Transcript BİLİM TARİHİ

18 ve 19 yy. da BİLİM
• Carl von Linnaeus (1707-1778)
• İsveçli biyolog, hekim ve deniz fizikçisi.
• Zooloji ve botanik çalışmalarına sınıflandırma esasını
getirerek bütün canlıları bir cetvelde göstermiştir.
• Bilimsel standardizasyon için, her türün Latince bir terimle
adlandırılmasını ilk öneren kişidir.
• 1753 yılında derlediği “Species plantarum” “Bitkilerin
türleri” adlı eserinde 6000 kadar bitki türüne ikili
adlandırma sistemini uygulamıştır.
• Daha sonraları, “Linnaeus Sistemi” olarak bilinen
sistemine cins, takım, sınıf gruplarını ekleyerek
geliştirmiştir.
Bu
sistematik
günümüzde
halen
kullanılmaktadır.
Linnaeus’un sistematik çalışmaları
• Georges Louis Leclerc Buffon (1707-1788)
• Fransız bilim adamı. Doğa bilim, matematik ve kozmoloji
alanında çalışmalar yapmıştır.
• Kendisi “Tabiat Tarihi” adlı 36 ciltlik ansiklopedik bir eser
yazmıştır. Ölümünden sonra iki ek cilt daha
yayınlanmıştır.
• Bu eserde, tabiat konusunda daha önce birbiriyle ilinti
kurulamamış olan gerçekleri ilk kez bilimsel bir açıdan
ele almıştır.
• James Hutton (1726-1797)
• İngiliz bilim adamı. “Dünya’nın Teorisi” adlı eserinde, ilk
defa, “kayaçların geçmişteki oluşumlarını açıklamak için,
günümüzde de geçerli olan jeolojik etkenlerin kullanılması
gerektiği” ilkesini ileri sürmüştür.
• Bu ilke modern jeoloji çalışmalarının temelini oluşturur ve
şöyle formüle edilir: “Hal mazinin anahtarıdır”.
• Ona göre, doğal etkenler değişmeden ve hep aynı kalarak,
tarihsel olarak sıralanan kayaç tabakalarını meydana
getirmiştir.
• Jean Baptiste Lamarck (1744-1829)
• Fransız bilim adamı. Doğa bilim, özellikle evrim ve
botanik alanında çalışmalar yapmıştır.
• Varlık merdivenlerinde ilerlemeler olduğu yani “evrim”
görüşünü savunan ilk bilim adamıdır.
• Çevresel koşulların bitkilerin değişimi üzerindeki rolüne
dikkat çekmiştir.
• İnsan ve hayvanı evrimsel şemada birleştiren ilk kişidir.
• Georges Cuvier (1769-1832)
• Fransız bilim adamı. Biyolojideki evrim teorilerine karşı
çıktığı için Hutton’a karşı cephe almıştır.
• Daha çok kara hayvanlarının fosil kalıntıları ile
uğraşmıştır.
• 1812 yılında yayınladığı “Fosil Kemikler Üzerine
Araştırmalar” adlı eserinde kayaçların
sınıflandırılmasında ilk defa fosillerin kullanılmasını
önerdi.
• Alexander von Humboldt (1769-1859)
• Prusya kökenli Alman doğa bilimci ve kaşif.
• 1799-1804 yılları arasında Orta ve Güney Amerika’ya
keşif gezileri yaparak buraları bilimsel olarak dünyaya
tanıtan ilk kişidir.
• Bu gezilerinde elde ettiği verilerle, bilimsel fiziki coğrafya,
meteoroloji ve biocoğrafyanın temellerini atmıştır.
• 1829 yılında Çar’ın daveti üzerine Rusya’nın bilinmeyen
topraklarına bilimsel bir keşif gezisi yaparak Neva’dan
Yenisey’e kadar uzanan alanı dolaşmış ve pek çok altın
ve elmas madeni yatağını tespit etmiştir.
• 1845-1862 yılları arasında kaleme aldığı 5 ciltlik
“KOSMOS” adlı başyapıtında ilk defa, dünya üzerine bilgi
toplayan çeşitli bilim dallarını birleştirmeye çalışmıştır.
• Humboldt, Alman kültür tarihinin ulusal temsilcisi olarak
kabul edilen Goethe’nin bilimsel boyutunu temsil eder.
