Transcript Document
វិទ្យាស្ថានខ្មែរជំនាន់ថ្ែី INSTITUTE OF NEW KHMER បង្រៀនងោយ៖ ស្ថស្ត្ស្ថាចារយ៖ ងៅ ្បុស វិទ្យាស្ថានខ្មែរជំនាន់ថ្ែី INSTITUTE OF NEW KHMER CHAPTER 5 : អតិផរណា INFLATION បង្រៀនងោយ៖ ស្ថស្ត្ស្ថាចារយ៖ ងៅ ្បុស ងោលបណរននងេងរៀន បនាាប់ពសី ក្សិ ាងេងរៀនងនេះចប់អក្សន នឹរមាសេតាភាព៖ ក្សំណត់និយេន័យអតិផរណា និរបង្ហាញពីវិធីស្ថ្សតក្សនុរការគណនាអតិផរណា បង្ហាញពីក្ស្េិតអតិផរណា និរេូលងេតុខ្ែលនាំឲ្យមានអតិផរណា ពនយល់ពីផលបេះពាល់របស់អតិផរណា បង្ហាេះពីែំងណាេះ្ស្ថយអតិផរណា ១. និយេន័យ ៖ អតិផរណា(Inflation) គឺជាការងក្សើនង ើរននក្ស្េិតនថ្ៃទ្យូងៅងៅក្សនុរងសែឋក្សិចច។ ក្ស្េិតនថ្ៃគឺ្ោន់ខ្តជាេធយេភាគ ននតនេៃទ្យំនិញ និរងសវាក្សេែងៅក្សនុរងសែឋក្សិចចទំរអស់ ងៅក្សនុររយៈងពលងក្សើតមានអតិផរណាងគសងរេតង ើញតនេៃទ្យំនិញជាង្ចើន ែូចជា៖ នថ្ៃអរេរ េាូបអាហារ ង្បរឥនានៈ អចលនៈ្ទ្យពយ ងបៀរវតាន៍ ទ្យឹក្ស អគគីសនី..... ជាពិងសសតនេៃផលិតផលទំរឡាយ ខ្ែលង្បើ្ាស់រាល់នថ្ៃសុទ្យខ្ធ តងក្សើនង ើរមពស។់ ១. និយេន័យ ៖ (ត) បរិតផរណា ា (Deflation) គឺជាស្ថានភាពេួយខ្ែលនថ្ៃទ្យំនិញ និរងសវាក្សេែភាគង្ចើនថ្យចុេះក្សនុររយៈងពលេួយ ឬងគ ងៅថាអតិផរណាអវិជជមាន។ ែូចងនេះបរិតផរណា ា គឺជាការថ្យចុេះននក្ស្េិតនថ្ៃងៅងៅននងសែឋក្សចិ ច។ ងៅក្សនុររយៈងពលខ្ែលងក្សើតមាន បរិតផរណា ា ងគសងរេតង ើញតនេៃទ្យំនិញជាង្ចើនែូចជា៖ នថ្ៃអរេរ េាូបអាហារ ង្បរឥនានៈ អចលនៈ្ទ្យពយ ងបៀរវតាន៍ ទ្យឹក្ស អគគីសនី..... ជាពិងសសតនេៃផលិតផលទំរឡាយខ្ែលង្បើ្ាស់រាល់នថ្ៃ្តូវានថ្ុយចុេះ។ ១. និយេន័យ ៖ (ត) េហាអតិផរណា (Hyperinflation) គឺជាស្ថានភាពេួយខ្ែលមានអ្ាអតិផរណាង ើរមពសខ្់ ៃ ំរ។ ជា ទ្យូងៅកាលណាអ្ាអតិផរណាមពសចាប់ ់ ពី១០០%ងគចាត់ទ្យុក្សជាេហាអតិផរណា។ ២. រង្ហាស់អតិផរណា៖ មានរង្ហាស់ធេែាបីយរងៅក្សនុរក្ស្េិតនថ្ៃ ខ្ែលង្បើ្ាស់ងែើេបីវាយតនេៃអតិផរណាខ្ែលងៅក្សនុរងនាេះរួេមាន៖ សនាសសន៍នថ្ៃអនក្សង្បើ្ាស់ (CPI: Consumer Price Index) បរិតផា រណានថ្ៃផលិតផលក្សនុរ្សុក្សសរុប (GDP Price Deflator) សនាសនសន៍នថ្ៃអនក្សផលិត (Producer Price Index) ២. រង្ហាស់អតិផរណា៖ ២.