Transcript สัมปทานป่าไม้สักและช้างไทย

กิจการป่ าไม้ สักในอดีต โดย นายอภิชาติ ขาวสอาด
ใน พ.ศ. ๒๔๒๖ รัฐบาลไทยได้ เริ่มอนุญาตให้ ชาวยุโรปเข้ ารับสัมปทานทาไม้ สกั ในประเทศไทยได้ และในช่วงเวลา
เดียวกันคือหลังจาก พ.ศ. ๒๔๒๘ เป็ นต้ นมา พม่าก็ได้ ปิดป่ าสัก ไม่ให้ มีการทาไม้ เนื่องจากสภาพป่ าสักเสื่อมโทรมลงมาก
จากการทาไม้ ของบริษัทต่างชาติ ความต้ องการไม้ สกั ในหมูป่ ระเทศยุโรปจึงมีมากขึ ้น ทาให้ บริษัทต่างชาติเริ่มเข้ ามา
ลงทุนทาไม้ สกั เพิ่มขึ ้น บริษัทบริติซบอร์ เนียว ได้ รับสัมปทานทาไม้ สกั ใน พ.ศ. ๒๔๓๒ บริษัทบอมเบย์เบอร์ มา
(Bombay Burma Trading Corporation, Ltd.) ของอังกฤษ ซึง่ เป็ นบริษัทใหญ่และมีอทิ ธิพลมากในประเทศพม่าเข้ ามา
ใน พ.ศ. ๒๔๓๒ ต่อจากนั ้นก็มีบริษัทสยามฟอเรสต์ (Siam Forest Company, Ltd.) หรื อบริษัทแองโกลไทย จากัด ใน
ปั จจุบนั บริษัทอีสต์เอเชียติค (East Asiatic Co.) ของเดนมาร์ ก ในพ.ศ. ๒๔๓๗ บริษัทหลุยส์ตีเลียวโนเวนส์ (Louis T.
Leonowens Ltd.) ซึง่ แยกมาจากบริษัทบริติซบอร์ เนียวใน พ.ศ. ๒๔๓๙ ต่อมามีบริษัทของคนไทย คือ บริษัทล่าซา และ
บริษัทกิมเซ่งหลี ได้ รับสัมปทานทาไม้ สกั จากป่ าต่างๆ จากเจ้ าเมืองเพิ่มขึ ้น การทาไม้ สกั จึงได้ ขยายออกไปถึงจังหวัด
อื่นๆ ที่มีไม้ สกั อยู่ ( ที่มา : สารานุกรมไทยสาหรับเยาวชนฯ เล่มที่ 15 )
ประวัตกิ ารค้ าไม้ สักในแม่ ฮ่องสอน
การค้ าไม้ ในแม่ ฮ่องสอน
การค้ าไม้ ในจังหวัดแม่ฮ่องสอนเริ่มดาเนินการครัง้ แรกตั ้งแต่องั กฤษแผ่ขยายอานาจการปกครองเข้ าในประเทศพม่าเมื่อ
พ.ศ.2369 พม่าได้ ทาสัญญากับอังกฤษยินยอมให้ องั กฤษเข้ าปกครอง ต่อมาอังกฤษจึงเริ่มเข้ ามาทาธุรกิจค้ าขายการค้ าไม้ สกั
ในบริเวณชายแดนไทยพม่าเนื่องจากไม้ สกั ในบริเวณนี ้มีคณ
ุ ภาพดี มีลวดลายที่สวยงาม กิจการการทาไม้ สกั ได้ เจริญขึ ้นอย่าง
รวดเร็ว มีการตั ้งบริษัททาไม้ อย่างเป็ นทางการขึ ้นในประเทศพม่า เช่นบริษัทบริติสบอร์ เนียว และบริษัทบอมเบย์เบอร์ มา่ เป็ น
ต้ น นอกจากนั ้นยังมีการสร้ างโรงเลื่อยจักรขึ ้นที่เมืองมะละแหม่งจนที่กลายมาเป็ นเมืองท่าส่งออกไม้ สกั ที่สาคัญแห่งหนึ่งของ
