Transcript Dökümanı İndir

HEMŞİRELİK
SÜRECİ
HEM. ARİFE ÖZEN
EĞİTİM HEMŞİRESİ
1
Hemşireliğe meslek niteliğini
kazandıran hemşirelik süreci
kavramı ilk kez Lydia Hall
tarafından ortaya atılmıştır.
(1955)
2
Hemşirelik süreci
nedir?
Hemşirelik uygulamalarının temelini
oluşturur.
3
DSÖ’ne göre hemşirelik süreci;
Hemşirelik bakımında bilimsel
problem çözümleme
yönteminin sistemli bir
biçimde kullanılmasıdır.
4
HEMŞİRELİK SÜRECİ;
 Sağlıklı/hasta
bireyin sağlık bakım
gereksinimlerinin tanımlanması,
 Bireye
özgü bakım verilmesinde
kullanılan sistematik bir yöntemdir.
(Birol L,2004)
5
 HEMŞİRELİK
AÇISINDAN;
 Rastgele bakım verilmesi,
 Bakımın planlanmaması
 Ve yapılan uygulamanın
mantığının bilinmemesi
kabul edilemez.
(Alexander M,1989)
6
Bakımın
sistematik hale
getirilmesi; bakım içeriğinin
somutlaştırılmasını ve
hemşirelik verilerinin
adlandırılmasını kolaylaştırır.
7
Hemşirelik problem
çözme ve kritik
düşünmenin temel
olduğu bir meslektir.
8
İnsanın bütününe
odaklanmamız
gerektiğine dikkat
çekmektedir.
9
PROBLEM
ÇÖZÜMLEME


HEMŞİRELİK SÜRECİ

Problem hakkında bir
sonuca varmak için
mevcut veriler
değerlendirilir.

Seçilen problem
tanımlanır ve
gruplandırılır.
Problemi çözümlemek
için elde mevcut
verilere bakılır.
Veriler incelenir ve
problem saptanır.
10

Problem Çözümleme
Problemin çözümü için
kullanılacak yaklaşımın
sonuçları belirlenir.

Planlı yaklaşım kullanılır

Problemin
çözümlendiğine ya da
ek çalışmaya gerek olup
olmadığına karar verilir.
Hemşirelik Süreci
 Planlama; problemin
nasıl çözümleneceğine
karar verilir.
Uygulama;
geliştirilen planın yerine
getirilir.


Değerlendirme;
beklenen sonuçlara
başarı ile ulaşıp
ulaşılmadığına bakılır.
11
Bu bağlamda;
eleştirel düşünme,
problem çözme,
otonomi ve
profesyonellik kavramı
hemşirelik süreci ile iç
içedir. (Karagözoğlu Ş,2007)
12
Eleştirel düşünme;
Etkili problem çözme ve karar
vermenin temelini oluşturan
,bilimsel dayanağı olan düşünme
süreci ve problem analizi
yöntemidir. (Tel H ve Ark,2007)
13
 Eleştirel
düşünme, problem
çözme düzeyi düşük ve bakımın
temel yolu olan hemşirelik
sürecini etkin olarak
kullanmayan hemşirelerin
mesleki bakımdan etkin tutum
ve davranışlar
sergileyemeyecekleri açıktır.
14
HEMŞİRELİK SÜRECİNİ
NİÇİN
KULLANMALIYIZ?
15
 Bakımın
niteliğini yükseltir
 Hemşirenin
karar verme
yeteneğini geliştirir
 Hemşirelik
bakımında
bağımsız işlevleri arttırır.
16
 Mesleğe
bilimsel nitelik
kazandırır.
 Sağlıklı/hasta
kişiye
bireysel ve bütüncül
yaklaşımı sağlar
 Hemşirenin
arttırır
bilgisini
17
 Uygulamaları

geliştirir
Hemşireler ve diğer sağlık
disiplinleri arasında iletişim ve
işbirliği sağlama,
 Yasal
ve etik
dokümanları sağlama,
18
 Bu
alandaki masrafları,
harcanan zaman ve işgücünü
azaltma olanaklarını sağlar
 Sistematik
yaklaşımı ve
problemlerin atlanmamasını
sağlar
19
 Profesyonelliği
 Doyum
 Hasta
alma artar
memnuniyeti artar
 Hastanede
azalır.
sağlar
kalış süresi
(Saba V,2001)
20
YAPILAN ARAŞTIRMALARDA
HEMŞİRELİK SÜRECİ İLE
ÇALIŞMA ORANININ DÜŞÜK
OLDUĞU TESPİT EDİLMİŞTİR.
NEDEN?
21
Onsekiz Mart Üniversitesinde yapılan
çalışmada bunların nedenlerini şöyle
sıralanmıştır;
 Hasta
 İş
sayısının fazla olması
yükünün fazla olması
 Hemşire
sayısının yetersizliği
22

