Transcript داده ها
1 2 مفاهیم داده ،اطالعات و دانش روش استنتاج داده ها به اطالعات داده های سالمت کاربران و موارد استفاده از داده ها 3 (1داده : داده شامل حقایق ،تصاویر یا صداها است که برای انجام کار خاص ی مفید نیستند. غالبا به اقالم تفسیر نشده گفته می شود. (2اطالعات: اطالعات به داده ها یا مجموعا ای از داده ها گفته می شود که برای انجام کار خاص ی مفید هستند. 4 در سیستمهای اطالعاتی ،پایگاه های اطالعاتی برای مدت زمان بیشتری نگهداری می شوند. این پایگاه ها از برنامه های کاربردی استفاده کرده و امکان ذخیره ،بازیابی و ارتباطات را فراهم می کنند. 5 .1 برای تبدیل داده به اطالعات باید داده ها را قالب بندی ،پاالیش یا دستکاری نمود. مثال:داده های100،101،102،104 نکته :در صورتی این داده ها ی بی مهنا به اطالعات تبدیل خواهند شد که یکسری داده ی قالب بندی و فیلتر شده به آنان افزوده گردد. اطالعات:درجه دهانی آقای مرادی در ساعت 7صبح تاریج 101 ، 90/3/28درجه فارنهایت بوده است ودر ساعت 11ظهر 3 ، 104بعدازظهر 101و 7بعداظهر 100 6 .2 .3 .4 خالصه کردن داده ها برجسته سازی داده ها استفاده از نموداره ها و جداول در واقع سیستم های اطالعاتی سیستم های رایانه ای هستند که قادر به قالب بندی یا دستکاری داده ها جهت نمایش معنا دار آنها هستند. 7 دانش ترکیبی از قئاعد ،رابطه ها ،عقاید و تجربیات است. سیستم دانش: سیستم هایی هستند که معموال پایگاه دانش خبره ،الگوریتم ها یا بعض ی از انواع مبتنی برقواعد یا تحلیل تصمیم را ترکیب می کنند. برای مثال سیستم های پشتیبان تصمیم در تشخیص ها ( )DDSSنمونه ای از سیستم های دانش است که در اخذ تصمیم به کاربر کمک کی کنند. 8 • قواعد • ارتباطات • عقاید 9 دانش • فالب بندی شده • پاالیش شده • دستکاری شده اطالعات • حقایق • مقادیر • مدت داده ها اطالعات متخصص بالینی داده های تفسیر شده دانش تفسیر داده ها تفسیر بصیرت بدنه دانش داده ها استقراء تفسیر داده ها تفسیر 10 بیمار یا فرایند داده ها در پرونده کاغذی یا الکترونیکی سالمت بیمار ثبت می گردد. پرونده سالمت به مجموعه ای مرتب از اسناد کاغذی یا الکترونیکی گفته می شود که شامل توصیف کامل و دقیق از تاریخجه بیماری ،وضعیت سالمت ،تشخیص .درمان است .و نیز می تواند شامل داده های اجتماعی ،مالی و شخص ی بیمار نیز باشد. 11 داده های مدیریتی دادهای بالینی •جمعیت شناختی •اجتماعی – اقتصادی •داده های مالی •رقابت /اجازه •سالمت بیمار •دوره بیماری •برونداد بیماری داده های دائم پزشکی 12 داده های متغییر پزشکی ارائه مراقبت از بیمار به عنوان شواهدی در مورد مراقبت از بیمار پشتیبانی از کارهای مربوط به انطباق با استانداردها پشتیبانی از سازمان های دولتی در برنامه ریزی پشتیبانی از آموزش پشتیبانیاز پژوهش نشان دهنده کیفیت مراقبت پشتیبانی از بازپرداخت کمک به اطالع رسانی عموم مردم در مورد موضوعات سالمت تایید از کارافتادگی 13 انفورماتیک سالمت از نظر لغوی به معنای بازشناس ی ،بازنمایی ،جمع آوری ،تغییرر شرکل ،ارزیرابی و کنترل اطالعات در زمینه های مختلف سالمت می باشد. انفورماتی ررک ب رره مطالع رره اث ررر نه ررایی ف ررن آوری ب ررر اف رراد ی ررا عل ررم اطالع ررات و ف ررن آوری اطالع ررات اش راره دارد. در این رشته علمی به روش های پردازش داده ،اطالعات و دانش می پردازیم. انفورماتیک بیشتر به انسران توجره دارد نره بره فرن آوری و ایرن بردین معنرا اسرت کره منرابع بایرد کمرک کننده برای افزایش دانش و آسودگی انسان باشد. انفورماتیررک سررالمت برره فررن آوری فقر برره عنرروان ابرزاری در جهررت سررازماند ی ،تحلیررل و ....نگراه مرری کند. 14 ارائه راه های موثرتر جهت کسب ،تسهیم و استفاده از اطالعات بیماران کمک به اخذ تصمیمات بهتر و آگاهانه تر و انجام اقدامات آگاهانه و بهتر کاهش خطاهای پزشکی آموزش بهتر برای پزشکان کاهش هزینه ها و ارائه بهتر خدمات 15 16 .1 استانداردهایی برای ثبت اطالعات سالمت .2 سیستم های پشتیبان تصمیم .3 سیستم های ارتباطات مبتنی بر اینترنت شامل ارتباط بین پزشکان با یکدیگر .4 مدیریت دانش مراقبت بهداشتی شامل دستورالعمل های طب بالینی .5 سیستم های تصویربرداری پزشکی .6 سیستم های تحلیل داده های بالینی .7 سیستم های بازیابی اطالعات مراقبت بهداشتی .8 برنامه های مبتنی بر وب آموزش بیمار .1 .2 دو کمک مهم انفورماتیک به مراقبت بهداشتی : توسعه سیستم رایانه ای ثبت دستورات پزشکی CPOE برنامه های کاربردی داروخانه برای مثال برای تجویز الکترونیکی از هردو مورد باال به صورت همزمان استفاده می شود. 17 انفورماتیک پزشکی انفورماتیک بالینی انفورماتیک بهداشتی درمانی مدیریت اطالعات مدل چتری 18 انفورماتیک پرستاری مدل همپوش ی علم مراقبت بهداشتی فرایند ارسال و دریافت پیام چگونگی عملکرد ذهن 19 بدنه دانش طبابت –آناتومی ، فیزیولوژیو... علم اطالعات علم شناختی علم رایانه توسعه،پیکربندی و معماری سخت افزار و نرم افزار 20 (1 افزایش خطاهای پزشکی (2 کمبود دانش بالینی در محل ارائه خدمت (3 شکست اجرای فن آوری به علت عدم توجه به عامل انسانی نتایج وضعیت آینده کیفیت مراقبت بهداشتی انفورماتیک پزشکی 20/20 همکاری راه حل های باز کیفیت و عملکرد بهتر 21 پرونده های الکترونیک سالمت برای همه نوآوری استرا تژی وضعیت حاضر فاصله ها در دانش پزشکی مدارک پزشکی جداجدا 22 سیستم پردازش اطالعات کاربر ورود اطالعات راب اطالعات تبدیل داده ها به اطالعات و پردازش ۀنها ارائه داده ها در ابتدا الزم است دستورالعمل هایی به رایانه در مورد چگونگی برخورد با داده ها داده شود که در حافظه رایانه ذخیره می شود تا بدین ترتیب فرایند پردازش اطالعات توس سیستم انجام پذیرد. سیستم های رایانه ای در چرخه تشخیص و درمان به خصوص مرحله مشاهده کمک کننده هستند. سیستم های پردازش اطالعات:به سیستم رایانه ای اطالق می شود که داده های الزم جهت تصمیم گیری و اقدام به عمل را برای کاربران فراهم می کنند. سیستم کنترل فرایند :هنگامی که از سیستم رایانه جهت کنترل استفاده می شود برای مثال کنترل بیمار در بخش ICU 23 فرایند تصمیم گیری در سیستم های کنترل فرایند ،بخش ی از سیستم رایانه می باشد یعنی کاربر سیستم بخش ی از چرخه مشاهده – بصمیم – اقدام قرار نمی گیرد.