Slide 1

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 2

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 3

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 4

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 5

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 6

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 7

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 8

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 9

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 10

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 11

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 12

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 13

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 14

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 15

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 16

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 17

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 18

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 19

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 20

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 21

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 22

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 23

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 24

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 25

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 26

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 27

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 28

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 29

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 30

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 31

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 32

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 33

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 34

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 35

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 36

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 37

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 38

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 39

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 40

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 41

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 42

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 43

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 44

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 45

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 46

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 47

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 48

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 49

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 50

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 51

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 52

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 53

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 54

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 55

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 56

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 57

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 58

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 59

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 60

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 61

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 62

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 63

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 64

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 65

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 66

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 67

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 68

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 69

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 70

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 71

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 72

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 73

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 74

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 75

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 76

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 77

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 78

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 79

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 80

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 81

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 82

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 83

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 84

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 85

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 86

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 87

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 88

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 89

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 90

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 91

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 92

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 93

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 94

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 95

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 96

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 97

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 98

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 99

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 100

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 101

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 102

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.


Slide 103

Katılımcıların, işyerindeki sağlığı ve
güvenliği olumsuz etkileyen fiziksel risk
etmenleri (GÜRÜLTÜ) hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması
gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini
öğrenmelerini sağlamaktır.

Bu dersin sonunda katılımcılar;
1

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen
fiziksel risk etmenlerini tanımlar.

2

• Fiziksel risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm
metotlarını sıralar.

3

• Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen
değerleri belirtir.

4

• Ülkemizde ve dünyada fiziksel risk etmenlerine
maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5

• Fiziksel risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği
uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

1

• Gürültü

2

• İlgili Mevzuat

TANIMLAR
Gürültü
"Bir gün gelecek insanlar kolera ve veba
gibi gürültüye karşı da amansız bir
mücadele verecekler."
Robert KOCH (1910)

TANIMLAR
Ses
Ses: Kulak tarafından algılanabilen hava, sıvı ya da katı
bir ortamdaki basınç değişimi

TANIMLAR
Gürültü
Gürültü: maruz kalanlar üzerinde olumsuz etkiler
meydana getiren ve istenmeyen seslerdir.
Hoşa gitmeyen istenmeyen rahatsız edici ses olarak
tanımlanır.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
İnsan kulağı;
20 -20000 Hz
0 - 140 dB duyabilir.
Gürültü, işitme
fonksiyonunu;
120 dB'de kulakta
rahatsızlık
125 - 130 dB'de belirgin ağrı
140 dB'de kulak zarı
yırtılması şeklinde olumsuz
etkiler.

TANIMLAR
İşitme Fonksiyonu
Bizim kulağımız orta frekanslara daha hassastır, bu
frekans aralığı ise 500 Hz ile 4000 Hz aralığındadır ki bu
konuşma frekansıdır.
Bu duyarlılık,
yarasada 60000 Hz.,
yunus balığında 140000 Hz. dir.

TANIMLAR
Ses Gücü Düzeyi
Ses gücü düzeyi (Lw)
Her cihaz için sabit olup literatürden ya da cihazın
üreticisinden temin edilebilir.
Ses gücü düzeyi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses
enerjisi gücünün desibel olarak ölçülmüş halidir.
Lw = 10 log (W/W0) [=] dB

TANIMLAR
Ses Basıncı Düzeyi
Ses basıncı düzeyi (Lp)
Gürültü kaynağına olan uzaklığa, ortamın akustik
özelliğine ve gürültü kaynağının özelliklerine bağlı olarak
değişir.
Ses basıncı düzeyi (Lp): Sesi yaratan hava basıncının
değişme miktarıdır.
Lp= 20 log (Prms/Pref) [=] dB

TANIMLAR
Desibel
Desibel: Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar
seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için
kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Yani kısaca
sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. “0″ desibel
insan kulağının işitebileceği en düşük ses olarak kabul
edilir. “180″ dB ise roketin fırlatılış anında çıkardığı ses
olarak ölçülür. Desibel ismi telefonun mucidi Alexander
Graham BELL’den gelmektedir. Onun onuruna sesi ölçen
bu birime desi-BELL denilmiştir.
dB(A) nedir?Gürültü düzeyi dB (desibel) ile verilir. dB(A),
belli durumlar için insan kulağı duyarlığı ile dengelenmiş
bir ölçme biçiminin kullanıldığını gösteren simgedir.

