Transcript Pedeutologia 2010/2011 Profesjonalizm

Pedeutologia 2010/2011
Profesjonalizm
Bogusława Dorota Gołębniak
DSW we Wrocławiu
[email protected]
Współczesne modele profesjonalizmu
nauczycieli
•
•
•
•
Model tradycyjny
Model quasi-tradycyjny
Nowy profesjonalizm
Mądre nauczanie
Model tradycyjny
• Charakter służby publicznej
• Know how na bazie wiedzy akademickiej
• Nadawanie statusu przez gremium wybitnych
przedstawicieli
• Autonomia
• Moralny wymiar praktyk
Model quasi-tradycyjny / ‘nieomylny ekspert’
• Akcent na aplikacje wiedzy teoretycznej w praktyce
• Jednokierunkowy wymiar w komunikowaniu się z innymi
uczestnikami sytuacji edukacyjnej
• Specjalistyczny język w kontaktach z klientami (żargon)
• Ograniczona autonomia
• Niechęć do zmian
• ….
‘Nowy’ profesjonalizm
• Całościowość, kontekstualizm
• Akcent na rozumienie, współpracę, otwarte
komunikowanie się
• Nieustanne poszukiwanie/przekształcanie osobistej teorii
edukacyjnej (refleksyjność, badania w działaniu)
• Etyczność
‘Mocny’ profesjonalizm / ‘mądre’
nauczanie
•
•
•
•
Artykulatywny, polityczny wymiar praktyk edukacyjnych
Jedność myślenia i działania
Badania krytyczne typu praxis
- cel
- strategie
- materiał empiryczny
- usytuowanie nauczycieli
Współczesne koncepcje nauczania a model profesjonalizmu
Koncepcje scjentystyczne – quasi-tradycyjny
•
•
•
nauczanie jako rzemiosło
nauczanie jako zarządzanie uczeniem się
nauczanie jako wprowadzanie w dyscypliny naukowe
Koncepcje nie-scjentystyczne
wersja refleksyjna – nowy profesjonalizm: koncepcja refleksyjnej
praktyki (D. Schön); koncepcja artyzmu profesjonalnego (D. Fish);
nauczanie jako badania w działaniu (J. Elliott)
wersja emancypacyjna – mądre nauczanie: nauczyciel radykalny
pedagog (P. Freire); nauczyciel transformatywny intelektualista (H.
Giroux); nauczyciel – tłumacz rzeczywistości (Z. Bauman)
Rdzeń profesjonalizmu.
Kompetencje, kompetencja czy
tożsamość?
• wiedza i umiejętności
• repertuar wiedzy, technik, cech
osobowych, …)
• tożsamość
Edukacja profesjonalna
• nabywanie/konstruowanie wiedzy i
umiejętności
• edukacja psychologiczna
• uczestnictwo we wspólnotach praktyki /
konstruowanie świata/ów uczenia się
Edukacja
nabywanie i uczestnictwo (kognitywizm)
versus
perspektywa socjokulturowa, uczenie się
sytuacyjne
Kognitywizm
•
•
•
•
•
•
•
wewnętrzne zróżnicowanie (zakorzenienie w pozytywizmie, racjonalizmie i
humanizmie)
główne pytanie: jak podmiot konstruuje znaczenia?
waga wiedzy wyjściowej
rozwiązywanie problemów jako kontekst konstruowania wiedzy
(rozumowanie indukcyjne i dedukcyjne,
osiągnięcia edukacyjne – strukturyzowanie informacji
nowicjusze i eksperci
metapoznanie w znaczeniu samomonitorowania i samoregulacji
Sytuacyjne uczenie się
•
Zakorzenienie:
– Teorie społeczne, socjologia, antropologia
– Koniunkcja psychologii funkcjonalnej i pragmatyzmu
– Powiązanie z wartościami społeczno-demokratycznymi
Sytuacyjne uczenie się
• Akcent na kontekst i kulturowe podstawy
praktyk
• Perspektywa holistyczna
• Różne formy wiedzenia
• Triada: affordances – miejsce pracy –
biografia
• Biografia główną ramą edukacyjną
Podejście społeczno-kulturowe
• (re) (de) i konstruowanie mikroprocesów
kultury, w których każda jednostka – a
więc także uczeń i nauczyciel, definiuje
siebie
Podejście społeczno-kulturowe
•
•
•
•
•
uczenie się zachodzi w interakcjach między indywidualnym a społecznym
środowiskiem
myślenie rozwija się dzięki zmianie sytuacji
uczenie się jest rodzajem mediacji (działaniem mediowanym), w którym
kluczową rolę odgrywają artefakty kulturowe (kulturowe wytwory ludzkiej
działalności – fizyczne i symboliczne, np. język, wiedza, metody, …)
wiedza w relacji do kontekstu
uczenie się to aktywne uczestnictwo w autentycznym działaniu czy
projekcie
Edukacja wstępna. Program
• Orientacja na rezultat
(od nowicjusza do
eksperta)
• Orientacja na proces
- poszukiwanie
- stawanie się przez
uczestnictwo we
wspólnotach praktyki
Edukacja wstępna. Treści
• Przedmioty
akademickie
• Podręczniki
• kanon
• Integracja i holizm
wokół kilku tematów
• Różnorodność źródeł
• Negocjowanie
Edukacja wstępna. Styl pracy edukacyjnej
• Przekaz i przyswajanie
• kontrola
•
•
Konstruowanie wiedzy
Pogłębianie osobistego rozumienia i
zaangażowania na rzecz zmiany
społecznej przez studiowanie
przypadków (in. formy narracyjne – np.
biografie)
•
Działanie (zachęcanie do refleksji,
podejmowania decyzji, rozwiązywanie
problemów)
Zachęta, „energetyzowanie”
Kontrastowanie ideologii i teorii
edukacji
•
•
Edukacja - formy
• Sztywne plany zajęć
• Dominacja wykładów
• Bloki zajęć, „duże”
sesje
• Naprzemiennośc
zajęć teoretycznych i
praktycznych
Edukacja n-li. Ocenianie
• Pomiar: standardy,
egzaminy, testy
• Ocenianie dla uczenia
się (portfolio, projekty,
konferencje)
Styl pedagogiczny
• Kontakty formalne
(respekt przez dyktat)
• Swobodna atmosfera
• respekt przez
wzajemne słuchanie
• Deklarowanie
własnych postaw i
przekonań
• Akcentowanie
moralnego wymiaru
praktyki
Usytuowanie i rola praktyki
• Praktyka miejscem
aplikacji i obiektem
badań
• Wspólnoty praktyki
• Badania w działaniu
Literatura
•
•
•
Day Ch. (2004) Rozwój profesjonalny nauczyciela. Uczenie się przez całe życie,
Gdańsk: GWP.
Gołębniak B.D. (1998) Zmiany edukacji nauczycieli. Wiedza – biegłość –
refleksyjność, Poznań-Toruń: Edytor.
Gołębniak B.D. (2009) Aplikacje konstruktywizmu do poradoznawastwa. Inspiracje
pedeutologiczne, w: A. Kargulowa (red.) Poradoznawstwo – kontynuacja dyskursu.
W-wa: PWN.