KİŞİLİK BOZUKLUKLARI

KİŞİLİK BOZUKLUKLARI

Kişilik Bozukluğu  Bireyin toplumsal uyumunda  düzenli işi olmasında  ilişkilerde süreklilik sağlayabilmesinde  gözlenen bozulmaların  uzun süreli olması

Ortak Özellikler  Davranış örüntülerinin uyum amacı ile esneklik göstermeden sürdürülmesi (yapılan yanlışlıkların yinelenmesi)  topluma aykırı davranışların gösterilmesi  çocukluktan ya da ilk ergenlik çağından beri devam etmesi

Ortak Özellikler  Benliğe uyumlu (ego-sintonik)  çevre ile çatışmaya yol açması  çevreyi kendine uydurmaya çalışması (alloplastik uyum)

Ortak Özellikler  Bilişsel, duygusal ve düşünce yapısında belirgin bozukluk olması

Kişiliğin Değerlendirilmesi  kendini haklı çıkarma  kendinden fazla yakınmama  çevreyle çatışmaya girme

Kişiliğin Değerlendirilmesi  güç durumlardan ders almama  sorumluluktan kaçma, yakayı kurtarma  antisosyal davranışlardan suçluluk duymama  alkol ve madde kullanımı eğilimi

Ayırıcı Tanı  kaygı, depresyon, somatizasyon olabilir ama alloplastik uyum sözkonusu  psikoza göre gerçeği değerlendirme yetisi bozulmamış, rasyonalizasyon savunmaları kullanılır  Organik boz.

’ daki bilişsel yeti yitimi olmaz  süreğendir  alkol ve maddelere aşırı bağımlılık gösterenlerin çoğunda kişilik bozukluğu vardır

Küme A: Paranoid Kişilik Bozukluğu  Kuşkucu, alıngan, kuruntulu  kötülük gelebileceği düşüncesinde  dikkatli, tetikte, savunucu  aşırı kıskanç, kinci, gururlu

Küme A: Paranoid Kişilik Bozukluğu  Pireyi deve yapma, tartışma  başkalarına soğuk, yukardan bakan  eleştiri kaldırmayan

Küme A: Şizoid Kişilik Bozukluğu  yakın ilişkiler kurmaktan  topluma karışmaktan kaçınan  soğuk görünen, içe-dönük  yalnızlığı yeğlerler  duygusal dalgalanma göstermezler

Küme A: Şizoid Kişilik Bozukluğu  İlgi ve eylemleri kısıtlıdır  yakınlık gösterenlere soğuk, itici davranırlar  uzaklaştırırlar  kimileri sanata, entellektüel uğraşlara düşkün olabilir

Küme A: Şizotipal Kişilik Bozukluğu  garip, olağandışı özellikler taşıyan  zor ilişki kuran, egzantrik  büyüsel inanışlar  ağır stres altında psikoz belirtileri gösterebilir

Küme B: Antisosyal Kişilik Bozukluğu  kavgacılık, sahtecilik  hırsızlık, alkol-madde düşkünlüğü  saldırganlık  suçluluk duymama haz ilkesi her şeyin üzerindedir

Küme B: Antisosyal Kişilik Bozukluğu  Başlangıçta girişken, canlı,  çekici, ilgili, bilgili görünebilir  ancak ilişkiler kısa sürede biter  haklı çımak için aşırı mantığa bürünürler

Küme B: Borderline Kişilik Bozukluğu  kimlik duygusunda, ilişkilerinde, duygulanımında  yaygın ve süregen dengesizlik  sağlam bir kimlik duygusu yoktur  düş kırıklığı

Küme B: Borderline Kişilik Bozukluğu  antisosyal davranışlar  madde kullanımı  kendine zarar verme  depreseyon-kaygı  boşluk, anlamsızlık, yalnızlık duyguları  yalnızlık korkusu-dayanamama

Küme B: Borderline Kişilik Bozukluğu  Narsistik özellikler  bir yandan çabuk kırılabilir  diğer yandan omnipotan  nesne ilişkileri de hem yüceltme  hem değersizleştirme

Küme B: Borderline Kişilik Bozukluğu  iyi - kötü olarak bölünen nesne ilişkileri  sevgi-nefret  iniş-çıkışlar  içe atma, bölünme,yansıtmalı özdeşim

Küme B: Histrionik Kişilik Bozukluğu  dikkati üzerine çekme isteği  olayları büyütme, abartma, dramatize etme  abartılmış duygusal tepkiler, yüz hareketleri  gösterişli, çekici olmaya çalışma  narsistik eğilimler  baştan çıkarıcı olma

