Transcript Prezentacja - Regionalny Program Operacyjny Województwa
„EWALUACJA EX POST REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA 2007-2013”
Katowice 2 września 2014 r.
2
Główny cel badania
Ocena efektów wsparcia Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013
Zastosowana metodologia
Analiza danych zastanych Analiza wniosków projektowych Wywiady jakościowe Badanie ilościowe z beneficjentami Studia przypadków projektów Dyskusje ekspertów Modelowanie makroekonomiczne Estymacja małych obszarów
3
Priorytet I. Efekty wsparcia badań, rozwoju technologicznego, innowacji i przedsiębiorczości
4
Analiza przestrzenna efektów inwestycji w ramach Działania 1.1. Wzmocnienie atrakcyjności inwestycyjnej regionu wskazuje na adekwatność lokowania inwestycji na obszarach o dużym potencjale endogennym, skupiającym tereny inwestycyjne oraz przedsiębiorstwa.
Działania 1.1 nie miały wpływu na wzrost bezpośrednich inwestycji w regionie, ze względu na odroczony efekt realizowanych inwestycji. Projekty wykazują duży potencjał zwiększenia wysokości inwestycji względu na zapełnienie deficytów w zakresie uzbrojenia atrakcyjnych inwestycyjnie terenów oraz ich promocję gospodarczą.
Typ projektu 1. Budowa (w tym rozbudowa, odbudowa, nadbudowa), przebudowa i remont parków przemysłowych i technologicznych (…) Liczba projektów
3
Wartość projektów
3 875 086 275
2.
Kompleksowe uzbrojenie terenu przeznaczonego pod działalność gospodarczą, z wyłączeniem infrastruktury służącej mieszkańcom 3.
Dokapitalizowanie przedsiębiorczości zewnętrznych źródeł dofinansowania 4.
Organizacja wystawienniczych lub udział w imprezach targowo – 5. Kampanie promocyjne w kraju i za granicą
24 4 55 59
Ogółem
31 28 422 389 080 8 282 180 832 4 381 889 527 4 669 497 804 40 579 656 187
Wpływ wsparcia na wzrost wartości bezpośrednich inwestycji w regionie
5
Wyłania się obraz typowego beneficjenta Działania 1.2. Mikroprzedsiębiorstwa i MŚP, który buduje swoją przewagę konkurencyjną głównie na modernizacji produkcji, jej dywersyfikacji w oparciu o technologie stosowane na świecie, nie korzystając jednak z kooperacji lub wdrażania i opracowywania własnych innowacji. Zwiększenie przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw głównie poprzez wprowadzenie nowych/ulepszonych produktów i usług, modernizację produkcji, wsparcie promocji poza granicami kraju (1/3 wspartych projektów), wsparcie działalności eksportowej. RPO WSL 2007-2013 odpowiedziało na wyzwania rozwojowe związane z niekorzystną dynamiką nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw, niskim udziałem eksportu, niskim potencjałem rozwojowym MMŚP.
Ocena jest mniej korzystna pod względem rozwijania nowych
instrumentów budowania przewagi
konkurencyjnej (wdrażanie sprzedaży elektronicznej, technik ICT w zarządzaniu przedsiębiorstwem, realizacja własnych prac B+R) i korzystania z usług doradczych. Głównie dotyczy to średnich przedsiębiorstw.
Wpływ wsparcia na wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw
6
W wyniku Działania 1.3 Transfer technologii i innowacji w wysokim stopniu wsparto potencjał parków technologicznych oraz JBR, umożliwiając im rozszerzenie portfolio usług w kierunku kluczowych specjalizacji regionu i większej koncentracji oferty na potrzebach gospodarki.
Wsparcie infrastrukturalne podniosło w sposób znaczący kompetencje sektora B+R oraz rozszerzyło ofertę w obszarze współpracy z sektorem przedsiębiorstw w kluczowych specjalizacjach regionu.
Interwencje dostarczały podstawowej bazy instytucjonalnej integrującej trzy środowiska (sektor B+R, sektora otoczenia biznesu, przedsiębiorcy).
