Transcript EERO SAAR*NEN (1910

EERO SAARİNEN
(1910 - 1961)
EERO SAARİNEN
1925'te Bauhaus'un Amerikan muadili olarak düşünülen
ve daha sonra başkanı olacağı Cranbrook Sanat
Akademisi'ni tasarlaması istenen Eliel Saarinen;
1904'te evlendi ve 1905'te Eva-Lisa ve 1910'da Eero
doğdu.
(1910 yılında Finlandiya, Kirkonnumi’da doğan Eero
Saarinen’in babası Fin Ulusal Romantizmi’nin
temsilcilerinden mimar Eliel Saarinen (1873-1950), annesi
dokuma sanatçısı Louise “Loja” Saarinen (1879-1968),
ablası da iç mimar Eva-Lisa “Pipsan”dır (1905-1979).)
Eero Saarinen 20. yüzyıl ortasının en önemli FinliAmerikan mimarlarından biri olup. 51 yaşındayken beyin
tümorü nedeniyle öldü.
1929'da Paris'te Académie de la Grande Chaumière ve
Yale Mimarlık Okulu'na gitti. Yaklaşık 1 yıl boyunca
Kuzey Afrika ve Avrupa'yı dolaştı. Ana yurdu
Finlandiya'da da 1 yıl geçirdikten sonra babasının yanına
Cranbrook'a döndü ve ders verdi. Orduya katıldı ve
Missouri'de Jefferson Ulusal Anıtı, JFK Uluslararası Havaalanı'nda TWA
Uçuş Merkezi, Washington'da Dulles Uluslararası Havaalanı'nın ana
terminal binası, MIT'de Kresge Oditoryumu ve Yale Üniversitesi'nde
Ingalls Rink en önemli yapıları arasında gösteriliyor.
1940 yılında katıldığı Organic Design in Home Furnishings yarışmasında
Charles Eames ile birlikte bir sandalye tasarladı ve birincilik ödülünü
kazandı. Ünlü Tulip sandalyesini 1956 yılında yarattı. Mobilya tasarımı
yaparken organik mimariden yararlandı.
Michigan'da babasıyla birlikte "Miesvari" rasyonel çelik-cam karışımı
General Motors Teknik Merkezi'ni tasarladı. 1956'da yapı tamamlandı.
Sidney Opera Binası jürisinde yer aldı.
1961'de ölümünden sonra tamamlayamadığı 10 projesi ortakları olan
Kevin Roche ve John Dinkeloo tarafından yapıldı.
AIA Altın Madalyası'nı kazandı.
Gateway Arch
Gateway Arch, Missouri'de yer alan bir kemer olarak inşa
edilmiştir.Missouri en yüksek erişilebilir binası ve büyük mimari yapısı
ağırlıklı kemer olarak tasarlanmıştır.
192 m de, ABD'nin en uzun insan yapımı anıtıdır.Bu kemer Amerika
Birleşik Devletleri'nin batıya doğru genişlemesi için bir anıt olarak inşa
edilmiştir. O halde denebilir ki; anıt niteliği taşıyan bir kemer olma
özelliğini başarıyla yerine getirebilmektedir.
St Louis kentinde kurulmuştur. Mississippi Nehri'nin batı kıyısında
bulunan kemer 1947 yılında Finlandiyalı Amerikalı mimar Eero Saarinen
ve yapısal mühendis Hannskarl Bandel tarafından tasarlanmıştır. İnşaat,
12 Şubat 1963 tarihinde başlamış ve 28 Ekim 1965 tarihinde
bitmiştir.Anıt 10 Temmuz 1967 tarihinde halka açılmıştır.
Eero Saarinen matematiksel
şekiller üzerine yaptığı çalışmaları sonucu
bu anıtı tasarlamıştır.
Üçgen üslerinin merkezi ,merkezine
uzanan geniş bir yelpazede kemeri
oluşturmaya başlamıştır. 1 Eylül 1947
günü, ilk aşama için başvurular jüri
tarafından kabul edilmiştir.
E. Saarinen 190 m 580 ayak kemer
yüksekliğini ayarladı. Her duvar bir
paslanmaz çelik cilt, üst tarafında ki
başına 50.2 m, üstlerin yan başına 16 m
daralması sağlamıştır. Kemer, ziyaretçileri
benzersiz bir tramvay sistemi yerleştirmek
için içi boş bırakılmıştır. Tepesinde de bir
gözlem güvertesi vardır.
