Transcript แนวคิด/ทฤษฎีที่เกี่ยวกับการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์

แนวคิด/ทฤษฎีที่เกี่ยวกับ HCRD ในองค์กร
02190611
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
การพัฒนาองค์กร
• เริ่มแต่ปลายศตวรรษที่ 19
• สังคมอุตสาหกรรม
• มีโครงสร้างที่แน่นอน
• มีกฎเกณฑ์และเวลาอย่างมีระเบียบแบบแผน
• มุ่งให้ผลผลิตมีประสิทธิผลและประสิทธิภาพ
• เสมือนมนุษย์เป็ นเครื่องจักรกล
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
องค์กรยุคการพัฒนา : Modernization Theory
• มีความสลับซับซ้อนและมีขนาดใหญ่ข้ ึน
• มีขอบเขตที่ชดั เจน
• การติดต่อสื่อสารเป็ นทางการโดยใช้การเขียน
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
องค์กรยุคหลัง Modernization Theory
• มีขนาดเล็กหรือปานกลาง
• โครงสร้างองค์กรจะมีความยืดหยุน่ /แบบราบ
• การติดต่อสื่อสารจะผ่านระบบอิเลคทรอนิคส์
• พนักงานอาจทางานที่บา้ นโดยใช้คอมพิวเตอร์
• ลดพื้นที่ขององค์กรและลดต้นทุนอสังหาริมทรัพย์
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ตัวอย่างแผนผังโครงสร้างองค์กร
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ตัวอย่างแผนผังโครงสร้างองค์กรที่พฒ
ั นาแล้ว
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ตัวอย่างแผนผังโครงสร้างองค์กรที่พฒ
ั นาแล้ว
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
เทคนิคการพัฒนาองค์กร
 การปรับรื้อระบบ (reengineering)
 การคิดใหม่ (rethinking)
 การออกแบบใหม่ (redesign)
 การปรับโครงสร้างองค์กรใหม่ (reorganization)
 การเทียบเคียงมาตรฐาน (benchmarking)
 การมอบอานาจ (empowering)
 การบริหารคุณภาพโดยส่วนรวม (TQM)
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
การปรับรื้อระบบ (reengineering)
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
การคิดใหม่ (rethinking)
Rowan Gibson
Rethinking the Future
คิดใหม่เพื่ออนาคต
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
การบริหารคุณภาพโดยส่วนรวม (TQM)
วงจรเด็มมิ่ง/วัฏจักร PDCA มี 4 ขั้นตอน
ขั้นที่ 1 การวางแผน (Plan – P)
ขั้นที่ 2 การปฏิบตั ติ ามแผน (Do – D)
ขั้นที่ 3 การตรวจสอบผลการปฏิบตั กิ าร (Check – C)
ขั้นที่ 4 การแก้ไขปั ญหา (Action – A)
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎีองค์กรสมัยดั้งเดิม
การบริหารแบบวิทยาศาสตร์ :
Frederick W.Taylor
การแบ่งงานกันทาตามความเชี่ยวชาญ/
ความชานาญเฉพาะ เน้นเวลา มาตรฐาน เงินค่าตอบแทน
และการควบคุมโดยหัวหน้า/ผูจ้ ดั การ
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎีองค์กรสมัยดั้งเดิม
ระบบราชการ (Bureaucracy) ของ Max Weber
1.การแบ่งงานกันทาตามความสามารถ
2.สายการบังคับบัญชา
3.มีกฎเกณฑ์/ระเบียบที่แน่นอน
4.ไม่ยดึ ถือองค์กรเป็ นส่วนตัว
5.ความก้าวหน้าในอาชีพ
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
องค์กรราชการไทย
 มีการเติบโตอย่างรวดเร็ว
 มีการจัดตั้งเป็ นกระทรวง ทบวง กรม...
 รวมศูนย์อานาจ
 ความมีประสิทธิภาพ
 ความล่าช้า/สายการบังคับบัญชาที่ยาว
 กฎระเบียบ/ขั้นตอนวิธีการปฏิบตั มิ าก
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
องค์กรราชการไทย
 การเล่นพรรคเล่นพวก
สมองไหล
 การประเมินผลเพื่อแต่งตั้งโยกย้าย
 การพิจารณาความดีความชอบ
 เงินเดือนน้อย
 การทุจริตคอร์รปั ชั ่น
 คนรุน่ ใหม่ (คนเก่ง) ไม่เข้าสู่ระบบราชการ
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
องค์กรราชการไทย
...สายโลหิต ศิษย์ขา้ งเคียง
เสบียงหลังบ้าน กราบกรานสอพลอ
ล่อไข่แดง แกร่งวิชา ถลามาเอง...