این در حالی است که در سیستم های پردازش اطالعات کاربر تصمیم گیرنده محسوب شده و تنها از سیستم رایانه جهت فراهم آوردن اطالعات صحیح استفاده می کند. بنابراین باید در محی سیستم پردازش اطالعات فعالیت های سیستم رایانه و افراد را به صورت زیر از هم تمییز داد: .1کاربر .2ورود داده ها .3رابط کاربری .4نرم افزار پردازش داده ها .5ارائه داده ها 24 کاربرانت در هر سیستم پردازش اطالعات ،موضوعی اساس ی هستند. کاربران مسئول ورود داده ها و کنترل پردازش سیستم می باشند. انواع مختلف کاربر در حوزه مراقبت های بهداشتی: .1کاربرانی که با وظایف سیستم آشنا هستند اما نیازی تمام امکانات با جزئیات کامل را ندارند .2کاربران عادی با دانش مفصل از تمام وظایف برنامه های کاربردی .3متخصصین 25 کاربر برنامه رایانه سخت افزار نرم افزار متخصص حوزه رابط کاربری داده ها پشتیبان 26 کاربر اتفاقی کاربر عادی رویه ها ورود به سیستم اطالعات از داده ها به دست می آیند. ورود داده ها به سیستم به دو حالت امکان پذیر است : -2به وسیله ابزار اندازه گیری خودکار .1دستی در ورود داده ها به شیوه دستی امکان خطا بسیار است که در سیستم های رایانه ای نرم افزارهایی جهت کاهش این خطا ها در نظر گرفته شده است مانند: .1 .2 .3 27 وارس ی دستوری خطا وارس ی معنایی خطا سرویس کمک وصل -خ 28 راب های کاربری بر دو نوع اند: .1 راب های مبتنی بر کاراکتر :تنها از صفحه کلید جهت ارتباط با کاربر استفاده می شود .2 راب های گرافیکی کاربر :رابطه های مبتنی بر ویندوز 29 داده ها در جریان پردازش تحلیل شده و طوری تغییر شکل می یابند که بتوانند اطالعات الزم را برای کاربر ارائه دهند. پردازش داده ها داده های خروجی نمایش چاپ ذخیره داده ها داده های ورودی مرتب سازی داده ها ورود داده ها بازیابی داده ها محاسبات تغییر شکل 30 اندازه گیری کاربر مشخص کننده ی چگونگی نمایش و ارائه اطالعات توس سیستم است تا بتواند اطالعاتی را که در تصمیم گیری او موثر هستند را مورد بازیابی قرار دهد. انواع ارائه داده ها توس سیستم: .1 گرافیکی (فهرست .جداول و)... چند رسانه ای(صوت و تصویر) .2 31 ارتباطات در مراقبت بهداشتی پروتکل های مراقبت تسهیم شده سخت افزار ارتباط نرم افزار ارتباطات مدل های شبکه 32 فکس پست الکترونیکی تبادل الکترونیکی داده ها یا: EDIاین روش به مثابه جانشین شدن اسناد کاغذی توس پیام الکترونیکی استاندارد محسوب می شود بطوری که داده ها بدون دخالت دست از یک رایانه به رایانه دیگر منتقل می شود. از روش EDIعالوه بر حوزه مراقبت بهداشتی برای سایر فعالیت هایی نظیر فعالیت های مالی ،اداری ،حمل و نقل نیز استفاده می شود. HL-7 یکی از کامل ترین استانداردهایی است که در امریکا استفاده می شود. هر پیام