Transcript การใช้สมุนไพรเพื่อการเกษตร

การใช้ สมุนไพรเพือ่ การเกษตร
ศูนย์ บริหารศัตรูพชื จังหวัดขอนแก่น
สมุนไพรควบคุมศัตรู พชื
เป็ นพืชที่มสี ่ วนต่ าง ๆ เช่ น ใบ ราก เปลือก ดอก ผล ที่มสี ารออกฤทธิ์
ทั้งทางตรงและทางอ้ อม ในการป้องกันกาจัดแมลงศัตรู พชื
จะมีผลกระทบต่ อระบบประสาท และระบบหายใจ ทาให้ แมลง
ตายทันที
จะมีผลต่ อระบบอืน่ ๆ โดยการไปยับยั้งการกินอาหาร การลอก
คราบ การเจริญเติบโตของแมลง
การใช้ สมุนไพรกาจัดศัตรู พชื
ดอก ควรเก็บในระยะดอกตูมเพิง่ จะบาน
ผล ควรเก็บในระยะทีผ่ ลยังไม่ สุก เพราะสารต่ าง
ยังไม่ ถูกส่ งไปเลีย้ งเมล็ด
เมล็ด ควรเก็บในระยะทีผ่ ลสุ กงอมเต็มที่ ซึ่งเป็ น
ระยะที่เมล็ดแก่ เต็มที่ และจะมีสารต่ าง ๆ สะสม
อยู่ในปริมาณมาก
สมุนไพรควบคุมศัตรู พชื
หัวและราก ควรเก็บในระยะที่เริ่มมีดอก เพราะ
ระยะนีต้ ้ นพืชจะมีการสะสมสารต่ าง ๆ ไว้ ที่ราก
และควรเก็บในฤดูหนาวปลายฤดูร้อน เพราะ
เป็ นช่ วงทีก่ ระบวนสั งเคราะห์ แสงหยุดทางาน
เปลือก ควรเก็บก่ อนที่จะมีการผลิใบใหม่ และควร
เก็บในฤดูร้อนและฤดูฝน
สะเดา
สะเดา
 สะเดามีสารสาคัญ คือ อาซาไดแรคติน
 - ยับยั้งการลอกคราบของแมลง
- ยับยั้งการกินอาหารชนิดถาวร จนทาให้ แมลงตายในที่สุด
- ยับยั้งการเจริญเติบโตของไข่ หนอน และดักแด้
- เป็ นสารไล่ แมลง
- ยับยั้งการวางไข่ ของแมลง ทาให้ ปริมาณไข่ ลดลง
การป้ องกันและกาจัดแมลงศัตรู พชื
ผักตระกูลกะหลา่ : หนอนใยผัก หนอนคืบกะหลา่ หนอน
กระทู้หอม หนอนกระทู้ผกั หนอนเจาะยอดกะหลา่ เพลีย้
อ่ อนกะหลา่ ด้ วงหมัดผัก
ถั่วฝักยาว : หนอนเจาะฝักถั่ว หนอนผีเสื้อสี นา้ เงิน หนอน
แมลงวันเจาะต้ นถัว่ หนอนกระทู้หอม หนอนแมลงวันชอน
ใบถัว่
หน่ อไม้ ฝรั่ง : หนอนกระทู้หอม หนอนเจาะสมอฝ้ าย*
กระเจี๊ยบเขียว : เพลีย้ จักจั่นฝ้ าย หนอนเจาะสมอฝ้ าย*
การป้ องกันและกาจัดแมลงศัตรู พชื
หอมแดง : หนอนกระทู้หอม*
มะเขือเทศ : หนอนเจาะสมอฝ้ าย แมลงหวีข่ าวยาสู บ
มะเขือเปราะ : เพลีย้ จักจั่นฝ้ าย หนอนเจาะผลมะเขือ หนอน
