Transcript Document
ELEKTROKOTER CİHAZLARI 124580 - Onur AKTANSOY Elektrokoter Nedir? Elektrokoter, yüksek frekans ve yüksek enerjide elektrik akımının hastanın vücudundan doktorun kontrolünde geçirilmesiyle kesme, koagulasyon (pıhtılaşma) gibi cerrahi işlemlerin gerçekleştirilmesinde kullanılan bir cihazdır Elektrokoter çıkış güçleri 10 wattan 400 vata kadar değişmektedir. Alçak güçte elektokoter (100 watt a kadar) Beyin cerrahisi Dişçilik Plastik cerrahi Jinekoloji Orta güçte elektrokoter (200 watt) Genel cerrahi Ortopedik cerrahi Kalp-damar cerrahisi Üroloji Yüksek güçte elektrokoter (400 watt a kadar) Kalp-damar cerrahisi Kanser cerrahisi Üroloji Hasta çıkış devresinin bağlantısına göre olan elektrokoter cihazları Bipolar elektrokoter cihazı Monopolar elektrokoter cihazı Bipolar Elektrokoter Cihazı Çıkış devreleri şaseden izole olan cihazlardır. Elektrokoter akımı ancak iki aktif elektrot arasında temas eden dokudan geçer. Dikkatli çalışma isteyen beyin/sinir cerrahisi ve damarla ilgili diğer cerrahi işlemlerde kullanılır. 50 wattan yüksek güçlerde kullanılamaz. Monopolar Elektrokoter Cihazı Bu cihazlar hasta çıkış devresi şaseye direkt veya kondansatör ile bağlı olan cihazlardır. Çıkış devresinin bu tarafına dönüş elektrodu dediğimiz, geniş yüzeyi ile hastaya çok iyi temas ettirilmesi gereken iletken bir plaka bağlanır. Anlaşılacağı gibi aktif elektrottan çıkan elektrokoter akımı bu plakadan devresini tamamlamaktadır. Bu yüzden aktif elektrot eğer değerse etraftaki diğer insanlar üzerinde de toprağa olan kapasitif bağlantıdan dolayı devresini tamamlayıp yaralayıcı sonuçlar doğurabilir. Elektrokoter Cihazının Genel Parçaları Elektrokoter Cihazı Hasta Plağı Aktif Elektrot Ayak ve El Pedalları 1-Elektrokoter Cihazı Bu cihaz aşağıdaki elemanlardan oluşur Mikroişlemci: CPU sayesinde elektrokoter içerisine atılan bir yazılımla cihaza bağlanan elektrotların işlerlik kazanmasını ve kullanıcının rahatlıkla istediği fonksiyonu seçmesini sağlar. LCD ekran: Seçilen fonksiyonların görüntülenmesini sağlayan kısımdır. Dijital doz göstergeleri: Uygulama esnasında kesme ve pıhtılaşma doz değerlerinin gösterildiği göstergelerdir. Dokunmatik tuşlar: Bu tuşlar sayesinde istenilen fonksiyonlar dozajlar seçilir. Dijital gösterge: Bu göstergeler, güç ayarının gösterildiği göstergedir. Hoparlör: Ayak ve el kumandası ile aktive eder, çalışan modu ve çıkış gücünü ses modülasyonu tekniği kullanarak operatör bilgisine sunar. Elektrokoter Cihazı İç Yapısı 2-Hasta Plağı Hasta plağı, dönüş elektrodu ya da nötr elektrot olarak da tanımlanmaktadır. Hasta plağının operasyon bölgesine yakın bağlanması aktif elektrottan hasta plağına gidecek olan akımın yolunu kısaltır. Hasta plağını çalışma bölgesine yakın yerleştirdiğinizde daha az çıkış gücü gerekecektir. İki tip hasta plağı bulunmaktadır. İkili hasta plağı Tekli hasta plağı 3-Aktif Elektrot Elektrokoter uygulamasında kesme ve koagulasyon işlemlerinin gerçekleştirilmesinde kullanılan elektrokoter parçasıdır. Elektrokoter cihazlarında kullanılan aktif elektrotlar; Bıçak elektrot, Loop elektrot, Küre elektrot, Penset elektrotlardır. 