Transcript جلسه اول (اشکال دارویی، داروهای دیابت و چربی)

‫افزایش غلظت گلوکز در خون را دیابت گویند‪ .‬دیابت بر دو نوع است‪ :‬دیابت‬
‫تیپ ‪ 1‬و دیابت تیپ ‪ . 2‬از عالئم این بیماری در هر دو نوع دیابت می توان به‬
‫پرخوری _ پرادراری _ پرنوش ی _ دوبینی و ‪ Blue Red Vision‬اشاره‬
‫کرد‪.‬‬
‫به طور كلي ديابت داراي ‪ 2‬مدل و تيپ است‪ :‬تيپ ‪ 1‬و تيپ ‪:2‬‬
‫‪Diabet‬‬
‫فاکتور‬
‫سن‬
‫‪I‬‬
‫‪II‬‬
‫كمتر از ‪ 20‬سال‬
‫باالي ‪ 45‬سال‬
‫‪Age<22‬‬
‫‪Age >45‬‬
‫ژنتيك‬
‫تأثير دارد‬
‫ميتواند تأثير داشته باشد‬
‫وزن‬
‫الغر‬
‫چاق‬
‫ترشح انسولين‬
‫صفر‬
‫ترشح ميشود يا كم ترشح ميشود‪.‬‬
‫كتون بادي‬
‫ديده ميشود‬
‫وجود ندارد‬
‫فرد حتما بايد ‪ 8‬الي ‪ 12‬ساعت ناشتا باشد‪.‬اين آزمايش عددي را برايمان‬
‫مشخص ميكند كه با توجه به جدول استانداردي كه انجمن آمريكا آن را‬
‫طراحي كرده است‪ ،‬مشخص ميشود كه آيا فرد مبتال به بيماري دیابت‬
‫هست يا خير و بيماري او در چه مرحلهاي ميباشد‪ .‬جدول و اعداد آن به‬
‫شرح زير است‪:‬‬
‫مرحله بیماري‬
‫اعداد براي افراد غیر باردار‬
‫اعداد براي خانمهاي باردار‬
‫(عادي) ‪Normal‬‬
‫‪90-110‬‬
‫‪70-90‬‬
‫(مستعد دیابت) ‪Pre-Diabetic‬‬
‫‪110-125‬‬
‫‪90-110‬‬
‫(فرد دیابت دارد) ‪Diabetic‬‬
‫‪FBS > 125‬‬
‫‪FBS > 110‬‬
‫دیابت شدید ‪Severe Diabetic‬‬
‫‪FBS > 250‬‬
‫‪-‬‬‫در خانم باردار نبايد قند باال برود چون به جنين آسيب مي‌رسد‪.‬‬
‫آزمایش ‪BS‬‬
‫اين آزمايش خون‪ ،‬از فرد ‪ 2‬ساعت بعد‬
‫از خوردن ‪ 100‬گرم گلوكز(در‬
‫افراد غير باردار) يا پس از‬
‫خوردن ‪ 50‬گرم گلوکز(در افراد‬
‫باردار)‪ ،‬آزمايش گرفته ميشود‪.‬‬
‫در كل اگر فرد قند خون باالي‬
‫‪ 200‬داشته باشد يعني به بيماري‬
‫ديابت مبتال است در خانمهاي‬
‫باردار كه مبتال به ديابتاند‪ ،‬اين‬
‫عدد باالی‪ 130‬ميباشد‪.‬‬
‫آزمایش ‪HBA C‬‬
‫‪1‬‬
‫َ‬
‫هموگلوبين اكسيژن را جذب ميكند‪ .‬اصوال در‬
‫افرادي كه قند خون بااليي دارند‪ ،‬قند‬
‫تمايل دارد به هموگلوبين وصل شود‪ .‬بعد‬
‫از اين اتصال‪ ،‬ساختار و شكل هموگلوبين‬
‫تغيير ميكند‪.‬حال با انجام اين آزمايش‬
‫خون و بررس ي هموگلوبينها‪ ،‬اگر مقدار‬
‫هموگلوبين گلوكورونيزه شده باالي‬
‫‪%6.5‬باشد‪ ،‬فرد مبتال به ديابت است ولي‬
‫اگر اين مقدار زير ‪%4.5‬باشد‪ ،‬فرد نرمال و‬
‫عادي بوده و بيماري ندارد‪ .‬اگر عدد بين‬
‫اين ‪ 2‬سطح باشد يعني فرد در مرحلهي‬
‫ميباشد و مستعد ‪Pre-Diabetic‬‬
‫ابتال به بيماري است‪.‬‬
‫ دستهي اصلي و كمكي تقسيم ميشوند‬2 ‫داروهاي ديابت به‬
‫داروهاي اصلي ديابت‬
‫شکل دارویی‬
‫نام ژنریك‬
‫دوز‬
Tab
Metformine
500 , 1000 mg
‫نام تجاری‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
Apo-Metformin
Apotex _ Canada
Glucophaghe
Merck _ France
Metformin Hexal
Hexal _ Germany
Metover
Actover.Co _ Slovenia
Brot
Medochemie _ Cyprus
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪5 mg‬‬
‫‪Glibenclamide‬‬
‫‪Tab‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫نام تجاری‬
‫‪Apotex _ Canada‬‬
‫‪Apo-Gliburid‬‬
