Transcript Çocukluk Ça**nda Akut ve Kronik *shal

Yard.Doç.Dr.Öznur Küçük

İshal, sindirim kanalında sıvı ve elektrolit
transportunun bozulmasına bağlı dışkı
sayısının artması ve kıvamının sulu olması ile
karakterize tablodur.

En sık 0-5 yaş grubu

İlk 2 yaştaki ölümlerin en sık sebeplerinden

Her yıl 4-5 milyon çocuk ölümü

Yenidoğan ve sütçocuğu döneminde daha sık
ve daha ağır  dehidratasyon riski

!!!Tüm dünyada her yıl 5 milyon civarında
insan ishalli hastalıklar sebebi ile ölürken.
Bunların %80 ni süt çocukları
oluşturmaktadır…..

İshal (diyare);
◦ Peristaltik hareketlerin artması,
◦ Emilimin azalması ve/veya
◦ Sekresyonun artması sonucu
◦ Dışkı miktarında fazlalaşma, günlük dışkılama
sayısında artması ve dışkı kıvamının yumuşaması,
sulu görünüm alması
Süre?
14 günden kısa
14 günden uzun…
Akut
Persistan
4 haftadan uzun…
Kronik
◦ Çevre hijyeni
◦ Kontamine gıda-sıvı alımı
◦
◦
◦
◦
◦
Malnütrisyon
Küçük yaş
İmmün yetersizlik
Anne sütü almama
Dengesiz beslenme



En sık diyette karbonhidrat fazlalığı
İlk 1 yaş
Unlu veya fazla sulandırılmış nişasta, şeker
ilaveli süt
PEM ve sulu dışkılama

Beslenme şekline bağlı olarak dışkılama sayısı
değişir:
◦ Yenidoğan  3-5/gün
◦ 3.-15. günler (geçiş kakası)  8-10/gün
◦ 1 ay-1 yaş  2-3/gün
◦ Günde 24 saat içinde 3< sulu dışkılama
◦ Kıvam bozuk değilse ishal olarak kabul edilmez!!!
 Anne
sütü ile beslenen sağlıklı
bebekler, emzirme sonrası az
miktarda yumuşak kıvamda
dışkılayabilir.
- Sekretuvar
- Inflamatuar
- Osmotik
(laktaz eksikliği, laksatif kullanımı vb.)
- Motilite artışı
( irritabl bağırsak sendromu)





Bu durumda barsak villüslerinde eksojen
(laksatifler, prostaglandinler, bakteriyal toksinler
v.b.) ya da endojen (hormonlar, barsak kaynaklı
peptidler, bakteri enterotoksinleri) faktörler
nedeniyle su ve elektrolit sekresyonu anormal
derecede artmıştır.
Dışkı sodyumu 90 mMol/l’den fazladır ve dışkı
osmolalitesi ile 2 x (Na+K) arasındaki fark 50
mMol/’den azdır.
İshal bol suludur ve genellikle lökosit içermez.
Açlıkta ishal düzelmez.
En tipik örneği kolera ve enterotoksijenik E.coli
ishallerdir





Diarenin nedeni barsakta absorbe edilemeyen
solütlerin (laktuloz, polietilen glikol v.b.) ya da
monosakkaridler ve aminoasidler gibi küçük
moleküllerin artmasıdır.
Dışkı osmolalitesi - 2 x (Na+K) > 100
mMol/1’dir.
Bu durum sadece bazı düşük molekül ağırlıklı
solütlerin emiliminde bozukluk olduğunda değil,
aynı zamanda kısa barsak sendromunda ve
mukoza hastalıklarında da söz konusudur.
Aç kalınca ishal kesilir.
Osmotik ishallerde de dışkı sulu olup lökosit
içermez.



Hipomotilite, normalde göreceli olarak steril
olan üst ince barsakta intestinal mikrofloranın
proliferasyonuna yol açabilir.
Hipermotilite ise barsaktan sıvının geçiş
zamanını kısaltarak emilimin azalmasına
neden olabilir.
Tirotoksikoz, irritabl kolon, dumping
sendromu ve bazen de infeksiyonlar motilite
artışına neden olabilir.




