Transcript دانلود فایل ضمیمه

‫موسسه آموزش عالی شهاب دانش قم‬
‫آناتومی‬
‫سیدفرید موسوی پور‬
‫بهمن ‪1392‬‬
‫منبع‪ :‬سایت ایران ارتوپد‬
‫و با تشکر فراوان از دکتر مهرداد منصوری‬
‫‪1‬‬
‫سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری‬
‫‪ ‬سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری استخوان نام روش ی است که با استفاده از‬
‫آن میتوان سختی و درجه محکم بودن استخوان های بدن را تعیین کرد‪ .‬برای‬
‫سنجش تراکم استخوان راه های متفاوتی وجود دارد ولی رایج ترین روش آن استفاده‬
‫از روش ‪ DEXA‬است‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪DEXA‬‬
‫‪ ‬که مخفف عبارت ‪Dual Energy X-ray Absorptiometry‬‬
‫است روش ی است که از اشعه ایکس برای سنجش تراکم استخوان استفاده میکند‪.‬‬
‫در این روش از دو منبع‪ ،‬اشعه ایکس به سمت استخوانی که قصد سنجش تراکم آن‬
‫را دارند فرستاده میشود‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫سنجش تراکم استخوان‬
‫‪‬‬
‫مقداری از اشعه توسط استخوان جذب شده و مقداری از آن از استخوان عبور کرده و از‬
‫سمت دیگر بدن خارج میشود‪ .‬مقدار هر کدام از این دو اشعه بعد از خروج از بدن توسط یک‬
‫گیرنده اندازه گیری میشود‪ .‬هرچه تراکم استخوانی بیشتر باشد ( به این معنی که خلل و فرج و‬
‫فضاهای خالی ریز داخل استخوان کمتر باشند) مقدار بیشتری از اشعه ایکس را جذب کرده و‬
‫اجازه عبور اشعه کمتری را میدهد و مقدار اشعه کمتری به گیرنده میرسد‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫سنجش تراکم استخوان‬
‫‪ ‬اشعه دریافتی توسط گیرنده یا دتکتور ‪ Detector‬به یک کامپیوتر رفته و در آنجا‬
‫مقیاس مقدار اشعه به مقیاس میزان تراکم استخوان تبدیل می‌شود‪ .‬استفاده از دو منبع‬
‫اشعه ایکس به منظور دقیقتر کردن اندازه گیری است‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫چگونگی سنجش تراکم استخوان‬
‫‪ ‬دو نوع دستگاه اسکن برای سنجش تراکم استخوان وجود دارد‪:‬‬
‫‪ -1 ‬اسکنر های مرکزی‬
‫‪ -2 ‬اسکنر های محیطی‬
‫‪ ‬در دستگاه های اسکنر مرکزی تراکم استخوان های مرکز بدن یعنی ستون مهره و لگن‬
‫بررس ی شده و در دستگاه های اسکنر محیطی تراکم استخوان های محیطی تر مانند‬
‫‪6‬‬
‫مچ دست‪ ،‬مچ پا و انگشتان بررس ی میشود‪.‬‬
‫چگونگی سنجش تراکم استخوان‬
‫‪ ‬در اسکنر های مرکزی ابتدا بیمار بر روی تخت دستگاه به پشت دراز میکشد‪ .‬از او‬
‫خواسته میشود که در حین انجام تست بیحرکت باشد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫سپس دتکتور یا اسکنر ‪ Scanner‬دستگاه بر روی قسمتی از بدن که قصد‬
‫اندازه گیری تراکم استخوان آن را دارند قرار گرفته و یک منبع اشعه ایکس پرتو را به‬
‫سمت استخوان هدف میتاباند‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫چگونگی سنجش تراکم استخوان‬
‫‪‬‬
‫ً‬
‫این استخوان معموال ستون مهره یا مفصل ران در ناحیه لگن است‪ .‬این استخوانها‬
‫محل هایی هستند که بیش از بقیه استخوان ها بر اثر پوکی استخوان دچار شکستگی‬
‫میشوند‪ .‬اسکن یا سنجش تراکم حدود ‪ 10-20‬دقیقه به طول میانجامد‪.‬‬
‫اسکنر های محیطی کوچکتر و سبکتر بوده و استفاده از آنها راحت تر است‪.‬‬
‫برای انجام تست سنجش تراکم استخوان نیاز به آمادگی خاص ی وجود ندارد‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫کاربردهای سنجش تراکم استخوان‬
‫‪ ‬از این روش تصویربرداری بیشتر در کسانی استفاده میشود که در معرض خطر ابتال‬
‫به استئوپروز یا پوکی استخوان هستند‪ .‬پوکی استخوان در ابتدا هیچ عالمتی ندارد ولی‬
‫میتواند موجب افزایش احتمال خطر شکستگی استخوان شود‪ .‬پس در افراد زیر‬
‫توصیه میشود که از تست دانسیتومتری استخوان یا سنجش تراکم استخوان‬
‫استفاده شود‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫کاربردهای سنجش تراکم استخوان‬
