Transcript atık yönetim planlarının hazırlanması

T.C.
ÇEVRE VE ORMAN
BAKANLIĞI
ATIK YÖNETİM PLANLARININ
HAZIRLANMASI
MÜNÜRE KALKAN
Antalya
2010
Atık Yönetimi Temel İlkeleri









Sağlıklı ve Dengeli bir Çevrede Yaşama Hakkı,
Sürdürülebilir Kalkınma,
Yakınlık İlkesi ve Kendine Yeterlilik,
İhtiyat Prensibi
Üretici Sorumluluğu,
Kirleten Öder Prensibi,
Atık Hiyerarşisi,
En Uygulanabilir Çevresel Seçenek,
Kamu – Özel Sektör İşbirliği.
Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede
Yaşama Hakkı
T.C. Anayasası
Madde 56: “Herkes sağlıklı ve dengeli bir
çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi
geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre
kirlenmesini önlemek Devletin ve
vatandaşların ödevidir”
Sürdürülebilir Kalkınma
Atık yönetimi açısından sürdürülebilir
kalkınma
doğal
kaynakların,
onları
tamamıyla yok etmeyecek ve zarar
vermeyecek şekilde kullanılması ve
gelecek
nesillere
ulaşmasının
sağlanmasıdır.
Yakınlık İlkesi ve Kendine Yeterlilik
Yakınlık ilkesi, üretilen atığın üretildiği bölgeye en
yakın yerde işlenmesi veya bertaraf edilmesi
gerekliliğini vurgulayan bir ilkedir.
Atık bertaraf tesisleri için gereksinimler belirlenirken
veya yer seçimi yapılırken atık yönetiminden
sorumlu olan yerel idareler veya özel sektör bu ilkeyi
göz önüne almalıdırlar.
Yakınlık ilkesinin temel amacı, ulusal ve yerel olarak
kendine yetecek, uygulanabilir ve sürdürlebilir bir
atık yönetim sisteminin hayata geçirilmesidir.
İhtiyat Prensibi
“Çevrenin korunması için ülkeler imkanları
çerçevesinde ihtiyatlı yaklaşım prensibini
uygulayacaklardır. Ciddi veya geri dönüşü
mümkün olmayan hasar şüphelerinin olduğu
yerde, bilimsel verilerin yetersiz veya olmaması
çevrenin korunması için gereken tedbirlerin
alınmasını önleyecek bir neden değildir.”
Üretici Sorumluluğu
Kullanımı neticesinde atık ortaya çıkacak
üründen,
onu
üretenler,
ithal
edenler,
dağıtıcılığını yapanlar ve perakende olarak
satanların tamamı sorumludur.
Bütün bu sorumlular, ortaya çıkacak olan atığın
başkaları (resmi kurum ve kuruluşlar v.s)
tarafından toplanması ve bertaraf edilmesini
beklemeden bütün sorumlulukları üstlerine
almak zorundadırlar.
Kirleten Öder Prensibi
Kirletenin bütün eylemleri nedeniyle ortaya
çıkan kirliliğin sorumluluğunu tamamıyla
üstlenmesi demektir.
