Transcript Çarpık Kentleşme Niçin Oluşur

SAĞLIKSIZ KENTLEŞME
(ÇARPIK KENTLEŞME)
TÜRKİYE’DE KENTSEL NÜFUSUN
GELİŞİMİ

Türkiye’de 1927 yılında 14 milyon nüfusun
sadece % 24’ü ( 3,3 milyon kişi ) kentlerde
yaşıyordu. 1950 yılında nüfusu 21 milyon olan
ülke nüfusu içerisindeki oranı hala % 25 ( 5,2
milyon kişi ) olan kent nüfusu bu yıllardan sonra
bir daha gerilememek üzere sürekli artmış ve
günümüzde 73 milyon nüfusun %76’sını ( 56.2
milyon kişi ) oluşturmaktadır. Kentsel nüfus oranın
2020’de toplam nüfusun % 85’ini oluşturacağı
tahmin edilmektedir.
2010
56.222.356
76,2
17.500.632
23,7
Kentsel nüfus nasıl bu kadar arttı?
•
Kentlerdeki nüfusun bu denli artması normal yollarla
gerçekleşmemiştir. 1927-2010 arasında kentsel nüfusun
büyük artış göstermiş olmasına karşın, kentsel nüfusun
büyük bölümü kırsal kökenlidir. Çünkü 1927'de 3,3
milyon olan kentsel nüfus, 1927-2010 arasında Türkiye
nüfusu gibi 5,5 katına çıksaydı, 2010'da yalnızca 18
milyona ulaşabilirdi. Oysa 2010 yılında kentsel nüfus
56,2 milyondu, dolayısıyla da ancak % 32'sinin kent
kökenli olduğu söylenebilir. Kentsel nüfusun
doğurganlığının daha az olduğu düşünülürse, bu oran
gerçekte daha da düşük olmalıdır. Kent nüfusunun bu
kadar artmasına neden olan faktör göçlerdir.
Göç niçin bu denli artış gösterdi ?








Kırsal anlarda nüfus artışı,
Tarım tekniklerinin gelişmesi,
Parçalanan tarımsal alanlar,
Arazi kamulaştırma çalışmaları,
Huzursuz ortam, ( savaş, kan davası v.s. gibi )
Doğal afetler,
Kentlerde sanayi faaliyetlerinin gelişmeye
başlaması,
Ulaştırmanın gelişmesi v.s. gibi nedenler yüzünden
kırsal alanlar kentlere hızlı bir şekilde göç vermeye
başlamıştır.

Hızla şehirlere doğru akan göç nüfusu, böylece
şehirlerde zaten var olan sorunların daha da
artmasına sebep olmuştur. Bu sorunlar kısaca;
 İşsizlik,
 Alt yapı sorunları(elektrik, ulaşım, yol,),
 Doğal çevrenin bozulması,
 Sosyal düzensizlik,
 Çarpık kentleşme v.b. gibi önemli sorunlardır.
Çarpık Kentleşme Nedir ?
 Çarpık kentleşme; kentlerin nüfus patlaması
sonucunda, plansız ve denetimsiz olarak, gelişigüzel,
altyapısız, her türlü estetik kaygıdan uzak bir şekilde
merkezden dışa doğru adeta bir ur gibi büyümesidir.
 Çarpık kentleşmenin oluşmasının asıl nedeni, kent
planlamasının gereğince hazırlanıp
uygulanmamasından ve bu konularda kamunun ortak
bilinçten yoksun olmasından kaynaklanmaktadır.
Çarpık Kentleşme Niçin Oluşur ?

Kırsal alandan çoğunlukla ekonomik sebeplerle
gelen insanların göç ettikleri şehirlerde ev alacak ve
kiralayacak paraları olmadığı için kendilerine şehrin
dışında devlet arazisine veya satın aldıkları ucuz
arsalarda ev yapmaları gecekondulaşmayı
doğurmuştur.

İmarsız arazilerde kurulan ve şehir planlarının
dışında olan bu yerleşme yerlerinin sayısının artması
çarpık kentleşmenin oluşmasına neden olmuştur.
Çarpık Kentleşmenin Oluşturduğu
Sorunlar
 Plansız kurulan bölgelere eğitim ve sağlık hizmetlerinin
yeteri kadar götürülememesi,
 Alt yapı hizmetlerinde (yol, su, elektrik, kanalizasyon
vb.) yetersizlikler görülmesi,
 Doğal çevrenin tahribatı,
 Göç edenlerin kent yaşamına uyum sağlayamaması,
 Bu alanların suç yuvaları haline gelmesi (Asayişsizliğe ve
güvensizliğe neden olması ),
 Gürültü, trafik yoğunluğu, çevre kirliliği gibi başlıca
sorunlara yol açmaktadır.
Çarpık Kentleşme Önlenmezse Ne
Olur?
 Asayişsizlik korkunç boyutlara ulaşacak,
 Ulaşım büsbütün kilitlenecek, bir yerden bir yere
gidilemez olacak,
 Gecekondular 5-6 katlı apartmanlar haline
gelecek,
 Devlet kontrolü, otoritesi büsbütün yok olacak,
 Sular akmayacak, çöpler toplanmayacak, hava ve
çevre kirliliği korkunç boyutlara ulaşacaktır.
*Kısacası, yaşanamaz şehirlerle baş başa kalacağız.
Kentleşme Kontrol Altına Alınmalı!

Gelişmiş ülkelerde şehirlerin büyümesi kontrol altına
alınmıştır. Dünyanın New York, Londra, Paris gibi
metropolleri artık dünyanın en kalabalık şehirleri değildir,
bundan böyle gelecekte de olmayacaklardır. Artık dünyanın
en kalabalık şehirleri, gelişmekte olan (azgelişmiş) ülkelerin
şehirleridir. 21. yüzyılın en büyük, daha doğrusu kalabalık
şehirleri Mexico, Sao Paolo, Bombay, Şanghay ve İstanbul
olacaktır.

Buralarda sonuç; asayişsizliğin kolgezdiği, cinayetlerin,
soygunların arttığı, şehir hayatıyla bütünleşmemiş
insanlarla dolu, suyu, elektriği olmayan, trafiği tıkanmış,
yaşanmaz hale gelmiş çevresiyle, adına şehir bile
denmeyecek anormal büyüklükteki çarpık yerleşmeler
olacaktır.
Çözüm Ve Öneriler
Kaynaklar