Transcript Alfa Adrenerjik Reseptör Blokörleri

FARMASÖTİK KİMYA II
Antiaadrenerjik İlaçlar
Hazırlayan
Prof. Dr. İlhan IŞIKDAĞ
1. Hafta
Sınıflandırma
 Antiadrenerjik ilaçlar sempatolitikler olarak da bilinirler. Sempatik sinir
sisteminin uyarılmasıyla oluşan etkileri ortadan kaldırır veya engellerler.
 Bunlar da etkiledikleri reseptör tipine ve etki gösterdikleri yere göre 3 grup
altında toplanabilirler.
 Adrenerjik reseptör blokörleri ve Adrenerjik nöron blokörleri olarak iki gruba
ayrılırlar.
 Adrenerjik reseptör blokörleri etkilerini efektör hücre membranı üzerindeki
adrenerjik reseptörleri bloke ederek gösterir.
 Alfa adrenerjik reseptör blokörleri
 Beta Adrenerjik reseptör blokörleri
 Adrenerjik nöron blokörleri ise sinir ucuna etki yaparlar
1. Hafta
Alfa Adrenerjik Reseptör Blokörleri
En önemli etkileri damar düz kaslarını gevşetmeleri ve buna
bağlı olarak kan basıncını düşürmeleridir. Yan tesir olarak
ortostatik (postüral) hipotansiyon (yatar veya oturur durumda
iken birdenbire ayağa kalkınca kan basıncının birden düşmesi)
oluştururlar. Refleks yolla taşikardi yaparlar. Zamanla vücutta su
ve tuz tutulmasına yol açarak dolaşan kan hacmini artırırlar.
Böylece hipotansif etkilerine karşı tolerans gelişebilir. Bu grupta
yer alan önemli ilaçlar; Fenoksibenzamin, Fentolamin,
Tolazolin, Prazosin, Terazosin, Mianserin, Hidrazalin,
Dihidrazalin, ve Ergot Alkoloidleridir. (Ergotamin Tartrat,
Metizerjid, Ergonovin Maleat)
1. Hafta
Alfa Adrenerjik Reseptör Blokörleri
Fenoksibenzamin
O
C
l
N
N-(2-Kloroetil)-N-(1-metil-2-fenoksietil)benzilamin
Sentezi
OH
+
H2 N C H2 C H2 O H
O
O C H2C HC H3
C H3
O C H2C HC H3
Cl
OH
C H2 C l
O C H 2 C HN H C H 2 C H 2 O H
C H3
S O C l2
S O C l2
C H3
O C H 2 C HN C H 2 C H 2 C l
C H2
C H3
O C H 2 C HN C H 2 C H 2 O H
C H2
Fenolün, 2-metiloksiranla reaksiyonu
sonucu
kazanılan
alkol
türevi
tiyonilklorür
ile
klorlanır
ve
fenoksiisopropil klorür bileşiği elde
edilir. Daha sonra bu bileşik önce
etanolamin, daha sonra benzil klorür ve
en son basamaktada tiyonil klorür ile
reaksiyona sokularak fenoksibenzamin
kazanılır.
1. Hafta
Alfa Adrenerjik Reseptör Blokörleri
Fentolamin
Hidrazalin
Tolazolin
H
N
H
O
H
N
N
N
N
N
H
N
H
2
N
N
2-Benzil-4,5-dihidro-1H-imidazol
H
C
3
2-[N-(3-Hidroksifenil)-N-(4-metilfenil)
aminometil]-4,5-dihidro-1H-imidazol
1-Hidrazinoftalazin
Dihidrazalin
N
H
N
H
2
N
N
N
H
N
H
2
1,4-Dihidrazinoftalazin
1. Hafta
Alfa Adrenerjik Reseptör Blokörleri
Terazosin
Prazosin
O
N
C H
3
O
3
O
N
O
O
N
N
C H
3
O
3
O
N
N
N
C H
N
C H
N H
2
1-(4-Amino-6,7-dimetoksi-2-kinazolinil)4-(2-furoil)piperazin
O
N H
2
1-(4-Amino-6,7-dimetoksi-2-kinazolinil)4-(2-tetrahidrofuroil)piperazin
1. Hafta
Alfa Adrenerjik Reseptör Blokörleri
Mianserin
1. Hafta
Beta Adrenerjik Reseptör Blokörleri
Bu grupta yer alan ilaçlar;
 Kalbin atış hızını ve kasılma gücünü azaltırlar. Koroner kan akımını ve
kalbin oksijen tüketimini azaltırlar. Kan basıncını düşürürler.
 Solunum yolu düz kaslarını kasarlar.
 Karbonhidrat ve yağ metabolizmasını etkilerler.
 Hipertiroidi ve anksiyete (endişe, korku, kuruntu durumu)
durumlarında kalp atım hızını azaltırlar.