Atık üretimi ve bertarafı neticesinde çevreye
ve insan sağlığına gelebilecek zararların
önlenebilmesi için gerekli olan potansiyel
maliyetlerin, ürünlerin fiyatlarının belirlenmesi
sırasında göz önüne alınmalıdır.
Atık Hiyerarşisi
En Uygulanabilir Çevresel Seçenek
(The Best Practicable Environmental Option BPEO)
Çevrenin ve doğanın korunması ilkesi göz önüne
alınarak yapılan sistematik ve istişari bir karar alma
aşamasının sonucudur.
En uygulanabilir çevresel seçeneğin göz önüne
alınması neticesinde çevreye en büyük faydayı
sağlayan veya en az zararı veren kabul edilebilir
maliyetli kısa ve uzun vadeli yöntemler ortaya
çıkmaktadır.
Kamu – Özel Sektör İşbirliği
Çevre altyapı tesislerinin finansmanı, yapımı ve
işletilmesinde teknik ve finansal güçlükleri aşmak,
halka ekonomik ve kaliteli hizmet sunabilmek
amacıyla
kamu-özel
sektör
işbirliği
vurgulanmaktadır.
Özelleştirmede kamu yararının gözetilmesi ve
hizmet bedelinin ödenebilirliğini sağlamak için
Belediyelerin teknik, idari ve denetim kapasitesi
artırılmalıdır.
ATIK YÖNETİM PLANLARININ
HAZIRLANMASI
Amaç
Atık Yönetim Planlarının amacı, atık akışı ve
uygulama seçenekleri konusunda bir tablo
çizmektir.
Amaç
Atık politikasına uyma ve hedeflenen başarıya
ulaşma: hem ulusal hem de yerel/bölgesel atık yönetim
planları, ulusal seviyede atık yönetim alanlarında
oluşturulmuş hedef ve politikaların yerine getirilip
başarılması için yardımcı olan önemli araçlardır.
Atık özelliklerinin ve atık yönetimi için yeterli
kapasitenin ana hatlarının belirlenmesi: Atık yönetim
planları, yönetilmesi gereken atık akışı ve miktarının
genel olarak belirlenmesini sağlar. Ayrıca, yönetilmesi
gereken atığa göre olan atık toplama ve işleme
sistemlerinin yapısı ve kapasitesinin sağlanmasına
yardımcı olur.
Amaç
Teknolojik ölçümlerin kontrolü: Atık ana hatlarının
belirlenmesi, belirli türdeki atıkların bertaraf edilmesi ya
da en az seviyeye indirilmesi için alınması gereken
teknolojik tedbir alanlarının belirlenmesini sağlar.
Gerekli olan ekonomi ve yatırım ihtiyaçlarının
belirlenmesi: Atık yönetim planları; atık toplama düzeni,
atık işleme gibi faaliyetler için gerekli olan finansal
ihtiyaçların ortaya konulması için imkanı sunar. Bu
çerçevede, atık işleme planları konusunda gelecekte
yapılacak yatırım ihtiyaçları belirlenebilir.
Atık Yönetim Planı Genel Hususları

