‚ Kimya‚ Tıp‚ Eczacılık‚ Tarih‚ Coğrafya‚ Filoloji‚ Etnoloji‚ Jeoloji gibi 30 kadar ilim dalında çalışmalar yaptı‚ eserler verdi Saydığımız bu bilim dallarında 200’e yakın kitap yazdı Yerçekim kanunu her ne kadar Newton tarafından bulunsa da; Newton’dan yüzyıllar önce BİRUN’İ yerçekiminin olduğunu eserlerinde yazmıştır Dünya çapının tayinini de ilk defa Biruni yapmıştır. Makale fi İstihracı Kutr-il-Ard bi Rasadı İnhitat-ilUfuk adlı risalesinde yer yarıçapının hesabını açıklar ve dünyanın yuvarlak oluşunda en ufak tereddüde yer vermez Eksen eğikliğini hesaplamış ve günümüz hesaplarına çok yakın değerler bulmuştur. Sene Ekliptiğin Meyli ? 23°50' El-Me'mun Astronomları 832 23°33'39'' Sabit bin Kurre 875 23°33'30'' El-Bettani 880 23°27' El-Biruni Techo Brahe Bradley Modern Ölçümler 995 1790 1750 1950 23°27' 23°30' 23°28,3' 23°26,7' Batlamyus Biruni bazı maddelerin yoğunluk değerlerini de aşağıdaki gibi bulmuştur Biruni'ye göre Bugünkü değer Altın 19.26 19.26 Cıva 13.74 13.59 Kurşun 11.40 11.35 Bakır 8.92 8.85 Pirinç 8.67 8.40 Demir 7.82 7.79 Kalay 7.22 7.29 Madde Biruni, yalnız coğrafyaya ait olmak üzere, müstakil eserler de yazmıştır. Çapı 6,8 m kadar büyük bir yarım küre yaparak, coğrafi mevkilerin enlem ve boylamlarını kendi incelemeleri ile tesbit ederek, üzerine kaydetmiştir. Işık hızının varlığını ve bunun sesten kat kat fazla olduğunu belirtmiştir. Dünyadaki bütün ilim tarihçilerinin tasdik ettiği gibi o, en has manası ile dahi bir alimdir. Dünyada gelmiş geçmiş on dehadan biridir. ÜNLÜ MATEMATİKÇİ BİRUNİ Bîrûnî'nin matematikçi yönü, en çok bilinen yönüdür oYaşadığı yüzyılın en büyük matematikçisi idi. o Bîrûnî,Trigonometrik fonksiyonlarda yarıçapın bir birim olarak kabul edilmesini öneren ilk kişidir. oSinüs ve kosinüs gibi fonksiyonlara sekant, kosekant ve kotanjant fonksiyonlarını ilave etmiştir. o. Bîrûnî’nin bu yönü Batı Dünyası tarafından ancak iki asır sonra keşfedilip kullanılabilmiştir. Bîrûnî’nin yeryüzünde yükseltisi bilinen bir noktadan ufuk alçalması açısının ölçülmesi yoluyla merdiven yayı uzunluğunu hesaplaması da geometri açısından önemli bir çalışmasıdır. Merdiven yayı uzunluğunun ilk kez Bîrûnî tarafından bu yöntemle bulunması yaygın bir kanıdır. Ancak Bîrûnî bu yöntemi başka bir bilginden aldığını belirtmiştir BAŞLICA ESERLERİ 1. EIAsâr'il Bâkiye an'il Kurûni'I Hâliye: (Boş geçen asırlardan kalan eserler.) 2. EI Kanûn'ül Mes'ûdî; En büyük eseridir. Astronomiden coğrafyaya kadar birçok konuda yenilik, keşif ve buluşları içine alır. 3. Kitabü'I Cemâhirfî Ma'rifeti Cevâhir: Cevherlerin bilinmesine dair kitap. 4. Kitabü't Tefhimfî Evâili Sıbaâti't Tencim: Yıldızlar İlmine Giriş. 5.Kitâbü's Saydelefî Tıp: Eczacılık Kitabı BİRUNİ’NİN UNUTULMAZ ESERLERİNDEN KARELER