Transcript Gürültü için KKDler 2

GÜRÜLTÜ İÇİN KKD
Yüksek lisan öğrencisi Helin Şahin
Ders Konusunun Hedefi
 Gürültü, gürültünün insan üzerine etkileri ve kullanılan kkd leri
bilir durumda olacaksınız.
2
İçindekiler







Gürültü
Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
İşitme Kayıpları
Gürültüden Korunma
Kulak Koruyucu Tipleri
Kulak Koruyucularının Avantaj ve Dezavantajları
Kulak Koruyucu Kullanma Talimatları
3
ş Güvenliği Kültürü
GÜRÜLTÜ: HOŞA GİTMEYEN RAHATSIZ EDİCİ SES
SES : Kulak tarafından algılanabilen hava su yada benzeri bir ortamdaki basıç değişimi
ILO: İşitme kaybına yol açan, sağlığa zararlı olan veya başka tehlikeleri
ortaya çıkaran bütün sesler gürültüdür.
Endüstride Gürültü: İşyerlerinde çalışanlar üzerinde fizyolojik ve psikolojik
etkiler bırakan ve iş verimini olumsuz yönde etkileyen sesler gürültüdür.
4
İş Güvenliği
Kültürü
GÜRÜLTÜNÜN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE
ETKİLERİ
FİZYOLOJİK ETKİLERİ
1. İşitme kayıpları,
2. Kan basıncının artması,
3. Kalp atışlarında değişim,
4. Dolaşım bozuklukları,
5. Solunumda hızlanma,
6. Terlemede artış,
7. Mide bulantısı,
8. Baş ağrısı,
9. Göz bebeklerinde büyüme
10.İktidarsızlık
PSİKOLOJİK ETKİLERİ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Davranış bozuklukları,
Uyku bozuklukları,
Aşırı sinirlilik ve tepkiler,
Konuşurken bağırmalar,
Hoşnutsuzluk,
Tedirginlik,
Baş ağrıları,
Stresler,
PERFORMANS ETKİLERİ
1.
2.
3.
4.
5.
İş veriminin düşmesi,
İş kalitesinin düşmesi,
Konsantrasyon bozukluğu,
Hareketlerin yavaşlaması,
Dinlenmenin bozulması,
«Bir araştırmaya göre; bir
mekanik konstrüksiyon
atölyesinde gürültünün
25dB düşürülmesi sonucu
hatalı parça sayısı
oranında %52’lik azalma
saptanmıştır.»
5
İş
İŞİTME KAYIPLARI
GüvenliğiGEÇİCİ
Kültürü
İŞİTME KAYBI
SÜREKLİ İŞİTME KAYBI
• İşitsel yorgunluk adı da verilen geçici işitme kaybı, kısa bir
süre etkisinde kalınan gürültülü ortamdan uzaklaştıktan sonra
(genellikle 1-2 saat) ortadan kalkar.
•





Sürekli işitme kaybı;
Kişisel duyarlılığa
Gürültünün düzeyine
Sesin frekansına
Maruziyet süresine
Gürültünün sürekli, kesikli yada darbeli oluşuna bağlıdır.
6
İş Güvenliği Kültürü
MÜSAADE EDİLEBİLEN GÜRÜLTÜ DÜZEYİ
Max. Gürültü Düzeyi Db (A)
Gürültüye Maruz Kalma Süresi
(saat/gün)
80
16
85
8
90
4
95
2
100
1
105
1/2
110
1/4
115
1/8
7
İş Güvenliği Kültürü
Kaynak (Yer ve Konum)
Basınç Şiddet Yoğunluk Eşik
(Pa) (dBA)
Düzeyi Değer
0.00002
0
1.10-12 W/m2
100
Yaprak Hışırtısı
0.0001
10
1.10-11 W/m2
101
Sessiz Bir Orman
0.0002
20
1.10-10 W/m2
102
Fısıltı İle Konuşma
0.001
30
1.10-9 W/m2
103
Sessiz Bir Oda
0.002
40
1.10-8 W/m2
104
Şehirde Bir Büro
0.01
50
1.10-7 W/m2
105
Normal Konuşma
0.02
60
1.10-6 W/m2
106
Dikey Matkap
0.1
70
1.10-5 W/m2
107
Yüksek Sesle Konuşma / Yoğun Trafik / Elektrik Süpürgesi
0.2
80
1.10-4 W/m2
108
Kuvvetlice Bağırma / Sinema Salonu / Baskı İşleri / Kamyon Sesi
1
90
1.10-3 W/m2
109
Dokuma Ve Tekstil Atölyeleri / Walkman (En Yüksek Sesi)
2
100
1.10-2 W/m2
1010
Havalı Çekiç / Ağaç İşleri / Petrol Rafineri
10
110
1.10-1 W/m2
1011
Bilyeli Değirmen / Şimşek Gürültüsü / Presler / Pnömotik Çekiç
20
120
1.10 W/m2
1012
Yolcu Uçakları (Yer Hizmetleri) / Beşiktaş Çarşı
100
130
1.101 W/m2
1013
Tüfek Patlaması (Ağrı-Acı Eşiği)
200
140
1.102 W/m2
1014
Jet Uçakları (Kalkışı) / Top Mermisi Patlaması (Zarın Yırtılması)
1000
160
1.104 W/m2
1016
Roket Fırlatma
2000
180
1.106 W/m2
1018
Stüdyo Odası (Silik Ses) (Eşik Şiddeti-Değeri / İşitme Eşiği)
8
İş Güvenliği Kültürü
Gürültü düzeyinin ölçülmesi ve analizi için;
• Ses düzeyi ölçü aletleri
• Frekans analizörleri
• Kişisel veya ortam gürültü dozimetreleri kullanılır.