เจาะยอดมะเขือ
ถั่วเขียว : หนอนกระทู้หอม หนอนกระทู้ผกั หนอนม้ วนใบ
หนอนม้ วนใบถัว่
มะลิ : หนอนเจาะดอกมะลิ
วิธีใช้
1. ใช้ ผลแก่ (สดหรือตากแห้ ง/เฉพาะเมล็ดใน
หรือเมล็ดใน+เนือ้ +เปลือก) ผลสะเดา 1 กก. บด
ป่ นแช่ นา้ 20 ลิตร นาน 24 ชม. ได้ หัวเชื้อ อัตรา
ใช้ หัวเชื้อ 50-100 ซีซี./นา้ 20 ลิตร ฉีดพ่นให้ ทั่ว
ทรงพุ่มทุก 3-5 วัน
2. เมล็ดสะเดาบดละเอียดอัตรา 20 กิโลกรัม/ไร่
(หว่ านรอบต้ นในอัตรา 2.5 กรัม/ต้ น) สามารถ
ที่จะกาจัดตัวอ่ อนของด้ วงหมัดผักที่อาศัยอยู่ใน
ดินได้ ดี
สาบเสื อ
การป้ องกันและกาจัดแมลงศัตรู พชื
กาจัดเพลีย้ อ่ อน ไล่ หนอนใยผัก หนอนกระทู้ผกั และ
แมลงศัตรู ในโรงเก็บ
ป้องกันกาจัดโรคพืชทีเ่ กิดจากเชื้อราและแบคทีเรีย
สารสาคัญในสาบเสื อ
สาระสาคัญ : พีนีน คูมาริน เนบโธควิโนน
ลิโมนีน ยูพาทอล ลูพอี อล ฟาโวน คาไดอีน
แคมเฟอร์
ประสิ ทธิภาพ : เป็ นสารไล่ แมลงศัตรู พชื ชนิด
ต่ างๆ
วิธีใช้
1) ต้ นและใบ ผึง่ ลมให้ แห้ ง บดเป็ นผง แช่ นา้
400 กรัม/นา้ 3 ลิตร ถ้ าใบอย่ างเดียวใช้ 400
กรัม/นา้ 8 ลิตร กวนตั้งทิง้ ไว้ ค้างคืน กรอง
เอากากออก นามาฉีดพ่ นทุก 7 วัน ป้องกัน
และไล่ หนอนกระทู้ผกั หนอนใยผัก
วิธีใช้
2) หมักด้ วยเหล้าขาว 24 ชั่วโมง (500 กรัม/
เหล้ า 1 ลิตร) หมักค้างคืน กรองออกมาใช้
ป้ องกันกาจัดโรคพืชที่เกิดจากเชื้อรา และ
แบคทีเรีย และหนอนใยผัก
วิธีใช้
3) ใบสด 10 กรัมผสมกับใบแห้ ง 30 กรัม บด
ให้ ละเอียด แล้ วนามาคลุกถัว่ เขียว 100 กรัม
สามารถป้ องกันกาจัดด้ วงถั่วเขียว และมอด
ข้ าวสาร
หนอนตายหยาก
สารสาคัญ
รากหนอนตายหยาก ประกอบด้ วยสารกลุ่ม
อัลคาลอยด์ เป็ นส่ วนใหญ่ นอกจากนีย้ งั พบ
สารประกอบไบเบนซิล สติลบีนอยด์ และ
สารกลุ่มโรตินอยด์
การป้ องกันและกาจัดแมลง
 กาจัดเห็บในวัวควาย กาจัดหนอนแมลงวัน
 ป้ องกันกาจัดแมลงศัตรู พชื ยับยั้งการกิน
ของหนอนกระทู้ผกั
 มีความเป็ นพิษต่ อลูกนา้ ยุง
วิธีใช้
1) รากหนอนตายหยาก สั บเป็ นชิ้นเล็กๆ