Atık yönetim planı niçin oluşturulur?

Atık yönetim planının kapsamı nedir?

Atık yönetim planının hazırlanmasında kimler yer
alacaktır?

Atık yönetim planının uygulanması için zaman çizelgesi
nedir?

Diğer planlar ile ilişkisi nedir?
Plan Kapsamının Açıklanması

Planın coğrafik kapsamı nedir? Bölgesel mi (belediye
birliği), yoksa yerel mi?

Hangi atık akışları planın içinde yer alacak? Atıkların
tümü, evsel atıklar, tehlikeli atıklar, ambalaj atıkları ya da
başka tür atıklar?

Hangi sektörler planda yer alacak?

Planın zaman hedefi nedir?
Atık yönetim planı için zaman
hedefi
Zaman hedefini yansıtmak için plan, iki kısımdan
oluşabilir:

1. kısım; hemen harekete geçme,

2. kısım uzun vadede hayata geçirme.
Atık yönetim planı için zaman
hedefi

Ulaşılan plandaki hedeflerin değerlendirilmesi için
yeterli uzunlukta olmalıdır.

Yerel seçimler arasındaki dönem gibi başka siyasi
unsurlara yansıyabilir.
Bu nedenlerle, zaman hedefinin üç ile beş yıl
arasında olması atık planının eylem yönünün
revizyonu için uygun olabilir.
ATIK YÖNETİM PLANLARININ
HAZIRLANMASI
yürürlükteki
Atık yönetim planları hazırlanırken
mevzuat iyi bilinmeli, bu
mevzuatta
tanımlanan
görev
sorumluluklar yerine getirilmelidir.
ve
Genel Atık Yönetim Planı Yapısı
Atık yönetim planı ya da stratejisinin nasıl
olacağı konusunda katı bir model yoktur.
Bununla birlikte, planın anahtar unsurları
olarak durum değerlendirme kısmı ve
planlama kısmı olmak üzere planın
oluşturulması yararlı olabilir.
Genel Atık Yönetim Planı Yapısı
Bölgesel
ya da yerel planlar, daha çok,
mevcut toplama sistemleri ya da işleme
tesisleri gibi konular üzerine detaylı
açıklamalara sahip, hareket odaklı planlardır.
Planlama Süreci Ve Kamu İstişaresi
Atık yönetim planlama süreci, belirli aralıklarda
gözden geçirilmekle birlikte, tekrar eden bir döngü,
yani sürekliliği olan bir süreç şeklinde işler.
Süreç, altı safhaya ayrılabilir:
Genel değerlendirmeler ve mevcut durum
Planlama
İstişare
Uygulama ve planın yeniden gözden geçirilmesi
Genel Değerlendirmeler Ve Mevcut
Durum
Planlama dönemi belirlenir ve planlama kapsamının
diğer sınırları açıklığa kavuşturulur.
Bu noktada önemli olan konu, planlama sürecinde
kimlerin, nasıl yer alacağı konusunda halkın katılımıdır.
Planın hazırlanması için zaman çizelgesi ve çalışma
planı ortaya konulur.
Mekan ve enerji planlaması gibi diğer planlar ile ilgili olan
unsurlar göz önünde bulundurulur.
Genel Değerlendirmeler Ve Mevcut
Durum
Atık yönetim alanındaki mevcut durumla ilgili bütün veri
ve bilgiler toplanır ve analiz edilir.
Mevcut atık yönetim sistemi değerlendirilir, yani geçerli
olan sistem ile ilgili problemler, bu problemlere
getirilebilecek çözümler ile birlikte ortaya konulur.
Bu aşamada cevaplandırılması gereken sorular:
 Mevcut sistem, belirlenmiş hedefler ya da gelecekte
oluşması muhtemel hedefler ile uygun mu?
 Uygun değilse, sistem nasıl geliştirilebilir?
Genel Değerlendirmeler Ve Mevcut
Durum
Belediyeler,
 atıklardan kimin sorumlu






olduğunu,
kendi mücavir alanları içindeki
mevcut nüfusu,
nüfus tahminlerini,
günlük belediye atık miktarını,
kompozisyonu,
atık türlerini ve
atıkla ilgili sorunları
detaylı olarak açıklamalıdır.
Nüfus
Atık Birlikleri Nüfus Tahminlerl
100.000.000
90.000.000
80.000.000
70.000.000
60.000.000
50.000.000
40.000.000
30.000.000
20.000.000
10.000.000
0
2000
UN
EHCIP
DPT
2005
2010
2015
Yıllar
2020
2025
2030
Genel Değerlendirmeler Ve Mevcut
Durum
 Nüfus
tahminleri
yapılırken
gerçekçi projeksiyon yapılmalıdır.
olabildiğince
 Atık kompozisyonu analiz çalışmaları yapılarak
gelecekteki atık yönetim sistemine ve kurulacak
tesislerin teknolojilerine karar verilmelidir.
2007/10 sayılı Genelge
Mevcut Katı Atık Yönetimi Sistemi
Entegre Atık Yönetiminin sağlanabilmesi için mevcut
durumda