‫‪Germany‬‬
‫‪Gliben‬‬
‫‪T.C _ Iran‬‬
‫‪Glibotex‬‬
‫گلي بنکالميد باعث تحريك ترشح انسولين ميشود و متفورمين‪ ،‬حساسيت‬
‫سلول ها را نسبت به انسولين جهت جذب گلوکز به داخل سلول را باال‬
‫ميبرد‪.‬‬
‫توجه داشته باشيد كه حداكثر دوز و مقدار مصرفي متفورمين ‪ 3 g/Day‬يا‬
‫‪ 3000 mg/Day‬ميباشد‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪80mg‬‬
‫‪Gliclazide‬‬
‫‪Tab‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫نام تجاری‬
‫‪Bristol _ England‬‬
‫‪Gliclazide 80‬‬
‫عملكردي شبيه به گلي بنکالميد داشته و بايد قبل از غذا مصرف شود‪.‬‬
‫شکل دارویی‬
‫نام ژنریك‬
‫دوز‬
Tab
Repaglinide
0.5 _ 1 _ 2 mg
‫نام تجاری‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
Novonorm
Novonordisk _ Denmark
Newbet
Aburaihan _ Iran
‫شکل دارویی‬
‫نام ژنریك‬
‫دوز‬
Tab
Pioglitazone
15 _ 30 _ 45 mg
‫نام تجاری‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
Pitoz
Samisaz _ Iran
Glutazone
Osvah _ Iran
‫دوز‌‬
‫نام ژنريك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪50 _ 100 mg‬‬
‫‪Acarbose‬‬
‫‪Tab‬‬
‫َ‬
‫اين دارو دقيقا شبيه به داروي الغري اورلیستات (ونوستات) عمل ميكند ولي‬
‫عملكرد اصلي آن اين است كه مانع از جذب قند در روده باریک ميشود‪ .‬و‬
‫اما از عوارض آكاربوز ميتوان به این موارد اشاره كرد‪:‬باعث ايجاد مشكالت‬
‫گوارش ي و سوء هاضمه در فرد ميشود و دل پیچه و دل درد ونفخ ايجاد‬
‫ميكند پس حتما بايد بعد از غذا‪ ،‬مصرف شود‪ .‬اين دارو با داروهاي قلبي‪،‬‬
‫كورتيكواستروئيد‪ ،‬قرص ضد بارداري و داروهاي اعصاب تداخل دارويي‬
‫دارد و مصرف هم زمان آن با انسولين باعث كاهش شديد قند خون‬
‫ميشود‪.‬‬
‫انسولينها برحسب سرعت آزادسازيشان و ماندگاريشان در بدن‪ ،‬به ‪4‬‬
‫دسته تقسيم ميشوند(در واقع داروی اصلی ما انسولين است اما‬
‫نمک آن متفاوت است که دسته های مختلفی ايجاد کرده)‪:‬‬
‫دستهي اول سريع اثر )‪(Rapid Action‬اند كه نوع انسولين آن‬
‫عبارت است از‪:‬‬
‫نوع شکل دارویی‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪Prefilled / FlexPen‬‬
‫‪Insuline Aspart‬‬
‫‪Amp‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫نام تجاری‬
‫‪Novonordisk _ Denmark‬‬
‫‪NovoRapid‬‬
‫مدت زماني كه طول ميكشد تا اين دسته از انسولينها تأثير خود را بگذارند‪5 ،‬‬
‫الي ‪ 15‬دقيقه است‪ .‬به همين دليل بيمار قبل از تزريق انسولينهاي دستهي‬
‫َ‬
‫ن‬
‫ي‬
‫‪ Rapid Action‬بايد حتما چيز خورده باشد تا دچار افت قندخو و‬
‫در نتيجه شوك هايپوگالیسمیك نشود‪ .‬ماندگاري اين دسته از انسولينها در‬
‫بدن انسان‪ 2 ،‬الي ‪ 4‬ساعت ميباشد‪.‬‬
‫اثر يا ‪ Short action‬مي‌باشند كه نوع‬
‫‪ )2‬دسته دوم‪ ،‬انسولين‌هاي كوتاه ‌‬
‫انسولين آن عبارت است از‪Insulin Regular :‬‬
‫كه انواع ویال چندبار مصرف ايراني و خارجی دارد و به انسولين شفاف نيز‬
‫معروف است‪.‬‬
‫اين دسته از انسولينها نسبت به دستهي سريع اثرها‪ ،‬ديرتر اثر ميكنند (معموال‬