Barsak duvarının değişik etkenlerle invazyonu
sonucunda enflamasyon ve motilite artışı
vardır.
Dışkı dizanteri dışkısı da denen kan ve müküs
içeren bir görünümdedir.
Mikroskopta lökositler görülür.
İnvazyona neden olarak ishale yol açan
başlıca etkenler Salmonella, Shigella, Yersinia
ve Campylobacter gibi bakteriler ve
Entamoeba histolytica gibi amiplerdir.

Dışkı özelliği:
-Sulu: Rota, E.Coli, V.Cholera
-Kanlı/mukuslu (dizanteri): Shigella, E. Histolytica
-Yağlı: Malabsorbsiyon
Sekretuvar
Osmotik
Inflamatuar
ince bağırsakta;
kalın bağırsakta;
enterotoksin salgısıince bağırsakta; Mukoza invazyonu
enterosit hasarı,
karbonhidrat
malabsorpsiyon
u
Sekretuvar
Inflamatuar
Osmotik
ince bağırsakta;
kalın bağırsakta;
enterotoksin salgısıince bağırsakta; Mukoza invazyonu
enterosit hasarı,
karbonhidrat
malabsorpsiyon
u, laksatif
İnflamatuar yanıt,
cAMP artışı, Na
kullanımı
kanama, ülserasyon
absorpsiyonu
eksudanın lümene
inhibisyonu
çıkması
Mukozal
yüzey kaybı,
Kanlı, mukuslu dışkı,
osmotik yükte
Bol miktarda, sulu ishal
fekal lökosit (+) :
artış



Sekretuvar: V.Cholera 01, ETEC
Osmotik: Rotavirus, Giardia, malabsorpsiyon
s., laksatif kullanımı
Mukoza invazyonu: Shigella, Salmonella, EIEC,
C.jejuni, Y. Enterocolitica

İnce bağırsak: (sekretuvar/osmotik)
◦ sulu, bol miktarda ishal
◦ + eşlik eden bulantı,kusma, dehidratasyon

kolon: (invazif)
◦ göreceli az, mukuslu, kanlı ishal, dışkıda lökosit,
eritrosit
◦ + eşlik eden ateş, şiddetli karın ağrısı, tenesmus

Genelde invazif bakteri enfeksiyonlarında

Dehidratasyon bulgusu da olabilir!!!

Ko-enfeksiyona (üriner enfeksiyon, otit)
bağlı olabilir!!!
Enfeksiyon
 Metabolik bozukluklar
(çölyak, disakkaridaz eksikliği)
 Nütrisyonel nedenler
 Antibiyotik etkisi
 Neoplastik hastalıklar
 Psikolojik stres

Akut
başlamakla
birlikte kronik
ishal
Viral
Paraziter
Bakteriyel

0-2 yaş;
◦
◦
◦
◦
%50 Rotavirus
%25 E.Coli
%10 Salmonella
%5 Shigella
Viral:
Rotavirus
Noroviru
Adenovirus
Paraziter
Bakteriyel


2 yaş altı çocuklarda akut ishalin en sık
nedeni
Gelişmekte olan ülkelerde akut ishale bağlı
dehidratasyonun en sık nedeni

Grup A (süt çocukluğunda)

Kış aylarında


Primer enfeksiyon ağır, özellikle 6-24 ay
Anneden geçen antikorlar 3-6 ay süre ile
rotavirus ishallerine karşı korur

Genelde ilk 4-5 yaşta tüm çocuklar enfekte olur

Reenfeksiyon sık

Yenidoğan ve erişkinde asemptomatik






İnkübasyon süresi: 2-3 gün
İshal öncesi prodromal dönem: hafif ortaderece ateş, kusma
1-2 gün süren kusma, 5-7’e güne kadar
süren ishal
Dışkı: bol, sulu, açık renk, kan(-), lökosit (-)
Dehidratasyon ön planda
Sekonder disakkaridaz yetersizliği