TANIMLAR
Bazı Sesler İçin Örnek Gürültü Seviyeleri
Ses Basıncı Seviyesi
dB(A)
0
10

Gürültü

Duyma duyarlılığının başlangıcı (sadece lab ta ölçülebilir)
Düzgün duyulabilen ses

15 - 20

Kağıt hışırtısı, açık alanda gece sesi

25 - 30

Fısıldama

30 - 40

Sakin yerleşim bölgesi

40 - 50

Alçak ses ile sohbet, sakin büro

50-55

Konuşma sesi, daktilo

55 - 65

Elektrikli süpürge

60 - 65

Gürültülü büro

65 - 70

Telefon zili, köpek havlaması, klasik müzik

70 - 80

Yoğun cadde trafiği

80 - 85

Çığlık atmak, bağırmak, torna tezgahı, opera müziği

90 - 100

Yük treni, turbo jeneratör, disco müziği

100 - 110

Gökgürültüsü

110 - 120

Uçak pervanesi, rock müzik

120 - 130

Acı - ağrı sınırı

130 - 150

Jet uçağı motoru

200

Uzay mekiği

TANIMLAR

TANIMLAR
Emniyetli Çalışma Süreleri
Ses Düzeyi (dBA)

OSHA

Gürültü Kont. Yönet.

80

-

7,5

90

8

4

92

6

3

95

4

2

97

3

1,5

100

2

1

102

1,5

¾

105

1

½

110

½

¼

115

¼

1/8

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.1-Sürekli Geniş Band Gürültüsü
Birçok gürültü sürekli bir spektruma sahiptir. Yani
gürültüyü meydana getiren sesin frekansı, tüm frekans
boyunca yayılmıştır. Tabiatta mevcut bulunan
bütün Renklerin karışımı nasıl beyaz ışığı meydana
getirirse, bütün frekans aralıklarına sahip sürekli
spektrumlu sesler de "Beyaz Gürültü"yü meydana getirir.
Beyaz gürültüye en iyi örnek makine gürültüsüdür.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
1-Frekans Spektrumuna Göre Gürültü Türleri
1.2-Sürekli Dar Band Gürültüsü
Böyle seslerde birkaç frekans yoğun olarak yer alır. Örnek
olarak daire testerenin çıkardığı ses özellikle
yüksek frekansları ihtiva eder ve bu sınıf içinde yer alır.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.1- Kararlı (sürekli) gürültü
Hiç kesintiye uğramadan, aynı modda çalışan ekipmanlar
tarafından oluşan gürültüdür. Örnek
olarak; pompaların ve fanların oluşturdukları çevresel gürültüler
verilebilir.
2.2- Kararsız gürültü
Gözlem süresinde gürültü seviyesinde önemli değişiklikler olan
gürültülere denir. Kararsız
gürültüler kendi içinde üçe ayrılır

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.1-Dalgalı gürültü
Gözlem süresince seviyesinde sürekli ve önemli ölçüde
değişiklikler olan gürültülere denir.
2.2.2-Kesikli gürültü
Gözlem süresince seviyesi aniden ortam gürültü seviyesine
düşen ve ortam gürültü seviyesi üzerindeki değeri bir saniye veya
daha fazla sürede sabit olarak devam eden gürültülerdir. Trafik ve
durup yeniden çalışan vantilatör gürültüleri bu gürültü türüne en
güzel örneklerdir.

GÜRÜLTÜ TÜRLERİ
2-Zamana Bağlı Olarak Gürültü Türleri
2.2.3-Vurma (darbe) gürültüsü (anlık gürültü)
Her biri bir saniyeden daha az süren bir veya birden fazla
vuruşun çıkardığı gürültüdür. Bir seste hızlı ve kısa değişimler
yaşanıyorsa bu seste darbesel karakteristik var demektir. Aniden
oluşan yüksek seviyeli çarpma, darbe ve patlama gürültüleri bu
tiptendir. Kazık çakan inşaat makineleri, darbeli çalışan presler,
taş ocaklarında dinamit patlatmaları veya matbaa makineleri bu
gürültü türüne örnek olarak verilebilir. Rahatsızlık etkileri daha
fazladır.