ปริมาณ 1 กิโลกรัม ผสมนา้ 20 ลิตร กวน
หมักไว้ ค้างคืน กรองเอานา้ ไปฉีดพ่ นพืชผัก
ทันที ฉีดพ่ นทุก 3-5 วัน ใช้ นา้ ให้ หมดทุก
ครั้ง ไม่ ควรเก็บไว้ เพราะราจะขึน้
วิธีใช้
2) สกัดด้ วยแอลกอฮอล์ โดยใช้ ราก 100 กรัมต่ อ
แอลกอฮอล์ 1 ลิตร หมักทิง้ ไว้ 1 อาทิตย์ กวน
บ่ อยๆ กรองเอากากออก เมื่อจะนามาใช้ ให้ เจือ
จางด้ วยนา้ (สารสกัด 15-20 ซีซี ต่ อนา้ 10
ลิตร) แล้ วนาไปฉีดพ่ นพืชทุก 3-5 วัน
ขมิน้ ชัน
สารสาคัญในขมิน้ ชัน
สาระสาคัญในขมิน้ ชัน คือ เคอร์ คูมนิ เอทร์
มาโรน ซิงจิเบอรีน พีนีน ฟิ แลนดรีน
บอร์ นีออล และซินิออล
การป้ องกันและกาจัดแมลง
ป้ องกันกาจัดหนอนใยผัก หนอนกระทู้หอม
หนอนกระทู้ผกั และแมลงศัตรู ในโรงเก็บ
กาจัดลูกนา้ ยุง
ป้ องกันกาจัดโรคพืชที่เกิดจากแบคทีเรีย
และเชื้อรา
วิธีใช้
1) ใช้ ผลขมิน้ ชันครึ่งกิโลกรัม หมักกับนา้ 2 ลิตร
ทิง้ ไว้ 1 คืน คั้นเอาแต่ นา้ ใช้ อตั รา 400 ซีซี ผสม
นา้ 20 ลิตร ฉีดพ่นในแปลงผักกวางตุ้ง ขนาด
4x5 ตารางเมตร สามารถไล่ แมลงศัตรู พชื พวก
หนอนใยผัก หนอนหลอดหอม หนอนกระทู้ผกั
ได้ ดี
วิธีใช้
2) แง่ งขมิน้ ชันครึ่งกิโลกรัม ต่ อเหล้ าขาว 1
ลิตร แช่ ค้างคืน กรองเอานา้ ไปฉีดพ่ น
ป้ องกันกาจัดโรคพืชที่เกิดจากแบคทีเรียและ
เชื้อรา
วิธีใช้
3) ขมิน้ ผงนามาโรยโคนต้ น หรือคลุกเม็ด ใช้
ไล่แมลง (ผงขมิน้ 10 กรัมต่ อเมล็ด 100
กรัม) เช่ น มอดข้ าวสาร ด้ วงถั่วเขียว ด้ วง
งวง มอดข้ าวเปลือก มอดแป้ง
ข่ า
สารสาคัญ
ข่ ามีสารสาคัญ ได้ แก่ พีนีน ซาฟโรล ยูจินอล
ไซมีน เจอรานิออล และลินาลูล
สารเหล่ านีม้ ีประสิ ทธิภาพในการป้ องกัน
กาจัดศัตรู พชื และแมลงศัตรู ในโรงเก็บ
วิธีใช้
ให้ นาแง่ งข่ าที่ผงึ่ ลมแห้ งมาบดละเอียด
นามาโรยโคนต้ น หรือคลุกเมล็ด ใช้ ไล่
แมลงเหมือนตะไคร้ หอม
นาแง่ งข่ าขนาด 400 กรัมต่ อนา้ 8 ลิตร แช่
นา้ ไว้ ค้างคืน กรองเอานา้ มาฉีดพ่ นไล่ แมลง
ตะไคร้ หอม
สารสาคัญ
สารออกฤทธิ์ที่สาคัญได้ แก่ ไซโทรเนเลล
ไซโทรเนลอล เจอรานิออล นอกจากนีย้ งั มี