Hemşireler arasındaki eğitim
düzeyinin farklı olması nedeniyle
farkındalık oranının değişme
göstermesi

Yönetimin destek olmaması

Nasıl yapılacağını bilmeme ve
mesleğin bir parçası olarak
görmeme
23
Sürecin aşamaları;
1.
2.
3.
4.
5.
Veri toplama
Tanı koyma
Planlama
Uygulama
Değerlendirme
24
Veri toplama

Hemşirelik sürecinin ilk aşamasıdır

Bireyin/ailenin bakım gereksinimlerinin
saptanması için yapılan ön
değerlendirmedir.
(Birol L,2004)
25
VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ
GÖRÜŞME
 DİNLEME
 GÖZLEM
 HEMŞİRELİK ÖYKÜSÜ
 FİZİKSEL DEĞERLENDİRME
 VERİLERİN DOĞRULUĞUNUN SAPTANMASI
 VERİLERİN GRUPLANDIRILMASI

26
İşte bu noktada
taksonomi
dediğimiz
sınıflandırma
sistemi ön plana
çıktı
27
Veri çok bilgi yok
28
SINIFLAMA;
Varlıkların benzerliklerine ve
farklılıklarına göre gruplara
ve sınıflara ayrılmasıdır
29
Hemşirelikte sınıflandırma ise;
Hemşirelik fenomeninin (bakım
olgusu) sınıflandırılması; verilerin
elde edilmesini ve yönetilmesini
kolaylaştırır ve disiplin içinde
iletişim için ortak bir dil sağlar.
30

Hemşirelik süreci de bu noktada bakım
içeriğinin adlandırılmasını ve
sınıflandırılmasını kolaylaştırır diyebiliriz.

Çünkü hemşirelik bakımı; görünür,
ölçülebilir, değerlendirilebilir,
denetlenebilir, karşılaştırılabilir,
geliştirilebilir olmalıdır.
31
Standart bir dil
kullanmanın
önemi
32

Hemşire olarak ne yapıyoruz, nasıl
yapıyoruz, sonucundan neler elde
ediyoruz., tam olarak tanımlayabilmeli,
ifade edebilmeliyiz.

Bağımsız bir meslek isek bunu yapmalıyız.
Bunun için bir terminolojiye, ortak bir dile
ihtiyacımız vardır.
33
Standart bir dil kullanmanın;
 Bir
dil olmadan hemşirelik, sağlık
hizmetleri sistemleri içinde
görünmezdir.
 Bu
durumda hemşirelerin değeri ve
önemi fark edilmeyecek ve
ödüllendirilmeyecektir (ICN, ICNP).
34
Bu ICN tarafından;
"Eğer adlandıramazsak,
kontrol edemeyiz, finanse
edemeyiz, öğretemeyiz veya
toplum politikası olarak
koyamayız" şeklinde
belirtilmiştir (ICN, ICNP).
35
"Eğer bizler hemşirelerin ne
yaptıklarını; yöneticilere,
politikacılara, kanun
yapıcılara tutarlı bir şekilde
tanımlayamazsak, nasıl
iletişim kurabiliriz?
36
 Kanıta
dayalı hemşirelik
uygulanabilir.
 Hemşirelikte
kalite güvencesi
ve kalite geliştirme için ortak
dil gereklidir.
37
Bilgi sistemlerinde açık, az ve öz
terimler gerekir.
Böylece elektronik hasta
kayıtlarının gelişimi için tanıların,
girişimlerin ve sonuçların
standart listesine ihtiyaç vardır.
38
 Standart
bir dil, araştırmaların
birikimini kolaylaştıracaktır

Hemşirelik tanıları, girişimleri ve
sonuçları, hemşirelik minimum veri
tabanının ayrılmaz bir parçasıdır. Bu
tipteki veri tabanı belirli tanıların
kullanım sıklığı hakkında bilgi
sağlayacaktır
39