GÜRÜLTÜNÜN
ZARARLI ETKİLERİ

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTMA KAYBI
Her hangi bir ses kaynağı dış kulak orta kulak ve iç kulağa
gelerek işitme sağlanır. Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki
sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi
uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı
azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak
mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Şiddeti,
2 - Gürültüyü Meydana Getiren Sesin Frekans Dağılımı,
3 - Gürültüden Etkilenme Süresi,
4 - Gürültüye Karşı Kişisel Duyarlılık,
5 - Gürültüye Kalan Kişinin Yaşı,
6 - Gürültüye Kalan Kişinin Cinsiyeti.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1-Fiziksel Etkisi: Uyku; İnsanların fiziksel ve ruhsal
sağlığı için uykunun bozulmaması çok önemlidir ve kronik
uyku rahatsızlıkları çeşitli hastalıkların kaynağı
olabilmektedir.
1.1-İşitme Kaybı; Gürültünün en önemli etkisi
şüphesiz, insanların işitme duyusu üzerindeki işitme
kayıplarıdır. İşitme kaybı iki tiptir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan
işitme kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir
kayba uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani
yüksek bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda
görülür. Ayni ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler
oluşturabilir.

1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta
görülen bir işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının
veya liflerin bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır.
Bu işitme kaybı tipi daha çok, yüksek şiddette ve yüksek
frekanslı seslerin oluşturduğu işitme kaybıdır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
1-GÜRÜLTÜNÜN FİZİKSEL ETKİSİ
1.1.1-İletim tipi işitme kaybı: Dış ve orta kulakta oluşan işitme
kaybı tipidir. Ses şiddeti, dış ve orta kulaktan geçerken bir kayba
uğrar ve iç kulağa aynen iletilmez. Bu işitme kaybı tipi, ani yüksek
bir patlamanın dış kulak zarını zedelemesi sonucunda görülür. Ayni
ses orta kulaktaki kemikçiklerde de düzensizlikler oluşturabilir.
1.1.2-Algı tipi işitme kaybı: Bu işitme kaybı tipi, iç kulakta görülen bir
işitme kaybıdır. İç kulaktaki kokleada bulunan sıvının veya liflerin
bozulması ile duyma sinirlerinin çalışmamasıdır. Bu işitme kaybı tipi
daha çok, yüksek şiddette ve yüksek frekanslı seslerin oluşturduğu
işitme kaybıdır.
Endüstride, yüksek gürültüye kısa bir süre maruz kalan kişilerde
geçici algı tipi bir işitme kaybı görülebilir. Bu etkilenme uzun süre
olursa, işitme kaybı devamlı (kalıcı) olur ve kulak kaybettiği yeteneğini
artık geri kazanamaz.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
2-GÜRÜLTÜNÜN FİZYOLOJİK ETKİSİ
Yüksek kan basıncına (hipertansiyon),
Hızlı kalp atışına,
Kolesterol artışına,
Adrenalin yükselmesine,
Solunumun hızlanmasına,
Adale gerilmesine,
İrkilmelere

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
3-GÜRÜLTÜNÜN PSİKOLOJİK ETKİSİ
Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir:
Ani parlamalar, öfkeye hakim olamama ve kendini kaybetme
gibi.
Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama ve aşırı
sessizlik ve içe kapanma.
Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma
durumu.
Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması.
Hoşgörünün azalması.
Yardım isteğinin azalması.
Davranış Bozuklukları
Öfkelenme
Rahatsızlık Duygusu
Sıkılma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.1-Karşılıklı konuşmanın etkilenmesi
Dinleme ve anlama güçlüğü ortaya çıkar.
Konuşma kesintiye uğrar.
Yüksek sesli konuşmak gerekir.
İnsan iletişimi bozulur.
Telefon konuşmaları etkilenir.
Radyo, TV ve müzik dinleme etkilenir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
4-GÜRÜLTÜNÜN PERFORMANS ETKİSİ
4.2-Okuma ve öğrenmenin olumsuz etkilenmesi:
Dikkat gerektirici, hafıza ve sözcüklerle ilgili çalışma ve
öğrenimler gürültü ile olumsuz etkilenirler .
4.3-İş performansının etkilenmesi:
Çalışma hayatında yüksek düzeyli ve ani veya kesikli
gürültüler iş verimini çeşitli biçimlerde etkileyebilir:
İşin zamanında yapılması
İşin doğru olarak yapılması
İş kazaları

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
AKUSTİK REFLEKS
İşitme eşiğinin yaklaşık 70-90 dB üzerinde m.stapedius’un
refleks kasılması ile iç kulağa geçen ses şiddetinin
azaltılması