១ សនាសសន៍នថ្ៃអនក្សង្បើ្ាស់ (CPI: Consumer Price Index): សនាសសន៍នថ្ៃននអនក្សង្បើ្ាស់ គឺជារងបៀបវាស់ក្ស្េិតអតិផរណាេួយ ខ្ែលងគង្បើ្ាស់យរទ្យូលំទ្យូលាយងៅងពល បចចុបបននងនេះ ងេើយវាជាសនាសសន៍នថ្ៃខ្ែលខ្ផែក្សងៅងលើតនេៃទ្យីផារទ្យំនិញ និរងសវាក្សេែខ្ែលានទ្យិញងោយ្គួស្ថរខ្ែលរស់ងៅក្សនុរតំបន់ ទ្យី្បជុំជន។ សនាសសន៍ងនេះ្តូវានងគក្សំណត់ងោយងធាើការង្បៀបងធៀបងៅងលើតនេៃទ្យំនិញ និរងសវាក្សេែខ្ែលានទ្យិញងៅក្សនុរឆ្នំខ្ែលងគ ក្សំណត់។ ២. រង្ហាស់អតិផរណា៖ (ត) ២.១ សនាសសន៍នថ្ៃអនក្សង្បើ្ាស់ (CPI: Consumer Price Index): (Pit x Qito) + (Pit x Qito) CPIyear = x 100 (Pito x Qito) + (Pito x Qito) Pit ៖ នថ្ៃទ្យំនិញបចចុបបនន Pito៖ នថ្ៃទ្យំនិញក្សនុរឆ្នំេូលោឋ ន ឬឆ្នំងោល Qito ៖ បរិមានទ្យំនិញខ្ែលានង្បើ្ាស់ក្សនុរឆ្នំេូលោឋ ន ២. រង្ហាស់អតិផរណា៖ (ត) ២.១ សនាសសន៍នថ្ៃអនក្សង្បើ្ាស់ (CPI: Consumer Price Index): (CPIyear2 – CPIyear1) Inflation Rate year2 = x 100 CPIyear1 ២.១ សនាសសន៍នថ្ៃអនក្សង្បើ្ាស់ (CPI: Consumer Price Index): ឆ្នំ ផលិតផល A ផលិតផល B នថ្ៃេួយឯក្សា បរិមាណ នថ្ៃេួយឯក្សា បរិមាណ ២០០៨ 2 50 3 30 ២០០៩ 3 40 4 30 ២០១០ 3 50 5 40 (ងោយយក្សឆ្នំ២០០៨ជាឆ្នេងោល) ចូរគណនា CPI ងៅឆ្នំនីេួយៗ និរគណនអ្ាអតិផរណា? ២. រង្ហាស់អតិផរណា៖ (ត) ២.២ បរិតាផរណានថ្ៃផលិតផលក្សនុរ្សុក្សសរុប (GDP Price Deflator) សនាសសន៍នថ្ៃននអនក្សង្បើ្ាស់ គឺជារងបៀបវាស់ក្ស្េិតអតិផរណាេួយ ខ្ែលងគង្បើ្ាស់យរទ្យូលំទ្យូលាយងៅងពល បចចុបបននងនេះ ងេើយវាជាសនាសសន៍នថ្ៃខ្ែលខ្ផែក្សងៅងលើតនេៃទ្យីផារទ្យំនិញ និរងសវាក្សេែខ្ែលានទ្យិញងោយ្គួស្ថរខ្ែលរស់ងៅក្សនុរតំបន់ ទ្យី្បជុំជន។ សនាសសន៍ងនេះ្តូវានងគក្សំណត់ងោយងធាើការង្បៀបងធៀបងៅងលើតនេៃទ្យំនិញ និរងសវាក្សេែខ្ែលានទ្យិញងៅក្សនុរឆ្នំខ្ែលងគ ក្សំណត់។ ២. រង្ហាស់អតិផរណា៖ (ត) ២.