Transcript آناتومی ستون مهره ها

‫آناتومی ستون مهره ها‬
‫• ستون مهره ای (‪:)vertebtal column‬‬
‫•‬
‫مهره های ستون فقرات از نوع استخوانهای نامنظم (‪ )irregular‬می باشند و‬
‫همچنین در ساختار اسکلتی از نوع استخوان بندی محوری ( ‪)axial eskeletan‬‬
‫محسوب می شود‪.‬‬
‫• ستون مهره ای از قاعده جمجمه (‪ )skull‬شروع می شود‬
‫و در تمامی طول گردن و تنه امتداد دارد‪.‬‬
‫در بچه های طبیعی که مهره ها هنوز به هم جوش نخورده اند‬
‫تعداد مهره ها ‪ 33‬عدد است‪ ،‬اما در بالغین ‪5‬تای ما قبل آخر بهم جوش می خورند‬
‫و ساکروم (‪ )sacrum‬را می سازند و ‪ 4‬تای آخر بهم جوش می خورند‬
‫و استخوان دنبالچه را می سازند‪.‬‬
‫بدین ترتیب ‪ 33‬مهره در بچه ها تبدیل به ‪ 26‬مهره در بالغین می شود‪.‬‬
‫• انحناهای ستون مهره ای‪:‬‬
‫زمانی که از نمای پهلو به ستون مهره‬
‫یک نوزاد تازه متولد شده نگاه می کنیم کل آن به طرف‬
‫جلو مقعر و فرو رفته است‪ ،‬در‪ 3‬تا‪ 6‬ماهگی که بچه سرش را صاف‬
‫نگه می دارد با انجام این عمل شکل ناحیه گردن از حالت تقعر به جلو‬
‫‪ ،‬به حالت تحدب روبه جلو تغییر می یابد و در سن ‪ 10‬تا ‪ 18‬ماهگی ایستادن‬
‫و راه رفتن را فرا می گیرد‪ ،‬ناحیه کمری نیز از حالت تقعر رو به جلو‬
‫به حالت تحدب به طرف جلو تغییر شکل می دهد‪.‬‬
‫خمیدگی ثانویه (‪ : )cecondary cruve‬انحناها و قوسهای گردنی و کمری‬
‫خمیدگی اولیه(‪ : )primary cruve‬قوسهای پشتی و خاجی و دنبالچه ای‬
‫ستون مهره ای (‪:)vertebtal column‬‬
‫ناحیه گردنی (‪ 7 )cervical‬عدد‬
‫ناحیه پشتی (‪ 12 )thoracic‬عدد‬
‫ناحیه کمری (‪ 5 )lumbar‬عدد‬
‫ناحیه خاجی (‪ 5 )sacral‬مهره به هم جوش خورده‬
‫ناحیه دنبالچه(‪ 4)coccyx‬مهره به هم جوش خورده‬
: )cervical vertebral( ‫•مهره های گردنی‬
‫اطلس(‪: )atlas‬‬
‫• اولین مهره گردن که جمجمه را حمل می کند‪.‬‬
‫• فاقد تنه و زائده خاری است‪.‬‬
‫• شامل دو توده طرفی که از جلو توسط‬
‫• قوس قدامی و از طرف عقب توسط‬
‫• قوس خلفی به یکدیگر اتصال یافته و‬
‫یک حلقه استخوانی می سازد‪.‬‬
‫•‬
‫توده های طرفی اطلس(‪:)lateral masses‬‬
‫•‬
‫هر توده دارای ‪ 6‬سطح (قدامی‪ ،‬خلفی‪ ،‬داخلی‪ ،‬خارجی‪ ،‬فوقانی‪ ،‬تحتانی ) است‪.‬‬
:)anterior arch(‫قوس قدامی اطلس‬
:)posterior( ‫قوس خلفی اطلس‬
:transver processes ‫زائده های عرضی‬
•
•
•
‫آکسیس ‪:AXIS‬‬
‫دومین مهره گردنی است که اطلس و جمجمه حول محور‬
‫زائده دندانه ایی (‪ )DENS‬آن می چرخد‪.‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫تنه آکسیس‪:‬‬
‫زائده های عرضی‪:‬‬
‫المیناها(تیغه ها)‪:‬‬
‫زائده خاری‪:‬‬
‫پدیکولها (پایه)‪:‬‬
‫• خصوصیات مهره های گردنی سوم تا ششم ‪:‬‬
‫• زائده عرضی‪:‬‬
‫• زائده خاری‪:‬‬
‫در انتها دو شاخه می شود و محل چسبندگی عضالت و رباط پس سر می باشد‪.‬‬
‫• سوراخ عرضی‪:‬‬
‫• زوائد مفصلی (‪:)Articular processes‬‬
‫• سوراخ مهره ای ‪:‬‬
‫تقریبا ً سه گوش و نسبتا ً وسیع است‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫هفتمین مهره گردنی ‪:‬‬