สารสาคัญอืน่ ๆ คือ เจอรานิเอล พีนีน
ลิโมนีน บอร์ นีออล คูมาริน
การป้ องกันและกาจัดแมลง
ไล่ แมลงศัตรู พชื เช่ น หนอนใยผัก เพลีย้
อ่อน เพลีย้ จักจั่น เพลีย้ ไฟ แมลงหวี่ขาวและ
แมลงในโรงเก็บ
สามารถไล่ ยุงและแมลงวัน
กาจัดโรคพืชที่เกิดจากเชื้อรา และแบคทีเรีย
วิธีใช้
1) นาใบและต้ นผึง่ ลมจนแห้ ง แล้วบดละเอียด
นามาโรยโคนต้ น หรือคลุกเมล็ดธัญพืช ใช้
ไล่แมลง
วิธีใช้
2) ใบตะไคร้ หอมบดละเอียด 400 กรัม แช่ นา้ 8
ลิตร ทิง้ ไว้ ค้างคืน กรองเอากากออกนามาฉีด
พ่น สามารถไล่หนอนไยผัก
วิธีใช้
3) ตะไคร้ หอม 4 กิโลกรัม ผสมสะเดาบด 2 กิโลกรัมต่ อ
นา้ 75 ลิตร สกัดโดยใช้ เครื่องสกัดสารกาจัดศัตรู
พืชพลังงานแสงอาทิตย์ 1 วัน โดยใส่ เมล็ดสะเดาบด
เมือ่ อุณหภูมขิ องนา้ ในหม้ อต้ มตา่ กว่ า 50 องศาเซล
เซียส เพือ่ ป้องกันการสลายตัวของสารอาซาไดเรค
ติน รุ่งเช้ าไขนา้ ออก นานา้ ไปฉีดพ่ นไล่ แมลง
ยาสู บ
การป้ องกันกาจัดศัตรู พชื
กาจัดแมลงศัตรู พชื : ด้ วงหมัดผักกาด มวน
หวาน หนอนกอข้ าว หนอนกะหลา่ ปลี หนอน
ผักกาด หนอนชอนใบ เพลีย้ ไฟ เพลีย้ อ่อน เพลีย้
แป้ ง ไรแดง ไรขาว
กาจัดโรค : ราสนิม ไวรัส โรคใบหงิก เชื้อรา
วิธีใช้
1. ใช้ ต้นสดแก่ จัด(แกนกลางมีสารมากทีส่ ุ ด)
และใบสดแก่ บดละเอียดหรือสั บเล็ก 1 กก.
แช่ นา้ 20 ลิตร นาน 48 ชม. หรือต้ มพอเดือด
แล้วปล่ อยให้ เย็น ได้ หัวเชื้อ อัตราใช้ หัวเชื้อ
1 ลิตร/นา้ 20 ลิตร …
วิธีใช้
2. ใช้ ยาเส้ นหรือยาฉุน 2 กก. ผสมนา้ 100 ลิตร
คนบ่ อยๆ จนนา้ เป็ นสี นา้ ตาลไหม้ ได้ หัวเชื้อ
อัตราใช้ หัวเชื้อล้วนๆ ไม่ ต้องเจือจางนา้ …
วิธีใช้
3. ยาฉุนหรือยาเส้ น 1 กก. ผสมนา้ 2 ลิตร ต้ ม
จนเดือดนาน 30-60 นาที ได้ หัวเชื้อ อัตราใช้
หัวเชื้อที่ได้ เจือจางนา้ 60 ลิตร ฉีดพ่ นให้ ทั่ว
ทรงพุ่มทุก 3-5 วัน
หางไหล
สารสาคัญ
โรตีโนน เป็ นสารที่มีลกั ษณะเป็ นเกล็ดสี ขาวมีพษิ
การป้องกันและกาจัดแมลงศัตรู พชื
เพลีย้ อ่อนบางชนิด หนอนเจาะผัก มวน ด้ วงเต่ าแตง
ด้ วงหมัดผัก เพลีย้ จักจัน่ มะม่ วง หนอนเจาะ