២ បរិតផា រណានថ្ៃផលិតផលក្សនុរ្សុក្សសរុប (GDP Price Deflator) Normal GDP GDP Price Deflator = x 100 Real GDP (Pit x Qito) + (Pit x Qito) GDP Price Deflator = x 100 (Pito x Qito) + (Pito x Qito) ( Pit ៖ នថ្ៃទ្យំនិញបចចុបបនន Pito៖ នថ្ៃទ្យំនិញក្សនុរឆ្នំេូលោឋ ន ឬឆ្នំងោល Qito ៖ បរិមានទ្យំនញិ ខ្ែលានង្បើ្ាស់ក្សនុរឆ្នំេូលោឋ ន ) ២.២ បរិតាផរណានថ្ៃផលិតផលក្សនុរ្សុក្សសរុប (GDP Price Deflator) ឆ្នំ ផលិតផល A ផលិតផល B នថ្ៃេួយឯក្សា បរិមាណ នថ្ៃេួយឯក្សា បរិមាណ ២០០៨ 2 50 3 30 ២០០៩ 3 40 4 30 ២០១០ 3 50 5 40 (ងោយយក្សឆ្នំ២០០៨ជាឆ្នេងោល) ចូរគណនា GDP Deflator ងៅឆ្នំនីេួយៗ និរគណនអ្ាអតិផរណា? ២. រង្ហាស់អតិផរណា៖ (ត) ២.៣ សនាសនសន៍នថ្ៃអនក្សផលិត (Producer Price Index) សនាសសន៍នថ្ៃននអនក្សផលិត គឺជាសនាសសន៍នថ្ៃខ្ែលានខ្ផែក្សងលើតនេៃវតាុធាតុងែើេ និរទ្យំនិញអនារការីខ្ែលានទ្យិញងោយ អនក្សផលិត ឬ្ក្សុេេុន។ ងេើយវាជាសនាសសន៍នថ្ៃេួយក្សនុរចំងណាេសនាសសន៍នថ្ៃងផសរងទ្យៀតខ្ែលវាស់ការខ្្ប្បួលនននថ្ៃផលិតផលរបស់ អនក្សផលិតក្សនុរ្សុក្ស។ ៣. េូលងេតុខ្ែលនាំឲ្យមានអតិផរណា៖ ៣.១ ត្េូវការងក្សើនង ើរ (Demand Full) គឺជាេូលងេតុេួយក្សនុរចំងណាេេូលងេតុជាង្ចើន ខ្ែលជាកាតពនយល់ាេខ្បបបុរាណននអតិផរណា ខ្ែលងគស្ថគល់ ថាជាការពនយល់ាេ ត្េូវការងក្សើនង ើរ ងយរងៅាេវាមានន័យថាការចំណាយងៅងលើផលិតផលងៅក្សនុរងសែឋក្សិចខ្ច ែលអនក្សទ្យិញ ពាយេងែើេបីទ្យិញង្ជើនជារខ្ែលងសែឋក្សិចចផលិតាន។ ៣. េូលងេតុខ្ែលនាំឲ្យមានអតិផរណា៖ (ត) ៣.២ ឱនភាពថ្វិការបស់រែឋ (Government Deficit) គឺជាេូលងេតុសំខ្ន់ជារងគននអតិផរណាគឺឱនភាពថ្វិកាខ្ែលបរេរង ើរងោយរោឋ ភិាល។ ឱនភាពថ្វិការបស់រែ្ ឋាភិាលអាចជាវិភាគទនេួយ ចំងពាេះអតិផរណាពិងសស្បសិនងបើ Federal Reserve System បងរេើនការផគត់ផគររូ់ បិយវតាុងែើេបីរក្សាអ្ាការ្ាក្ស់ឲ្យងៅទប (Interest Rate Down)។ ្បសិនងបើរោឋ ភិាលេិន្ពេបរាិល្ាក្ស់ ងែើេបីសរបំណុលងគ ចំនួនអនក្សមចមាី នការងក្សើនង ើរ ខ្ែលនាំឲ្យអ ្ាការ្ាក្ស់ងក្សើនង ើរខ្ែរ។ ៣. េូលងេតុខ្ែលនាំឲ្យមានអតិផរណា៖ (ត) ត។ ៣.