พม่า บริษัทของอังกฤษทาไม้ อยู่ในพม่านานหลายปี จนปริมาณไม้ สกั ในพม่าเริ่มลดลง ชาวอังกฤษรวมทั ้งชาวพม่า ไทใหญ่
กะเหรี่ ยงและต่องสูเ่ ริ่มเข้ ามาทาไม้ สกั ในบริเวณชายแดนไทยพม่า(แสงสุรีย์ ลดาวัลย์ 2545: 95-97)
พ.ศ. 2434 บริษัทบอมเบย์เบอร์ มา่ เข้ ามาแม่ฮอ่ งสอน (สมัยพญาพิทกั ษ์ สยามเขต) โดยเข้ ามาเช่าจากรัฐบาลสยาม ซึง่ ได้ รับ
สัมปทานจากรัฐบาลให้ เช่าทาทั ้งหมดเป็ นเวลา 50 ปี ทาให้ พ่อค้ าไม้ ขาดอิสรภาพไม่เหมือนแต่ก่อน ถือว่าเป็ นช่วงหายานะ
ของพ่อค้ าไม้ ในแม่ฮ่องสอนและแถบเชียงใหม่ในสมัยนั ้น เช่น นางไหลเท ผู้มีช้างจานวนมากเมื่อเข้ าทาไม้ หรื อรับเป็ นลูกช่วง
กับบริษัทค้ าไม้ ทาให้ ขาดทุน และต้ องส่งช้ างให้ เป็ นสมบัติของบริษัทและชาวบ้ านทัว่ ไปไม่สามารถเข้ าไปตัดฟั นไม้ ได้ เอง
เหมือนแต่ก่อน จึงต้ องกลายเป็ นลูกจ้ างของอังกฤษหรื อรับเป็ นช่วงทาไม้ สง่ ให้ แก่บริษัท หลังจากบริ ษัทบอมเบย์เบอร์ มา่ ได้
สัมปทานแล้ ว ก็เข้ ามาตั ้งสานักงานสาขาอยู่ตามเมืองต่างๆตั ้งแต่ปายถึงแม่สะเรี ยง สานักงานใหญ่ของบริษัทอยู่ที่
แม่ฮ่องสอนและเมืองยวม(ได้ รับการเปลี่ยนชื่อเป็ นแม่สะเรี ยงเมื่อพ.ศ. 2467) ที่แม่ฮ่องสอนนั ้นนายฝรั่งตั ้งชุมชนเล็กๆ อยู่ที่
บริเวณสานักงานประปาจังหวัดในปั จจุบนั แต่ก่อนบริเวณนั ้นเป็ นที่โล่งกว้ าง ทางบริษัทได้ จดั สร้ างบ้ านอย่างเป็ นสัดส่วน
ตรงกลางสร้ างเป็ นสานักงานและห้ องประชุม เล่ากันว่านายห้ างฝรั่งจะไปตีกอล์ฟกันที่สนามบินในปั จจุบนั หรื อบางครัง้ ก็เล่น
ฟุตบอล ชาวแม่ฮ่องสอนได้ ลงเล่นด้ วยจนเชี่ยวชาญหลายคน ต่อมาเมื่อบริษัทเลิกทาไม้ ยกสานักงานให้ ทางรัฐบาลทาเป็ น
ศาลากลางอยู่ระยะหนึ่ง บริษัทบอมเบย์เบอร์ มา่ เข้ ามาทาไม้ จนหมดสัมปทานสุดท้ าย คือป่ าฝั่ งตะวันตกของแม่น ้ายวม ใน
พ.ศ. 2472 จากนั ้นป่ าทั ้งหมดก็ปิดไปชัว่ คราว แต่ทางการได้ อนุญาตให้ พ่อค้ าไม้ ท้องถิ่นรายย่อยเข้ ามาทาไม้ ไม่ได้ มาตรฐาน
หรื อไม้ ที่ไม่ได้ ขนาด(ไม้ แป่ ) ซึง่ เป็ นไม้ ตกค้ างจากการทาของบริษัทบอมเบย์เบอร์ มา่ จนกระทัง่ เกิดสงครามโลกครัง้ ที่ 2 (แสง