Ambalaj Atıklarının,
Atık Pillerin ve Akümülatörlerin,
Evlerden Kaynaklanan Tehlikeli
Atıkların,
Tıbbi Atıkların,
Park-Bahçe Atıklarının,
Organik Atıkların,
Bitkisel Atık Yağların,
Hafriyat ve İnşaat Atıkları,
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin,
Atık Yağların,
Evsel Katı Atıkların
Toplanması ve Geri Kazanımı ve Bertarafının nasıl yapıldığı
hakkında özet bilgi verilmelidir.
Planlama
 Ulusal mevzuat,
durum değerlendirme kısmı ve
gelecekteki gelişmeler için ilgili varsayımlar çerçevesinde
hazırlanır.
 Ana etken, atık akışlarına ya da atık işlemeye öncelik
vermek gibi, siyasi hedeflerin belirlenmesi ve hedeflerin
yerine getirilip getirilmediğiyle ilgili göstergelerin
geliştirilmesidir.
 Diğer bir önemli etken de bu hedeflerin nasıl en etkili
hale getirileceğinin değerlendirilmesidir.
İstişare Süreci
Halk, gelecekteki atık yönetim sisteminin belirlenmesi
sürecinde bulunmalı ve istişare süreci, nihai atık yönetim
planı uyarlanmadan ve bununla ilgili adımlar atılmadan
önce planlama süreci içinde yer almalıdır.
 Bir atık yönetim planı hazırlanırken halkın, genellikle,
plan taslak olarak çizildikten sonra istişare içinde yer
aldığı görülüyor.
 Bölgesel/yerel yönetim planının hazırlanması, çoğu
zaman, halk toplantılarının düzenlenmesi, bilgi içeren
kitapçıkların dağıtılması ve internete planla ilgili bilgilerin
aktarılması gibi, daha geniş kapsamlı bir istişare sürecini
içine alır.
Eğitim ve Uygulama Politikaları
Atık
yönetim planının uyarlanmasından sonra, planın
yönlendirmeleri,
düzenleme
getirme,
endüstri
ile
görüşmeler yapma ya da genel olarak halkı bilgilendirme
şeklinde yerine getirilir.
Katı atıkların kontrolü konusunda hazırlanacak herhangi bir
programın öncelikli hedefi, bütün atık üreticilerini ve
belediyeleri atıkları uzaklaştırırken çevresel etkileri göz
önüne alarak daha sorumlu davranmaya teşvik etmektedir.
Geri kazanım konusunda halkın konuyla ilgisi sağlanmazsa
hedeflenen oranlara ulaşmak oldukça zor olur. Bu ilginin
sağlanmasında en önemli faktör insanların eğitilmesidir. Bu
yüzden toplumun, katı atık yönetimi planının her
aşamasında bilgilendirilmesi ve eğitilmesi gerekmektedir.
Eğitim ve Uygulama Politikaları
Eğitim ve uygulama politikaları kapsamında aşağıdaki
çalışmalar yapılmalıdır:
 Yazılı ve Görsel Materyaller Kullanmak
 Seminer Programları Düzenlemek
 Uygulama ve Teknik Destek Sağlamak
 Eğitime öğrencilerden ve ev hanımlarından
başlanmalıdır.
Planın Tekrar Gözden Geçirilmesi
Planlama süreci bitiminin başında, planın gözden geçirilmesi
için adımlar atılır. Planlama döneminin başındaki süreç
tekrarlanılır.

Bütün varsayımlar toplanılır ve bir önceki planın ortaya
çıkardığı sonuçlar, yeni durum raporu ele alınırken detaylı bir
şekilde analiz edilir.
İlgili olarak sorulması gereken özel sorular:
 Hangi hedeflere ulaşıldı?
 Hangi çalışmalar yürütülmedi ya da yürütüldüyse bile istenilen
etkiyi doğurmadı?
 Başka alanlar üzerinde olumsuz etkisi olan çalışmalar oldu
mu?