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybı
1. Geçici eşik kayması
2. Kalıcı eşik kayması
3. Akustik travma

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Geçici eşik kayması
Kısa süre ile gürültüye maruz
kalma nedeniyle ortaya çıkan
geçici işitsel yorgunluk
tablosudur.
Kalıcı değildir.
Dış tüylü hücrelerin mekano
elektrik transdüksiyon
kanallarının geçici olarak
kapanması nedeniyle Korti
organının mekanik
duyarlılığının azalması sonucu
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Kalıcı eşik kayması
Uzun süre gürültüye
maruziyet sonucunda ortaya
çıkan tablodur.
Kalıcıdır.
Koklear yapılarda
doğrudan mekanik hasar ve
aşırı stimülasyona bağlı
olarak metabolik
değişiklikler nedeniyle
ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Akustik travma
Baş ve kulağa direkt gelen, bazen patlama ile birlikte
olan şiddetli bir gürültüyü izleyen işitme kaybı, baş
dönmesi

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültüye bağlı işitme kaybının karakteristik özellikleri

Şiddeti 90 dB’in üzerindeki seslerle oluşur.
İşitme kaybı bilateraldir. Nadiren asimetriktir.
Kulağın ilk işitme kaybı 4000 Hz frekansında olur. Daha
sonra konuşma frekanslarını etkilemeye başlar. Ancak ileri
olgularda bile 500 Hz altının korunmuş olması
karakteristiktir.
Oluşan işitme kaybı sensörinöral tipte bir kayıp
olduğundan tedavisi yoktur. Ancak maruziyet kaldırılırsa
ilerlemez. Bu nedenle gürültüden korunma son derece
önemlidir.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Neden 4000 frekans?
Frekansın vibrasyon özelliğinden dolayı dar ve gergin
olan bazal kıvrım daha fazla sarsılır.
DKY ve orta kulak yapılarının özgün rezonansları
nedeniyle iç kulağa en iyi 4000 frekans iletilir.
Koklear kan akımı azalır.

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBINDA TANI

Şüphe (Mesleki sorgu)
Anamnez
Otoskopik muayene
Diapozon testleri
Odyolojik değerlendirme
Erken tanı- Takip
İyileştirme- Koruma- Eğitim

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME KONTROLU
Odyometrik testler erken tanı amacıyla ve tarama şeklinde
uygulanır.
Maksimum korunma için beş adımda ortaya konmalıdır.
1-İşe başlamadan önce
2-Gürültülü alanda çalışmaya başlamadan önce

3-Bu alanda çalışırken yılda bir kez(80dB)
4-Farklı alanda çalışmaya başladığı zaman
5-İşten ayrılırken

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
İŞİTME ÖYKÜSÜ
Daha önce bir işitme testi yaptırdınız mı? (Ne zaman)
Hiç işitme güçlüğü yaşadınız mı?
Şimdi işitme güçlüğünüz var mı?
Hiç gürültülü bir işte çalıştınız mı?
Sağ kulağınızla mı sol kulağınızla mı daha iyi duyduğunuzu
düşünüyorsunuz?
Hiç kulaklarınızda çınlama duyuyor musunuz?
Hiç baş dönmeniz oluyor mu?
Hiç kafa travması geçirdiniz mi?
Ailenizde 50 yaşından önce işitme kaybı olan var mı?
Hiç kızamık, kabakulak ya da kızıl geçirdiniz mi?
Herhangi bir alerjiniz var mı?
Şimdi ya da önceden düzenli olarak ilaç, antibiyotik tedavisi gördünüz
mü?
Hiç kulak ağrısı geçirdiniz mi?
Hiç kulak akıntınız oldu mu?
Askerlik yaptınız mı? Özellikle ateşli silah deneyiminizi anlatınız.
Bu güne kadar herhangi bir silah sesine maruz kaldınız mı?
Ek (İkinci) bir işiniz var mı?
Hobileriniz nelerdir?

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
Gürültü Kontrol listesi
Makinelerin ya da gürültülü parçaların çevresi kapatılmış mı ya da
tümüyle tecrit edilmiş mi?

evet

□

hayır

□

Gürültü artışını önlemek için makinelere düzenli servis veriliyor
mu?

□

□

Tavanda, duvarlarda ya da makine kapaklarında ses yutucu
materyel kullanımış mı?