‫‪ ‬بروز شکستگی بعد از یک ضربه خفیف‬
‫‪ ‬ایجاد قوز در کمر به علت شکستگی های مکرر مهره‬
‫‪ ‬مصرف کورتو ‌ن به مدت طوالنی ( مصرف این دارو موجب پوکی استخوان می‌شود)‬
‫‪ ‬بروز یائسگی زودرس در سنین کمتر از ‪ 45‬سال‬
‫‪ ‬آمنوره یا قطع پریود های قاعدگی قبل از یائسگی به مدت بیش از یکسال‬
‫‪ ‬وجود بیماری های همراه با پوکی استخوان مانند روماتیسم مفصلی‬
‫ی‬
‫‪ ‬سابقه وجود شکستگی لگن در خانواده مادر ‌‬
‫‪10‬‬
‫‪ ‬کم بودن شدید وزن بصورتی که ‪BMI‬کمتر از ‪ 19‬باشد‬
‫اسکن رادیوایزوتوپ یا اسکن استخوان‬
‫‪ ‬اسکن استخوانی که به آن اسکن رادیوایزوتوپ ‪،Radioisotope scan‬‬
‫اسکن رادیونوکالید ‪Radionuclide scan‬یا سنتی گرام‬
‫‪ Scintigram‬هم میگویند نوعی روش تصویر برداری است که میتواند کمک‬
‫فراوانی به تشخیص بسیاری از مشکالت استخوان ها بخصوص عفونت های‬
‫استخوانی و تومورهای استخوانی بکند‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫چگونگی کاربرد اسکن رادیوایزوتوپ‬
‫‪‬‬
‫در این روش تصویربرداری مقادیری از یک ماده‬
‫رادیواکتیو به بیمار تزریق می‌شود‪ .‬نوع ماده‬
‫رادیواکتیو استفاده شده متنوع است و انتخاب‬
‫آن بسته به این‌ است که پزشک معالج‬
‫درصدد تشخیص چه نوع ضایعه ای می‌باشد‪.‬‬
‫از اسکن رادیوایزوتوپ در قسمت های مختلف‬
‫پزشکی مانند تشخیص بیماری های استخوان‪،‬‬
‫غدد داخلی‪ ،‬بیماری های قلبی‪ ،‬بیماری های‬
‫ریوی و ‪ ...‬استفاده می‌شود‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫چگونگی کاربرد اسکن رادیوایزوتوپ‬
‫‪‬‬
‫برای انجام اسکن رادیوایزوتوپ ابتدا مقادیر اندکی از ماده رادیواکتیو به بدن بیمار تزریق‬
‫میشود‪ .‬بعد از تزریق وریدی ماده رادیواکتیو به بدن این ماده در جریان خون پخش شده و در‬
‫تمام بدن انتشار مییابد و هر بافتی مقداری از آن را جذب میکند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫بافت هایی که دچار بیماری های خاص ی هستند مقدار بیشتری از ماده رادیواکتیو را جذب‬
‫میکنند بطور مثال برای تشخیص تومورهای استخوانی از عنصر رادیواکتیو تکنیسیم استفاده‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪13‬‬
‫چگونگی کاربرد اسکن رادیوایزوتوپ‬
‫‪ ‬تکنیسیم رادیواکتیو در استخوانی که سلول های تومورال داشته باشد بیشتر جذب‬
‫میشود‪ .‬و یا در عفونت ها استخوان‪ ،‬ماده رادیواکتیو بیشتری در بافت عفونی جمع‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫پزشک معالج از روی میزان جذب ماده رادیواکتیو در بافت مورد نظر متوجه میشود‬
‫که آیا آن بافت بیمار است یا خیر‪ .‬ولی به چه طریق میزان تجمع ماده رادیواکتیو در هر‬
‫‪14‬‬
‫بافت مشخص میشود‪.‬‬
‫کاربردهای اسکن رادیوایزوتوپ‬
‫‪‬‬
‫تشخیص تومور و سرطان استخوان‬
‫‪‬‬
‫مشخص کردن اینکه آیا سرطانی که در نقطه دیگری از بدن وجود دارد به استخوان منتشر شده‬
‫و متاستاز داده است یا خیر‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تشخیص شکستگی های ظریف و بدون جابجایی که در رادیوگرافی ساد قابل دیدن نیستند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تشخیص عفونت استخوان یا استئومیلیت‬
‫‪‬‬
‫تشخیص علت درد استخوان وقتی که هیچ علت دیگری برای آن مشخص نشده است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تشخیص بیماری های متابولیک مانند استئوماالس ی‪ ،‬استئودیستروفی کلیوی‪،‬‬
‫‪15‬‬
‫کاربردهای اسکن رادیوایزوتوپ‬
‫‪ ‬اسکن رادیوایزوتوپ بیشتر وجود داشتن یا وجود نداشتن ضایعه یا آسیب یا تومور و‬
‫ً‬
‫همچنین محل ضایعه احتمالی را نشان میدهد و معموال نمیتواند نوع دقیق ضایعه‬
‫استخوانی را مشخص کند‪ .‬برای بررس ی علت بیماری‪ ،‬پزشک معالج از روش های دیگر‬
‫استفاده میکند‪.‬‬
‫‪16‬‬
‫‪‬پایان قسمت ‪15‬‬
‫‪17‬‬