Küme B: Histrionik Kişilik Bozukluğu  Yapay, yüzeysel ilişkiler  derin cinsel korkular  şefkat ve sevgi açlığı içindedirler

Küme B: Narsisistik Kişilik Bozukluğu  fiziksel ve ruhsal yönden kendini aşırı beğenen  sürekli beğeni, ilgi ve onay bekleyen  gittikleri her yerde hemen özel ilgi göreceğine  iyi bir yeri hak ettiklerine inanırlar  en güzel, en yakışıklı, en başarılı, en parlak kişi odur

Küme B: Narsisistik Kişilik Bozukluğu  hayal kırıklığı, incinmeler  benlik saygısı dışarıdan gelecek övgülere bağlıdır  görünüş ve davranış bunu elde etmeye yöneliktir  bunları elde edemeyince kırılma, depresyon yaşanabilir

Küme B: Narsisistik Kişilik Bozukluğu  kendilerini yüceltmek için başkalarını kullanırlar  sömürürler  empati gösteremezler  bencil-benmerkezcidirler

Küme B: Narsisistik Kişilik Bozukluğu  erken çocukluk dönemindeki doğal grandiyöz kendilik  duygusuna ana-babanın empati göstermeyişi  gerçek dünyanın düş kırıklıklarıyla yeterince karşılaşamama (Khout)  anne babanın aşırı yüceltmesi ile beslenen kendilik (Millon, Bandura)

Küme C: Kaçıngan Kişilik Bozukluğu  toplum içinde olumsuz değerlendrilmekten korkan  utangaç, çekingen, kendilerini fazla gözleyen  başkalarınca nasıl göründüklerini merak eden  yanlış bir şey yapmaktan korkarlar  elleri titre, yüzleri kızarır, fark edilecek diye endişelenirler  toplumsal ilişkilerden kaçınırlar, yalnız kalırlar  toplumsal-iş yaşamları bundan etkilenebilir

Küme C: Bağımlı Kişilik Bozukluğu  yalnız başına karar veremeyen  özerk girişim yapamayan  eyleme geçemeyen  isteyici-alıcıdırlar ama kendileri vermezler  kendisi edilgin-bağımlı kalacak,  başkaları ona gerekli şeyleri sağlayacak

 Küme C: Obsesif-kompulsif Kişilik Bozukluğu  başkalarının kurallara tam uymasını bekleme  aşırı kararsızlık, erteleme, olaylarının  olumlu olumsuz yanlarını sürekli tartma ve karar verememe  iş sorumluluklarına aşırı düşkünlük  cimrilik, eskimiş eşyaları atamama

Pasif-agresif Kişilik Bozukluğu (tartışmalı kategori)  ortaya konan performansta olumsuz tutumlar  ve pasif direnç (yakınma, tartışma)  şanslı kişilere karşı düşmanlık ve gücenme  yanlış anlaşılmaktan ve takdir edilmemekten yakınma

Depresif Kişilik  Kalıcı depresif bilişler  sürekli mutsuzluk  yetersizlik, suçluluk ve kendini eleştirme duyguları

Oluş Nedenleri  Oldukça az şey bilinyor  1980 ’ den (DSM-III) dikkat çekmeye başlamış  Eştanı oranı çok yüksek (%85)  kliniğe başvuru çok az (klinik olmayan örneklemlerde görülüyorlar)  (distimia ’ dan farklı olarak bilişel ve kişilerarası treytler vardır

Oluş Nedenleri  Kalıtım   ikiz çalışmaları şizotipal, antisosyal ve paranoid ’ de kalıtım etkisi görülmektedir

Oluş Nedenleri  Yapısal Etkenler   Doğum öncesi, sırası ve sonrasında merkezi sinir sistemi dizgesinde zemin hazırlayabilir

Oluş Nedenleri  Çevresel etkenler    aile ve toplumsal çevre önemli nesne ilişkileri bağlanma

Oluş Nedenleri  Çevresel etkenler    çocukluk dönemi istismarları travma (fiziksel/cinsel) kendilik gelişimi

Deneysel Çalışmalar  Psikopatlar şoktan kaçınmayı yavaş öğrenirler  Deri iletkenliği tepkileri, çok az kaygı sergileyip itici uyarıcılara normallerden daha çabuk uyum gösterirler  Tepkilerini değiştirmekte zorluk çekerler, davranışları onları istemedikleri sonuçlara götürse bile

Psikoterapiler  Nesne İlişkiler Psikoterapisi  Psikoanalitik Yönelimli Terapiler  Bilişsel Psikoterapi  Dialektik Psikoterapi  Bilişsel Analitik Terapi  Şema Terapi