กะหลา่ ปลี และศัตรู พชื ผักต่ าง ๆ
ฆ่ าหมัด เห็บ ไรไก่ ปลวก แมลงวัน เรือด
วิธีใช้
ใช้ รากทีท่ ุบแล้ ว 1 กิโลกรัมต่ อนา้ 1 ปี บ แช่ ไว้ 2
วัน สั งเกตว่ านา้ ทีแ่ ช่ โล่ ตนิ๊ ขุ่นขาว คล้ายนา้ ซาว
ข้ าว กรองเอาแต่ นา้ นาไปฉีดแปลงพืชผลในช่ วง
ที่มีแดดอ่ อน
พลูป่า
บอระเพ็ด
การป้ องกันกาจัดศัตรู พชื
 แมลงศัตรู พชื เพลีย้ กระโดด เพลีย้ จักจั่น
หนอนกอ หนอนเจาะยอด หนอนกัดใบ
 โรคพืช โรคยอดเหี่ยว โรคข้ าวตายพราย
โรคเมล็ดข้ าวลีบ
วิธีใช้
ใช้ เถาสดแก่ จัดบดป่ นหรือสั บเล็ก 1 กก. แช่ นา้
10 ลิตร นาน 24 ชม. ได้ หัวเชื้อ อัตราใช้ หัวเชื้อ
30-50 ซีซี./นา้ 20 ลิตร ฉีดพ่นให้ ทั่วทรงพุ่มทุก
3-5 วัน
ยีโ่ ถ
การป้ องกันกาจัดศัตรู พชื
ศัตรู พชื เช่ น ด้ วงหรือมอดทาลายเมล็ดพันธุ์
หนอนกระทู้ผกั หนอนใยผัก หนอนคืบกะหลา่
หนอนหลอดหอม หนอนหนังเหนียว หนอน
ม้ วนใบ หนอนกัดใบ หนอนเจาะยอดเจาะดอก
วิธีใช้
ใช้ ส่วนดอก ใบแก่ ผลแก่ (เปลือก+เมล็ด) รากแก่
บดละเอียดหรือสั บเล็ก 1 กก. แช่ นา้ 10 ลิตร
นาน 48 ชม. ได้ หัวเชื้อ อัตราใช้ หัวเชื้อ 50-100
ซีซี./นา้ 20 ลิตร ฉีดพ่นให้ ทวั่ ทรงพุ่มทุก 3-5 วัน
ใบมะเขือเทศ
การป้ องกันกาจัดศัตรู พชื
 แมลงศัตรู พชื หนอนกระทู้ หนอนใยผัก หนอน
หนังเหนียว หนอนหลอดหอม หนอนเจาะต้ น/ยอด/
ดอก/ผล หนอนผีเสื้อกะโหลก หนอนกอ หนอนม้ วน
ใบ หนอนชอนใบ หนอนแก้ว
 โรคพืช ราต่ างๆ ไวรัส แบคทีเรีย
วิธีใช้
ใช้ ส่วนใบแก่ สด บดละเอียด 2-3 กามือแช่ นา้ ร้ อน
1 ลิตร นาน 2 ชม. ได้ หัวเชื้อ อัตราใช้ หัวเชื้อผสม
นา้ 1 เท่ า ฉีดพ่นให้ ทวั่ ทรงพุ่มทุก 3-5 วัน
ดาวเรือง
การป้ องกันกาจัดศัตรู พชื
แมลงศัตรู พชื หนอนใยผัก หนอนกระทู้
หนอนคืบ หนอนผีเสื้อกะโหลก เพลีย้ อ่อน
แมลงหวีข่ าว
 ไส้ เดือนฝอย
วิธีใช้
ใช้ ส่วนใบแก่ สดและดอกสด บดป่ นหรือสั บเล็ก
1 กก. แช่ นา้ 20 ลิตร นาน 24 ชม. ได้ หัวเชื้อ
 อัตราใช้ หัวเชื้อ 50-100 ซีซี./นา้ 20 ลิตร ฉีด
พ่นให้ ทวั่ ทรงพุ่มทุก 3-5 วัน