Yeni durum raporunun geçmişine, yeni siyasi hedeflere ya da
diğer gereklilikler gibi şartlara göre, yeni dönem atık yönetim
planı hazırlanır.
HAFRİYAT TOPRAĞI,
İNŞAAT VE
YIKINTI ATIKLARININ
KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ
18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe
girmiştir.
Amaç
Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının;






kaynakta azaltılması,
toplanması,
taşınması,
geri kazanılması, değerlendirilmesi
geçici biriktirilmesi,
bertaraf edilmesi
Kapsam
Kaynakları ve bileşenleri Ek-1’de detaylı olarak
belirtilen, beşeri faaliyetler ve doğal afetler
sonrasında meydana gelen hafriyat toprağı ile
inşaat ve yıkıntı atıkları.
HAFRİYAT TOPRAĞI VE İNŞAAT/YIKINTI ATIKLARI
HAFRİYAT
TOPRAĞI
KAYNAKLARI
Hafriyat
Faaliyetleri
BİLEŞENLERİ
-Bitkisel Toprak
-Toprak
-Kum
-Çakıl
-Taş
-Kil
YOL YIKINTI
ATIKLARI
KAYNAKLARI
Karayolu, demiryolu ve
havaalanı
pistlerinin
tamiratı, tadilatı, yapımı
ve yıkımı faaliyetleri
BİLEŞENLERİ
-Beton
-Kırılmış asfalt
-Yol kaplama
malzemeleri
-Kaldırım taşı
-Kum
-Çakıl
-Demiryolu
traversleri ve balastı
YIKINTI
ATIKLARI
KAYNAKLARI
Konut, okul ,hastane ve
endüstriyel tesisler gibi
yapıların
yıkım
faaliyetleri
BİLEŞENLERİ
-Demir içeren ve
içermeyen beton
-Çatı konstrüksiyonu ve
örtü malzemesi
-Duvar örgü
malzemeleri(tuğla,
briket,taş)
-Sıva
-Alçı
-Diğer malzemeler (plastik,
ahşap, metal)
KARIŞIK YIKINTI
ATIKLARI
KAYNAKLARI
Binaların seçici olmayan
yıkımları, tamiratı, tadilatı,
güçlendirilmesi, bakımı,
geliştirilmesi
faaliyetlerindeki yıkımlar
BİLEŞENLERİ
-Beton
-Duvar malzemeleri
-Sıva
-Kum
-Çakıl
-Ahşap
-Plastikler
-Seramikler
-Metaller
-Kağıt ve karton,
-Diğer malzemeler
Tanımlar
Hafriyat Toprağı: İnşaat öncesinde arazinin hazırlanması
aşamasında yapılan kazı ve benzeri faaliyetler
sonucunda oluşan toprağı,
İnşaat Atıkları: Konut, bina, köprü, yol ve benzeri alt ve
üst yapıların yapımı esnasında ortaya çıkan atıkları,
Yıkıntı Atıkları: Konut, bina, köprü, yol ve benzeri alt ve
üst yapıların tamiratı, tadilatı, yenilenmesi, yıkımı veya
doğal bir afet sonucunda ortaya çıkan atıkları,
Tanımlar
Tehlikeli İnşaat ve Yıkıntı Atıkları: İnşaat ve yıkıntı atıkları
içerisinde bulunan asbest, boya, floresan ve benzeri zararlı
ve tehlikeli atıkları,
Asfalt Atığı: Yol, havaalanı pisti ve benzeri yapıların tamiratı,
tadilatı, yenilenmesi ve yıkımı sırasında ortaya çıkan ve
bünyesinde asfalt, zift, doğal polimer ve benzeri malzeme
bulunan atıkları,
Bitkisel Toprak: Bitki gelişimi için organik ve inorganik madde
ile hava ve su sağlayan toprağı,
Tanımlar
Seçici Yıkım: Konut, bina, köprü, yol ve benzeri alt ve
üst yapıların yıkımı öncesinde ve sırasında içindeki
yabancı ve geri kazanımı mümkün olmayan
maddelerden ayıklanması ve yıkımın belirli ölçülerde ve
kontrollü olarak yapılmasını,
Görev, Yetki ve Sorumluluklar
Yönetmelikte Bakanlığın, Mülki Amirlerin, Belediyelerin,
Depolama Sahası İşletenlerin, Geri Kazanım Tesisi
İşletenlerin, Kriz Merkezinin Görev ve Yetkileri ile
Hafriyat Toprağı ve İnşaat/Yıkıntı Atıkları Üreticilerinin
Yükümlülükleri tanımlanmıştır.
Belediyeler,
hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile
doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi,
taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim
planı hazırlamakla yükümlüdür.
Geçici Biriktirme ve Toplamaya
İlişkin Esaslar
Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı
atıklarının, üretici ve taşıyanları
tarafından belediyelerin veya
mahallin
en
büyük
mülki
amirinin gösterdiği ve izin
verdiği
geri
kazanım
ve
depolama
tesisleri
dışında;
denizlere, göllere, akarsulara
veya
herhangi
bir
yere
dökülmesi ve dolgu yapılması
YASAKTIR.
Geçici Biriktirme ve Toplamaya
İlişkin Esaslar
 Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarının öncelikle
kaynağında azaltılması, ayrı toplanması, tekrar
kullanılması ve geri kazanılması esastır.
Bitkisel toprak,
ayrı
olarak toplanır,
park, bahçe,
yeşil alan
yapımında
rekreasyon amaçlı
Hafriyat toprağı,
öncelikle dolgu,
rekreasyon,
katı atık depolama
alanında günlük örtü
vb. amaçla ve
çimento sanayiinde
kil hammaddesi
Atık Üreticileri