Rotavirüs gastroenteritinde villüslerde emilimden
sorumlu tepe enterositlerinin virüsle invazyonu
ve dökülmesi ile bu yetenekleri kısıtlı olan kript
tipi hücrelerin onların yerine geçmeleri sonucu,
glikoza bağlı Na emiliminin bozulduğu ve Na-K
ATPaz aktivitesinin azaldığı, böylelikle sulu
dışkıların oluştuğu bildirilmektedir. Hiperplaziye
uğrayan kript hücrelerinden klor salınım da daha
fazla olmaktadır. Lamina propriada monoükleer
hücre infiltrasyonu görülür. Mukoza invazyonu
nedeniyle 2-4 hafta kadar süren bir sekonder
laktoz entoleransı sıktır.



Fekal-oral yolla bulaş
Özellikle hastaneler, kreşlerde
Fomitlerle ve solunum yoluyla bulaş
-
Canlı aşı
Oral 1 ml
6-24 ay arası bebeklerde

CDC 2013:
-Rotavirus aşısı
-ABD’de 5 yaş altı çocuklarda:Norovirus






CDC: Gelişmiş ülkelerdeki yiyecek kökenli
gastroenterit salgınlarının %50’si
Büyük çocuk (>4 yaş) ve erişkinlerde
Hospitalizasyon %3-5’i
Kış ayları
1-2 günlük kuluçka döneminden sonra
kusmanın ön planda olduğu ve diyarenin eşlik
ettiği GI belirtiler 2 gün kadar sürer.
Dışkı: bol, sulu, açık renk, lökosit (-)

Rotavirus: küçük çocuklar

Norovirus: her yaş grubu

Enterik suşları (40-41)

Hospitalize AGE’lerin %5-20’i

Daha uzun inkübasyon süresi: 8-10 gün

Daha uzun ishal: 5-12 gün

Patogenezi, epidemiyolojisi ve klinik bulguları
rotavirusa enzer.
Viral
Paraziter
Bakteriyel:
Salmonella
Shigella
E.Coli
Campylobacter jejuni
Yersinia
Vibrio Cholera

Enterotoksinler aracılığıyla oluşan saf
sekretuar bir ishalde ateş, myalji gibi sistemik
semptomlar veya tenesmus gibi barsak
duvarının irritasyonuna bağlı semptomlar
yoktur. Dışkı çok sulu ve miktarı fazladır; kan
hücreleri içermez (Besin zehirlenmesi
(Toksijenik), Staphylococcus aureus, Bacillus
cereus, Clostridium perfringens,
Enterotoksijenik E. Coli, Vibrio cholera,
Giardia Lamblia, Cryptosporidium, Rotavirüs,
Norwalk-benzeri virüs)

Etkenin barsak duvarını invazyonla ishale yol
açtığı durumlarda ateş, kas ve eklem ağrıları,
istahsızlık ve irritabilite gibi sistemik
semptomlar ile kramp fleklinde karın ağrıları
ve tenesmus görülebilir. Dışkıda az veya çok
kan hücreleri vardır; bundan ötürü kanlı
muküslü bir dışkı söz konusudur (Shigella,
Enteroinvazif E. Coli, Salmonella,
Campylobacter, Clostridium difficile,
Entamobea hystolitica)





Nontifoidal formları
Klinik olarak tifo, paratifo, septisemi,
asemptomatik taşıyıcılık ve AGE
3 aydan küçük bebeklerde bakteriyemi riski
(+) (%5 den az)
Yiyecek-içecek yoluyla
Her mevsimde, sıcak aylarda daha sık



Kontamine tavuk, hindi, ördek
Yumurta kabuğu
Kuyu suyu



İnkübasyon süresi: 12-27 saat
Süre değişken (1-2 gün-1 hafta veya daha
uzun süre)
İmmun yetersizliklerde, 6 aylıktan küçüklerde
ve orak hücreli anemide daha ağır ve
komplikasyon sık