9
GÜRÜLTÜDEN
KORUNMA- TEKNİK
İş Güvenliği Kültürü
1. KAYNAKTA
2. ORTAMDA
3. KİŞİDE
Makineyi Değiştirmek
Ses Emici Malzeme Kullanmak
Yansımayı Engellemek
Sessiz Bölme İçine Almak
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
«Kullanılan makinelerin, gürültü
düzeyi düşük makineler ile
değiştirilmesi»
İşlemi Değiştirmek
«Sesin geçebileceği ve/veya
yansıyabileceği duvar, tavan, taban
gibi yerleri ses emici malzeme ile
kaplanmak»
«Gürültü düzeyi yüksek olarak
yapılan işlemin, daha az gürültü
gerektiren işlemle değiştirilmesi»
Araya Engel-Bariyer Koymak
Sesin Yayılmasını Engellemek
İşleyişi Değiştirmek
«Gürültü kaynağı ile kişi arasına
gürültüyü önleyici engel koymak»
«Gürültü çıkartan makinelerin
işleyişini yeniden düzenlemek»
Mesafeyi Artırmak
Ayrı Bölmeye Almak
«Gürültü kaynağı ile kişi arasındaki
mesafeyi artırmak»
«Gürültü kaynağının ayrı bir
bölmeye alınması»
Kaynağın Yerini Değiştirmek
«Gürültüye maruz kalan kişinin,
sese karşı iyi izole edilmiş bir bölme
içine alınması»
Maruziyet Süresini Azaltmak
«Gürültülü ortamdaki çalışma
süresinin kısaltılması-rotasyon»
İş Programını Değiştirmek
KKD Kullanmak
«Gürültü kaynağının konumunu
değiştirmek»
«Gürültüye karşı etkin kişisel
koruyucu kullanmak»
10
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YOLLARI – TIBBİ
1.Gürültülü işlerde çalışacakların işe girişlerinde
odyogramları alınmalı ,
2.Gürültülü işlerde sağlıklı kişiler çalıştırılmalı,
3.Gürültülü işlerde çalışanların, her 6 ayda bir
odyogramları alınmalı ve işitme kaybı görülenlerde
gerekli tedbirler alınmalı,
4.İş kazalarının önlenmesinde kesin denilebilecek yeterli
önlem alınabiliniyorsa, gürültülü işlerde doğuştan sağır
ve dilsizlerin çalıştırılabilir,
11
İş Güvenliği Kültürü
KULAK KORUYUCULARI
• Yüksek düzeyde gürültüye maruz kalma işitme
mekanizması için zararlıdır.
• Kulak koruyucuları gürültüyü kulak zarına gelmeden
önce önler.
• Kulak koruyucuları seçimi gürültünün düzeyi ve
yapılan işe bağlıdır.
• Gürültülü bölgelerde kulak koruyucular
kullanılmalıdır.
12
KULAK KORUYUCU TİPLERİ
Kulak Tıkaçları
Manşon Tipi Kulaklıklar
• Bütün kulaklara uyabilen tıkaçlar
• Lastik, kauçuk, plastik
malzemeden yapılan ve şekilleri
değişmeyen tıkaçlar
• Ismarlama yapılan kulak tıkaçları
• Kulak kanalı girişini kapayarak
koruyan tıkaçlar
• baş bantlı kulaklıklar
• Ense bantlı kulaklıklar
• Barete monteli kulaklıklar
13
İş Güvenliği Kültürü
Kulak Tıkaçları: Dış kulak kanalının içine yerleştirilen ya da
kulağın girişini tıkayan tıkaçlardır
• Bütün Kulaklara Uyabilen Tıkaçlar ; parafinli pamuk ve
benzeri malzemeden yapılanları bir kez kullandıktan sonra
atılır. Normal pamuk etkin değildir.
