Transcript pagsulat sa iba`t ibang disiplina

PAGSULAT SA IBA’T
IBANG DISIPLINA
PAGSULAT
KATUTURAN AT LAYUNIN
ANO NGA BA ANG
PAGSULAT?
 1.
Ang pagsulat ay pagsasalin sa
papel o paggamit ng anumang
kasangkapang maaaring magamit
na mapagsasalinan ng mga
nabuong salita, simbolo at ilustrasyon
ng isang tao. ( Bernales, et al., 2001)
 Ito
ay kapwa pisikal at mental na aktibiti na
ginagawa para sa iba’t ibang layunin.
(Bernales, et al., 2002)
 Ayon
kina Xing at Jin (1989), ang pagsulat ay
isang komprehensib na kakayahang
naglalaman ng wastong gamit, talasalitaan,
pagbubuo ng kaisipan, retorika at iba pang
elemento.
 Ayon
naman kay Keller (1985), ang pagsulat
ay isang biyaya, isang pangangailangan at
isang kaligayahan ng nagsasagawa nito.
Anyo ng pagsulat ayon sa
layunin:
Ekspresib
Formulari
Imaginatibo
Informatib
Persweysib
Mga layunin ng pagsulat
 Para
kay James Kinneavy (1971) may
limang kategorya sa pagsulat na naging
rason kung bakit nagsusulat ang tao. Ito
ay ang mga sumusunod:
 1.
Ekspresiv
 Personal na pagsulat upang maipahayag
ang sarili
Mga layunin ng pagsulat
 2.
Formulari
 Isang mataas at istandardisadong pasulat
katulad ng kasulutan o kasunduan sa negosyo o
bisnes at iba pang transyong legal, politikal, at
pang-ekonomiya
 3. Imaginativ
 Ginagamit upang mabigyang-ekspresyon ang
mapanilikhang imahinasyon ng manunulat sa
pagsulat ng mga dula, awit, tula, isksrip at iba
pa
Mga layunin ng pagsulat
 4.
Informativ
 Upang magbigay ng mahahalagang
inpormasyon at ebidensya
 5. Persweysiv
 Upang makapanghikayat, mapaniwala
ang mambabasa dahil sa mga
ebidensya katibayang ipinahayag
Gawaing interaktib
 Sabihin
ang kategorya (layunin) ng mga
sumusunod na sulatin:
1. iskrip pampelikula
A. Ekspresib
B. Formulari
2. Thesis
C. Imaginatibo
3. Subpoena
D. Informatib
4. Memorandum of Agreement
E. Persweysib
5. Diary
6. Shopping list
Gawaing interaktib
Sabihin ang kategorya (layunin) ng
mga sumusunod na sulatin:
7.
Ulat pamanahon
8.
Panunumpa sa katungkulan
9.
Talumpati ng Kandidato
10. Tula
11. journal
12. Liham pangkaibigan
13. State of the Nation Address
14. Bisnes kontrak
15. mensahe

Sosyo-Kognitibong na Pananaw sa
Pagsulat
 Sosyo-
ito ay isang salitang tumutukoy sa lipunan ng
mga tao. Samantalang ang kognitib naman ay
tumutukoy sa pag-iisip.
 Ang sosyo-kognitibong pananaw sa pagsulat ay
isang paraan ng pagtingin sa proseso ng pagsulat.
Pagsulat bilang multidimensyonal na
proseso
 Para
kay Badayos, ang multidimensyonal na
proseso ng pagsulat ay binubuo ng sumusunod na
proseso:
 Bago

sumulat
Binubuo ito ng pagpili ng paksa, paglikha ng mga
ideya at pagbuo ng mga ideya
 Pagsulat

