Transcript Konspekt 1 - Katedra Historii Nauk Medycznych w Poznaniu

Lecznictwo w dawnych
cywilizacjach
Historia farmacji – część 1
dr hab. Anita Magowska
Katedra i Zakład Historii Nauk Medycznych
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego
Podstawowa literatura
• R. Rembieliński, B. Kuźnicka: Historia farmacji.
Warszawa 1987.
• J. Thorwald: Dawna medycyna, jej tajemnice i
potęga: Egipt, Babilonia, Indie, Chiny, Meksyk,
Peru. Wrocław 1990.
• M. Eliade: Kosmologia i alchemia babilońska.
Warszawa 2000.
Farmacja
• Wiedza o lekach jest elementem medycyny
• Medycyna dzieli się na:
– zachodnią biomedycynę
– medycynę tradycjonalną
– medycynę popularną
• W każdym z tych obszarów występuje
odmienna wiedza o chorobach i ich leczeniu
• Wiedza o zdrowiu, chorobie i lekach ma
kontekst kulturowy
Medycyna tradycjonalna
• Składa się na nią medycyna dawnych
cywilizacji (chińskiej, arabskiej, perskiej,
Majów etc) i medycyna ludowa
• Cechy:
– Stałość
– Związek z religią
– Holizm
– Psychosomatyczne podejście do choroby
– Zwykle brak uzasadnienia naukowego
Najstarsze cywilizacje
Powstawały w różnych częściach kuli ziemskiej,
m.in.:
egipska
sumeryjska
chińska
hinduska
minojska (z czasem zastąpiła ją grecka)
aztecka
perska
Najstarsze elementy kultury
materialnej mające znaczenie dla
lecznictwa
• Pismo
• Kalendarz
• Barwniki roślinne i mineralne
Kosmologia a lecznictwo
•
•
•
•
•
•
Pierwotna wiedza o Wszechświecie
Pierwotne wyjaśnianie praw przyrody
Mitologie
Horoskopy
Prognostyki
Jatroastrologia (astrologia lekarska)
Kultura sumeryjska (następnie
babilońsko-asyryjska)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Równoległa do egipskiej
Astrologia i magia
Początki alchemii i metalurgii
Medycyna kapłańska i wróżbiarstwo
Katharsis
Leki roślinne i mineralne
Leki przeczyszczające i ich szczególne znaczenie
Kodeks Hammurabiego
Mit o Gilgameszu
Starożytny Egipt
• Zachowane do dziś dowody istnienia rozwiniętej
kultury
• Papirusy o treści medycznej (Ebersa, Smitha)
• Medycyna kapłańska
• Imhotep – architekt, pisarz, lekarz, pierwowzór
boga medycyny
• Bóg Tot jako źródło terminu „farmacja”
• Empiryczny charakter wiedzy z zakresu lecznictwa
(przykłady)
• Leki „obrzydliwe”
Starożytny Egipt
• Wysoki poziom higieny
• Sposoby przeciwdziałania epidemii
• Choroby cywilizacji występujące w
starożytnym Egipcie
• Początki kosmetyki
• Znaczenie dla kształtowania się wiedzy o
lekach
• Wpływ na kulturę minojską i grecką
Chiny
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Dynamiczna równowaga yang i yin
Wszystko ma kosmiczne odniesienia
Zasada pięciu podstawowych elementów
Tao
Zielnik Shen-Nunga
Akupunktura
Akupresura
Moxa
Rośliny lecznicze, z których korzysta zachodnia
biomedycyna