Transcript Rozdział 2 - Signes et Sens

Czytanie ze zrozumieniem
Par Jocelyne GIASSON
Ch. 2 : Model nauczania czytania ze
zrozumieniem
Nauczanie precyzujące
Ewolucja nauczania zrozumienia.
Czym jest strategia
nauczania zrozumienia w klasie?
Robieniem lub mówieniem czegoś, aby pomóc uczniom zrozumieć lub
znaleźć znaczenie większych jednostek niż pojedyncze słowo (wyrażenia,
zdania, paragrafy, teksty)
Wniosek (na podstawie ankiety): mniej niż 1% czasu na lekcji czytania
poświęca się na strategie uczenia.
Czas jest przeznaczany przede wszystkim na wydawanie poleceń i
na ocenianie uczniów poprzez zadawanie pytań do tekstu.
A zatem tak wygląda zwyczajowy tryb pracy :
wzmianka odnośnie tekstu - zadanie ćwiczeń - sprawdzenie
odpowiedzi
To wszystko nie jest
nauczaniem ani uczeniem
Ewolucja nauczania zrozumienia
Obecnie :
Mamy świadomość, że istnieje potrzeba podjęcia innych działań, niż zadawanie
pytań lub powtarzanie czynności samego czytania przez uczniów.
Konieczność :
-Dodanie funkcji tłumaczeniowej: uświadomienie uczniom, dlaczego dana
odpowiedź nie jest poprawna i jak użyć danej strategii, aby poprawić swoją
odpowiedź.
-Uczeń musi stać się aktywny (uczeń nie jest pustym wazonem, który trzeba
napełnić; uczeń to praktykant, nowicjusz szukający sensu w tym, co robi)
Naczyciel = wzór i przewodnik dla ucznia
Rozwój sprawności u dziecka jest możliwy poprzez interakcje z
tymi, którzy te sprawności już posiadają
Nauczanie precyzujące w czytaniu
Nazywane też nauczanem
bezpośrednim!
Charakterystyka.
1. Rola wartościowego nauczyciela: potrzeba planowania, ale nie w
sposób rygorystyczny (nauczyciel musi umieć rozpoznawać bieżące
potrzeby uczniów i zaproponować dodatkowy przykład, diagram,
metaforę lub nieprzewidzianą dyskusję,...)
2.Stawianie ucznia zawsze wobec czytania całościowego i niosącego
znaczenie: nie należy dzielić zadania lub sprawności do nabycia na
pomniejsze sprawności, należy zaproponować maksimum wsparcia na
początku pracy
A zatem:
-należy prowadzić ucznia do wykonania zadania w całości
-stopniowo, wraz z postępami ucznia, należy zmniejszać zaoferowane mu
wsparcie
3.Przywiązywanie wielkiej wagi do rozwoju samodzielności ucznia
(rozwój sprawności i, w szczególności, swobodnego stosowania strategii)
Nauczanie precyzujące w czytaniu
Przedmiot
Strategie rozumienia (np. znajdowanie sensu słow przy pomocy
kontekstu, wyłonienie kluczowych myśli z tekstu, zbudowanie w
wyobraźni obrazu postaci lub zdarzenia,...
Etapy.
1.Zdefiniowanie strategii i sprecyzowanie jej przydatności:
-definiowanie strategii, przy użyciu odpowiedniego dla uczniów języka,
-nadanie strategii nazwy, co ułatwi jej przypominanie,
-wyjaśnienie uczniom, dlaczego strategia bedzie dla nich pożyteczna w
zrozumieniu tekstu,
-podkreślenie waloru strategii (to wzbudza zaufanie u czytającego,
ponieważ zwiększa poczucie kontroli nad wykonywanym zadaniem).
Przykład: dobry tytuł paragrafu/ znaleziene ważnej informacji w tekście
Nauczanie precyzujące w czytaniu
2. Uczynienie procesu przejrzystym.
Procesów kognitywnych nie da się zaobserwować bezpośrednio, muszą więc być
zilustrowane lub wyjaśnione przez czytającego.
3.Współdziałanie z uczniami i prowadzenie ich ku opanowaniu strategii.
Dawanie wskazówek, przedyskutowanie strategii z uczniami, skomentowanie, etc.