Pagbuo ng draft, pagtanggap ng fidbak,
pagsangguni at pagrerebisa
Pagsulat bilang multidimensyonal na
proseso
•
•
Paglalathala
Sangkot dito ang pagdidisplay ng
komposisyon o sulatin sa bulletin
board o kaya’y paglilimbag o
paglalathala
Mga mungkahing tanong
 Ano
ang paksa ng tekstong aking
isusulat?
 Ano ang layunin sa pagsulat nito?
 Saan at paano ako makakakuha ng
sapat na datos kaugnay ng aking paksa?
 Paano ko ilalahad ang mga datos na
aking nakalap upang maging higit na
makahulugan ang aking paksa?
 Sino ang babasa ng aking teksto? Para
kanino ito?
 Paano
ko maibabahagi sa aking mambabasa ang
nalalaman ko sa aking paksa?
 Ilang oras ang aking gugugulin sa pagsulat? Kailan
ko ito dapat ipasa?
 Paano ko pa mapagbubuti ang aking teksto?
Mga Hakbang sa Pagsulat:
Prewriting/
Gawain Bago
Sumulat
Pagsulat ng Draft/ Burador
Revising o Pagbabago
Editing o Pagwawasto
Publishing o Paglalathala
Mga Hakbang sa Pagsusulat
 Pre-writing-
Ginagawa rito ang pagpili ng
paksang isusulat at ang pangangalap ng
mga datos o impormasyong kailangan sa
pagsulat.
Mga Hakbang sa Pagsusulat
 Actual
writing – Dito isinasagawa ang
aktwal na pagsulat. Nakapaloob dito ang
pagsulat ng burador o draft.
Mga Hakbang sa Pagsusulat
 Rewriting
– Dito nagaganap ang pag-eedit
at pagrerebisa ng draft batay sa wastong
gramar, bokabulari at pagkakasunudsunod ng mga ideya o lohika.
Kalikasan ng Pagsulat ayon
kina White at Arndt (1991)
•
•
•
•
•
•
Paglabas ng Ideya
Paggawa ng Istruktura
Paggawa ng Burador
Pagpopokus
Pagtataya o Ebalwasyon
Muling Pagtingin
Mga Katangian ng Epektibong
Pagsulat:
 Kalinawan
( Clarity )
 Kaangkupan ( Appropriateness )
 Kahustuhan ( Completeness )
 May Katangian ng Katiyakan ( Emphasis )
 Kawastuhan ng Gramar (Gramatical
Accuracy )
 May Layunin o Hangarin ( Objective )
 Mababasa at Mauunawaan ( Readability )
Mga dapat itanong sa sarili kung
magrerebisa ng isinulat:
 Tama
ba ang aking pangungusap?
 Maayos at malinaw ba ang pagkakalahad?
 May pagkakaugnay ba ang aking mga
ideya?
 May malabo ang ideya?
 Angkop ba ang ginamit kong salita?
 May kaisahan ba ang bawat talataan ?
 Malinaw ba ang pangkalahatang
mensahe?
Mga Uri ng
Pagsulat






Akademik
Teknikal
Journalistic
Referensyal
Profesyonal
Malikhain
TEKNIKAL
 Isang
praktikal na
komunikasyong ginagamit sa
pangangalakal at ng mga
propesyonal na tao upang
maihatid ang teknikal na
impormasyon sa iba’t –ibang
uri ng mambabasa.
 Ito ay naiuugnay sa pagsulat
ng mga manwal at gabay sa
pag-aayos halimbawa, ng
kompyuter o anumang bagay
na may kalikasang teknikal.
TEKNIKAL
 Isang
espesyalisadong uri
ng pagsulat na tumutugon
sa mga kognitiv at
sikolohikal na
pangangailangan ng mga
mambabasa at manunulat.
 Nagsasaad
ito ng mga
impormasyong maaaring
makatulong sa
pagbibigay-solusyon sa
isang komplikadong
suliranin.
TEKNIKAL
 Saklaw
nito ang pagsulat ng
feasibility study at ng mga
korespondensyang
pampangangalakal.
 Gumagamit ng mga teknikal
na terminolohiya sa isang
partikular na paksa tulad ng
science at technology.
 Nakatuon sa isang tiyak na
audience o pangkat ng mga
mambabasa.
 Nagbibigay
bg
impormasyon para sa
teknikal o komersyal na
layunin
 Layunin nitong
maibahagi ang
impormasyon tungkol sa
isang paksa sa
paggawa ng isang
bagay.
 Kasama rito ang
proposal at iba pang uri
ng propesyonal na
dokumeto
TEKNIKAL
REFERENSYAL
 May
kaugnayan sa malinaw at wastong
presentasyon ng paksa.
 Ito ay isang uri ng pagsulat na nagpapaliwanag,
nagbibigay ng impormasyon o nagsusuri.
 Halimbawa nito ay teksbuk, balita, ulat
panlaboratoryo, manwal at pagsusuring
pangkasaysayan
 Ang layunin ng referensyal na pagsulat ay maiharap
ang impormasyong batay sa katotohanan o kaya’y
makabuo ng kongklusyon batay sa katotohanang
ito.
 Ang anyo ng impormasyon ay kailangang totoo o
tunay, tamang-tama, obhetibo at komprehensibo
REFERENSYAL
 Naglalayong
magrekomenda ng iba pang
sanggunian o source hinggil
sa isang paksa.
 Madalas, binubuod ng isang
manunulat ang ideya ng
ibang manunulat at tinutukoy
ang pinaghanguan niyon na
maaaring sa paraang
parentetikal, footnotes o
endnotes.
 Madalas
itong makita
sa mga teksbuk,
pamanahong papel,
thesis o disertasyon.
 Maihahanay din dito
ang paggawa ng
bibliyografi, indeks at
notecards.
REFERENSYAL
JOURNALISTIC
 Ang
isang balitang pamperyodiko
ay sumasagot sa lahat ng mga
tanong ng pangjornalistik na sino,
ano, saan, kailan at bakit.
 Ang pagsulat ng balita ay tuwiran
at hindi paliguy-ligoy.
 Ang pangunahing punto ay
inilalagay sa unahan at ang iba
pang impormasyon ay isinisiwalat
mula sa pinakamahalaga patungo
sa di-gaanong mahalaga.
 Pinipili nang maingat ang mga salita
at pinanatiling simple at tuwiran ang
istilo ng pagsulat.
JOURNALISTIC
 Ang
uring ito ng pagsulat na
kadalasang ginagawa ng
mga mamamahayag o
journalist.
 Saklaw nito ang pagsulat ng
balita, editoryal, kolum,
lathalain at iba pang akdang
mababasa sa mga
pahayagan at magazin.
JOURNALISTIC
 Sa
jornalistik na pagsulat, isaalangalang ang mga sumusunod na mungkahi:
 Kunin agad ang punto ng istorya.
 Iwasan ang mahahabang pangungusap
hangga’t maari
 Sumulat ng malinaw
AKADEMIK
 Ito
ay maaaring maging
kritikal na sanaysay, lab
report, eksperimento,
konseptong papel, term
paper o pamanahong papel,
thesis o disertasyon.
 Itinuturing
din itong isang
intelektwal na pagsulat dahil
layunin nitong pataasin ang
antas at kalidad ng
kaalaman ng mga
estudyante sa paaralan.
AKADEMIK
 Isa
sa
pinakamahalaga rito
ay ang pagbibigay ng
suporta sa mga
ideyang
pangangatwiranan
 Ang layunin ng
akademikong pagsulat
ay maipakita ang
resulta ng pagsisiyasat
o ng pananaliksik na
ginawa.