Klinik: kusma, karın ağrısı, ateş, titreme,
yorgunluk
Ağır vakalarda dehidratasyon
Dışkı özelliği: çok sayıda dışkılama, sulu, az
mukuslu, kan (+), lökosit (+)
Basilli dizanteriden ayrımı zor!
Rekürren ishal






Küçük çocuklarda dehidratasyon gelişebilir ya da
olguların %5’inden azında septisemi ortaya çıkabilir.
Bu durumda ateş yüksektir, bradikardi, splenomegali,
peteşiyal döküntü ve menenjismus görülebilir.
Gastroenterit formunda lökositoz, septisemik formda
ise lökopeni olabilirse de, her iki formda da lökosit
sayısı normal de olabilir.
Kan kültürü sistemik infeksiyonda pozitif olarak
bulunabilir.
Dışkı kültürü uzun süre pozitif kalabilir.
Tifoda 1-2 hafta sonra serolojik testler pozitifleşir.

Shigella’lar belli başlı 4 serogrupta toplanan

S.dysanteriae, S.flexneri, S.boydii ve S.sonnei.
Shigella’lar, kolon mukozasının invazyonu ve
enterotosin (Shigatoksin) üretimi mekanizmaları


hareketsiz gram negatif çomaklardır:
ile barsak hasarına yol açarlar.
Protein sentezini bozan, sekretuar ve sitotoksik
özellikleri olan shigatoksin S.dysanteriae
tarafından salınır; diğer türler toksin üretmezler
ya da az üretirler.
Toksinin nörotoksik özelliğinin olması nedeniyle
çocuklarda konvülziyonlar sıkça görülür.

Basilli dizanteri : kolonun akut enflamasyonu

Yaz aylarında daha sık
5 yaşından küçük çocuklarda

İnsandan insana bulaş

Enfeksiyöz dozu: 200 mikroorganizma

Kuluçka dönemi: 24-72 saat

◦ Enfekte el,eşyadan, ağız yoluyla
direkt kontaminasyon (en sık)
◦ Damlacık yoluyla
◦ Vektör yoluyla

Klinik:
◦ yüksek ateş, genel durum bozukluğu, abdominal
kramp, tenesmus
◦ konvülziyon (%10) (Shiga entero-nöro-toksini)
◦ Rektal prolapsus olailir

Dışkı özelliği:
◦ Başlangıçta bol sulu ishal, daha sonra sık sık az
miktarda kanlı mukuslu dışkılama

Semptomlar 5-10 günde kaybolur, dışkı 14
günde steril hale gelir.



Bağırsak florası
Dışkıda saptanırsa virülans açısından
incelenmeli!
5 grup:
◦
◦
◦
◦
◦
ETEC
EIEC
EPEC
EHEC
EAEC

İshal yapan suşları;
◦ Süt çocuklarında ve küçük çocuklarda akut ishal en
sık nedenlerinden


EHEC ve EPEC’in enfeksiyöz dozu düşük
Bulaş: kontamine besin veya su





Gelişmekte olan ülkelerde sütçocuğu
ishali
Her yaş grubunda
“Traveler’s Diarrhea”
Klinik tablo: Rota benzeri (i.bağırsak tutulumu): su ve
elektrolit kaybı dehidratasyon riski
Sulu ishal, kusma, hafif ateş, karın ağrısı
3-5 günde kendiliğinden düzelir!


Az pişmiş et, çiğ sebze, pastörize edilmemiş
süt ürünleri
Shiga enzeri toksini ve hemorajik toksin ile
dünyanın her yerinde görülebilen hastalık
tablosu oluşur.