‫زائده خاری دراز و در انتها دو شاخه نیست‬
‫درای زائده عرضی باریک و تکمه قدامی آن کوچک است یا وجود ندارد‪.‬‬
‫گاهی ممکن است ریشه قدامی زائده عرضی‪ ،‬بصورت یک نوار استخوانی یا لیفی بزرگ و کشیده درآید به‬
‫نام دنده گردنی‪ ) (cervical rip‬که معموالً به سطح فوقانی دنده اول ختم می شود‪ ،‬اما ممکن است متوجه‬
‫استر نوم(جناغ) گردد‬
‫سوراخ عرضی معموالً کوچک است و فقط ورید مهره ای فرعی از آن عبور می کند‪.‬‬
‫تکمه خلفی زائده عرضی به اندازه زائده عرضی اولین مهره سینه ای بطرف خارج کشیده شده است‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫مهره های سینه ای (پشتی) (‪:)Thoracisvertebrae‬‬
‫تنه مهره ای‪:‬‬
‫زائده های خاری‬
‫پایه (‪)pedivle‬‬
‫تیغه یا المینا (‪)Lamina‬‬
‫سوراخهای مهره ای‬
‫زوائد عرضی‬
‫زوائد مفصلی‬
‫•‬
‫‪ -1‬مهره اول پشتی‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫سطح فوقانی ان از ناحیه پهلو به پهلو مقعر است‬
‫به مهره گردنی شباهت دارد‬
‫زواید خاری فقط کمی به طرف خارج کشیده شده اند‬
‫•‬
‫‪ -2‬مهره نهم پشتی‪:‬‬
‫•‬
‫در سطح تحتانی وخارج تنه خود نیم سطح مفصلی ندارد‬
‫•‬
‫‪ -3‬مهره دهم پشتی‪:‬‬
‫• دارای یک سطح کامل در دو طرف تنه میباشدکه اغلب‬
‫تا ریشه پدیکول ادامه دارد‬
‫•‬
‫‪ -4‬مهره یازده پشتی‪:‬‬
‫• دارای یک سطح مفصلی کامل و منفرد در‬
‫دو طرف میباشد که تا پدیکول ادامه دارد‬
‫• در زوائد مفصلی سطوح مفصلی وجود ندارد‬
‫‪ -5‬مهره دوازده پشتی‪:‬‬
‫• شباهت زیادی با مهره پشتی دارد‬
‫• بروی زوائد عرضی سطوح مفصلی وجود ندارد‬
‫• همانند مهره های سینه ایی نمونه سطوح مفصلی فوقانی متوجه عقب و سطوح مفصلی تحتامی متوجه‬
‫خارج میباشد‬
:)lumbar vertebrae( ‫• مهره های کمری‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫تنه مهره‪:‬‬
‫سوراخ مهره ای‬
‫زائده خاری‬
‫زوائد عرضی‬
‫تیغه (‪:)LAMINA‬‬
‫پایه(‪)PEDICLE‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫ساکروم (استخوان خاجی)‪: SACRUM‬‬
‫بزرگ و تخت و سه گوش است که از جوش خوردن ‪ ،5‬استخوان مهره ساکرال تشکیل یافته‬
‫در زنان پهن تر و کوتاه تر از مردان است‪.‬‬
‫در قسمت خلفی فوقانی لگن مابین دو استخوان هیپ (مفصل ران) راست و چپ قرار گرفته است‪.‬‬
‫عالوه براینکه به لگن استحکام می دهد وزن بدن را از طریق مفصل ساکرو ایلیاک به کمربند لگنی منتقل می کند‪.‬‬
‫• قاعده ساکروم‪:‬‬
‫• از سطح فوقانی اولین مهره ساکرال تشکیل شده است و تمام ویژگیهای یک مهره را (با اختالف جزئی) دارد‪.‬‬
‫• تنه مهره یک برجستگی بیضی شکل می سازد ‪ .‬لبه قدامی تنه برجسته تر است و دماغه ساکروم نام دارد‪.‬‬
‫(‪)SaCral Promontory‬‬
‫• در طرفین تنه‪ ،‬عناصر دندانه ای با تنه و پایه و زوائد عرضی جوش خورده و تشکیل قسمتهای طرفی ساکروم(‪)lateral part‬‬
‫را می دهند‪.‬‬
‫• سطح فوقانی قسمت طرفی ساکروم که مربوط به قاعده ساکروم می شود شبیه بال است و به آن بال خاجی می گویند‬
‫•‬
‫سطح قدامی (سطح لگنی)‪:‬‬