Jest to możliwe do zrealizowania w grupach, podgrupach, indywidualnie. Praca w
grupie, podgrupach jest bardzo interesująca przez możliwośc porównywania
różnych sposobów używania danej strategii.
4. Promowanie autonomii (samodzielności) w używaniu strategii.
Regularne dyskutowanie z uczniami i omawianie niesktutecznych, niewłaściwych
zastosowań danej strategii.
5.Zachęcanie do zastosowania strategii
Zachęcanie do zastosowania strategii w różnych sytuacjach, ale nie bez
przywiązywania wagi gdzie i jak zostaną zastosowane!
Nauczanie precyzujące w czytaniu
Rodzaje wiedzy (inny sposób określania etapów)
Nauczanie precyzujące może być porównywane z wiedzą
deklartywną, proceduralną i pragmatyczną:
Odpowiedź na pytania: Co? Dlaczego? Jak? Kiedy?
-Co? (definicja, opis lub przykład strategii)
-Dlaczego? (wyjaśnienie, dlaczego strategia jest ważna)
-Jak? (nauczyciel wyjaśnia swoje postępowanie, wchodzi w interakcje z
uczniami i prowadzi ich do wyćwiczenia strategii; konsoliduje nauczanie
i promuje samodzielność uczniów w używaniu strategii)
-Kiedy? (nauczyciel przedstawia warunki, w których strategia powinna
lub nie
Nauczanie precyzujące w czytaniu
Definicje tworzone na bazie:
Sprawności = wiedzieć JAK?
Strategii = wiedzieć CO?
DLACZEGO?
JAK?
KIEDY?
Nauczanie precyzujące w czytaniu
Nauczyciel, który chce prowadzić nauczanie precyzujące, pownien
sprawdzić, czy jego lekcje zawierają owe fundamentalne elementy,
to znaczy:
Co?
Dlaczego?
Jak?
Kiedy?
A jeśli czegoś brak,
dodajcie te elementy.
(str.32)
Podsumowując, formuła co?-dlaczego?-jak?-kiedy? stanowi
prosty i zarazem dobrze ugruntowany teoretycznie schemat do
przygotowania lekcji czytania (J. Giasson), str.33)
Nauczanie precyzujące w czytaniu
Odpowiedzialność
nauczyciela
Uczynienie
procesu
przejrzystym
Odpowiedzialność
ucznia
Odpowiedzialność
wspólna
Nastawienie na
samodzielność
Prowadzenie uczniów
Stwierdzono wielokrotnie, iż przejście przez te etapy pozwoliło uczniom na
łatwiejsze przyswojenie sobie strategii (J.Giasson, str.33)
Nauczanie precyzujące w czytaniu
Zauważmy, że funkcjonują dwa typy nauczania, które
skupiają się jedynie na stronie graficznej czytania ( a więc
ukierunkowne są bezpośrednio na samodzielne stosowanie
przez uczniów autonomii, bez przejścia przez inne ważne
etapy):
1. Nauczanie
oparte na zeszycie ćwiczeń: wymaga od ucznia
gotowej sprawności - w przypadku błedów, zadawane jest dodatkowe ćwiczenie
Nauczanie oparte na nauce czytania poprzez sam akt
czytania :wystarczy umieścić ucznia w sytuacji realnej i funkcjonalnej procesu
2.
czytania aby nauka była realizowana.
Ten sam dostęp !
Czytający ma automatycznie stać się samodzielny przez samo
powtarzanie czynności czytania (str.34)
Nauczanie precyzujące w czytaniu
Nauczanie to nie jest jedynym wartościowym modelem i nie jest
adekwatne w pewnych przypadkach, tzn. kiedy trzeba odwołać się
do strategii bardziej kompleksowych.
Może ono współistnieć z innymi modelami.
Ponadto, nauczanie precyzujące ma na celu tylko strategie specyficzne.
Jeśli uczeń ma za zadanie zastosować strategie w sposób zintegrowany,
to wówczas będzie się to odwoływało do nauczania typu "interwencja
przed-w trakcie-po czynności czytania"
str.35
Nauczanie precyzujące w czytaniu
Nauczanie precyzujące
charakteryzuje się dążeniem do
ukazywania przejrzyście
procesów kognitywnych
(myślowych) towarzyszących
czynności czytania i do
rozwijania samodzielności
czytającego.