HL-7که جهت تبادل داده ها استفاده می شود شامل چند بخش است: -1عنوان پیام 33 -2شناسایی بیمار -3درخواست معاینه -4نتیجه معاینه در این پروتکل ها به تقسیم وظایف بین کارکنان مراقبتهای بهداشتی از نظر پزشکی و اثر بخش ی هزینه ها ،ارتباط بهینه پرداخته شده است. بهترین راه ارتباطی بین کارکنان استفاده از سیستم پرونده های الکترونیکی است. نحوی ارتباط مراقبت بهداشتی به دو صورت مطرح است: -2خارج سازمانی -1درون سازمانی برای خارج سازمانی می توان از سیسیتم های EDIو کارتهای هوشمند استفاده نمود. 34 35 برای برقراری ارتباط بین سیستم های مراقبتی از وسایلی مثل مودم برای تبدیل داده های دیجیتالی به یک سیگنال ۀنالوگ استفاده می شود. انواع شبکه بندی رایانه ای : اتصاالت خطی ستاره ای حلقوی موارد استفاده از نرم افزارهای ارتباطی : .1نرم افزار آدرس د ی و مسیر یابی .2ایجاد و حفظ ارتباط معتبر داده ها .3ختم صحیح اتصاالت .4تایید و امنیت (پنهان سازی ) پنهان سازی به دو فن رمز گذاری و رمز گشایی می پردازد .در سیستم مراقبتی به دو صورت پنهان سازی حریم شخص ی خوب و زیر ساختار کلید عمومی مورد استفاده است. 36 دو مدل توس سازمان بین املللی استانداردسازی و موسسه مهندسین الکتریسیته و الکترونیک()IEEEبرای استاندارد سازی پروتکل های ارتباطی ارائه شده است: .1مدل IEEE802 .2مدل OSI 37 38 در این مدل که در سال 1980به منظور استاندارهایی برای LANایجاد شد استانداردهایی برای اجزای فیزیکی شبکه مانند کارت وکابل ،اجزای شبکه گسترده و ...ارائه گردید. این استانداردها به 12گروه با پیش شماره 802تقسیم می شوند.مانند: :802/1اتصال شبکه ها به یکدیگر :802/4شبکه محلی خطی -حلقوی 39 در این مدل که در سال 1978ارائه گردیدهمه وظایف نرم افزار ارتباط و همچنین همه ارتباطات بین وظایف شرح داده شده است. مدل الیه ای :در این مدل که دارای 7مرحله یا الیه می باشد چگونگی هماهنگی و کارکرد نرم افزار و سخت افزار شبکه با یکدیگر رانشان می دهد. 40 سطح هفتم کاربر معنایی سطح ششم نمایش دستوری سطح پنجم اجالس هماهمنگی محاوره ای سطح چهارم انتقال انتقال مطمئن داده ها سطح سوم شبکه مسیر یابی سطح دوم پیوند داده ها انتقال فن آوری سطح اول فیزیکی ارتباطات فیزیکی 41 ساختار داده ها در پروندهای کاغذی و رایانه ای بیمار چرخه تشخیص و درمان نظام د ی برنامهع های کاربردی رایانه ای در بهداشت و درمان در پرونده های کاغذی بیمار می توان 3نوع داده را استخراج نمود: .1داده های اداری شامل نام ،تاریخ و.. .2ثابت پزشکی شامل حساسیت ها ،فشار خون و.. .3متغییر پزشکی شامل داده های وابسته به زمان( نتایج آزمایشگا ی) در ثبت کاغذی داده ها همه داده ها به صورت یکپارچه و منظم در یک قسمت(فیزیکی) قرار می گیرند در حالی که این نکته در ثبت رایانه ای مهم نمی باشد 42 .1 .2 .3 .4 43 پرونده کاغذی دارای ایستایی است ولی پرونده رایانه ای پویا است. پرونده کاغذی می تواند در آن واحد در یک محل باشد ،داده های رایانه ای می توانند