Transcript SLATKO JE GORKO

SLATKO JE GORKO
Marina Ivanišević
prevalencija
PRETILOST = BMI > 30
• javno-zdravstveni problem razvijenog svijeta
• > 1,1milijarda ljudi 2010 g. pretilo
http://www.noo.org.uk/NOO_about_obesity/trends
• Veći udio žena mlađe životne dobi
• UK: 24% žena pretilo i 34% debelo ; do 2050 50%
stanovništva pretilo (Foresight report)
• 1998 :Njemačka 22% žena pretilo, Norveška 6%,
Singapur 7% i Kina 4%
• Godišnja stopa rasta broja pretilih žena u Njemačkoj
+ 0.44% , SAD + 0.39% , sjever Afrike 0,58%
• U reproduktivnoj dobi (25–44 g) > 50% žena u UK je
debelo/pretilo.
• Od 1990 to 2004: 60% povećanje pretilih trudnica. U
Irskoj svaka 5 trudnica je pretila.
• Prevalencija debele djece 5-11 godina od 1980 do 2000
porasla za 30% u Engleskoj i na Mediteranu.
prevalencija
PRETILOST
• Confidential Enquiry into Maternal Death (UK)
analiza 391 maternalnih smrti od 2000 do 2002 :
35% pretilih, 79% nakon SC.
• CEMACH (2003–2005) > 50% maternalnih
smrti tijekom kasne trudnoće i poroda su bile
debele a 15% su bile morbidno debele.
G. Lewis, The Confidential Enquiry into Maternal and Child Health (CEMACH).
Saving Mothers' Lives: reviewing maternal deaths to make motherhood safer,
The Seventh Report on Confidential Enquiries into Maternal Deaths in the
United Kingdom, London, CEMACH.2007 (2003–2005).
PRETILOST I KOMPLIKACIJE
• Etiologija: multifaktorska, najjednostavnije
energetska neravnoteža unesenih i potrošenih
kalorija
• Složene promjene u ponašanju i okolišni faktori
• Dijabetes, kardiovaskularna bolest, dislipidemija,
hipertenzija, osteoartirtis
• BMI >22.5 već jaki prediktor povišenog
mortaliteta, pretilost kao uzrok vaskularne bolesti
BMI > 35 : 26–49% SMANJENA MOGUĆNOST ZANOŠENJA U
ODNOSU NA BMI 21-29
UK National Institute for Clinical Excellence (NICE)
PREPORUKA (2010) BMI > 29 treba informirati: vrijeme do
zanošenja će biti produljeno
Trudnice koje su debele ušle u trudnoću:
mortalitet u kasnoj trudnoći OR 2,4-3,1
GDM OR 3.56 [3.05–4.21 95% CI] kod debelih žena
OR 8.56 [5.07–16.04] kod morbidno debelih
HIT kod žena sa opsegom struka > 80 cm u 16 tj. trudnoće OR
1.8 [1.1–2.9 95% CI]
PE: EBM: analiza 13 kohortnih studija uključuje 1,4 mil. žena
rizik za PE raste za 2x za svakih 6 jedinica porasta BMI-a prije
zanošenja
SC : 20.7 % normalna tjelesna težina
33.8% debele
47.4% morbidno debele
Komplikacije SC!!!
POSLJEDICE DEBLJINE MAJKE NA FETUS/NOVOROĐENČE
KONGENITALNE MALFORAMCIJE:
CNS : NTD 1,7 PUTA >, KOD MORBIDNO DEBELIH 3 PUTA >
>> RIZIK ZA KARDIOVASKULARNE MALFORAMCIJE,
OROFACIJALNE , HIDROCEFALUS, RAST DUGIH
KOSTIJU
Watkins et al.
KORELACIJA IZMEĐU PORASTA UČESTALOSTI FETALNIH
MALFORAMCIJA I PORASTA BMI: za svaku jedinicu porasta
BMI rizik za nastanak kongenitalnih malformacija se uvećava
za 7%
Prevencija NTD: Sve žene sa BMI > 30 trebaju dodatnih 350
mcg/dan folne kiseline da dostignu adekvatnu koncentraciju u
krvi, preporuka kroz cijelu reproduktivnu dob, trudnoću i
postpartalno.