‫بين ‪ 30‬دقيقه الي ‪ 1‬ساعت) و مدت زمان ماندگاری آنها در بدن نيز كوتاهتر‬
‫است‪( .‬معموال تا ‪ 2‬ساعت)‪.‬‬
‫انسولين ‪ Regular‬تنها انسوليني است كه در مواقع اورژانس كه فرد قند‬
‫باالي ‪ 600‬و ‪ 500‬دارد‪ ،‬ميتوان آن را داخل وريدي )‪ (I.V‬تزريق كرد تا‬
‫سريع اثر خود را بگذارد‬
‫‪ )3‬سومين دسته‪ ،‬انسولين‌هاي متوسط اثر )‪Medium(Moderate‬‬
‫چندبار مصرف ‪Insulin‬‬
‫‌‬
‫‪ Action‬اند‪ .‬كه نوع انسولين آن ویال‬
‫‪ NPH‬است‪ .‬اين انسولين ‪ ،‬كدر و مات بوده و به شكل و فرمت ويال‬
‫)‪ (Vial‬ميباشند كه معموال با نوع ‪ Regular‬با هم مصرف ميشوند‬
‫(با نسبت ثابت و مشخص‪ (R) Regular %30‬و ‪ )(N) NPH %70‬و‬
‫بدين ترتيب‪ ،‬تركيب درماني (كامبینیشن تراپي) را هم اينجا خواهيم داشت‪.‬‬
‫اين دسته از انسولينها ‪ 4‬ساعت پس از تزريق اثر خود را در بدن بيمار ميگذارد‬
‫و ‪ 10‬الي ‪ 12‬ساعت هم در بدن ميمانند‪.‬‬
‫همانطوری که ذکر شد افراددیابتیک باید انسولين ‪ NPH‬و ‪ Regular‬را با‬
‫هم و آن هم با نسبت ‪ 70/30‬مصرف کنند‬
‫نوع شکل دارویی‬
‫‪Prefilled ,FlexPen _ Multiple dose‬‬
‫‪Vial‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫‪Novonordisk _ Denmark‬‬
‫) ‪( FlexPen‬‬
‫نام ژنریك‬
‫‪30%Insulin R + 70% Insulin NPH‬‬
‫نام تجاری‬
‫‪NovoMix‬‬
‫‪Exir _ Iran‬‬
‫‪Insulin 30/70‬‬
‫) ‪( Vial‬‬
‫شکل دارویی‬
‫‪Amp‬‬
‫اين دسته از انسولينها ‪ 1‬ساعت بعد از تزريق اثر گذاشته و ‪ 24‬ساعت هم در‬
‫بدن ميمانند‪.‬‬
‫نوع شکل دارویی‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪Prefilled / FlexPen‬‬
‫‪Insuline glargin‬‬
‫‪Amp‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫نام تجاری‬
‫‪Sanofi Aventis _ France‬‬
‫‪Lontus‬‬
‫داروهاي اصلي‬
‫از آنجايي كه چربيها خانوادههاي مختلفي دارند‪ ،‬داروهاي آنها هم در‬
‫دستههاي مختلفي قرار ميگيرند‪ .‬به طور كلي ‪ 2‬دسته از داروهاي اصلي‬
‫براي چربي وجود دارد كه در زير به معرفي آنها ميپردازيم‪:‬‬
‫‪‬‬
‫دسته اول خانواده استاتين ها )‪ (statin‬مي‌باشند‬
‫به طور كلي‪ ،‬باعث كاهش ‪ Total Cholstrol‬ميشوند‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪20 mg‬‬
‫‪Lovastatin‬‬
‫‪Tab‬‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪10 _ 20 mg‬‬
‫‪Simvastatin‬‬
‫‪Tab‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫نام تجاری‬
‫‪Hexal _ Germany‬‬
‫‪SimvaHexal‬‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪40 mg‬‬
‫‪Fluvastatin‬‬
‫‪Cap‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫نام تجاری‬
‫‪Novartis _ Switzerland‬‬
‫‪Lescol‬‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪10 _ 20 _ 40 mg‬‬
‫‪Atorvastatin‬‬
‫‪Tab‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫نام تجاری‬
‫‪Pfizer _ USA‬‬
‫‪Lipitor‬‬
‫‪Pfizer _ USA‬‬
‫‪Tahor‬‬
‫‪Actover.co _ Slovenia‬‬
‫‪Atorexin‬‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪10 _ 20 mg‬‬
‫‪Rosuvastatin‬‬