• Lastik, Kauçuk, Plastik Malzemeden Yapılan ve Şekilleri
Değişmeyen Kulak Tıkaçları ; bunlar tekrar tekrar kullanılabilir.
Kauçuk ve plastikten yapılan tıkaçlar, temizlenebilmesi ve uzun
süre kullanım kolaylığından dolayı daha çok seçilen
türlerdendir. İki çeşidi vardır; Universal tip çoğu kişinin
kulağına uyar. Değişik Büyüklükteki Tipi koruyucunun kulağa
rahat uyması için küçük, orta ve büyük tipleri vardır. Ancak
zamanla sertleşebilir, küçülebilir. Bu durumda kulak kanalına
tam oturmaz ve etkinliklerini kaybederler.
14
Ismarlama Yapılan
Kulak Tıkaçları: Silikonlu kauçuk veya
İş• Güvenliği
Kültürü
plastiklerle kulak ölçüsü alınır, buna göre hazırlanır. Bunlar temiz,
rahat ve kulağa tam uyarlar ve üç-beş sene kullanılabilirler.
• Kulak Kanalı Girişini Kapayarak Koruyan Koruyucular : Başın
üzerinden geçirilmiş elastik bir bant ile kulak kanalı girişi üzerinde
sıkıca durması sağlanan, yumuşak lastiğe benzer bir maddeden
yapılmış olan koruyucular. Gürültülü alana sık sık girip çıkan kişiler
tarafından kullanılması uygun bu koruyucular bir çok işte
kullanılabilir. Ayrıca çoğunlukla kulak tıkaçlarını kullanmayan
kişilerede önerilebilir.
15
İş Güvenliği Kültürü
Manşon Tipi Kulaklıklar:
• Kulak kepçelerini fincanla ve içi süngerli yastıkları ile örten, her
başa göre ayarlanabilen baş bantlı gürültünün şiddetini
azaltan ancak, konuşmayı ve işitmeyi engellemeyen bir
koruyucu malzemedir. Başbandı, paslanmaz yaylı çelikten veya
kırılmaya dayanıklı plastik yapılmıştır. Fincanları ABS
malzemeden, yastıkları içi süngerli dışı PVC kaplamalı
olduğundan kulak çevresine optimal bir baskı sağlanmıştır.
• (Z) değeri 22-28 dB’ dir.
• Manşon tipli kulaklıkların üç türü bulunmaktadır. Bunlar, baş
bantlı, ense bantlı ve barete monteli tipleridir.
• Genellikle, gürültünün şiddetinin yüksek olduğu, motor test
ünitelerinde, madencilikte, ormancılıkta ve pnomatik
kırıcılarda kullanılır.
16
İş Güvenliği Kültürü
Kulak koruyucularla ilgili ürünlerin sahip
olmaları gereken standartlar şunlardır:
EN 352-1: Koruyucu
Kulaklıklar
EN 352-2: Kulak Tıkaçları
EN 352-3: Barete Takılabilen
Koruyucu Kulaklıklar
17
Bir kulak koruyucusunun etkinliği bir çok faktöre bağlıdır. Ses
enerjisi doğrudan doğruya koruyuculardan veya bunların
etrafından kulağa girer. Koruyucu kullanırken sesin iç kulağa
erişebileceği dört yol vardır
• 1- Hava Sızıntısı: Kulak koruyucusu ile kulak kanalı arasındaki küçük hava
sızıntıları düşük frekanslardaki seslerin geçmesine izin verir. Hava sızıntısı artmaya
başladığında tüm frekanslardaki ses azaltılıcılık düzeyi düşer.
• 2- Malzeme Sızıntısı: Sesin koruyucu üzerinden sızdırmazlık nedeniyle
geçmesidir. Kulak koruyucuları sesin geçişini önleyebileciği gibi yanlış koruyucu
seçimi veya hatalı kullanımından dolayı seslerin geçmesinide sağlar.
• 3- Koruyucu Vibrasyonu: Kulak koruyucularının dış ses enerjisi etkilişmesine
gösterdiği tepkinin oluşturduğu vibrasyondur. Bu yolla iletilen sesin miktarı
koruyucunun yapıldığı malzemeye, dizaynına ve kütlesine bağlıdır.
• 4- Kemik İletimi: Kulak kanalı tamamen kapatılmış ve bu yol ile ses gelişi
engellenmiş olsa bile kemik iletimi yoluyla sesin iç kulağa erişimini önleyemez.
Ancak bu yolla iletilen ses düzeyi koruyucusuz kulağa ulaşan düzeyin 50 dB altında
olacaktır.
18
kemik iletimi
malzeme sızıntısı
koruyucu vibrasyonu
hava sızıntısı
Kulak tıkaçları ses girişini tamamen önleyemez, düzeyini azaltır.