Gürültü ve görüntü kirliliği ile toz emisyonlarını
azaltacak tedbirleri almak ve faaliyet alanının
çevresini
kapatmakla
yükümlüdür.
Hafriyat
toprağının öncelikle faaliyet alanı içerisinde
değerlendirilmesi sağlanır.

Faaliyetleri sırasında atıkları bileşenlerine göre ayrı
toplamak, geri kazanmak, biriktirmek ve atığın içinde
zararlı,
tehlikeli
ve
yabancı
madde
bulundurmamakla yükümlüdürler.
Atık Üreticileri
Atıkların toplanması, taşınması ve bertarafı
ile
ilgili
harcamaları
yükümlüdürler.
karşılamakla
Bu
amaçla
uygulanacak
bedel,
büyükşehirlerde ilçe belediyelerinin teklifi ile
büyükşehir belediyesi, diğer illerde ise il ve
ilçe belediyeleri, mücavir alan sınırları dışında
ise mahallin en büyük mülki amiri tarafından
tespit ve ilan edilir.

İnşaat yeri haricinde en az 2000 (iki
bin) metrekare alanı bulunan faaliyet
sahipleri, çıkarılan hafriyat toprağını
yeniden değerlendirilmek üzere bu
alanda geçici olarak biriktirebilirler.

Atıkların üretilmesinden önce ilgili
belediyeye/mahallin en büyük mülki
amirine başvurarak gerekli izinleri
almak, atıklarını bu Yönetmelikte
belirtilen usul ve esaslara göre bu
mercilerin
göstereceği
geri
kazanım/depolama
sahasına
taşınmasını
sağlamakla
yükümlüdürler.
2 (iki) tona kadar atık oluşumuna neden olacak
küçük çaplı tamirat ve tadilat yapan kişi ve
kuruluşlar
ile
inşaat
firmaları;
Mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyeye,
Büyükşehirlerde ise ilgili ilçe belediyesine, mücavir alan
sınırları dışında ise mahallin en büyük mülki amirine
veya bu mercilerden atıkları toplamak ve taşımak
amacıyla izin almış/yetkilendirilmiş firmalara başvurarak
oluşan inşaat/yıkıntı atıklarının uygun kaplarla
toplanmasını, taşınması ve belediyenin veya mülki
amirin gösterdiği yere götürülmesini sağlamakla
yükümlüdürler.
2 (iki) tondan fazla atık oluşumuna neden olacak
büyük çaplı tamirat ve tadilat işlemleri ile inşaat ve
yıkım işlemlerinde faaliyet sahibi;
Mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyeye,
büyükşehirlerde ise ilgili ilçe belediyesine, mücavir alan
sınırları dışında ise mahallin en büyük mülki amirine
başvurarak “Atık Taşıma ve Kabul Belgesi” almakla
yükümlüdür.
Atık Taşıma ve Kabul Belgesi
Atık Taşıma ve Kabul Belgesi üç
bölümden oluşur ve 4 nüsha olarak
düzenlenir.
Atık Taşıma ve Kabul Belgesinin bir
nüshası düzenleyen kurumda kalır.
Kalan
üç
nüshadan
biri
atık
üreticisine, biri taşıyıcı kişi veya
firmaya,
biri
de
atığın
geri
kazanılacağı/depolanacağı
tesis
yetkilisine verilir.
Hafriyat Toprağı, İnşaat/Yıkıntı Atıkları Taşıma
İzin Belgesi
Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını taşımak isteyen kişi veya
kuruluşlar mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyeye, dışında ise
mahallin en büyük mülki amirine başvurarak “Hafriyat Toprağı,
İnşaat/Yıkıntı Atıkları Taşıma İzin Belgesi” almakla yükümlüdürler.