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ระบบราชการ คือ ฝึ กการไร้ความสามารถ
trained incapacity
Robert K.Merton
นักสังคมวิทยา ชาวอเมริกนั
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎีองค์กรสมัยใหม่
• ทฤษฎีมนุษย์สมั พันธ์
• การจูงใจ
• ทฤษฎีลาดับขั้นความต้องการ
• ทฤษฎี X ทฤษฎี Y
• ทฤษฎีสองปั จจัย
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎีองค์กรสมัยใหม่
ทฤษฎีมนุษย์สมั พันธ์ : Elton Mayo
• Hawthorne Studies ค.ศ.1924-1932
• ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลที่ทางาน
• ผลตอบแทนที่ไม่ใช่ตวั เงิน
• การจูงใจ ขวัญของคนงาน และผลผลิต
มีความสัมพันธ์กนั เสมอ
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎีองค์กรสมัยใหม่
การจูงใจ แบ่งเป็ น 2 วิธีใหญ่ๆ
1.การจูงใจทางบวก
เงิน ตาแหน่ง การยกย่องชมเชย ความก้าวหน้า...
2.การจูงใจทางลบ
การลงโทษทางวินยั การโยกย้าย การตัดค่าจ้าง...
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎีองค์กรสมัยใหม่
Maslow
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎีองค์กรสมัยใหม่
ทฤษฎี X ทฤษฎี Y : Douglas McGregor
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎี X
1.มนุษย์เป็ นสัตว์ชนิดหนึ่ง
2.ความชั ่วร้ายเป็ นมรดกที่มนุษย์ได้รบั
มาตามธรรมชาติ
3.มนุษย์ถูกผลักดันให้กระทาสิ่งต่างๆ
ด้วยความต้องการทางร่างกาย
4.สิ่งจูงใจของมนุษย์ คือ การใช้อานาจ
ขู่เข็ญบังคับ
5.การชิงดีชิงเด่นเป็ นรากฐานของมนุษย์
ในการปฏิบตั ติ อ่ กัน
6.หน่วยสังคมที่สาคัญของมนุษย์ คือ
ตนเอง
7.การมองโลกในแง่รา้ ยเป็ นของมนุษย์
ทฤษฎี Y
1.มนุษย์รูจ้ กั ประมาณขีดความสามารถ
ของตนเอง
2.ความดีเป็ นมรดกที่มนุษย์ได้รบั
มาตามธรรมชาติ
3.มนุษย์ถูกผลักดันให้กระทาในสิ่งต่างๆ
เพราะคุณค่าของความเป็ นคน
4.การให้ความร่วมมือด้วยความสมัครใจ
เป็ นผลการจูงใจของมนุษย์
5.การให้ความร่วมมือร่วมใจเป็ นรากฐาน
ของมนุษย์ในการปฏิบตั ติ อ่ กัน
6.หน่วยที่สาคัญของมนุษย์ คือ การทางาน
ร่วมกันเป็ นกลุ่ม
7.การมองโลกในแง่ดี เป็ นปกติของ มนุษย์
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎีองค์กรสมัยใหม่
ทฤษฎีสองปั จจัย : Frederick Herzberg
1.ปั จจัยจูงใจ (motivator factors)
งานที่ทา้ ทาย ความรูส้ ึกสาเร็จ...
2.ปั จจัยอนามัย (hygiene factor)
นโยบายการบริหาร สภาพแวดล้อม...