Kuluçka dönemi: 3-4 gün
Shigella toksinine benzer toksin
Diğer etkenlerden ayırt edilemeyebilir
Başlangıçta sulu, sonra kanlı ishal ve karın
ağrısıyla devam eden hemorajik kolit tablosu
Ateş nadir
%5-8 hemolitik üremik sendrom
Triad:
 Mikroanjiyopatik hemolitik anemi
 Trombositopeni
 Akut böbrek yetmezliği





İshal başlangıcından 5-10 gün sonra
Küçük çocuklarda akut böbrek yetmezliğinin en sık sebebi
shigella, salmonella, campylobacter, coxsackie, echo, influenza
4 yaş altı çocuklarda
Tedavi: destek, diyaliz


EIEC:Dizanteri benzeri tablo
EPEC: yaşamın ilk 2 yılı, kansız, mukuslu
ishal, ateş (-)
◦ yenidoğan servislerinde epidemilerden sorumlu

EAEC: sulu ishal, şiddetli kolik ağrı,
dehidratasyon

Hayvan dışkısıyla kontamine gıda ve su
Kişiden kişiye feko-oral bulaş

Mevsim özelliği yok


İnkübasyon süresi:1-7 gün
7 günden uzun
Şiddetli kramp tarzı ağrı

Dışkı özelliği: Bol, mukuslu, kanlı, lökosit (+)





ÜSYE veya GIS enfeksiyonu sonrası
C.Jejuni enfeksiyonlarının %10-30’unda
C.Jejuni’ye karşı oluşan antikorların nöron
antijenleriyle reaksiyona girmesi
• Akut inflamatuar demyelinizan
polinöropati
• Periferik sinir tutulumu, simetrik,
alt ekstremitelerden başlayıp
assendan ilerleyen güçsüzlük ve
refleks kaybı
• esas olarak motor lifler +/duysal, otonom lifler






Solunum ve bulber kas tutulumu  mortal
Tanı: BOS’da albuminositolojik dissosiyasyon,
EMG
Tedavi: plazmaferez, IVIG
%70 1-12 ayda normale döner.
%20 kalıcı alt ekstremitelerde güçsüzlük
%5 mortalite







Nonhemolitik, aerobik ve gram negatif bir çomaktır.
Her yaş grubunda infeksiyona neden olabilir.
Daha çok ev içi bulaşmalar olur.
Etken besinlerle ya da hayvanlardan da bulaşabilir.
Bakım evlerinde ve kreşlerde yaşayanlarda daha sık
olarak ishale neden olur.
Patogenezi Salmonella’nınkine benzer ve barsak
mukozasını invazyona uğratır, daha sonra lamina
propriaya, oradan da lenfoid dokuya geçer.
En sık olarak yaşamın ilk 3 yılında, 7-10 günlük bir
kuluçka döneminden sonra dizanteriform,
malabsorpsiyon türü ya da sulu bir ishale yol açar.






Şiddetli karın ağrısı, ateş, kusma ve batın duyarlılığı,
ishalin çok belirgin olmadığı durumlarda akut
appendisiti düşündürür.
Büyük çocuklarda terminal ileitis ve mezenterik
lenfadenitis tablosu kliniğe egemen olabilir
(apandisit?).
Kolonoskopide Crohn hastalığını düşündüren ülserler
görülür.
Bazen ishaller aylarca uzayabilir.
Sepsis bulguları ve/veya artrit ve eritema nodosum
Yersinia gastroenteritine eşlik edebilir.
Klinik olarak Yersinia’dan kuşkulandığında
laboratuvar çalışanları uyarılarak özel kültür ortamları
kullanılmalıdır.