□

□

Gürültülü techizat ve gürültülü parçalar daha sessiz modellerle
değiştiriliyor mu?

□

□

Gürültünün yayılmasını önlemek için yeterli bariyer kullanılmış mı?

□

□

Bidonlarda ve kutularda biriktirilen eşyaların düşüş mesafesi
azaltılmış mı?

□

□

Daha sessiz makinelerde çalışanlar diğer makinelerin yarattığı
gürültüye karşı korunuyorlar mı?

□

□

Gürültülü alanlarda çalışanlar uzun süre gürültüye maruz
kalmamaları için rotasyona tabii tutuluyorlar mı?

□

□

Gürültü düzeyinin 85 dB ya da daha yüksek olduğu yerlerde
kulaklık ya da kulak tıkacı kullanılıyor mu?

□

□

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GBİK RİSKİNİ ARTTITAN FAKTÖRLER

Mavi göz- açık ten
Genetik yatkınlık
DM, KVS hastalıkları, HT, Hiperlipidemi
Demir ve A vitamini eksikliği
Aminoglikozidler, Cisplatin, NSAID vb.
İleri yaş
Sigara

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ
Endüstride, yüksek gürültünün, işçilerde meydana
getirdiği işitme kayıpları bir meslek hastalığıdır.
“Meslek hastalığı: sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.“

GÜRÜLTÜNÜN ZARARLI ETKİLERİ
GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sosyal Sigorta Sağlık işlemleri Tüzüğü
ekindeki meslek hastalıkları listesinde;
Gürültü zararlarının “meslek hastalığı” sayılabilmesi
için;
gürültülü işte en az iki yıl,
gürültü şiddeti sürekli olarak 85 dB’nin üstünde
olan işlerde en az 30 gün (1 ay) çalışma
gereklidir.
Gürültüye bağlı işitme kayıplarına ilişkin “yükümlülük
süresi” 6 aydır.
denilmektedir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ
VE KORUNMA

