Transcript bütçe hakkı kavramı ve tar*hsel gel***m

BÜTÇE HAKKI KAVRAMI VE
TARİHSEL GELİŞİMİ
BÜTÇENİN TANIMI

Bütçe;
Belirli bir dönemdeki gelir ve gider
tahminleri ile bunların uygulanmasına
ilişkin hususları gösteren ve usulüne
uygun olarak yürürlüğe konulan
belgeyi ifade eder. (5018 sayılı Kamu
Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu
Madde 3/f)
●Bütçe Hakkı Kavramı;
Yasama organının yürütme organına, belirli bir
dönemdeki (önümüzdeki bir yıl için) gelirleri
toplamasına ve giderleri yapmasına yetki ve izin
vermesi, sonra da denetlemesi hakkıdır.
Bütçe hakkının aşamaları:
a. Önce gelirlerin onaylanması
b. Sonra giderlerin onaylanması
c. Gelir ve giderlerin bir yıllık süre için yapılması
BÜTÇENİN TARİHSEL GELİŞİMİ
●Kelime anlamı :deri çanta,çekmece Günümüzde
kullandığımız anlamda ilk kez 17. yüzyılda
İngiltere’de kullanılmıştır.
● 2. Meşrutiyet döneminde bir bütçe hazırlanmış ve
Meclise sunulmuştur.
●Türkiye’de bütçe hakkı kavramı 1876 Anayasası ile
kabul edilmiştir.
●Bütün yönleriyle bir bütçenin varlığı ise
Cumhuriyet Dönemi ile başlamıştır
Bütçenin Tarihsel Gelişimi
●Türk maliye tarihinde II.Mahmut
döneminde 1808 yılında Ayan, beyler ve
devlet ileri gelenlerinin katılımıyla
hazırlanan ve "Senedî İttifak" adı verilen
hukukî beige de Magna Carta'ya
benzetilmektedir.
Tarihsel Gelişim Aşamaları
Bütçe hakkının doğuşu ve gelişimi tarihi süreçte
başlıca 3 aşamada tamamlanmıştır.
ilk aşama:Vergiler ve diğer gelir kaynakları
parlamento onayından geçerek alınabilir duruma
gelmiştir.Böylece bütçenin gelir kesimi hukuki bir
yapıya kavuşmuştur.
ikinci aşama: Giderlerin parlamento tarafından
onaylanması sağlanmıştır.
üçüncü aşama: İlk aşamanın sonucu olarak
devletin gelir ve giderlerine ait onay işleminin her
yıl parlamento tarafından yapılması esası
getirilmiştir.
BÜTÇE HAKKINI UNSURLARI
Bütçe hakkı, kamu hizmetlerinin cinsi ve tutarı ile bu hizmetleri
karşılayacak kamu gelirlerinin toplanması hakkında karar
verme yetkisi olarak tanımlandığında bütçe hakkının başlıca 3
unsurdan oluştuğu görülmektedir.Bunlar;
●Toplum içinde toplumsal ihtiyaç sayılan ihtiyaçlar ile
bunların kamu hizmetine konu yapılması sorunu.
●Toplumsal ihtiyaçların karşılanmasında kullanılacak
kamu gelirlerinin çeşidi ve bunların toplanma sorunu.
●Karar yetkisini kimin nasıl ve ne zaman kullanacağı
sorunu.
Bu 3 unsurun ortak yanı tercih ve karar içermesidir.
Bütçe Hazırlık Ve Uygulama İlkeleri

Bütçe Kanunu belli ilkeler çerçevesinde
hazırlanmakta ve uygulanmaktadır.
Bu ilkeler;
●çok yıllı olma,
●saydamlık,
●gayrisafilik,
●genellik,
●denklik,
●açıklık,
●samimilik gibi ilkelerdir.
Bütçe Hazırlık İlkeleri
●Belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis
edilmemesi esastır.
●Bütçelerde gelir ve gider denkliğinin sağlanması
esastır.
●Bütçelerde, bütçeyi ilgilendirmeyen hususlara
yer verilmez.
●Bütçeler kurumsal, işlevsel ve ekonomik
sonuçların görülmesini sağlayacak şekilde
Maliye Bakanlığınca uluslararası standartlara
uygun olarak belirlenen bir sınıflandırmaya tâbi
tutularak hazırlanır ve uygulanır.
●Kamu idarelerinin tüm gelir ve giderleri
bütçelerinde gösterilir.
Bütçe Hazırlık İlkeleri
● Bütçelerin hazırlanması ve uygulanmasında,
makroekonomik istikrarla birlikte sürdürülebilir
kalkınmayı sağlamak esastır.
● Bütçeler kalkınma planı ve programlarda yer alan
politika, hedef ve önceliklere uygun şekilde,
idarelerin stratejik planları ile performans
ölçütlerine ve fayda-maliyet analizine göre hazırlanır,
uygulanır ve kontrol edilir.
● Bütçeler, stratejik planlar dikkate alınarak izleyen iki
yılın bütçe tahminleriyle birlikte görüşülür ve
değerlendirilir.
●Tüm gelir ve giderler gayri safi olarak bütçelerde
gösterilir.
●Bütçelerde, ödenekler belirli amaçları
gerçekleştirmek üzere tahsis edilir.
Bütçe Uygulama İlkeleri
●Kamu idarelerine bütçeyle verilen harcama yetkisi,
kanunlarla düzenlenen görev ve hizmetlerin yerine
getirilmesi amacıyla kullanılır.
●Bütçe, kamu mali işlemlerinin kapsamlı ve saydam bir
şekilde görünmesini sağlar.
●Bütçeler, ait olduğu yıl başlamadan önce Türkiye
Büyük Millet Meclisi veya yetkili organlarca kabul
edilmedikçe veya onaylanmadıkça uygulanamaz.
●Bütçe gelir ve gider tahminleri ile uygulama
sonuçlarının raporlanmasında açıklık, doğruluk ve malî
saydamlık esas alınır.
●Kamu hizmetleri, bütçelere konulacak ödeneklerle,
mevzuatla belirlenmiş yöntem, ilke ve amaçlara uygun
olarak gerçekleştirilir.
Sonuç
Demokrasinin tam anlamıyla
uygulanabiliyor olmasının en önemli
yollarından biri bütçe hakkının etkili bir
şekilde kullanılabiliyor olmasıdır. Temsili
demokrasinin yaygınlaşmasıyla birlikte bu
hak, temsil edilenler adına parlamentolar
tarafından yerine getirilmektedir bu
bakımdan parlamentoların doğuşu ve
gelişimide bütçe hakkı ile pararlel bir seyir
izlemiştir.
●Dilara Bilgiç -2010466020
●Beyzanur Aydın -2010466014
●Kaan Çakır –2010466092
●Gamze Erciyas-2010466