Transcript روشهاي تشخيص در سل ريوي

‫انواع روش هاي تشخيص ي درسل ريوي‬
‫كشف باسيل سل‪:‬‬
‫الف) آزمايش اسمير مستقيم خلط (‪)Direct Smear Microscopy‬‬
‫اساس تشخيص سل ريوي آزمايش مستقيم و ساده خلط بيماران مشكوك است‪.‬‬
‫آزمايش ميكروب شناس ي خلط‪ ،‬مهم ترين‪ ،‬دردسترس ترين و ارزان ترين وسيله تشخيص سل ريوي به ويژه در‬
‫بالغين مي باشد‪.‬‬
‫در اين روش نمونه خلط پس ازگسترش بر روي الم به روش رنگ آميزي ذيل نلسون مورد بررس ي قرار مي گيرد‪( .‬به‬
‫مي گردد‪).‬‬
‫علت ماهيت رنگ پذيري مايكوباكتريوم ها‪ ،‬به آن ها باسيل اسيد فاست نيز اطالق‬
‫برای مثبت شدن این آزمایش نیاز به وجود حداقل ‪ 5000‬تا ‪ 10000‬باسیل در یک میلی لیتر از نمونه خلط است‪.‬‬
‫حساسیت این تست برای شناسایی موارد سل ریوی اسمير خلط مثبت در مقايسه با آزمایش کشت‪ ،‬در صورت‬
‫انجام روی یک نمونه خلط ‪ 80‬تا‪ %82‬است و تکرار آن روی نمونه های دوم و سوم خلط‪ ،‬حساسیت این آزمون را‬
‫به ترتیب ‪10‬تا ‪ %14‬و ‪ 5‬تا ‪ %8‬افزایش می دهد‪ .‬این تست در شناسایی باسیل اسید فاست از ویژگی ‪%98‬‬
‫برخوردار است‪.‬‬
‫ب) كشت‬
‫كشت خلط نسبت به آزمايش مستقيم خلط از حساسيت بيشتري برخوردار است وليكن نتايج‬
‫آزمايش معموال پس از ‪ 4‬الي ‪ 8‬هفته مشخص مي گردد‪ .‬همچنين انجام كشت خلط نيازمند‬
‫وجود مركزي مجهز با تكنسين هاي ورزيده است كه در همه جا ميسر نمي باشد‪.‬‬
‫ً‬
‫و‬
‫ر‬
‫ر‬
‫ضمنا كشت خلط به منظو تعیين هویت مایکوباکتریوم و بر س ي مقاومت ميكر ب در برابر‬
‫داروهاي ضد سل نيز استفاده مي گردد‪.‬‬
‫توجه‪ :‬نتيجه مثبت آزمايش كشت خلط در افراد داراي عاليم ريوي مشكوك كه در راديوگرافي‬
‫سينه‪ ،‬ضايعات منطبق با سل دارند ولي درآزمايش مستقيم‪ ،‬خلط آنها منفي است مي تواند‬
‫مفيد باشد‪.‬‬
‫ج) سایر روش های آزمایشگاهی‬
‫الزم به ذکر است كه در حال حاضر روشهاي آزمايشگاهي متفاوت و پيچيده ميكروبيولوژيك و‬
‫باشند‪.‬‬
‫مي‬
‫آزمايش‬
‫در حال‬
‫در مراكز تحقيقاتي‬
‫ايمونولوژيك‬
‫به طور مثال‪PCR ،‬كه به دالیل مختلف (از جمله پاسخ های مثبت کاذب‪ ،‬نیاز به تجهيزات و‬
‫شرایط خاص و نيز هزینه باالی تمام شده)‪ ،‬به جز در موارد پژوهش ی‪ ،‬تنها برای موارد شک قوی‬
‫به اشکال سخت و کشنده سل نظير مننژیت سلی که از طرق دیگر نتوانسته ایم آن را ثابت یا رد‬
‫کنیم و در عين حال بیمار را خطر مرگ یا معلولیت تهدید می کند‪ ،‬آن هم فقط در آزمایشگاه‬
‫های مطمئن از نظر کیفیت این آزمایش به کار برده مي شود‪.‬‬
‫راديوگرافي‬
‫ً‬
‫چنانچه قبال اشاره شد اساس تشخيص سل ريوي آزمايش خلط بيماران مشكوك است و لذا‬
‫راديوگرافي در اين مورد نقش بارزي ايفا نمي كند؛ زيرا بيماري هاي مختلف ريه ممكن است‬
‫تصاويری مشابه سل در راديوگرافي نشان دهند و از طرف ديگر سل ريوي ممكن است تظاهرات‬
‫ً‬
‫گوناگون راديولوژيك داشته باشد مضافا اين كه به كمك راديوگرافي سينه نمي توان اشكال‬
‫فعال را از سل غيرفعال قديمي تشخيص داد‪ .‬هرگز براساس تظاهرات راديولوژيك به تنهايي‬
‫درمان ضد سل را آغاز نكنيد‪ ،‬با اين حال راديولوژي مي تواند بدون شك كمك بزرگي برای‬
‫تشخيص باليني درمورد سل كودكان‪ ،‬سل ريوي با اسمير خلط منفي و سل خارج ريوي (از جمله‬
‫سل ارزني) باشد‪.‬‬
‫همچنين توصيه مي شود كه در بيماران مبتال به سل ريوي‪ ،‬در شروع و پايان درمان از راديوگرافي‬
‫قفسه سينه به منظور كمك به تشخيص و تعيين سير بهبود ضايعات استفاده گردد؛ البته‬
‫پايدار ماندن تغييرات راديولوژيك به ويژه ضايعات قديمي هرگز نبايد مالك شروع يا ادامه‬
‫درمان تلقي شود‪ .‬سل ريوي هيچ گاه نماي راديوگرافي منحصر به فردي ندارد‪.‬‬
:)TST(‫تست پوستي توبركولين‬
TST= Tuberculin Skin Test
‫ً‬
‫آزمايش پوستي توبركولين از نظر باليني ارزش محدودي دارد و اين مطلب مخصوصا در كشورهاي با‬
‫شيوع باالي سل بيشتر صادق است‪ .‬از يك طرف تست پوستی توبركولين مثبت‪ ،‬بيماري سل را‬
‫ً‬
‫هميشه به همراه ندارد و از طرف ديگر وجود تست توبركولين منفي تشخيص سل را كامال رد نمي‬
‫كند‪ .‬پوستی توبركولين مي تواند در اثر تلقيح ‪ BCG‬و يا ورودمايكوباكتريوم هاي غير سلي به بدن نيز‬
‫مثبت شود‪ .‬اما به رغم تمام این توضیحات‪ ،‬تست پوستی توبركولين از نظر باليني در کودکان‪ ،‬به‬
‫ويژه در سنين زير شش سال داراي اهميت تشخیص ی است؛ چون نتیجه مثبت آن مي تواند نشانه‬
‫عفونت جديد باشد و مابه خوبی می دانیم كه خطر تبديل عفونت سلی به بيماري فعال در اين‬
‫ً‬
‫گروه سني بيشتر است‪ .‬در واقع‪ ،‬تست پوستی توبركولين عمدتا براي شروع درمان پيشگيري دارویي‬
‫در كودكان در تماس با بيماران مبتال به سل ريوي با گسترده خلط مثبت و يا در صورت وجود عالئم‬
‫باليني و آزمايشگاهي جهت تشخيص بيماري سل در كودكان به كار مي رود‪.‬‬