“Postenfeksiyöz artrit”
HLA B27 (+)
Tek başına veya Reiter sendromu komponenti
Yersinia, Campylobacter, Salmonella, Shigella
enfeksiyonlarını takiben 1-3 hafta sonra
Sinovial sıvı kültürü (-), otoimmün


"Can't see, can't pee, can't climb a tree.“
Triad:
◦ konjonktivit/üveit
◦ Artrit (büyük eklemlerin tutulduğu)
◦ Üretrit/servisit






Çocuklarda antibiyotik ilişkili ishal
Doğal flora bozulmasıyla
Her türlü antibiyotik tetikleyebilir
En sık: penicillin, cephalosporin,
clindamycin
Kullanım sırasında veya kullanımı takiben
Alkol içeren solüsyonlarda üreyebilir
(sporlu)
İnsandan insana bulaş
 1 yaş altındaki çocuklarda
asemptomatik kolonizasyon



Ateş, ishal, karın ağrısı, kolon mukozasında
psödomembran
Tanı: ELISA ile toksin A/B’nin gösterilmesi,
PCR, kolonoskopi



Epidemi
Yakın zamanda Vibrio cholera O139 suşu:
Hindistan’da epidemi
2 yaş üzerinde

Ağır dehidratasyon---> hipovolemik şok
Kas krampları

Ateş/ karın ağrısı/tenesmus (-)

Dışkı özelliği: “Pirinç suyu” ishal

Viral
Paraziter:
Giardia
E. Histolytica
Bakteriyel


Endemik bir bölgeye seyahat
Kronik ishal
Giardia:

Kirli su, kontamine sebze  kistlerin yutulması

Yağ ve yağda emilen vitamin emilimi

Çocuklarda kronik ishal, malabsorbsiyon

Karın şişliği, inatçı ishal, kilo kaybı

Dışkı özelliği: sulu ishaller, giderek bol yağlı, mukuslu, kötü kokulu, kan/lökosit (-)
E. Histolytica:

Amipli dizanteri: kolon tutulumu

Karın ağrısı, tenesmus

Dışkı özelliği: akut kanlı mukuslu

Basilli dizanteriden farkı: ateş (-), nadir lökosit




Yaş
İshalin süresi
Günlük dışkılama sayısı
Dışkının görünümü ve kıvamı



Eşlik eden semptom? Kusma, ateş, karın ağrısı
Son 24 saatte sıvı, besin alımı?
İdrar sıklığı, miktarı, rengi?




Yenilen besinler (deniz ürünü, et, tavuk)
Seyahat öyküsü
Antibiyotik kullanım öyküsü
Çevresinde başka ishal geçiren kişi, hayvan?


Daha önce ishal geçirip geçirmediği?
Kronik hastalık (SCA)

Genel durumu? (huzursuzluk, letarjik, tonus, şuur açıklığı, emmesi, kusma vb.)

Ateş
Solunum hızı ve derinliği
Nabız hızı ve dolgunluğu
Kan basıncı
Deri turgoru
Ön fontanel (sütçocuğu)
Göz küreleri çöküklüğü
Ağız mukozası ve dil
Gözyaşı
İdrar çıkışı
Tartı kaybı

Karında şişlik, bağırsak sesleri, karın ağrısı lokalizasyonu

TAM BİR FİZİK MUAYENE!!!










Ağır:
Hafif:
- günde 3-4 kez
sulu dışkı
- kusma +/- akut dehidrasyon
bulgusu (-)
- tartı kaybı %2.5
Orta:
- günde +10 dışkı
- günde 4-10 kez
dışkı
- çok sık kusma
- kusma (+)
- ateş N veya yüksek
- dehidratasyon
bulguları (+)
- tartı kaybı % 2.510-
- Yüksek ateş
- dehidratasyon,
asidoz,
hipopotasemi,
şuur kapalı
şok tablosu
- Tartı kaybı
%10<