Bu nedenle tıkaçların kullanılırken rahat ve etkili olabilmesi için seçilirken
büyüklüğünün doğru seçilmesi, kulağa doğru bir şekilde yerleştirilmesi
gerekir.
19
Kulak Tıkaçları
AVANTAJ
• Küçük olmaları taşıma ve saklama
kolaylığı sağlar.
• Başka amaçlı koruyucularla birlikte
kullanımları kolaydır.
•Sıcak ortamlarda kullanımları
manşonlara göre daha rahattır.
• İlk yatırım masrafları manşonlara göre
daha azdır.
DEZAVANTAJ
• Ses azaltma düzeyi manşonlara göre daha
azdır.
• Kulağa uygun şekilde yerleştirilmeleri daha
uzun süre ve daha çok uğraş gerektirir.
• Ses azaltmalarının kullanıcının tıkacı
kulağa yerleştirme şekline bağlı olarak
değişimi, manşonlara göre daha fazladır.
• Kulağa yerleştirme sırasında kulak
kanalına kir kaçması, kulak kanalının tahriş
edilerek enfekte olmasına neden olabilir.
• Bir kişinin kulak tıkacı takıp takmadığı
uzaktan rahatlıkla görülmeyeceği için
denetimi güçtür.
• Bir kez kullanılan tipleri uzun sürede,
manşonlar kadar masraflı olabilmektedir.
20
MANŞONLU KULAK KORUYUCULAR
AVANTAJ
DEZAVANTAJ
•
Kulak tıkaçlarına göre daha
etkilidir.
• Sıcak ortamlarda kullanıcıyı
rahatsız eder.
•
Uzaktan rahatça görülmeleri
denetimi kolaylaştırır.
• Taşınmaları ve saklanmaları,
tıkaçlara göre daha zordur.
•
Kullanıcıların alışmaları daha
kolaydır.
• Tıkaçlara göre daha pahalıdır.
•
Kulak kanalındaki rahatsızlıklar
kullanımı engellemez.
• Çalışma alanlarının dar olduğu
yerlerde, kullanımları güçtür.
21
KULAK KORUYUCUSU KULLANILMASI TALİMATI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
İş güvenliği uzmanı, kişinin kulağına uygun koruyucuyu vermeli ve nasıl
kullanılacağını öğretmelidir.
Kulak koruyucularının kullanılması alıştırma programına göre
başlanılmalıdır.
Eğer programın 5. gününden sonra da kullanmakta sıkıntı çekiliyor ise iş
güvenliği uzmanına durum bildirilmelidir.
Kulak koruyucuları yıprandığında, sertleştiğinde veya şekilleri
bozulduğunda değiştirilmelidir.
Kulak koruyucusu herhangi bir yerde unutulmuşsa veya kaybedilmiş ise,
mutlaka yeni bir koruyucu alıp kullanılmalıdır.
Kirli kulak tıkacı, asla kullanılmamalıdır. Kulak tıkaçları günde en az bir
kere sabun ve su ile yıkanmalıdır.
Uygun bir bakımla kulak tıkaçları aylarca, tüm kulağı kaplayan
koruyucular yıllarca kullanılabilir.
22
ALIŞTIRMA PROGRAMI
ÖĞLEDEN ÖNCE
1.
2.
3.
4.
5.
GÜN 30 dakika
GÜN 1 saat
GÜN 2 saat
GÜN 3 saat
GÜN
TÜM
ÖĞLEDEN SONRA
30 dakika
1 saat
2 saat
3 saat
MESAİ BOYUNCA
23
ÖZET olarak
• En iyi koruyucu kulağa iyice uyan yani rahatça
kullanılabilendir.
• Kulak yolundaki küçük bir açıklık koruyucunun etkinliğini
önemli ölçüde azaltır. Bu nedenle iyi bir koruyucu kulağa
iyice oturandır.
• Kulak tıkaçları takıldıktan sonra konuşma veya herhangi bir
şeyi çiğneme sonucu yerinden çıkabilir. Bu nedenle çalışırken
zaman zaman kontrol edilerek yerine iyice yerleştirilmelidir.
• Eğer kulak tıkaçları devamlı temiz bulundurulur ise kulakta
tahriş ve diğer herhangi bir reaksiyona neden olmaz.
• İşe başlamadan önce her işçiye koruyucu tipinin
belirlenmesi, bakım ve temizliği gibi konuları kapsayan
eğitim verilmelidir. Bu eğitimler her yıl yenilenmelidir. Ayrıca
yapılan muayene ve odiometrik testlerin açıklanması gerekir.24
İŞİTME DUYUSUNA DEĞER
BİÇİLEMEZ ONU KORU
25