สุรีย์ ลดาวัลย์ 2545 : 98-99)
ที่มา : http://www.taiyai.org/index.php?name=saletree
สัมปทานไม้ ของบริษัทบอมเบย์ เบอร์ ม่าในเขตป่ าบ้ านโฮ้ ง
สัมปทานไม้ ของบริษัทบอมเบย์เบอร์ มา่ ในเขตป่ าบ้ านโฮ้ ง นับตั ้งแต่ ปี พ.ศ.2447 เป็ นต้ นมาภายหลังที่รัฐบาลสยามได้ จดั ตั ้ง
กรมป่ าไม้ ขึ ้นและโอนกิจการทาไม้ ให้ เป็ นของรัฐบาล การขอสัมปทานไม้ ต่างๆ จากบริษัทต่างชาติจงึ ต้ องขออนุญาตจากรัฐบาล
กลางเพียงแห่งเดียวเท่านั ้นบริษัทบอมเบย์เบอร์ มา่ ได้ ขออนุญาตสัมปทานทาไม้ ในเขตภาคเหนือ โดยเฉพาะในพื น้ ที่จงั หวัด
ลาพูนทั ้งหมด และได้ เข้ ามาทาสัมปทานทาไม้ ในเขตป่ าแม่ลี ้ ป่ าแม่แนต ป่ าแม่ตื่น ป่ าแม่หาด การทาสัมปทานไม้ ของบริษัทบอม
เบย์เบอร์ มา่ ได้ เข้ ามาสร้ างปางไม้ โดยนาช้ างและอุปกรณ์เครื่ องมือในการทาไม้ ต่างๆ อยู่ในบริเวณพื ้นที่บ้านเกาะทุ่งม่าน ต.ป่ า
พลู อ.บ้ านโฮ้ ง จ.ลาพูน การทาไม้ ของบริษัทบอมเบย์เบอร์ มา่ จะตัดไม้ จากป่ าต่างๆ แล้ วใช้ ช้างลากไม้ ซุงลงแม่น ้าลี ้ เพื่อนามา
กองไว้ ที่ปางไม้ ว่ากันว่าไม้ ซุงที่ตดั นั ้นมีจานวนมากหลายหมื่นต้ น แต่ละต้ นมาหน้ าตัดกว้ างไม่ต่ากว่า 1 เมตร ซุงบางต้ นมีความ
สูงของหน้ าตัดสูงท่วมหัวก็มี หลังจากที่นาไม้ ซุงมากองพักไว้ ที่ปางไม้ แล้ ว บริษัทบอมเบย์เบอร์ มา่ ยังได้ สร้ างทางรถไฟเพื่อใช้
ลาเลียงไม้ ซุงจากปางไม้ บ้านเกาะทุ่งม่าน ไปยังบ้ านหนองปลาสะวาย ขนถ่ายไม้ ลงในแม่น ้าปิ งไหลล่องไปลงแม่น ้าเจ้ าพระยาถึง
กรุงเทพมหานครก่อนจะนาขึ ้นเรื อกลับสูป่ ระเทศอังกฤษ ในการทาไม้ ในเขตอาเภอบ้ านโฮ้ งของบริษัทบอมเบย์เบอร์ มา่ นอกจาก
จะก่อสร้ างทางรถไฟสายเล็กขึ ้น ซึง่ ปั จจุบนั ทางรถไฟได้ กลายเป็ นส่วนหนึ่งของถนนสายลาพูน - ลี ้
ที่มา : www.chiangmainews.co.th
Teak Logging With Elephants In Siam 1925
Elephants with riders walking through
jungle, rolling a teak log, working with
logs in water, and dragging logs along
mud road. For more about ...
Learn More:
www.youtube.com/watch?v=iKjaiW6gHPQ