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültünün tespiti ve koruma önlemlerinin
belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini değerlendirecek
ve gerekiyor ise gürültü ölçümü yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun olacaktır.
Kullanılan gürültü ölçme yöntemi, bir işçinin kişisel
maruziyetini gösterecek şekilde olacaktır.
Ölçümler periydik olarak tekrarlanacak ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri ve kişisel
dozimetreler şeklinde düzenlenmiştir.
Bir işyerinde, sekiz saatlik çalışma süresince toplam
gürültü düzeyi ölçülmeli ve iyi bir frekans analizi
yapılmalıdır. İşitme kayıpları göz önüne alınarak,
gürültü ölçmeleri yapılacaksa, gürültü ölçme cihazları
dB(A)'ya kalibre edilmelidir.
Gürültü ölçme cihazında dB(A) değeri, insan kulağının
duyma eğrisine en yakın değerlerini ifade eder.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Çeşitli çalışmalarda kaynaklanan gürültünün "Çevresel
Gürültünün Kontrolü Yönetmeliği“, ve “Çalışanların
Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair
Yönetmelik“ hükümlerine göre ölçümler yapılır.
Genel olarak;
Akustik Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Çevresel Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
iç Gürültü Ölçümü ve Raporlanması
Gürültü Maruziyet Ölçümleri ve Raporlanması
Gürültü Haritalarının Oluşturulması şeklinde yapılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Süre içinde gürültü düzeyi değişiyorsa günlük doz
nasıl bulunur?
Bunun için Eşdeğer gürültü düzeyi kavramını açıklamak
gerekir. Eşdeğer gürültü düzeyi, değişen gürültü
düzeyinin, belli bir süre içindeki toplam enerjisi ile, aynı
süre içinde toplam enerjisi aynı olan fakat düzeyi
değişmeyen gürültü düzeyidir.
Günlük dozu bulmak için eşdeğer gürültü düzeyi kullanılır.
Yani süre, eşdeğer gürültü düzeyi ile çarpılır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜ TESBİTİ
Gürültü nasıl ölçülür? Eşdeğer gürültü düzeyi nasıl bulunur?
Ölçme için kullanılan aletler, düzenler mikrofonlar, yöntemler,
süreler duruma ve amaca göre doğru seçilmezse, yanlış ya da
yetersiz ve yanıltıcı sonuçlar elde edilir. Bu alanda kullanılan
ölçme aletlerine genelde sonometre denir.
Eşdeğer gürültü düzeyi, gelen ses enerjisini toplayarak, bunu
ölçme süresi sonunda eşdeğer gürültü düzeyi cinsinden verebilen
aletlerle (entegratör sonometrelerle) ya da dozimetre denen ve
yalnızca doz ölçmeye yarayan aletlerle ölçülür. Dozimetreler, ufak
ve basit olmaları nedeni ile, gün boyunca kişinin üzerinde
taşınabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
İşveren, İSG Yönetmeliğine yapacağı risk
değerlendirmesinde hangi önlemlerin alınması gerektiğini
tanımlayacak.
Risk değerlendirmesi ile ilgili kayıt tutulacak ve
saklanacaktır.
Risk değerlendirmesi düzenli olarak ve önemli bir
değişiklik olduğunda veya sağlık gözetimi sonuçlarının
gerektirdiğinde yeniden yapılacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
Risk değerlendirmesi yapılırken özellikle;
1) Darbeli gürültüye maruziyet de dahil maruziyetin
düzeyine, türü ve süresine,
2) Maruziyet sınır değerlerine ve maruziyet etkin
değerlerine,
3) Özellikle hassas risk gruplarına dahil işçilerin sağlık ve
güvenliklerine olan etkilerine,
4) Teknik olarak mümkünse, gürültü ile işe bağlı ototoksik
maddelerin etkileşimlerine veya gürültü ile titreşim
arasındaki etkileşimlerin işçinin sağlık ve güvenliğine olan
etkisine,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
RİSK YÖNETİMİ
5) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve işçiler
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer
sesler ile gürültünün etkileşmesinin işçilerin sağlık ve
güvenlikleri yönünden dolaylı etkisine,
6) İş ekipmanlarının gürültü emisyonları hakkında ilgili
mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,
7) Gürültü emisyonu daha az olan alternatif bir iş
ekipmanının bulunup bulunmadığına,
8) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki
normal çalışma saatleri dışında devam edip etmediğine,
9-Sağlık gözetimi sonuçları değerlendirilecektir.
10-Kişisel koruyucuların uygunluğu gözden geçirilecektir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1- Gürültüyü önlemede en önemli prensip; Gürültüyü
kaynağında yok etmek veya en aza indirmektir.
1.1-Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma
yöntemleri seçmek,
1.2- Mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanını seçmek,
1.3- İşyerinin ve çalışılan yerlerin tasarımı ve
düzenlenmesi,
1.4- İş ekipmanın kullanımıyla ilgili bilgiyi ve eğitimi
vermek