İnşaat/yıkıntı atıklarının toplanmasında
kullanılan geçici biriktirme konteynerleri ile
bu atıkları taşıyacak araçlar “SARI” renklidir.
Konteynerler üzerlerine atılacak ve
atılmayacak atık türleri yazılmalıdır. Evsel,
zararlı ve tehlikeli atıkların bu konteynerlere
atılması yasaktır.
Araçların üzerinde büyük harflerle
“İnşaat/Yıkıntı Atığı Taşıma Aracı” yazılı
olmalıdır.
Hafriyat Toprağı ile İnşaat Yıkıntı
Atıklarının Tekrar Kullanılması ve Geri
Kazanılması
Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarının
öncelikle
kaynağında
azaltılması,
ayrı
toplanması, tekrar kullanılması ve geri
kazanılması esastır.
Hafriyat Toprağı ile İnşaat Yıkıntı Atıklarının
Tekrar Kullanılması ve Geri Kazanılması





Taşkın riskinin yüksek olduğu yerlerde, yağmur sularının
akışını engelleyecek vadilerde veya dere yataklarında,
heyelan, çığ ve erozyon bölgelerinde geri kazanım
tesislerinin kurulmasına ve işletilmesine müsaade edilmez.
Geri kazanım tesisleri, yüzeysel su kaynaklarından en az 300
m uzaklıkta kurulur.
Sabit tesislerin en yakın yerleşim birimine uzaklığı 200 m’den
az olamaz.
Tesisin etrafı tel çit ile çevrilir.
Tesisler, kabul birimi, işletme binası, kantar ve kontrol ünitesi
ile yeterli sayıda ve kapasitede ayırıcı, kırıcı, elek, taşıma
sistemleri ile geçici depolama alanı bulunmak zorundadır.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Depolanması
Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarının tekrar
kullanılamaması veya geri kazanılamaması durumunda bu
atıklar kontrollü olarak depolanır.
 Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıkları, Yönetmelikte
belirtilen idari ve teknik esaslar doğrultusunda, yalnızca
projesinde belirtilen ve bu amaçla hazırlanmış/seçilmiş ve
gerekli izinleri alınmış döküm sahalarında depolanabilirler.
 Sahanın topografyası, jeolojisi, hidrojeolojisi, jeoteknik ve
tektonik özellikleri dikkate alınır.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı
Atıklarının Depolanması
 Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarının depolanacağı
sahaların en yakın yerleşim birimine olan uzaklığı 200 m.,
mezarlıklara olan uzaklığı ise 100 m’den az olamaz.
 Aynı sahada inşaat/yıkıntı atıklarının geri kazanım tesislerinin
de kurulabileceği varsayılarak buna uygun planlama yapılır.
 Tesisler, kabul birimi, işletme binası ve kantar bulunur.
 Depolama sahasının etrafı tel çit ile çevrilir.
 Taşocağı ve açık maden işletmeleri gibi, malzeme ve cevher
alınmak suretiyle doğal zeminin bozulduğu yerlerde de izin
alınmak suretiyle bu atıklar depolanabilir.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı
Atıklarının Depolanması
 Depolama
tesislerinin,
plantasyona
ayrılan
arazilerde
kurulması,
 İçme, sulama ve kullanma suları rezervuarlarının mutlak ve
kısa mesafeli koruma alanlarında kurulması,
 Taşkın
riskinin yüksek olduğu yerlerde, yağmur sularının
akışını engelleyecek vadilerde veya dere yataklarında,
heyelan, çığ ve erozyon bölgelerinde depolama tesislerinin
kurulması ve işletilmesi
yasaktır.
Depolama ve Geri Kazanım Tesislerine
Atık Kabul Prosedürü
Sıvıların ve sıvı atıkların, Arıtma çamurlarının,
Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin, Tıbbi atıkların,
Hayvan kadavralarının ve gübrelerinin,
Radyoaktif madde ve atıkların, Tehlikeli ve
zararlı atıkların, Evsel katı atıkların kabul
edilmesi yasaktır.
İzinsiz taşıyıcıların atıkları ile Atık Taşıma ve
Kabul Belgesi bulunmayan atıkların tesise kabul
edilmesi yasaktır.
Rehabilitasyon
Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıkları
depolama
sahalarının
kapasitelerinin
dolması veya herhangi bir nedenle döküm ve
depolamanın sona ermesi halinde bu
sahaların doğal topoğrafik yapıya uygun
olarak rehabilite edilmeleri zorunludur.
Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıkları
depolama tesislerine izin vermeye;