Alexander von Humboldt
Von Humboldt’un Orta ve Güney Amerika gezi
güzergahı
• Charles Lyell (1797-1875)
• İskoçyalıdır. Hutton’dan bağımsız olarak yaptığı
çalışmalarıyla, jeoloji konusundaki dağınık olan olguları
bir araya topladı.
• 1830-1833 yılları arasında “Jeolojinin İlkeleri” adlı eserini
yayınladı. Lyell’da Hutton gibi, “doğanın şimdiki
kuvvetlerinden başlayarak geriye doğru akıl yürütmek”
gerektiğini savunmuştur. Bu görüş “Uniformitarianism”
olarak bilinir.
• 1863’te yayınladığı “İnsanın Antik Çağı” adlı eserinde
“dünyanın jeolojik yapısını incelemek, tıpkı insanlık
tarihini arkeolojik yönden incelemek gibidir” görüşünü
ortaya atmıştır.
• Louis Agassiz (1807-1873)
• İsviçre asıllı Amerikalı bilim adamı. Almanya ve
Fransa’da eğitim gördü. Harvard’da jeoloji profesörüydü.
• Koyu bir dini eğitim almış olduğu için, Darwin’in evrim
kuramına tamamen karşıydı.
• Canlı ve fosil balıklar ve buzulların jeolojik etkileri üzerine
yapmış olduğu çalışmalarıyla tanınmıştır.
• Dünya’da geçmişte bir buzul çağı yaşandığını ilk ileri
süren bilim adamıdır. Bu nedenle, Kanada’daki eski bir
“proglasyal göle” onun adı “Agassiz Gölü” verilmiştir.
• Tüm hayvan, bitkiler gibi insanında sınıflandırılabileceğini
söyleyerek iklimsel bölgelere göre ayrılmış bir “insan ırkı”
tanımlaması yapmıştır. Bilime ırkçılık kavramını sokan ilk
kişi olarak da bilinir.
• Charles Darwin (1809-1882)
• İngiliz bilim adamı. İlk çalışmalarını jeoloji alanında
yapmıştır.
• Lamarck’ın daha önce ortaya koyduğu, biyolojik evrimin
mekanizması ve işleyişi üzerine çalışmalar yapmıştır.
• 1831 yılı Aralık ayında “Beagle” adlı bir araştırma
gemisine katılarak Güney Amerika ve Pasifik adalarını
kapsayan bir uzun bir gezi yaptı.
• Gezi boyunca (5 yıl) jeoloji, botanik ve zooloji ile ilgili
geniş koleksiyonlar yaptı.
• 1859 yılında yayınlanan “Türlerin Kökeni” adlı eserinde
organik türlerin zamanla değiştiklerini sonucuna vardı ve
görüşleriyle pek çok çevrenin (dini ve bilimsel) hedefi
haline geldi.
Charles Darwin
2009 yılında, Charles Darwin’in doğumunun 200.
yılı anısına basılan İngiliz pulları
Lamarck ve Darwin’in Karşılaştırılması
• Gregor Mendel (1822-1884)
• Avusturyalı bilim adamı. Genetik biliminin kurucusudur.
• Bitkilerle deneyler yapan Mendel, bezelyelerle yaptığı
genetik araştırmalarla tanınmıştır.
• “Mendel Yasaları” olarak bilinen çalışmalarının temel
ilkesi, “melez döllerin üreme hücrelerinde yarısı anneden
yarısı babadan alınmış kalıtım birimlerinin bulunmasıdır”.
• Böylece, bir türün özellikleri, kalıtım yoluyla başka
kuşaklara aktarılmaktadır.
Mendel’in Çalışmaları
• Ernst Haeckel (1834-1919)
• Alman bilim adamı. Ekoloji biliminin kurucusu olarak
kabul edilmektedir.
• Biyoloji konusundaki ampirik eserinde, 150 tür ışınlı
canlıyı detaylı bir şekilde betimlemiştir.
• Sınıflandırma konusunda da önemli çalışmalara imza
atmıştır.
• 1866 yılında yayınlanan “Genel Morfoloji” eserinde,
“çevresel etkiler altında kazanılan karakteristiklerin
kalıtımsal olduğuna” dair tezini Darwin’den çok daha
baskın bir şekilde vurguluyordu.