Wpływ wsparcia na wzmocnienie potencjału sektora B+R i struktur sieciowych na rzecz innowacji
7
Dalsza kontynuacja wsparcia
uzbrojenia terenów
inwestycyjnych (ze szczególnym uwzględnieniem Aglomeracji Górnośląskiej i subregionu zachodniego) i ich promocji. przekształcanie terenów poprzemysłowych i pokopalnianych na tereny inwestycyjne. Dalsze tworzenie mechanizmów sieciujących w strefie parków techn., które wykazały się relatywnie wysoką skutecznością w zakresie pozyskiwania nowych inwestorów. Wprowadzanie narzędzi
budowania trwałej przewagi
konkurencyjnej, takich jak korzystanie z usług IOB, rozszerzenie działalności eksportowej, rozpoczęcie bądź wsparcie własnej działalności B+R. Rozwój inicjatyw klastrowych (wpływ RPO WSL 2007-2013 dotyczył pierwszego zalążkowego etapu tworzenia tych struktur). Wsparcie IOB w celu zwiększenia uczestnictwa przedsiębiorstw w
mechanizmach sieciowych i kooperacyjnych.
Potrzeby
8
Priorytet II. Efekty wsparcia społeczeństwa informacyjnego
9
RPO ma już silny i wyraźny wpływ w zakresie rzeczywistego zapewnienia powszechnej, bezpiecznej i szerokopasmowej sieci internetowej dla jednostek administracji publicznej, ale nie dla pozostałych mieszkańców województwa.
Wsparcie RPO WSL 2007-2013 w latach 2007-2013 przyczyniło się do realizacji głównego celu, jakim był wzrost liczby publicznych e-usług.
Wsparcie RPO objęło cały obszar województwa, jednak było ono w miarę równomiernie rozłożone i w podobnym zakresie objęło obszary o niskiej (czyli z zasady bardziej tego wsparcia potrzebujące) jak i dużej gęstości zaludnienia.
Wpływ wsparcia na stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie
10
Zaspokojone zostały potrzeby związane ze stworzeniem technicznych możliwość świadczenia elektronicznych usług publicznych przez JST Zaspokojone zostały potrzeby związane ze stworzeniem warunków by w przyszłości zagwarantować dostęp do Internetu szerokopasmowego zdecydowanej większości mieszkańców Odnotowano braki w zaspokojeniu potrzeb związanych z rozwojem sieci szerokopasmowych oraz niedostatecznego zaawansowania jakości e usług
Ocena zaspokojenia potrzeb w zakresie stworzenia warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie
11
Priorytet III. Efekty wsparcia turystyki
12
Projekty w ramach Działania 3.1 w średnim stopniu przyczyniły się do poprawy jakości infrastruktury turystycznej regionu Inwestycje RPO WSL 2007-2013 w znacznym stopniu przyczyniły się do wzrostu konkurencyjności regionu w obszarze tworzenia i rozwoju regionalnych produktów turystycznych Realizacja projektów w ramach działania 3.3. przyczyniła się do spełnianie podstawowych założeń Priorytetu III, tj. zwiększenia dostępu do informacji turystycznej Znaczny odsetek uczestników imprez, wyprodukowane markowe produkty turystyczne wpłynęły na rozpoznawalność regionalnej oferty turystycznej w znacznym stopniu
Wpływ wsparcia na wzrost konkurencyjności turystycznej regionu
13
Rozkład utworzonych miejsc pracy według powiatów Efekty społeczne i gospodarcze
14
Na średnim poziomie zaspokojone zostały potrzeby w zakresie doposażenia w infrastrukturę wypoczynkowo-turystyczną oraz poprawy jej stanu, doposażenia w szlaki turystyczne, poprawy oznakowania miejsc oraz promocji Nie w pełni zaspokojone potrzeby należy uznać natomiast nadal małą liczbę turystów korzystających z infrastruktury noclegowej, niepełne wykorzystanie możliwości turystycznych regionu oraz brak efektywnego systemu informacji turystycznej Typy interwencji, które powinny być priorytetowe w przyszłości to: wspieranie tworzenia i rozwoju regionalnych produktów turystycznych i ich promowanie, wykorzystujących unikatowe zasoby regionu; wspieranie tworzenia regionalnego i lokalnego systemu informacji turystycznej.