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
1.5- Gürültüyü teknik yollarla azaltmak için;
Hava yoluyla yayılan gürültüyü, perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtülerle ve benzeri yöntemlerle azaltmak,
Yapıdan kaynaklanan gürültüyü, yalıtım ve benzeri
yöntemlerle azaltmak,
1.6- İşyeri, çalışma sistemleri ve iş ekipmanları için uygun
bakım programlarının uygulanması,
1.7- Gürültüyü azaltacak bir iş organizasyonu ile;
Maruziyet süresini ve gürültü düzeyini sınırlamak,
Yeterli dinlenme araları verilerek çalışma sürelerinin
düzenlenmesi, gibi önlemler alınacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA
2- Gürültünün en yüksek maruziyet etkin değerini
geçmesi halinde uygun organizasyon yapılarak
maruziyet azaltılacaktır.
3- Çalışma yerleri işaretlenerek risk haritası
yapılacaktır. İşaretli yerlere girişler kontrol edilecektir.
4- Dinlenme yerleri gürültü düzeyi amacına uygun
olacaktır.
5- kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler gibi hassas
risk gruplarının korunması için gerekli önlemleri
alacaktır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
1- GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
1.1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi
düşük makineler ile değiştirilmesi,
1.2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin,
daha az gürültü gerektiren işlemle
değiştirilmesi,
1.3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
2- GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER:
2.1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve
titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması,
2.2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasına
gürültüyü önleyici engel koymak,
2.3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi
arasındaki mesafeyi artırmak,
2.4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
TEKNİK KORUNMA
3- GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
3.1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı
iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması,
3.2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin
kısaltılması,
3.3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu
kullanmak.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin
kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi
de dikkate alınarak maruziyet sınır değer
uygulanacaktır. Maruziyet eylem değerlerinde kulak
koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin
şekilde farklılık gösterdiği işlerde kesin olarak tespit
edildiği işlerde, risklerin en aza indirmesi için yeterli
önlemler alınmış olması ve 87 dB(A) maruziyet sınır
değeri aşılmamak kaydı şartı ile günlük maruziyet
değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültü düzeyini
değerlendirecek ve gerekiyor ise gürültü ölçümü
yapacaktır.
Kullanılan yöntemler ve aygıtlar, mevcut koşullara,
özellikle de ölçülecek olan gürültünün özelliklerine,
maruziyet süresine ve çevresel faktörlere uygun
olacaktır.
Bu yöntemler ve aygıtlar Gürültü Yönetmeliğin 4’üncü
maddesindeki tanımlanan parametrelerin belirlenmesine
ve 5’inci maddesinde belirlenen değerlerin aşılıp
aşılmadığını tespit edebilecek donanıma sahip olacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYET
Gürültü ölçme yöntemi, işçinin kişisel maruziyetini
gösterecek şekilde olacaktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirme ve ölçümler
uzmanlarca planlanacak ve uygun aralıklarla
tekrarlanacaktır.
Maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi ve ölçüm
sonuçları, daha sonra tekrar değerlendirilebilmesi için
uygun bir şekilde saklanacaktır.
Ölçüm sonuçları değerlendirilirken, ölçüm hataları
dikkate alınacaktır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
alınan tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları
çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri
aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince
alınan kişisel korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KİŞİSEL KORUNMA
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu
donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel
Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza
indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel
olarak sağlanır.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Öncelikle bilinmesi gereken;
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR
Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi
önler veya en aza indirir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Genellikle iki çeşit KK vardır. Kulak kanalının içine
yerleştirilen tek kullanımlık veya tekrar kullanılabilinen
tıkaçlar ve kulak kepçesini de içine alan manşonlar
Hangilerinin seçileceği, uygulanan gürültüden korunma
proğramı çerçevesinde; maruziyet düzeyine, kullanılacak
ortam koşullarına, sağladığı konfora bağlı olarak değişir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Kulak tıkaçlarının; küçük ve kullanımı kolay, daha
konforlu, diğer koruyucularla birlikte takılabilmesi, kapalı
alanlarda kullanılması avantaj olarak görünürken, kulak
kanalına kolay yerleştirilememesi kolay çıkarılamaması,
hijyen koşullarının yeterli sağlanamaması (tahriş vs.),
kolay kaybedilmesi ve takıldığının görülmemesi
dezavantaj olarak ortaya çıkar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
KULAK KORUYUCULAR
Manşonların daha fazla azaltma sağlaması, her kulağa
uygun olması, kaybedilmesinin zor olması, görülebilir ve
enfeksiyon riskinin az olması avantajları, taşınmasının zor
olması, diğer koruyucularla kullanılmasının zor olması,
kapalı alana uygun olmaması ise dezavantajlarıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Tıkacı Adaptasyon Programı

Gün

Sabah

Öğleden Sonra

1. Gün

30 Dakika

30 Dakika

2. Gün

1 Saat

1 Saat

3. Gün

2 Saat

2 Saat

4. Gün

3 Saat

3 Saat

5. Gün

Tam Gün

Tam Gün

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi

Kulak koruyucusu hangi sürelerde takılmalıdır?
Değişik nedenlerden dolayı, kişisel koruyucuların
kullanımının 8 saatlik çalışma süresini
kapsamaması sonucunda beklenen etki hızla düşer.
Örneğin, 8 saatlik süre için azaltma miktarı 25 dB
olarak seçilmiş bir koruyucunun 1 saat takılmaması
ile etkinliği 8 dB’e düşer. Kişisel koruyucular 8
saatlik çalışma süresince çıkarılmamalıdır.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Kulak koruyucularından beklenen diğer özellikler:
Kulak koruyucularına beklenen azaltma miktarının sağlanması
yanında istenen en önemli özellik konforlu olmasıdır. Kimi zaman
konfor ve ergonomik özellikler gürültü azaltma miktarının önüne
geçmektedir. Çünkü istenen azaltmanın sağlanabilmesi için
doğru, tüm çalışma saatlerinde ve sağlıklı kullanım şarttır.
Beklenen bazı özellikler söyle sıralanabilir;
• Yapıldığı maddenin kalitesi,
• Kolay bakım. temizlik için özel sıvıya gereksinimi olmayan,
• Kulaklıkların köse ve kenarlarının yuvarlatılmış olması,
• Saça yapışmama ve saçı çekmeme özelliği,
• Erimeye, yanmaya, parlamaya, patlamaya karsı dirençli,
• Çabuk sekil alabilen,
• Hijyenik, kulakta tahriş veya irritasyon yapmayan,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Uygun kullanma gerekliliği:
Kulak tıkaçları kulak kanalına iyi yerleştirilemediği, manşonların
saç, sakal, gözlük gibi nedenlerle cilt ile temasının tam olarak
sağlanamadığı durumlarda ve üreticinin kullanım koşullarına
uyulmadığı durumlarda ses orta kulağa ve iç kulağa Sekil ’de
gösterilen yollarla sızarak ulaşır ve beklenen yarar sağlanamaz