در مکان های گوناگون عرضه گردنند. پرونده کاغذی دارای نظم ثابتی از داده هااست ،رایانه ها می توانند داده ها رت در نظم هایی با دسته بندی متفاوت و به شکل انتخابی بر اساس معیار تعریف شده کاربر بازیابی نمایند. بازیابی داده ها در رایانه فوری می باشد. اطالعات مشاهده داده ها بیمار تصمیم تشخیص 44 درمان طرح در مانی 45 درواقع یکسری نرم افزارهای رایانه ای است که وظایف خاص ی را انجام می دهند. به منظور ساختار بندی به برنامه های کاربردی در بهداشت و درمان مدل شش سطحی ارائه گردیده است این مدل برنامه های کاربردی را از نظر سطح پیچیدگی یا وابستگی آنها به مشارکت نقش انسانی تقسیم بندی کرده است .بطوری که هرچه به سطوح باالتر مدل نزدیکتر می شویم نقش انسان بیشتر و پیچیدگی نرم افزار هم افزایش می یابد. انسان سطوح پیچیدگی ، افزایش وابستگی به مشارکت انسان -6توسعه و پژوهش مرحله :3چرخه پروتئین درمان -5کنترل و درمان -4تشخیص و تصمیم گیری مرحله :2چرخه تشخیص -درمان -3پردازش و خودکار سازی -2ذخیره و بازیابی -1ارتباط و اطالع رسانی از راه دور رایانه 46 مرحله :1چرخه تشخیص درمان بهداشت عمومی و مراقبت بهداشتی مدل مفهومی مراقبت بهداشتی مدل های توسعه سیستم اطالعاتی 47 48 براساس تعریف سازمان جهانی بهداشت ،سالمت به معنای تندرستی کامل بدنی ،ذهنی و اجتماعی ونه صرفا فقدان بیماری یا ناخوش ی است. بهداشت عمومی به دانش و هنر پیشگیری از بیماریها ،طوالنی کردن زندگی و ارتقا ء بهداشت از طریق تالش های سازمان یافته جامعه گفته می شود. • • • • • 49 این مدل مفاهیم اصلی و ارتباطات یک حوزه را از دید خاص ی شرح می دهد. اهداف ارائه این مدل: تعیین مفاهیم موجود در بهداشت عمومی جهت ایجاد یک مرجع مشترک برای بحت و توسعه نظرات تعریف حوزه برای سیاست گذاران سالمت توضیح رواب بین عناصر مختلف موثر بر بهداشت ارائه کمیت های قابل اندازه گیری ارائه چهارچوبی برای گسترش بیشتر مدل ها یا برای ساخت سیستم های اطالعاتی سیاست سالمت تعیین کننده ها وضعیت سالمت کاربرد مراقبت بهداشتی 50 توسعه های خود گردان این مدل ها جهت توسعه سیاست های بهداشتی ارائه گردیده ونیز توسعه برنامه های کاربردی رایانه ها. مدل های سیستم های اطالعاتی به شرح ذیل است: .1مدل رشد نالن .2مدل آبشاری .3مدل سازی کسب و کار .4مدل سازی طبابت .5مدل سازی نظارت بهداشت عمومی .6مدل های مرجع در بهداشت درمانی 51 52 مرحله توضیح شروع تعداد کمی از کاربران از رایانه برای براوردن نیازهای اصلی سازمان استفاده نموده.کنترل غیر متمرکزو حداقل برنامه ریزی گسترش تعداد کاربران بیشتر -افزایش هزینه ها رسمی سازی یا کنترل کنترل هزینه ها با توجه به منفعت سازمان بلوغ یا یکپارچگی یکپارچگی برنامه های کاربردی –تنظیم کنترل هل-همسو شدن سیستم های اطالعاتی با اهداف سازمانی 53 این مدل که توس مرکز ملی مدیریت اطالعات خدمات بهداشتی در انگلیس توسعه یافته است دربرگیرنده نظر پزشکان در مورد فرایند بهداشتی –درمانی می باشد. این