คูน
การป้ องกันกาจัดศัตรู พชื
แมลงศัตรู พชื หนอนกระทู้ หนอนคืบ
หนอนใย หนอนเจาะยอด-ต้ น-ดอก-ผล
หนอนม้ วนใบ ด้ วงต่ างๆ
วิธีใช้
ใช่ ส่วนฝักสดแก่ จัด 1 กก. โขลกละเอียดแช่ นา้
20 ลิตร นาน 3-4 วัน ได้ หัวเชื้อ
อัตราใช้ หัวเชื้อ 30-50 ซีซี./นา้ 20 ลิตร ฉีดพ่น
ให้ ทวั่ ทรงพุ่มทุก 3-5 วัน
น้ อยหน่ า
การป้ องกันกาจัดศัตรู พชื
แมลงศัตรูพชื มวนปี กแก้ วมะเขือ
หนอนกระทู้ เพลีย้ อ่ อน ด้ วงฟักทอง
วิธีใช้
ใช้ ส่วนเมล็ดสดจากผลแก่ 1 กก. โขลกละเอียด
แช่ นา้ 20 ลิตร นาน 48 ชม. ได้ หัวเชื้อ
อัตราใช้ หัวเชื้อเจือจางนา้ เปล่ า 1 เท่ าตัว ฉีดพ่น
ให้ ทวั่ ทรงพุ่มทุก 3-5 วัน
ว่ านนา้
การป้ องกันกาจัดศัตรู พชื
แมลงศัตรู พชื แมลงวันแดง แมลงวันทอง ด้ วง
หมัดผัก มอดข้ าวเปลือก แมลงปากกัดในผัก
โรคพืช ราแอนแทรกโนส(ใบ/ผล/ยอด/ต้ น/
ผลิตผลหลังการเก็บเกีย่ ว) ราต่ างๆ ในดิน
วิธีใช้
ใช้ ส่วนเหง้ าแก่ สดบดละเอียด 1 กก. แช่ นา้ 40
ลิตร นาน 48 ชม. ได้ หัวเชื้อ
อัตราใช้ หัวเชื้อ 20 ซีซี./นา้ 20 ลิตร ฉีดพ่นให้
ทัว่ ทรงพุ่มทุก 3-5 วัน
มันแกว
การป้ องกันกาจัดศัตรู พชื
แมลงศัตรู พชื หนอนกระทู้ หนอนคืบกะหลา่
หนอนใยผัก หนอนผีเสื้อต่ างๆ ด้ วงหมัดผัก
มวนเขียว มวนหวาน เพลีย้ อ่ อน
วิธีใช้
ใช้ เมล็ดสดแก่ 1 กก. บดละเอียดแช่ นา้ 100 ลิตร
นาน 48 ชม. ได้ หัวเชื้อ
อัตราใช้ หัวเชื้อ 30 ซีซี./นา้ 20 ลิตร ฉีดพ่นให้
ทัว่ ทรงพุ่มทุก 3-5 วัน
ผกากรอง
การป้ องกันกาจัดศัตรู พชื
ศัตรู พชื หนอนห่ อใบข้ าว
วิธีใช้
 ใช้ ส่วนดอกและใบแก่สด 1 กก. บดป่ นแช่
นา้ 1 ลิตร นาน 24 ชม. ได้ หัวเชื้อ
 อัตราใช้ หัวเชื้อ 20-30 ซีซี./นา้ 20 ลิตร ฉีด
พ่ นให้ ทวั่ ทรงพุ่มทุก 3-5 วัน
มะระขีน้ ก
การป้ องกันกาจัดศัตรู พชื
 แมลงศัตรูพชื ด้ วงหมัดผัก ด้ วงกัดใบ
แมลงสิ งข้ าว
วิธีใช้
ใช้ ส่วนใบแก่สด 1 กก. บดป่ นแช่ นา้ 5 ลิตร
นาน 48 ชม. ได้ หัวเชื้อ
อัตราใช้ หัวเชื้อ 50-100 ซีซี./นา้ 20 ลิตร
“อย่ าพึง่ เชื่อนะครับ … ต้ องลอง”