៣ នថ្ៃងែើេងក្សើនង ើរ (Cost- Push) គឺបណាាលេក្សពី្ក្សុេននក្សមាៃំរពលក្សេែ និរងោយស្ថរការងក្សើនង ើរនូរតនេៃ Input ងផសរៗរបស់អនក្សផលិ ឧទេរណ៍៖ ក្សរណីងនេះងក្សើតង ើរងៅងពលខ្ែលសេជីពក្សេែក្សរជាតិានឈ្នេះការទេទរតងេៃើរ្ាក្ស់ងបៀរវតសន៍ ក្សរណីងនេះបរខំឲ្យអនក្សផលិតតងេៃើរនថ្ៃផលិតផលចំងពាេះអនក្សង្បើ្ាស់ងែើេបីស្េួលែល់ នថ្ៃងែើេក្សមាៃំរពលក្សេែ។ ៣.៣ នថ្ៃងែើេងក្សើនង ើរ (Cost- Push) ៣. េូលងេតុខ្ែលនាំឲ្យមានអតិផរណា៖ (ត) ៣.៤ ការទេទរតងេៃើរ្ាក្ស់ឈ្នួល (Wage-Price Spiral) ងទេះជាយរណាក្ស៏ងោយ ក្ស៏មានការពនយល់េួយចំនួនងទ្យៀតនិយយថា ោែ ន្ក្សុេណាេួយខ្ែល្តូវសាីបងនាាស ចំងពាេះអតិផរណាងនាេះងទ្យ ងយរងៅាេអាីខ្ែលងគាននិយយេក្សងនេះមានការងក្សើនង ើរខ្ែលមាននិរនារភាពផ្ទាល់នន្ាក្ស់ងបៀរ វតាន៍ និរតនេៃខ្ែលពិាក្សបញ្ឈប់ងៅងពលខ្ែលអតិផរណាានចាប់ងផាើេង ើរ។ ៣. េូលងេតុខ្ែលនាំឲ្យមានអតិផរណា៖ (ត) ៣.៥ ការងាេះពុេពលុយងលើស (Excessive Monetary Growth) គឺជាការងក្សើនង ើរននតនេៃរូបិយវតាុេួស្បមាណងៅងពលខ្ែលការផគត់ផគរ់រូបិយវតាុងក្សើនង ើរឆ្ប់រេ័សជារការងក្សើ ង រើ ងៅងពលផលិតផលជាតិសរុបពិត។ ៤. វិធីស្ថស្ត្សាខ្សលង្បើ្ាស់ងែើេបីកាត់បនាយអតិផរណា ខ្ក្សលំអរ្បព័នធពនធោរ បងរេើនចំណូល ទ្យប់ស្ថេត់ឥនទន ងលើក្សទ្យឹក្សចិតាចំងពាេះការសនសំ ជ្េុញផលិតក្សេែ បងរេើតទ្យំនិញថ្ែីខ្ែលអាចជំនួសទ្យំនិញេួយចំនួន ជ្េុញឲ្យមានការ្បក្សួត្បខ្ជររវារផលិតក្សរ ឥទ្យធិពលចិតាស្ថស្ត្សា។ លំហាត់អនុវតាន៖៍ ឧបមាថាងៅក្សនុរងសែឋក្សិចចេួយផលិតានទ្យំនិញែូចខ្រង្កាេ៖ បរិមាណ ង្ែ េះទ្យំនញិ តនេៃក្សរនុ េួយឯក្សា ($) 2009 2010 2009 2010 ខ្ផៃងាេ 10 20 10 10 ខ្ផៃ្ក្សូច 5 8 10 12 ខ្ផៃ្តខ្បក្ស 20 15 5 10 (ងោយឆ្នំ២០០៩ជាឆ្នំងោលចូរគណនា)៖ ក្ស. Normal GDP & Real GDP ងៅបណាាឆ្នំនីេួយៗ ម. សនាសសន៍នថ្ៃរបស់អនក្សង្បើ្ាស់ងៅបណាាឆ្នំនីេួយៗ គ. GDP Deflator ងៅបណាាឆ្នំនីេួយៗ . អ្ាអតិផរណាងៅឆ្នំ២០១០។