مدل دارای سه مرحله مشاهده -برنامه ریزی و اجرای می باشد. 54 مدل اطالعات بیمارستانیHIM پروژه RICHE مشخصه های اصلی مشترک CBS 55 فن آوری اطالعات کاربرد فن آوری در سالمت مزایای فن آوری اطالعات سالمت موانع اقتباس فن آوری اطالعات سالمت سیستم های اطالعاتی بیمارگرا در محی بالینی پزشکی داخلی سیستم مدیریت داده های بیمار پردازش اطالعات با استفاده از رایانه ،شبکه و اینترنت سیستم های اطالعاتی و فن آوری اطالعات سیستم های اطالعاتی حوزه های فن آوری اطالعات فن آوری اطالعات و سیستم های اطالعاتی 56 فن آوری ارتباطی فن آوری های ارتباطی و اطالعاتی 57 فن آوری اطالعات سالمت به کاربرد پردازش اطالعات به منظور ذخیره ،بازیابی ،تسهیم و استفاده از اطالعات مراقبت بهداشتی ،داده های پزشکی و دانش برای ارتباطات و تصمصم گیری اشاره دارد. ایجاد سازمان هایی با عنوان سازمان های سالمت الکترونیکی وسایل و تجهیزات دیجیتالی و... مراقبت با کیفیت باالو حداکثر هزینه افزایش رضایت مندی بیماران دسترس ی بهتر به اطالعات موجود در پرونده افزایش کارایی سیستم کاهش هزینه بهبود ایمینی بیمار از طریق کاهش خطاهای پزشکی افزایش تسهیم اطالعات سالمت بین ارائه دهندگان خدمات 58 59 هزینه های فن آوری سیستم های قبلی هزینه های اجرا توسعه و نگهداشت عملکرد متقابل سیستم ها اطمینان از دسترس ی مجاز و محرمانگی اطالعات شخص ی توسعه وپیاده سازی استانداردها .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7 60 بخش های بالینی از رایانه جهت انجام وظایف زیر استفاده می کنند: پشتیبانی مدیریتی جمع آوری اطالعات بیمار تصمیمات پژوهش پایش گزارش د ی ارزشیابی مهمترین دالیل استفاده از این سیستم ها: .1کسب داده ها .2کاهش داده ها .3وارس ی خطا .4نمایش اطالعات .5پشتیبان تصمیم .6یکپارچگی .7جنبه های اخالقی و قانونی .8پژوهش .9کارایی 61 62 اجزا سیستم های پشتیبان تصمیم گیری بالینی تاثیر سیستم های پشتیبان تصمیم گیری انواع سیستم های پشتیبان تصمیم گیری .1 .2 .3 63 CDSSعبارت است از :سیستم های فعال دانش که از داده های بیمار برای ارائه پیشنهادات مختص آن بیمار استفاده می نماید. اجزای اصلی :CDSS دانش متخصص بالینی داده های بیمار مشورت هایی مختص بیمار اطالعات بیمار موتور استدالل /مدل پیشنهاد تصمیم پزشک درخواست برای پشتیبانی تصمیم تجربه مخزن دانش 64 دانش آکادمیک 65 ساخت سیستم های پشتیبانی از متخصص بالینی مشکل بوده و به سختی مورد پذیرش کاربران قرار می گیرد اما بااین حال طی بررس ی های انجام شده میزان اثر بخش ی این سیستم ها که توس متخصصین محدودی استفاده شده بسیار زیاد بوده است. نیازمند تعامل مستقیم بین متخصص بالینی و سیستم است رایانه متکی به ابزار الکترونیکی می باشد مثا سیستم تفسیر کننده ECG با پرونده های مبتنی بر رایانه بیمار یکپارچه شده اند. DSS ها در 3زمینه زیر با هم متفاوت هستند: .1حوزه بالینی .2نوع تصمیمات پشتیبانب کننده .3روش به دست آوردن داده های ضروری بیمار 66 67