Tedavide kullanım alanları arasında;
 Hipertansiyon tedavisi
 Angina pektoris nöbetlerini önleme
 Bazı aritmilerin tedavisi
 Myokard infarktüsü tedavisi
 Migren profilaksisi
1. Hafta
Beta Adrenerjik Reseptör Blokörleri
En çok kullanılan
β blokörler
O
H
H
Propranolol
O
N
A
r
Oksprenolol
R
'
Pindolol
Nadolol
Labetolol dışında kalan ilaçlar yukarıda
Atenolol
gösterilen genel kimyasal yapıyı taşırlar.
Metoprolol
Değişken grup R genellikle aromatik bir
Asebutolol
halka sistemidir. R’ ise H veya -CH3 gibi
Labetolol
küçük bir gruptur. İsopropanol ana yapısı iki
Timolol
farklı grup taşır bunlardan ilki ariloksi grubu
ikincisi
ise
tertbutilamino
yada
isopropilamino grubudur.
1. Hafta
Beta Adrenerjik Reseptör Blokörleri
Oksprenolol
Propranolol
O
H
H
O
N
O
H
H
O N
O
3-(1-Naftiloksi)-1-(isopropilamino)-2-propanol
3-[2-(2-Propeniloksi)fenoksi]-1(isopropilamino)-2-propanol
Pindolol
O
H
H
O
N
3-(1H-İndol-4-iloksi)-1-(isopropilamino)-2-propanol
N
H
1. Hafta
Beta Adrenerjik Reseptör Blokörleri
Nadolol
Atenolol
OH
H
N
O
O
H
O
H
N
O
H
N
2
OH
OH
5-[2-Hidroksi-3-(tertbutilamino)propoksi]
-1,2,3,4-tetrahidronaftelen-2,3-diol
3-[4-(Karbamoilmetil)fenoksi]-1(isopropilamino)-2-propanol
Metoprolol
OH
O
O
H
N
3-[4-(2-metoksietil)fenoksi]-1(isopropilamino)-2-propanol
1. Hafta
Beta Adrenerjik Reseptör Blokörleri
Asebutolol
Labetolol
O
H
H
O
N
O
H
N
O
C
2
N
H
O
H
H
N
H
O
O
N-[3-Asetil-4-[2-hidroksi-3(izopropilamino)propoksi]fenil]butanamit
Timolol
2-Hidroksi-5-[1-hidroksi-2-[(1-metil-3fenilpropil)amino]etil]benzamit
O H
N
H
N
O
S
3-[(4-Morfolino-1,2,5-tiyadiazol-3il)oksi]1-(isopropilamino)-2-propanol
N
N
O
1. Hafta
Beta Adrenerjik Reseptör Blokörleri
Beta Blokörlere Ait Genel Sentez Yöntemleri
O H
O H
ArO H
+
O
O
C H2Cl
Epiklorohidrin
Fenolik Bileşik
R N H
C l
A r
1-Ariloksi-3-kloro-2-propanol
2
O
A r
H
N
R
1-Ariloksi-3alkilamino-2-propanol
1. Hafta
Beta Adrenerjik Reseptör Blokörleri
Labetolol Sentezi
H2N O C
HO
H2N O C
HO
C H3
C O C H 2 Br
+
C H3
C O C H 2 N C H(C H 2 ) 2
C H2
C H 2 N H C H(C H) 2
H2N O C
P d- C / H 2
HO
C H3
C H C H 2 N H C H(C H) 2
OH
1. Hafta
Adrenerjik nöron blokörleri
Bu ilaçlar periferde postgangliyonik adrenerjik sinir ucundan
Noradrenalin salınıvermesini inhibe eder. Bu ilaçlar esas olarak
adrenerjik sinir ucuna aktif, enerji gerektiren, Noradrenalin pompası
tarafından selektif olarak alınır, veziküllerde depolanır ve sinir
uyarıldığında Noradrenalin yerine salınarak Noradrenalin’in sempatik
etkilerini önler. Daha çok hipertansiyon tedavisinde kullanılırlar. Bu
ilaçlarla ilgili ayrıntılı bilgi antihipertansif ilaçlar başlığı altında
verilecektir.
1. Hafta
Periferik Sinir Sistemine Giriş
KAYNAKLAR
• Pratik İlaç Bilgisi, T.C. Anadolu Üniversitesi yayını ; no. 2050.
Açıköğretim Fakültesi yayını ; no. 1084. ISBN 978-975-06-0733
• William O. Foye. : Adrenergic Drugs : Principles of Medicinal
Chemistry(3rd Edition) Philadelphia Lea & Febiger (1989)
• H. Akgün, A. Balkan, A. A. Bilgin, Ü. Çalış, S. Dalkara, H. Erdoğan,
D.D. Erol, M. Etan, F. Özkanlı, E. Palaska, S. Saraç, C. Şafak
Farmasötik Kimya I, II İkinci Baskı Ankara. (2004).