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
Kulak Koruyucu Seçimi
Temizlik, bakım, değiştirme, saklama:
KK’ları kolay temizlenebilmeli ve temizlik için özel sıvılara ihtiyaç
duyulmamalı, manşonların eskiyen ve bozulan bölümleri
değiştirilmeli, özellikle tıkaçlar yağlı ve pis elle kullanılmamalı,
tekrar kullanılan KK’ları özel kapalı kutularda saklanmalı ve bu
sırada direk güneş ışığına , toza ve diğer kirleticilerle temas
etmemelidir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
MARUZİYETİN SINIRLANMASI
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır
değerlerini aşamaz. Bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına
rağmen, maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit
edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla
gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini
belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve
önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
(1) İşveren, işyerinde en düşük maruziyet eylem
değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye
maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin gürültü
maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin
uygulanacağı şartlar,
c) Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile
bunların önemi,

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit
ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili
mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre,
çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi
tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
GÖRÜŞ ALINMASI VE KATILIM
İşveren;
a) Gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,
b) Risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması için
alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,
c)Kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini
alır ve katılımlarını sağlar.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı
konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması
amacıyla;
a) İşveren;
1) Gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına
göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) En yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz
kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski
olduğunu gösterdiği yerlerde, n düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme
testleri yaptırılabilir.

GÜRÜLTÜ TESBİTİ VE KORUNMA
SAĞLIK GÖZETİMİ
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit
edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun
tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar
hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların,
sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

Mevzuat

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:28.07.2013/28721
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz
kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine
ve 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve
2003/10/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS
2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses
basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı
bütün gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999
standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri aşağıda
verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans
alındığında 135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =
200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate
alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık
gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır
değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi
kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87
dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti
belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel
faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun
olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit
edilebilmesi ile 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş
müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde
saklanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Risklerin değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1) İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk
değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri
değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet dahil maruziyetin türü, düzeyi ve
süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak
üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik
maddeler ile gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki
etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından
algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile
etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat
uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup
bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma
saatleri dışında da devam edip etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup
bulunmadığına,
özel önem verir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1) İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve
teknik gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan
risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve 8, 9,
10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.
(2) İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci
maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin
seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun
iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve
düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara
gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü
emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme
ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım
programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde bulundurur.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(3) İşyerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının
tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye
maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik
önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde
işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak
mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü
düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun
olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun
10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Kişisel korunma
MADDE 9 – (1) Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek
riskler, 8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise
işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu
donanımları çalışanların kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti 5 inci maddede belirtilen en
yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu
değerleri aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar
tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her
türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel
korunma tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek
şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak
sağlanır.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet
sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol
tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede belirtilen
maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği durumlarda,
işveren;
a) Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli
tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve
bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik
tedbirleri gözden geçirerek yeniden düzenler.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1) İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en
düşük maruziyet eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin
üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin
gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza
indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet
eylem değerleri,

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve
gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve
bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat
hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin
amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma
uygulamaları,
hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının
sağlanması
MADDE 12 – (1) İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda
ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya
azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,
hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK
Sağlık gözetimi
MADDE 13 – (1) Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken
tanı konulması ve çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli
görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan
gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu
gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem
değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de işitme testleri
yaptırılabilir.

MEVZUAT
ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen
işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti
halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında
bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden
geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz
kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen
tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık
durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine tabi
tutulmalarını sağlar.