Ocena zaspokojenia potrzeb w zakresie wzrostu konkurencyjności turystycznej regionu
15
Priorytet III. Efekty wsparcia kultury
16
Wsparte inwestycje w obszarze infrastrukturalnym przyczyniły się do zachowania dla przyszłych pokoleń dziedzictwa kulturowego Ocena skuteczności inwestycji w obszarze wzrostu rozpoznawalności oferty kulturalnej regionu wypada pozytywnie. Pod względem wykorzystania oferty kulturowej województwo wypada bowiem lepiej niż średnia dla kraju, także tempo zmiany jest szybsze i bardziej pozytywne w tym obszarze, jednak nie jest to efekt RPO WSL 2007-2013
Wpływ wsparcia na wzrost znaczenia kultury jako czynnika rozwoju społeczno gospodarczego
17
Tworzenie miejsc pracy w regionie Efekty społeczne w obszarze migracji i liczby NGO
18
Brak zaspokojenia potrzeb w zakresie: nieumiejętności stosowania nowoczesnej promocji, nierównego dostępu do usług kultury oraz braku informacji Alokacja na obszar kultury była zbyt niska, żeby istotnie wpłynąć na poprawę sytuacji w obszarze kultury. Poszczególne projekty wywarły jednak pozytywne efekty zarówno w kwestii zaspokajania potrzeb, jak i oddziaływania na sytuację społeczno-ekonomiczną, jednak jedynie w skali lokalnej Wsparcia wymagają problemy zidentyfikowane w ramach badania tj. nieumiejętność stosowania nowoczesnej promocji oraz nierówny dostęp do usług kultury oraz braku informacji o realizowanych projektach kulturalnych, a także Niewystarczające kompetencje kulturowe województwa śląskiego, czego efektem powinno być zwiększenie świadomości konieczności ochrony zabytków cennych kulturowo
Ocena zaspokojenia potrzeb w zakresie wzrostu znaczenia kultury jako czynnika rozwoju społeczno-gospodarczego
19
Priorytet III. Efekty wsparcia inwestycji środowiskowych
20
Projekty realizowane w ramach Działania 5.1 miały istotny wpływ na poprawę stanu wód powierzchniowych i podziemnych w skali lokalnej. Nie wskazuje się istotnego oddziaływania na zmianę trendu w skali regionu Projekty realizowane w ramach Działania 5.2 miały istotny wpływ na ograniczenie ilości odpadów deponowanych i zdeponowanych w środowisku w skali lokalnej. Nie wskazuje się istotnego oddziaływania na zmianę trendu w skali regionu Ograniczony był również wpływ RPO WSL 2007 2013 na poprawę jakości powietrza Ograniczony był wpływ RPO WSL 2007-2013 na doskonalenie systemu zarządzania środowiskiem Ograniczone były efekty interwencji w ramach Działania 5.5
Wpływ wsparcia na ochronę oraz poprawę jakości środowiska w województwie śląskim
21
Konieczna jest kontynuacja działań skierowanych na poprawę jakości powietrza. Wsparcia wymaga obszar poprawy jakości stanu wód powierzchniowych i podziemnych, poprzez budowę sieci kanalizacji oraz oczyszczalni ścieków. W najmniejszym stopniu RPO WSL 2007-2013 przyczyniło się do poprawy zarządzania środowiskiem oraz zachowania dziedzictwa przyrodniczego. RPO WSL 2007-2013 w niewielkim stopniu przyczyniło się do zaspokojenia potrzeb w obszarze gospodarki wodno ściekowej, odpadami oraz ograniczenia emisji zanieczyszczeń
Ocena zaspokojenia potrzeb w zakresie ochrony oraz poprawy jakości środowiska Większość realizowanych w regionie projektów była efektywna kosztowo.
22
Priorytet III. Efekty wsparcia rozwoju miast
23
Wpływ projektów realizowanych w ramach Działania 6.1. Wzmocnienie regionalnych ośrodków wzrostu na wzrost konkurencyjności przestrzeni miejskiej metropolii województwa śląskiego jest istotny.
Koncentrowanie przez beneficjentów spodziewanych efektów na oddziaływaniu ponadregionalnym realizowanych przedsięwzięć oraz na objęciu oddziaływaniem inwestycji użytkowników pochodzących z subregionu lub nawet całego regionu. Zrealizowane inwestycje wzmocniły metropolitarny charakter ośrodków miejskich w zakresie: funkcji publicznej oddziaływującej na subregion, zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej wspartych ośrodków, limitacji barier hamujących konkurencyjność wspartych ośrodków metropolitarnych wobec innych miast regionu oraz ośrodków miejskich województw ościennych.