Her bacak beton 44 metre 25.980 ton ve 60 metre
derinliğinde yerleştirilmiştir.
Kemer depremlere ve saatte 240 km başına 150 mile kadar
rüzgara dayanıklıdır, her iki yönde de 23 cm kadar sallanmaya
göre tasarlanmıştır. Yapısı 42.878 ton ağırlığındadır.Kemerde dış
kapak paslanmaz çelik paneller kullanılmıştır.
Gateway’daki her tramvay sekizli
bölümler ve beşerli koltuklar halinde
bir zincirdir. Tramvaylar 40 yolcu
kapasitesine sahiptir. Her 10 dakikada
bir yerden kalkan tramvaylarda küçük
pencereler vardır. Yukarı seyahat dört
dakika sürerken aşağı inerken üç
dakika sürer.
Kemerin üst kısmının yakınında,
yolcular tramvay bölmesinden
çıkmak ve kemerli gözlem alana
girmek için hafif dereceli
tırmanmalıdırlar. Gözlem alanı
27metredir. 32 penceresi olan
gözlem alanından,doğusunda çarpıcı
Misisipiyen kültür höyükleri ile
Mississippi Nehri ve güneyinde
Illinois manzaraları görülmektedir.
Kemerin zemin seviyesinin hemen altında dört çukur bulunan 44
aydınlatma bulunmaktadır.
Gateway, terörist ve diğer saldırıları engellemek için duvarlarında
beton, metal kullanıldı. Betonlar kemerle uyumlu olması için çelik rengine
boyandı.
Trans World Airlines
Yer: John F. Kennedy
Uluslararası Havaalanı,
Jamaika, Queens, New York
Alanı: 17.6 dönüm
Mimar: Eero Saarinen ve
Associates
Mimari tarzı : Modern
Hareket, dışavurum
1956-1962 tarihli,NY,Idlewild(şimdiki Kennedy) HavaalanındakiUluslararası
Havayolları Terminali için, betonarme konsollu kabuklar tasarladı.Toplam örtülen
alan,uçlardaki 82 ayaklık(24,9m)çok büyüyk konsollarla birlikte 212'ye 291
ayaktır.(64,6 ya 88,7m)Tipik olarak böylesi kabukların kenarları önemli içsel
gerilim ve bozulmalara maruzdur,bu nedenle bu kabukların pekiştirilmesi için
kenarları boyunca büyük kirişler bulunur.Tahmin edileceği gibi,konsollu kabukları
taşıyan ayak-şekilli payeler, 82 ayaklık çıkmalar tarafından üretilen büyük çekme
gerilimlerini kaldırmak üzere;betonarme demirleriyle doludur.
Eero Saarinen'den bir terminal tasarlaması
istendiğinde,mimari bir anlatımın
simgeselliği içinde,uçuş duygusunu
iletebilecekbir yapı şekillendirmeye
koyuldu.Yardımcılarıyla
birlikte,merkezinden dışarı dev kanatlar
gibi uzanan, büyük beton kabukları olan
ve keskin açılar ile keskin köşer
olmaksızın kavislenip yükselen iç
yüzeylere sahip bir yapı tasarladı.Böylece
yalnız form,uçağa binmek için içinden
geçen kimseleri uçuş mucizesine
hazırlayabilmektedir.
Kresge Auditorium,MIT
Tipik olarak betondan yapılan kabuklar,çok kalın ve ağır ya da son derece ince ve hafif
olabilirler.Özellikle kabuk biçimleriyle ilgilenen E.Saarinen 1954'te
Cambridge,Massachuettes Teknoloji Enstitüsü(MIT) Kresge Oditoryumu'nu yaparken
üçgen plana kesilmiş küre parçalar kullanmıştır.
İnce kabuk yapısı ile zarifliğini ortaya koyan bu yapıda, cephede kullanılan
cam ile doğrudan doğal ışığın alınması sağlanmıştır.Büyük yüksekliklere çıkan
kabuk 3 noktada yere değmektedir.
Ayrıca yapı içerisende dairesel bir kırmızı tuğla platforma oturan, kubbe içeren
bir konser salonu(1226 kişilik), yanı sıra tiyatro salonları,
ofisler,banyolar,soyunma-giyinme odaları ile prova odaları bulunur.