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎีที่เป็นรากฐานการพัฒนาทรัพยากรมน ุษย์
ที่มา : Richard A.Swanson Elwood F.Holton, 2001
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎีที่เป็นรากฐานการพัฒนาทรัพยากรมน ุษย์
• ทฤษฎีทางเศรษฐศาสตร์ (Economic Theory)
- ทฤษฎีการขาดแคลนทรัพยากร (Scarce Resource Theory)
- ทฤษฎีทรัพยากรที่ยั ่งยืน (Sustainable Resource Theory)
- ทฤษฎีทุนมนุษย์ (Human Capital Theory)
• ทฤษฎีระบบ (System Theory)
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
ทฤษฎีที่เป็นรากฐานการพัฒนาทรัพยากรมน ุษย์
• ทฤษฎีทางจิตวิทยา (Psychological Theory)
- ทฤษฎีพฤติกรรมนิยม (Behavism Theory)
- ทฤษฎีคอกนิทิฟวิสซึม (Cognitivism Theory)
- ทฤษฎีมนุษย์นิยม (Humanism Theory)
- ทฤษฎีคอนสตัคทิวิสซึม (Constructivism Theory)
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
กระบวนทัศน์การพัฒนาทรัพยากรมน ุษย์
Richard A. Swanson
Elwood F. Holton
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
กระบวนทัศน์การพัฒนาทรัพยากรมน ุษย์
เสนอ 2 กระบวนทัศน์
1.กระบวนทัศน์การเรียนรู ้
(learning paradigm)
2.กระบวนทัศน์ผลการปฏิบตั ิงาน
(performance paradigm)
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
กระบวนทัศน์การเรียนรู้
มีรากเหง้ามาจากการเรียนรูข้ องบุคคล
เพื่อส่งเสริมความสามารถของปั จเจกบุคคล
ให้มีจติ สานึกและเอาชนะอุปสรรคได้
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
กระบวนทัศน์การเรียนรู้
การเรียนรูข้ องบุคคล เกิดจากความสัมพันธ์ 4 ขั้นตอน
1.ความต้องการว่าจะเรียนรูอ้ ะไร/แก้ปัญหาเรือ่ งใด
2.เรียนรูใ้ นระบบโรงเรียน/ตามอัธยาศัย/ไม่เป็ นทางการ
3.การทดสอบและผลสะท้อนจากการพยายามเรียนรู ้
ของบุคคล
4.การประยุกต์ขอ้ มูลที่ได้จากสถานการณ์ตา่ งๆ ไปสู่
การเรียนรูใ้ หม่ๆ เช่น การขับรถ การใช้คอมพิวเตอร์
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
กระบวนทัศน์การเรียนรู้
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
กระบวนทัศน์การเรียนรู้
การเรียนรูข้ องผูใ้ หญ่
1.ผูใ้ หญ่จาเป็ นต้องรูว้ ่าเรียนไปทาไม
2.ความคิดของผูใ้ หญ่จะเคลื่อนไปสู่ทิศทางของตน
3.ประสบการณ์เดิมเป็ นทรัพยากรที่มีคุณค่า
4.ตรงกับความจาเป็ นในชีวิต/การปฏิบตั ิงาน
5.ใช้ชีวิตเป็ นศูนย์กลางให้บรรลุศกั ยภาพสูงสุด
6.แรงจูงใจภายในมากกว่าภายนอก
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
กระบวนทัศน์การเรียนรู้
การออกแบบการเรียนรูข้ องผูใ้ หญ่
1.เตรียมผูเ้ รียนให้พร้อมที่จะเรียน เช่น ให้ข่าวสาร
2.สร้างบรรยากาศที่เหมาะสมเป็ นกันเอง/ผ่อนคลาย
3.มีส่วนร่วมในการวางแผนการเรียน
4.มีส่วนร่วมในการวินิจฉัยความจาเป็ นในการเรียน
5.มีการเจรจาต่อรองในการกาหนดวัตถุประสงค์การเรียน
6.ให้จดั แผนการเรียนรูข้ องตน
7.ดาเนินการตามแผนการเรียนรูข้ องตน มีอิสระ
8.มีส่วนร่วมในการประเมินผลการเรียนรูข้ องตน
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
กระบวนทัศน์การเรียนรู้
• การเรียนรูโ้ ดยประสบการณ์
• การเรียนรูโ้ ดยบังเอิญ/แบบไม่เป็ นทางการ
• การเรียนรูข้ ององค์กร
• องค์กรแห่งการเรียนรู ้
• การจัดการความรู ้ (KM)
• ทฤษฎีการเรียนรู ้ (Learning Theory)
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
กระบวนทัศน์ผลการปฏิบตั ิงาน
มุ่งเน้นให้เกิดความก้าวหน้าของภารกิจ
ปรับปรุงสมรรถนะของปั จเจกบุคคลที่ทางาน
ปรับปรุงระบบงาน
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ
กระบวนทัศน์ผลการปฏิบตั ิงาน
ทฤษฎีผลการปฏิบตั งิ าน ส่วนประกอบสาคัญในทุกงาน/ตาแหน่ง
1.ความสามารถในการปฏิบตั ชิ ้ ินงานที่เฉพาะเจาะจงในงานของตน
2.ความสามารถในการปฏิบตั ชิ ้ ินงานที่ไม่เจาะจงในงานของตน
3.การสื่อสารโดยการเขียนหรือการพูดที่ถูกต้องในเนื้อเรือ่ ง
4.ความพยายามของบุคคลในการทางานแต่ละวัน
5.การรักษาวินยั ในตนเอง หลีกเลี่ยงพฤติกรรมลบ(ดื่มสุรา ทาผิดกฎหมาย/ระเบียบ)
6.การอานวยการ/สนับสนุนการปฏิบตั งิ านเพื่อนร่วมงาน+ทีมงาน
7.การบังคับบัญชาที่มีผลต่อการปฏิบตั งิ านของผูใ้ ต้บงั คับบัญชา
8.การบริหารจัดการที่มีผลต่อเป้าหมายของหน่วยงาน
ผศ.น.ท.ดร.สุมิตร สุวรรณ