AKADEMIK
Maliwanag
 Ang paglalahad ng mga
ideya ay dapat malinaw.
Ang manunulat ay may
pananagutang gawing
malinaw ang
pagkakaugnay-ugnay ng
bawat bahagi ng teksto
May Paninindigan
 Kailangang may sarili kang
pagpapasya at
paninindigan sa partikular
na paksa na iyong isinulat
May Pananagutan
 May pananagutan ang
manunulat sa pagkilala sa
mga awtoridad na ginamit
na sanggunian sa papel na
pang-akademiko

Narito ang mga katangian
ng akademikong pagsulat:

Pormal
 Sa pagsulat ng sanaysay,
iwasan ang mga kolokyal
na salita at mga
ekspresyon
Obhetibo
 Ang pagsulat dito ay
obhetibo at hindi personal
o pansarili. Kaunti lamang
ang salitang tumutukoy sa
manunulat at sa
mambabasa
 Binibigyang-diin ang
impormasyon na gustong
ibigay

PROFESYONAL


Ito ay nakatuon sa isang
tiyak na profesyon.
Saklaw nito ang mga
sumusunod:
1. police report – pulis
2. investigative report –
imbestigador
3. legal forms, briefs at
pleadings – abogado
4. patient’s journal – doktor
at nurse
Malikhain




Masining na uri ng pagsulat sa
larangan ng panitikan o
literatura.
Ang fokus ay ang imahinasyon
ng manunulat.
Layunin nitong paganahin ang
imahinasyon ng manunulat at
pukawin ang damdamin ng
mga mambabasa.
Mihahanay sa uring ito ang
pagsulat ng tula, nobela,
maikling katha, dula at
sanaysay.
Malikhain



Ginagamit ng manunulat ang
imahinasyon upang lumikha ng
karakter, senaryo o pangyayari upang
bumuo ng kuwento o tumalakay sa
isang senteal na isyu o paksa
Maaring gumamit ang manunulat ng
unang panauhan (pumaloob bilang
karakter) o kaya’y ikatlong panauhan
( bilang tagapagsalaysay)
Sa malikhaing pagsulat, sariling-sarili
ng manunulat ang format,
lengguwahe, organisasyon ng
kanyang sulatin.
Gawaing interaktib
 Ano
ang layunin ng akademikong pagsulat?
 Bakit kailangang suportahan ang mga ideya
sa akademikong pagsulat?
 Magbigay ng sariling reaksyon kung ano ang
kaibahan ng ginagawang pagsulat sa
elementarya at haiskul?
 Ano ang journalistik na pagsulat?
 Bakit may malaking pananagutan ang
sinuman sa pagsulat ng tekstong teknikal?
Gawaing interaktib

Magsulat ng isang sanaysay tungkol sa isa sa mga
sumusunod na paksa:
Ako at Ang Pisay
 Ang Aking mga Magulang
 Ang Aming Barangay
 Ang Materyal na Mundo
 Ang Aking Pangarap