‫‪Tab‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫نام تجاری‬
‫‪Astra Zeneca _ Sweden‬‬
‫‪Crestor‬‬
‫بههه طههور كلههي از عههوارض داروهههاي گههروه اسههتاتين ميتههوان بههه گرفتدههي پهها‪ ،‬دردع ههله‪ ،‬درد ماهيچهههاي ميوپههاتي‬
‫‪ ، Myopathy‬اشاره كرد که این موارد در داروی ‪ Rosuvastatin‬مشاهده نمی شود‪.‬‬
‫عملكرد این دسته در كاهش تري گليسيريد خون است‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫) ‪300 ( Cap ) _ 450 ( Tab‬‬
‫‪Gemfibrozil‬‬
‫اين دارو بايد حتما نيم الي يك ساعت قبل از ناهار و با معده خالي مصرف شود‪ .‬زیرا جذب باالتری خواهد داشت‪.‬‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪500 mg‬‬
‫‪Clofibrate‬‬
‫‪Cap‬‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪100 _ 200 mg‬‬
‫‪Fenofibrate‬‬
‫‪Cap‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫نام تجاری‬
‫‪Abbott _ USA‬‬
‫‪Lipanthyl‬‬
‫‪Hexal _ Germany‬‬
‫‪Fenofibrate Hexal‬‬
‫‪Aburaihan _ Iran‬‬
‫‪Trirole‬‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪10 mg‬‬
‫‪Ezetimibe‬‬
‫‪Tab‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫نام تجاری‬
‫‪Osvah _ Iran‬‬
‫‪Ezeticol‬‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪25 _ 100 mg‬‬
‫‪Nicotinic Acid‬‬
‫‪Tab‬‬
‫َ‬
‫ن‬
‫اين دارو را اصوال با دستهي استاتينها‪ ،‬براي كاهش كلسترول خو مصرف ميكنند‬
‫‪Tab Anethum‬‬
‫كه از گياه شويد گرفته شده و بر روي تري گليسيريد و كلسترول خون تأثير خود را گذاشته و آنها را كاهش ميدهد‪.‬‬
‫‪Slim Quick‬‬
‫(عصهاره چهاي سه ز ‪ +‬عصههاره گيهاه كهرفس)‬
‫داروی گیاهی نيز سبب کاهش کلسترول و کاهش اشتها در افراد می شود‪.‬‬
‫ایههن‬
‫دوز‬
‫نام ژنریك‬
‫شکل دارویی‬
‫‪60 _ 120 mg‬‬
‫‪Orlistate‬‬
‫‪Cap‬‬
‫کارخانه و کشور سازنده‬
‫نام تجاری‬
‫‪Aburaihan _ Iran‬‬
‫‪Venustat‬‬
‫‪Actover.co _ Slovenia‬‬
‫‪Xenover‬‬
‫‪Roche _ Switzerland‬‬
‫‪Xenical‬‬
‫اما عملكرد اين دارو كه اغلب براي الغري از آن استفاده ميشود بدين ترتيب‬
‫است كه باعث مسدود شدن کانالهاي چربي ميشود‪ .‬چربي موجود در مواد‬
‫غذايي از طريق معده وارد روده باريك شده حال اگر اين کانال هاي انتقال‬
‫دهنده مسدود شوند چربيها ديگر نميتوانند وارد گردش خون شده و از‬
‫بدن دفع ميشوند‪.‬‬
‫به همين دليل است كه افرادي كه از اين دارو مصرف ميکنند مدفوع بسيار‬
‫چربي هم دارند‪.‬‬
‫«خالصه جدول داروهاي چربي و تأثیر آنها»‬
‫‪H.D.L‬‬
‫كمي باال ميبرد‬
‫‪L.D.L‬‬
‫به مقدار خوبي‬
‫پایین ميآورد‬
‫اثر ندارد‬
‫اثر ندارد‬
‫خیلي خوب باال ميبرد‬
‫اثر ندارد‬
‫اثر ندارد‬
‫اثر ندارد‬
‫كمي پایین‬
‫ميآورد‬
‫كمي پایین‬
‫ميآورد‬
‫‪Total cholestrol‬‬
‫بسیار پایین ميآورد‬
‫اثر ندارد‬
‫زیاد تأثیر ندارد‪ .‬شاید كمي‬
‫پایین بیاورد‬
‫كمي پایین ميآورد‬
‫كمي پایین ميآورد‬
‫‪T.G‬‬
‫اثر ندارد‬
‫خیلي خوب پایین‬
‫ميآورد‬
‫كمي پایین ميآورد‬
‫اثر ندارد‬
‫اثر ندارد‬
‫‪Drug‬‬
‫‪Statin‬‬
‫‪Fibrate‬‬
‫‪Omega3‬‬
‫‪Nicotinic Acid‬‬
‫‪Ezetimibe‬‬