Aspirasyon potansiyeli”,

“Sıvı volümünde fazlalık”,

“Sosyal etkileşimde bozulma”,

“Ebeveyn rolünde değişme”,

“Başkalarına yönelik saldırganlık
potansiyeli”
40

“Etkisiz bireysel başetme”,

“Sıvı volümünde yetersizlik”,

“Sağlığı sürdürmede bozulma”
Hemşirelik tanılarına doğru
yanıt sayısının yok denecek kadar az
olduğu
41

“Uyku Alışkanlığında Bozulma”,

“Sosyal İzolasyon ve Enfeksiyon
Potansiyeli ‘
Hemşirelik tanılarında ise doğru tanılamanın
en yüksek düzeyde olduğu
saptanmıştır(2000)
42
Hemşireler, düşüncelerini,
konuşmalarını ve
yazılarını:hastalıklar,
fizyopatoloji veya psikopatoloji
etrafında organize etmişlerdir.
43

Florance Nightingale hemşirelikle
ilgili problemleri tanımlamayı bir
miras ve vasiyet olarak bırakmıştır.

Kırım Savaşı'nda hastanelerde
hemşirelerin karşılaştığı beslenme
eksikliklerine, enfeksiyon riskine ve
iyileşmede gecikmeye dikkat çekmiş
ve bunları tanılamıştır.
44
 Nightingale'
den sonraki yıllarda ise
hastalıklar üzerine odaklanan
konuşmalar ve yazılarda,
hemşirelikle ilgili problemleri
tanımlarken standardize edilmiş bir
dilin eksikliği ortaya çıkmıştır.
 1960’lı yıllarda elektronik kayıtların
önemi vurgulanmıştır.
45
Eğer veriler elektronik
kayıtlarda olursa;
46
İş
gücü azalır
Zamandan
 Veriler
tasarruf sağlar
depolanabilir
 Okunabilir
47

Herkes tarafından aynı anlaşılır

Hızlı erişilir

Transfer edilebilir

Verimlilik ve etkinlik artar

Standarttır ve karşılaştırılabilir.
48
Günümüzde Hemşirelik Sınıflaması
 Günümüzde
hemen hemen her
ülke hemşirelik tanıları,
girişimleri ve sonuçları
kavramları; ortak dilin
geliştirilmesi ve uygulanması
üzerine çalışmaktadır.
49

Avrupa'da tanıların, girişimlerin ve
sonuçların geliştirilmesi için bir kuruluş
olan ACENDIO vardır.

Fransa'da AFEDI

İspanyolca konuşan ülkelerde AENTDE

Japonya'da Japon Hemşirelik Tanıları
Birliği adında ulusal bir örgüt
bulunmaktadır.
50
ABD'de 3 sınıflama
geliştirilmiştir: NANDA, Saba'nın
evde bakım hemşireliği
sınıflaması (HHCC) ve Martin'in
toplum hemşireliği sınıflaması.
51
Ayrıca, Uluslararası
Hemşireler Birliği (ICN)
Hemşirelik Uygulamalarının
Uluslararası Sınıflaması /
ICNP projesini
desteklemektedir.
52
ICNP GELİŞİM SÜRECİ;
 ICN
1989 yılında hemşirelik
problemleri ve tanıları, müdahaleleri
ve sonuçlarının sınıflandırılması
amacıyla Güney Kore’nin Seul
kentinde bir kongre düzenlemiştir.
53
Ülkemizde durum nedir?
Bakım çoğu kurumda hasta/birey merkezli
değil iş merkezlidir
 Bakım sistematik sunulmamaktadır.
 Bakım kavramı ve içeriği konusunda ortak
bir terminoloji yok denilebilir.
 Veriler çoğu sağlık kuruluşlarında halen
geleneksel yöntemlerle sunulmaktadır

54
Veri kayıtları çoğunlukla eksik,
hatalı ya da okunaksızdır


Veriler adlandırılmamış ve
sınıflandırılmamıştır

Hemşirelik bakımı ölçülebilir,
karşılaştırılabilir değildir.

Bu nedenle kaliteli bakım sunulsa da
görünür değildir.
55
ICNP ÖĞELERİ

HEMŞİRELİK TANILARI

HEMŞİRELİK EYLEMLERİ

HEMŞİRELİK SONUÇLARI
56
Hemşirelik Tanısı
 NANDA‘(1982)
nın tanımına göre
hemşirelik tanısı, mevcut ya da
potansiyel sağlık problemlerine /
yaşam olaylarına karşı bir birey, bir
aile ya da bir toplumun tepkileri
hakkında klinik bir karardır.
57
Bir hemşirelik tanısı
hemşirenin müdahale etmeye
yetki ve yeterliliği olan bir
durum /durumlar hakkında
klinik bir karardır.
58
Örneğin bir "pnömoni", bir
"hipertansiyon" tanısına
hemşirenin müdahale etme
yetkisi var mıdır?
59

Pnömoni durumunun gerek tanılanması
gerekse tedavisinden hemşirelik yetkili
sorumlu değildir.