İl ve ilçe belediyeleri ile büyükşehir belediyesi mücavir
alan sınırları dışında kalan yerlerde mahallin en büyük
mülki amiri,
İl belediye mücavir alan sınırları içindeki yerlerde il
belediyeleri, büyükşehir belediyesi olan yerlerde
büyükşehir belediyeleri,
İl belediyeleri ile büyükşehir belediyeleri mücavir alan
sınırları dışında kalan ilçelerde ise ilçe belediyeleri
yetkilidir.
İnceleme Kurulu
Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım
ve depolama tesislerine izin vermeye yetkili
kurumlarca, bu amaçla yapılacak başvuruları
incelemek ve sonuçlandırmak amacıyla Hafriyat
Toprağı, İnşaat/Yıkıntı Atıkları İnceleme Kurulu
oluşturulur.
Doğal Afet Atıklarının Yönetimi
Doğal afetler sonucunda oluşan yıkıntı atıklarının yönetiminden,
mahallin en büyük mülki amirinin başkanlığında oluşturulacak
Kriz Merkezi sorumludur.
Kriz Merkezi: Doğal afet sonrasında mahallin en büyük mülki
amirinin başkanlığında ilgili kurum/kuruşların katılımı ile
oluşturulan komisyondur.
Merkez, olası bir doğal afet durumunda oluşabilecek atık miktarı,
bunların kaldırılması ve taşınması için gerekli araç-gereç ve
ekipman ile bu atıkların depolanacağı uygun alanları bu
Yönetmelikte belirtilen esaslara göre önceden tespit eder ve
gereken hazırlıkları yapar.
Denetleme
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 5491 sayılı kanunla
değişik “idari cezalarda yetki” başlıklı 24 üncü
maddesinde de; “Bu Kanunda öngörülen idarî yaptırım
kararlarını verme yetkisi Bakanlığa aittir.
Bakanlıkça; il özel idarelerine, çevre denetim birimlerini
kuran belediye başkanlıklarına, Denizcilik Müsteşarlığına,
Sahil Güvenlik Komutanlığına, 13/10/1983 tarihli ve 2918
sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre belirlenen
denetleme görevlilerine veya Bakanlıkça uygun görülen
diğer kurum ve kuruluşlara devredilir.