POSLJEDICE DEBLJINE MAJKE NA
FETUS/NOVOROĐENČE
Poremećaj metabolizma glukoze, dijeta, loše provođena dijeta kod debelih
također utječe na pojavnost CM.
Niske razine B12 nađene su kod majki i djece kod gore navedenih skupina.
Hiperinzulinemija je u direktnoj korelaciji sa nastankom NTD kod
populacije sa dijabetesom i debljinom.
PM kod prijevremeno rođene djece progresivno raste sa majčinim BMI prije
zanošenja
Poremećaj dojenja: Masno tkivo koncentrira P4 te je hipoteza da se kod
debelih majki dojilja je povećana koncentracija progesterona u usporedbi
sa majkama normalne tjelesne težine i na taj način dolazi do odgađanja
početka dojenja.
Debljina, porođajna težina i primiparitet su direktno i negativno povezani sa
povećanjem prolaktina 48 sati nakon poroda u majki koje pokušavaju dojiti.
Pretilost djece je u pozitivnoj korelaciji sa majčinim BMI.
Pretilost, upala i IR
• Smanjena inzulinska osjetljivost ili povećana
inzulinska rezistencija definirana je smanjen
odgovor ciljnih tkiva na inzulin
• Debljina je najučestaliji rizični faktor za nastanak
smanjene osjeltjivosti na inzulin.
• Rezistencija na inzulin može biti prereceptorska
(antitijela na inzulin), receptorska ( smanjen broj
receptora za inzulin na staničnoj membrani) i
postreceptorska ( defekt u intracelularnom
inzulinskom prijenosu signala).
Pretilost, upala i IR
• Masno tkivo je organ koji pohranjuje višak TG, te
luči faktore koji sudjeluju u upalnom procesu:
• TNFa,
• IL6,
• PAI1,
• faktor inzulinske osjetljivosti adiponektin
• faktor ravnoteže energije i kontrole apetita leptin
Kronični pozitivan energetski unos (debljina)
TG = hipertrofija i hiperplazija adipocita i adipogeneza
OTPUŠTANJE ADIPOKINA
OTPUŠTANJE FFA I UPALA
VIŠAK FFA U CIRKULACIJI >> MASTI U :
JETRI (SMANJENA EKSTRAKCIJA INZULINA OD STARNE
JETRE, HIPERINZULINEMIJA I UBRZANA
GLUKONEOGENEZA),
SRCU
β STANICAMA PANKREASA ( SMANJENA FUNKCIJA β
STANICA I APOPTOZA, DISFUNKCIJA PANKREASA i
RELATIVNI DEFICIT INZULINA)
SKELETNOM MIŠIĆJU (PERIFERNA IR ZBOG SMANJENOG
UNOSA GLUKOZE POSREDOVANOG INZULINOM)
UPALA VODI KA IR KROZ MODULACIJU INZULINSKIH
SIGNALA, PREKO FOSFORILACIJE INZULINSKOG
RECEPTORA IRS1, a glavni put aktivacije je preko c-Jun Nterminal kinases (JNKs ) koja može biti potaknuta od FFa,
proinflamacijskih citokina i ROS.
FFA
tip M1
U hipertrofiranim adipocitima poremećen je metabolizam masti i glukoze te se
oslobađaju povećane količine adipokina i FFA koji aktiviraju makrofage u masnom
tkivu. Tako aktivirani makrofazi proizvode proupalne citokine koji dozivaju i dovode
nove monocite iz cirkulacije u masno tkivo te dodatno stimuliraju već prisutne
makrofage, ali i adipocite na produkciju adipokina.
Pretilost, trudnoća i IR
U trudnoći snižena inzulinska osjetljivost je
karakterizirana postreceptorskim deficitom koji
rezultira u smanjenoj sposobnosti inzulina sa
mobilizira GLUT4 sa unutarnje na vanjsku staničnu
membranu.
HPL je hormon kojeg se najčešće spominje kao uzrok
smanjene inzulinske osjetljivosti u trudnoći, danas
citokini i povišene koncentracije lipida u trudnoći
pokazuju bolju longitudinalnu korelaciju i izvan i u
trudnoći sa razinom inzulinske osjetljivosti.