David S. Ingalls Buz Hokeyi Salonu, Yale
Üniversitesi, New Haven,1955-56
Güçlü anlatıma sahip kabuk biçimleriyle oldukça ilgilenen Erro Saarinen de birkaç
yapıda askı kullanmıştır.1955-56 tarihli, Connecticut,New Haven,Yale Üniversitesi
IngallsHokey Sahası'nda,Saarinen saha uzunluğunda betonarme bir parabolik kemer
yapmıştır;bu kemere asılı kablolar kemerden aşağı sahanın her iki tarafındaki
duvarlara doğru uzanıyordu.Kabloların üzerine ahşap bir çatı katı
kondurulmuştur.Saarinen,1958-62 tarihli Washington,D.C.'nin dışındaki Dulles Havaalanı
Terminali'nde bu fikri geliştirmiştir.
Dulles Uluslararası Havaalanı,Chantilly,Virginia,1962
Terminali boydan boya geçen kirişleri taşımak üzere;tepede kavislenen,dışa
eğimli iki sıra kolon tasarladı.Bu iki paralel kiriş arasında,kablolar
asılıydı.Teras döşemesi için kablolar üzerine beton plaklar yerleştirilmiştir.Bu
hafif bir strüktür gibi görünmeyebilir,zira teras döşemesinin dara
ağırlığı,çatını rüzgarda uçmasını önleyebilmek adına uygulanmış yenilikçi bir
örnektir.
İki katlıdır.İlk kat yolcuların bilet ve imtiyazları için ayrılmış olup;
diğer kat gelen yolcu, bagaj teslim ve kara taşımacılığı gibi
eylemlerin gerçekleştirildiği yerdir.Zamanına getirdiği en önemli
yenilik; terminalden kendi düzlemine doksan kişiyi taşıyabilen mobil
salonlardır.
Yapısal yeniliğinin dışavurum ifadesi ise; çatı ve onu destekleyen
parçalar, bunların ne şekilde bir araya geldiği ve “form fonksiyonu
takip eder” ilkesine ne derece dayandırılabildiğinin açıklanmasında
yatar.
KRESGE ŞAPELİ
Saarinen, aldığı her iş için emsalsiz bir form arayışında olmayan bir mimardı.MIT'de
ikili bir ödevi vardı:genel üniversite işlevlerine yanıt verecek büyük bir oditoryumve
zihni arınmaya hizmet edecek bir şapel tasarlamak.Bunlar ortak bir dörtgen içinde
birbirlerine yakın olacaklardı.1953-55 arasında inşa edilen iki yapı da dairesel ya da
küresel formlar tarafından üreitlen formlara sahipti.Bir kürenin sekizde birlik kesiminin
oluşturduğu üçgen bir oditoryum ve tuğla bir silindir şeklindeki şapel.
15 m. çapında 9.1 yüksekliğindedir.
Cephede, kaba ve kusurlu dokulu bir görsel etki
yaratmak için tuğlayı seçmiştir.
Doğuda bulunan uzun bir duvar ve huş ağaçları
tekdüzen bir arka plan sağlar ve yapıyı gürültübitişik bina karmaşasından yalıtır.
General Motors Teknik Merkezi, Warren,
Michigan, 1956
Mimar : Eero SAARİNEN
Tarih : 1946 1955
Yapı Tipi: Kurumsal araştırma laboratuvarı
İnşaat Sistemi : Çelik,alüminyum,cam,sırlı tuğla
Stil: Modern
Diğer yapıları
ve
tasarımları
Miller Evi, Columbus, Indiana, 1957
War Memorial Center,
Milwaukee, Wisconsin, 1957
Kramer Şapeli, Concordia Senior College Fort
Wayne, Indiana,1958
ABD Büyükelçiliği Binası, Londra, 1960
E. Stiles, S.F.B. Morse Colleges, Yale Üniversitesi,
New Haven, 1962
John Deere and Company Genel Merkez Binası,
Moline, Illinois, 1963
Ayaklı oturma mobilyaları eskizi,
7 Haziran 1960
KAYNAKLAR:
www.wikipedia.org
www.boyutpedia.com
www.kimkimdir.gen.tr
www.biography.com
www.encyclopedia.com
www.eero-saarinen-architect.com
www.artcyclopedia.com
www.birdunyabilgi.net
Gateway & E.Saarinen
Arkitera
Sanat tarihi literatür
Mimarlığın öyküsü
Hazırlayanlar:
10-12 Ömer Keskin
10-21 Ayşe İdil Baloğlu
10-23 Begüm Gönen
10-44 Alican Yüceer