4-Ayak ve El Pedalları El ve ayak kumanda düzeneği ile kesme, koagulasyon işlemi kontrol edilmektedir. Elektrokoter cihazında bu iki kumanda sisteminin aynı anda çalışmasını engelleyen bir kilit sistemi bulunmaktadır. Ayak kumanda sistemi su geçirmez özelliktedir. Monopolar Cerrahi için Elektrokoterin Montajı Monopolar ayak kontrolüne arka panele yerleştirilmiş monopolar footswitch (ayak pedalı) dişi bağlantısı bağlanır. Hasta plağı kablosu hasta plağına bağlanır. Hasta plağı kablosunun diğer ucu ön panelin alt kısmındaki PATIENT terminaline bağlanır. Aksesuarları (el kontrolü, el ünitesi, ayak kontrolü), ekipmanının üst kasasındaki tasarıma göre bağlanır. Monopolar Cerrahi için Elektrokoterin Montajı Bipolar Cerrahi için Elektrokoterin Montajı Tek ayak kontrolünü arka panelde bulunan bipolar footswitch dişi bağlantısına bağlayınız. Bipolar aracın kablosunu ön panelin altında yer alan bipolar çıkışına bağlayınız. Taşıma Ünitesi ile Kullanımı Taşıma ünitesi isteğe bağlı bir aksesuardır. Satın alındığı takdirde cihazı onun üzerine yerleştirilir. Kolay kaldırmak için elektrokoter sadece taşıma arabasının üst kare çerçevesine yerleştirilir, böylece vidalar ile mekanik sabitlemeye gerek kalmamaktadır. ELEKTROKOTER CİHAZININ PERİYODİK BAKIMI Kullanıcı Bakımları Kullanıcı her kullanımdan önce cihazı Temizlemeli, Tekrar kullanabilir aksesuarları sterilize etmeli Cihazı kontrol etmelidir. Servis Bakımları Ekipmanın dış kısmını kontrol edilmelidir. Nötr elektrot devresi izleme işlevi yapılmalıdır. Yüksek frekans çıkış devresi fonksiyonu test edilmelidir. Topraklama rezistansına bakılmalıdır. Toprakla olan kaçak akımı kontrol edilmelidir. Yüksek frekans kaçak akımı kontrol edilmelidir. Çıkış gücünün doğruluğu test edilmelidir. Tüm ışıkların ve ekranın düzgün yanıp yanmadığı kontrol edilmelidir. Yüzde 10 ile 100 arasında basamaklarla güç kontrol edilmelidir. ELEKTROKOTER CİHAZLARIN ARIZALARI ELEKTROKOTER CİHAZLARIN ARIZALARI DEVRE KESİCİLERİN ARIZALARI ELEKTROKOTER CİHAZLARIN YÜKSEK FREKANSLI DALGA ÜRETİCİ DEVRE ARIZALARI ELEKTROKOTER CİHAZLARIN ELEKTROT ARIZALARI ELEKTROKOTER CİHAZLARIN MONİTÖR VE GÖRÜNTÜ BİRİMİ ARIZALARI ELEKTROKOTER CİHAZLARIN GÜÇ ÜNİTESİ ARIZALARI DEVRE KESİCİLERİN ARIZALARI Devre Kesici Arıza Durumları ve Giderilmesi 1. Problem: Cihaz hiç çalışmıyor; voltaj gelmiyor. Nedeni: Cihaz fişi takılı değil. Cihaz düğmesi açılmamış. Cihazın arkasında bulunan sigorta yanmış. Prizde elektrik yok. 2. Problem: Cihazda çıkış yok ya da çıkış kesilmiş. Cihaz LCD ekranda bir alarm mesajı vererek çıkışı keser. Mesajın nedenini ortadan kaldırıp reset tuşuna basıldığında cihazın normale dönmesi gerekir. DEVRE KESİCİLERİN ARIZALARI Alarm Mesajları “Hasta aşırı kaçak akım” mesajı: Hasta plağından geri dönen akım aktif elektrottan çıkan akımdan daha azdır. Nedeni: Geri dönmeyen akım yolunu EKG kablosu ve hastaya bağlı diğer transdüserler ve hastanın değmiş olduğu topraklı yüzeylerden tamamlıyor olabilir. “Hasta plağı kısa devre” mesajı: Hasta plağının plakları arasındaki direncin 20 ohmun altına düştüğünün göstergesidir. Nedeni: Hasta plağı kablosu kısa devre yapmış. Hasta plağında veya bağlantısında bir problem var. Önlemler: Bağlantılar ve kabloyu kontrol ediniz. Hasta plağı boyutlarının yeterinden küçük olup olmadığını kontrol ediniz. ELEKTROKOTER CİHAZLARIN YÜKSEK FREKANSLI DALGA ÜRETİCİ DEVRE ARIZALARI Muhtemel Arızaları ve Çözüm Yolları Rf dalga boyu yok: Direkt çıkışlara bakılır ve kontrol paneli kontrol edilir. Rf dalga boyu belirlenenden farklı: Kristal kontrol edilir, varsa CPU kontrol paneli kontrol edilir. Aynı zamanda RF sinyalinin sıfırlamasının çalışıp çalışmadığı kontrol edilir. Bu aşamada test noktaları olan pinlere bakılır. Çıkış kartında yüksek frekanslı dalga mevcut değil ve çıkış vermiyorsa: Osilatörler / modülatörler kontrol edilir. Çıkış kartında yüksek frekanslı dalga mevcut değilse ve çıkış vermiyorsa: Sürücü kartı devre elemanlarına bakılır. ELEKTROKOTER CİHAZLARIN ELEKTROT ARIZALARI Elektrokoter cihazlarında kullanılan elektrotlar temel olarak iki tanedir. Bunlar Hasta plağı diğer adı ile nötr elektrot, Aktif elektrottur. Elektrot arızalarının ilk önde gelen nedeni Elektrot kablolarında mekanik darbeden dolayı elektrot ile cihaz arasında iletimin sağlanamamasıdır. Çözüm: Bu gibi durumlarda elektrot kabloları kontrol edilir. Bağlantıları gözden geçirilir. Gerekirse yenisi ile değiştirilebilir. ELEKTROKOTER CİHAZLARIN ELEKTROT ARIZALARI Hasta plağında oluşabilen diğer bir tür arıza da elektrot jelinin yetersiz olması, bu gibi durumlarda tek kullanımlık olmayan hasta plaklarına uygulama esnasında jelin yeterli miktarda ve doğru olarak sürülmesi ile bu arıza ortadan kaldırılabilir İkili hasta plağı ile ilgili verilebilecek iki uyarı mesajı aşağıdaki gibidir: İkili hasta plağı kısa devre mesajı, temas direncinin 20 ohmun altında ölçüldüğü durumlardır. İkili hasta plağı takılı değil mesajı ise temas direncinin 120 ohmun üzerinde ölçüldüğü durumlarda görülür. ELEKTROKOTER CİHAZLARIN MONİTÖR VE GÖRÜNTÜ BİRİMİ ARIZALARI Hata Bulma Metodu Monitör tamirinde ilk olarak ekranda oluşan resme bakılır, alıcı blok şemasındaki arızalı kat bulunarak cihaz ile cihaz şeması arasındaki irtibat sağlanmalıdır. 1. Statik Ölçme Monitörde bulunan kat ve devrelerin düzgün bir şekilde ölçülerek kontrol edilmesi için en az 20 MHz bant genişliğine sahip bir osiloskobun ve bir dijital voltmetrenin bulunması gereklidir ELEKTROKOTER CİHAZLARIN MONİTÖR VE GÖRÜNTÜ BİRİMİ ARIZALARI 2. Dinamik Ölçme Bir görüntü sisteminin işlevlerinin anlaşılması için bütün katların tek tek kontrol edilmesi gerekir. 3. Sinyal Uygulama Çeşitli ölçmeler yapıldıktan sonra arızanın durumu ve bulunduğu devreye göre monitöre arıza tespiti için sinyaller uygulanır. Uygulanan sinyallere göre ekranda meydana gelen sinyallerin durumuna göre arıza tespiti yapılır. ELEKTROKOTER CİHAZLARIN GÜÇ ÜNİTESİ ARIZALARI Sigortalar Aşırı akımlardan ve kendi içerisinde oluşabilecek herhangi bir durumda cihazı koruma amaçlı konulmuş devre elemanıdır. Dâhili bir parçanın bozuk olması veya uygun olmayan güç beslemesi sigortaya zarar verebilir. Yani sigorta yanar ve cihazı korumuş olur. ELEKTROKOTER CİHAZLARIN GÜÇ ÜNİTESİ ARIZALARI Doğrultucular Diyotlar arızalı olabilir: Arızalı olan diyotların tespitini avometre kullanarak yapabiliriz. Transformatör arızalı olabilir: Trafonun arızalı olup olmadığı yapılan ölçümler sonucunda anlaşılabilir. Kondansatör arızalı olabilir: Ölçümlerde çıkış gerilimi görülür fakat filtre edilmediği için gerilim dalgalanmalarından dolayı cihaz anormal çalışır Akım yollarında çatlaklar olabilir: Bu tüm arıza durumlarında kontrol edilmesi gereken bir durumdur. ELEKTROKOTER CİHAZLARIN GÜÇ ÜNİTESİ ARIZALARI Bataryalar Elektrokoter uygulama esnasında oluşabilecek elektrik kesintisine karşı cihaza ek olarak batarya bağlanabilmektedir. Enerji kesintisi durumunda cihaz, bataryası üzerinden çalışmaya başlar. Bataryalarda oluşan en büyük arıza Bataryaların şarj sistemlerinin arızalanması Batarya şarjlarının gerçekleşmemesi Bataryaların çalışma ömrünü doldurması sonucunda cihazın acil durumlarda çalışmamasıdır. Cihaz Arızalarında Kullanılan Cihaz ve Aletler Avometre (Multimetre) Osiloskoplar Güç kaynağı Havya TEŞEKKÜRLER