‫• سطح خلفی (دورسال یا پشتی ) ساکرام‪:‬‬
‫• ساکرال هیاتوس(‪:)sacral hiatus‬‬
‫در زیر آخرین تکمه خاری در قسمت خلفی شکافی به شکل ‪ 8‬دیده می شود که دهانه تحتانی مجرای ساکرال‬
‫را بوجود می آورد‪.‬‬
‫سطح طرفی ساکروم‪:‬‬
‫•‬
‫از جوش خوردن عناصر دنده ای با زوائد عرضی بوجود می آید‪.‬‬
‫•‬
‫در قسمت باال پهن و رو به پایین باریک می شود‪.‬‬
‫•‬
‫در قسمت پهن باالئی‪ ،‬یک رویه مفصلی بزرگ‬
‫به نام ‪ Articular surface‬قرار دارد‬
‫که با استخوان هیپ مفصل می شود‪.‬‬
‫کوکسیکس( استخوان دنبالچه)‪: coccyx‬‬
‫•‬
‫•‬
‫استخوان کوچک سه گوشی است که از جوش خوردن ‪ 4‬مهره کوکسی ژال (‪ )coccygeal vertebrae‬تشکیل شده‬
‫پائین ترین استخوانهای پشت است و میتوان آن را روی پوست لمس کرد‪.‬‬
‫دیسکهای بین مهره ای‬
‫• ضخامت دیسکهای بین مهره ای ‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪23‬عدد میباشند‬
‫دیسکهای بین مهره ای در نواحی گردن و کمر در سطح میانی‪ ،‬بخش قدامی ‪ ،‬ضخیم تر بوده و برآمدگی این نواحی‬
‫به طرف جلو می باشد‬
‫در ناحیه پشتی ضخامت دیسکها تقریبا ً به صورت یکسان و متحدالشکل هستند‪.‬‬
‫در یک فرد بالغ به طور متوسط ضخامت دیسکهای بین مهره ای نواحی گردن ‪ 3‬میلی متر‪ ،‬نواحی پشت ‪ 5‬میلی‬
‫متر و نواحی کمر ‪ 9‬میلی متر است که این ضخامت از بخش فوقانی ستون مهره به طرف پائین به تدریج افزایش‬
‫می یابد‪.‬‬
‫نوع بافت دیسک بین مهره ای‬
‫• آنالوس فیبروز ( غضروفی)‬
‫• نوکلئوس پولپوزوس( مایع)‬
‫•‬
‫آنالوس فیبروز (لیف حلقوی) تشکیل شده از یک الیه خارجی از بافت همبند متراکم ‪ ،‬اما به طور کلی از‬
‫تیغه های روی هم قرار گرفته فیبروکارتیالژ که در آنها رشته های کالژن به صورت منشوری در الیه‬
‫های مجاور مرتب شده اند‪.‬‬
‫•‬
‫نوکلئوس پولپوزوس (هسته گوشتی)‪ :‬تشکیل شده از تعداد کمی سلولهای کروی که این سلولها توسط‬
‫ماد های غلیظ و بی شکل احاطه شده اند‪.‬‬
‫مفاصل رویه ای‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫از نوع مفاصل سینوویالی سطح هستند که بوسیله زائده های مفصلی تحتانی مهره باالئی و زائده های مفصلی‬
‫فوقانی مهره پائینی تشکیل می شوند‪.‬‬
‫مفاصل رویه ای به مفاصل بین مهره ای کمک می کند تا فشارها را بین مهره ها انتقال دهند‪.‬‬
‫• در وضعیتهای ایستاده فشار روی مفاصل رویه ای‬
‫به ضخامت دیسک های بین مهره ای و‬
‫مسیر قرارگیری ستون مهره بستگی دارد‬
‫• به دلیل و جهت قرار گیری چهارمین و پنجمین مهره کمری و‬
‫اولین مهره خاجی فشارهای وارد بر روی مفاصل رویه ای‬
‫بین ‪ L4, L5‬و بین ‪( L5, S1‬اولین مهره خاجی ) بیشتر‬
‫از دیگر نقاط ستون مهره می باشد‪.‬‬
‫منابع‪:‬‬
‫‪ )1‬حسنی‪.‬علی‪/‬شریفی آذر‪.‬کیانوش‪/‬اصول و مبانی آناتومی‬
‫حرکت(ترجمه)انتشارات دانشگاه شاهرود(‪)1380‬‬
‫‪ )2‬الهی‪.‬بهرام‪/‬استخوان شناسی‪/‬انتشارات جیهون‬
‫‪ )3‬دبیدی روشن‪.‬ولی ا‪/...‬ساختار وعملکرددستگاه عضالنی‬
‫اسکلتی(ترجمه)انتشارات امید دانش‬
‫‪ )4‬خوش سر‪.‬رستم‪/‬بافت شناسی پایه(ترجمه)‪ /‬انتشارات شهر آب‬