Ancak, hemşireler bireyin pnömoni
durumuna verdiği fizyolojik, sosyal,
psikolojik, spiritüel tepkilerini, durumdan
nasıl etkilendiğini tanımlamaktan; bireyin
duruma uyumunu kolaylaştırmaktan
sorumludur.
60
"Hemşirelik
tanısı, hemşirenin
yetki ve yeterliliğinde olan
sonuçlara ulaşmak için
gerekli hemşirelik
girişimlerinin seçimine bir
temel oluşturur."
61
Neler Bir Hemşirelik Tanısı Değildir!

Hemşirelik sağlık problemlerine tepkileri
tanılar. Hekimlik, travma ya da hastalığı
tanılar

Örn: Oksijen sağlama ve harcamasındaki
dengesizliğe bağlı Aktivite intoleransı
örn: Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı
(KOAH)
62
-
Tıbbi bir patoloji (örn. hipertansiyon)
-Tanısal çalışmalar (örn. bronkoskopi)
- Araç-gereçler (örn. NG tüp, idrar
kateteri)
- Belirti ve bulgular (örn. huzursuzluk,
öksürük, yorgun hissetme)
63
-Tedaviler (örn.kortizon tedavisi, dekübitüs
bakımı)
-Cerrahi işlemler (örn.Trakeostomi)
- Terapötik gereksinimler
64
 Hemşirelik tanısı "nazogastrik
tüp takılması" değil,
"Nazogastrik tüp takılmasına ikincil
olarak doku irritasyonuna bağlı
‘Doku Bütünlüğünde Bozulma
Riski’ ya da ‘Rahatta Değişime’
dir.
65

Hemşirelik ya da çalışma saati, personel
azlığı, yetersizliği gibi personel
problemleri

(örn. Hemşire yetersizliğine, aspiratörün
olmamasına bağlı uygun sıklıkta
aspirasyonun yapılmaması) hemşirelik
tanısı değildir.
66
Tanısal adlandırmada PES /EPS formatı

Problem (Problem):
tanısının adı/ etiket
Hemşirelik

Etiological factors (Etiyolojik Faktör):
İlişkili faktör

Sign and symptoms (Belirti ve
bulgular):Tanımlayıcı özellikler
67

Anemiye sekonder oksijenizasyonda
azalmaya bağlı Aktivite İntoleransı:
Halsizlik, efor sonrası istirahat nabzına
dönüşte gecikme, takipne“

Burada P: Aktivite İntoleransı, E: Anemiye
sekonder oksijenizasyonda azalma, ve S:
Belirti ve bulgular: Halsizlik, efor sonrası
istirahat nabzına dönüşte gecikme, takipne"
68
Hemşirelik Tanısı Tipleri
1.
Mevcut /gerçek tanılar
2.
Potansiyel problem
3.
Sendrom tanıları
4.
Olası problem
69
Varolan(gerçek) tanılar,
Klinik olarak tanımlayıcı özellikleri ile
doğrulanmış tanılardır.
 Örn;oksijen yetersizliği ile ilgili aktivite
intoleransı


Tanımlayıcı belirtiler;yorulduğunda dispne
vb
70
Potansiyel problem;

Belirli hemşirelik girişimleri planlanmadan
ve uygulanmadan, değişebilecek durumları
tanımlayan hemşirelik tanılarıdır.

Örn; anestezi ve ameliyat sonrası
immobiliteye bağlı olarak solunum
fonksiyonlarında değişme potansiyeli
71
Olası problem;

Bu problem belki var ama doğrulamak ya
da dışlamak için daha fazla bilgiye ihtiyaç
vardır.Ek bilgiler toplandıktan sonra ;
Ya potansiyel risk faktörlerini doğrular
Ya mevcut semptomları doğrular,
problemi tanılar.
Ya da tanının mevcudiyetini reddeder.
72
SENDROM HEMŞİRELİK TANILARI

Tecavüz Travması Sendromu

Çevreyi Yorumlamada bozukluk sendromu

Çevre değiştirme stresi sendromu

Kullanamama sendromu
73
TEŞEKKÜRLER
74