Hemogram, BUN, Cr, elektrolit
Sedimentasyon hızı, CRP
AKŞ, serum proteinleri, TİT
Mikrobiyolojik:
- Dışkı incelemesi
1- Mikroskopi:
fekal lökosit- invazif enfeksiyon
eritrosit -invazif enfeksiyon
parazit ve parazit yumurtası- endemik seyahat öyküsü, 14 günden uzun sulu ishal
bakteri
2- Dışkı kültürü (antimikrobiyal tedavi öncesi mutlaka alınmalı!)
3- Hızlı Antijen Tayini (Rotavirus, Norovirus, Adenovirus, E.Coli suşları,
Giardia, E. Histolytica, C.Difficile)
4- Multipleks PCR (Viral ve bakteriyal)
5- Toksin incelemesi (C.Difficile) – 1 yaşından büyük, abx öyküsü
-
Kan kültürü-
sistemik enfeksiyon, küçük çocuklarda Salmonella, E.Coli
Mikroskopik inceleme
Lökosit/ eritrosit (-)
Lökosit/ eritrosit (+)
Parazit incelemesi (+)
Hızlı antijen testi
Hızlı antijen Tayini
Multipleks PCR
Dışkı kültürü
+/- multipleks PCR


Genelde 2-7 gün sürer.
Komplikasyonlar:
◦ dehidratasyon,
◦ sekonder laktoz intoleransı (Rota)
◦ Kronikleşme veya yineleyen ishal sonucu
malnütrisyon

Temel ilkeler:
◦ Özel durumlar dışında ilaç kullanılmaması
◦ Sıvı-elektrolit kayıplarının oral sıvı tedavisi ile yerine
konması
◦ Beslenmenin erken başlatılması
Gelişmekte olan ülkelerde AGE tedavi ilkeleri:
1. Dehidratasyon tedavisi
2. Çinko desteği (5 yaş altı tüm çocuklarda)
3. Doğru beslenme
Hafif-orta: oral/
nazogastrik sonda ile
50-100 ml/kg/4saat ORS


Ağır: iv

Uygun ve etkin rehidratasyon sonrası yeniden
dehidratasyonu önlemek için;
◦ Her sulu dışkılama sonrası 10ml/kg, her kusma sonrası
2ml/kg ORS içirilmeli!



3 çorba kaşığı/ 8 çay kaşığı şeker
1 çay kaşığı tuz
1 litre su




İshal süresini ve şiddetini azaltır.
6 aydan küçük: 10 mg/gün
6 aydan büyük: 20 mg/gün elementer çinko
10-14 gün boyunca oral yolla
3- Doğru beslenme
•
•
•
İlk 4 saatlik rehidratasyondan sonra yaşa uygun
normal beslenmeye devam edilmeli
anne sütü alanlarda kesintisiz devam ettirilmeli
7 günde iyileşmeyen ishallerde formül süt/inek sütü
yerine laktozsuz formüller verilebilir.





Kompleks karbonhidratlar (pirinç, buğday,
patates)
Yağsız et
Yoğurt
elma, muz, şeftali, patates, havuç tercih
edilmeli!
Yağlı besinler ve basit şeker içeriği yüksek
olan gıdalar (meyve suları) verilmemeli!!!

Probiyotikler:
◦ Bağışıklığı arttıran nonpatojen bakteriler
◦ Lactobacillus, Bifidobacterium
-

Morfin, kodein gibi motilite azaltıcı
preparatlar tehlikeli ve çocuklarda ishal
tedavisinde kontraendikedir!!!
Shigella enteriti
ampisillin 100 mg/kg/gün oral (4 dozda) 5 gün
TMP-SMX 50 mg/kg/gün 5 gün
Salmonella enteriti
Ab gerekmez, hatta taşıyıcılık riskini arttırır!
Campylobacter jejuni
Eritromisin 40 mg/kg/gün oral 5-7 gün
Giardia
Metronidazol 25 mg/kg/gün oral 5-10 gün
ETEC
Kendiliğinden iyileşir
EIEC
Shigella’dan ayrımı zor, ab başlanıyor.
EHEC
Tartışmalı, toksin üretimini arttırarak HÜS
riskini arttırır.
C.Difficile
Metronidazol
V.Cholera
TMP-SMX (<8 yaş), Tetrasiklin (>8 yaş)





Sıvı desteği (oral/iv)
Beslenmeye erken geçiş ve uygun diyet
Çinko takviyesi
Probiyotikler
Özel durumlarda: antibiyotik kullanımı