Proupalni citokin TNFα pokreće inzulinsku
postreceptorsku kaskadu u skeletnom mišiću koja
dovodi do smanjenja inzulinske osjetljivosti.
Proposed mechanism by which tumor
necrosis factor-α (TNF)
may decrease insulin sensitivity
Catalano P M 2010;140:365-371
Debljina majke i patološko metaboličko okruženje
( povećani IR)
programira fetus i novorođenče
Catalano P M 2010;140:365-371
PRETILOST I TRUDNOĆU POVEZUJE IR I UPALNE PROMJENE
KOJE EGZACERBIRAJU ZAJEDNO SA POVEĆANIM
TRANSFEROM LIPIDA i GLUKOZE U RANOJ TRUDNOĆI
Subkutana debljina primarno odlagalište masti, kod saturacije mast se odlaže u
sekudarno skladiše i nastaje: Visceralna debljina: u direktnom kontaktu sa jetrom koja
je izložena kronično povišenim NEFA, dovodi od IR, GDM, HIT, PE.
Hiperglikemija u 1 trimestru: prekomjerna produkcija ROS, oštećenje proteina, defektni
prijenos signala, dolazi do nasljednjih varijacija u aktivnosti gena. embriopatija
FETUS
INZULIN
UTILIZACIJA
GLUKOZE
HIPERGLIKEMIJA
P
L
A
C
E
N
T
A
Masno tkivo
TG
HIPERGLIKEMIJA: 70%
GLUKOZE U
NE ESTERIFICIRANE MASNE KISELINE (NEFA)
KONCENTRACIJE NEFA KOD FETUSA ODRAZ SU NJIHOVE KONC. KOD
MAJKE. KOD DEBELIH MAJKI NEFA JE VISOKA I KOD FETUSA JE SLABA
NJIHOVA OKSIDACIJA I TO JE ISTO RAZLOG POVEĆANE KOLIČINE
MASNOG TKIVA KOD FETUSA DEBELIH MAJKI. GTT U GORNJOJ KVARTILI
NORMALE OR 1,22 ZA PRETILOST U DOBI OD 5-7 GODINA.
POVEZANOST VISOKIH KONCENTRACIJA FRUKTOZE I
NASTANKA BOLESTI
Tappy L , Lê K Physiol Rev 2010;90:23-46
©2010 by American Physiological Society
METABOLIZAM FRUKTOZE I GLUKOZE U STANICI JETRE
Tappy L , Lê K Physiol Rev 2010;90:23-46
©2010 by American Physiological Society
Neonatalne antropometrijske mjere i omjer masnog /mišićnog tkiva kod
mršavih/prosječnih i prekomjerne težine/debelih u istraživanim skupinama
Varijable
BMI <25 kg/m2
BMI ≥25 kg/m2
P
PT (g)
3284 ± 534
3436 ± 567
.051
2951 ± 406
331 ± 179
9.6 ± 4.3
3023 ± 410
406 ± 221
11 ± 4.7
.22
.008
.006
4.0 ± 0.9
4.4 ± 1.2
3.6 ± 0.9
5.2 ± 1.5
2.9 ± 0.8
4.4 ± 1.0
4.9 ± 1.2
4.0 ± 1.2
5.7 ± 1.4
3.1 ± 1.0
.009
.003
.005
.058
.099
Sastav tkiva(TOBEC)
Miš. masa (g)
Masno tkivo (g)
% masnog tkiva
Kožni nabor (mm)
triceps
subskapularni
bok
natkoljenica
abdomen
Optimalni odnosi BMI/dobitak kilograma na tjedan tijekom
2 i 3 tromjesečja trudnoće ( u 1. tromjesečju 0,5-2 kg)
Prije
trudnoće
BMI(kg/m2)
Mršave
<18.5
Normalne
težine
18.5-24.9
Debele
25.0-29.9
Ukupan
dobitak (kg)
Prirast po tjednima
2. i 3.
tromjesečje
13–18
0,5 (0,5–0,7)
11–16
7–11
0,5 (0,3-0,5)
0,3 (0,25–0,4)
5–9
0,3 (0,2–0,35)
Pretile
(sve klase)
≥30.0
Hvala na pažnji