Wpływ wsparcia na wzrost konkurencyjności ośrodków metropolitalnych
24
97% 51% 43% rewitalizacja społeczna rewitalizacja kulturalna rewitalizacja rekreacyjna 36%
Ocena efektów projektu (duży, bądź bardzo duży wpływ)
efekty gospodarcze
Źródło: badanie CATI wśród beneficjentów Działania 6.2. (n=51)
W ramach Działania 6.2. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych największą popularnością cieszyły się projekty usuwające azbest z budynków mieszkalnych, wpływające na poprawę zdrowia publicznego.
Beneficjenci RPO WSL 2007-2013 nie dążyli do nadawania obszarom nowych funkcji gospodarczych. Były to projekty głównie modernizacyjne, renowacyjne, dążące do przywracania funkcji centralnych wybranym punktom przestrzeni publicznej miasta, ukierunkowane na poprawę jakości życia mieszkańców. W kontekście rozwoju i wzmocnienia funkcji miejskich oraz dyfuzji procesów rozwojowych należy odnotować wysoki potencjał dyfuzyjny Działania 6.1. oraz relatywnie rzadko występujący potencjał dyfuzyjny Działania 6.2 (projekty były w większym stopniu zorientowane na problemy lokalne niż stwarzanie instrumentów rozwoju obszaru funkcjonalnego).
Wpływ wsparcia na wielofunkcyjne wykorzystanie obszarów zdegradowanych
25
Rekomenduje się zachowanie różnorodności tematycznej projektów rewitalizacyjnych przy zachowaniu preferencji dla efektu gospodarczego. Nie została zaspokojona potrzeba związana z kompleksową rewitalizacją i rekultywacją obszarów poprzemysłowych i powojskowych. Beneficjenci relatywnie rzadko sięgali po ten typ operacji.
Zaleca się wspieranie potencjalnych beneficjentów spoza sektora JST w uzyskaniu dofinansowania na rewitalizację terenów poprzemysłowych leżących w ich kompetencji.
Potrzeby
26
Priorytet III. Efekty wsparcia infrastruktury transportowej
27
Działanie 7.1. Modernizacja i rozbudowa sieci drogowej Główne efekty to zwiększenie przepustowości modernizowanych dróg i udrożnienie sieci transportu drogowego na poziomie powiatów i regionu.
Spełniono najpilniejsze potrzeby związane z udrożnieniem sieci drogowej województwa na obszarach o jego największej gęstości.
Wpływ wsparcia na udrożnienie sieci drogowej województwa
28
Działanie 7.2. Transport publiczny Inwestycje wsparły przede wszystkim zdekapitalizowany tabor autobusowy. Wpłynęły one w większym stopniu na bezpieczeństwo pasażerów i jakość podróży niż na zwiększenie udziału transportu publicznego w przemieszczaniu osób.
Inwestycje w niewielkim stopniu odpowiedziały na potrzebę integracji różnych form transportu, co umożliwiłoby optymalizację międzygałęziową w transporcie publicznym.
Wpływ wsparcia na zwiększenie udziału transportu publicznego w przemieszczaniu osób
29
Pozostają niezaspokojone potrzeby w obszarach: niskiej przepustowości dróg, złej nawierzchni, niskiej dostępności drogowej terenów inwestycyjnych, niedostatecznym uwzględnieniem potrzeb transportu przewozowego i bezpieczeństwa pasażerów, niewystarczającymi parametrami eksploatacyjnymi dróg, brakiem miejsc parkingowych i uciążliwym ruchem tranzytowym (brak obwodnic).
RPO WSL 2007-2013 nie odnosił się do potrzeby integracji transportu zbiorowego z uwzględnieniem
transportu kolejowego. Potrzeby te
należy uznać za niezaspokojone.
Zaleca się dalszą modernizację taboru komunikacji publicznej na obszarze Aglomeracji Górnośląskiej oraz subregionu południowego ze szczególnym uwzględnieniem taboru
tramwajowego, zapobiegającego
efektom kongestii na gęsto zaludnionym obszarze.
Potrzeby
30
Priorytet III. Efekty wsparcia infrastruktury edukacyjnej
31 Działanie 8.1. Infrastruktura szkolnictwa wyższego Działanie 8.2. Infrastruktura placówek oświaty Działanie 8.3. Infrastruktura kształcenia ustawicznego
32
- Poprawa dostępności edukacji (szczególnie przedszkolnej, poprzez tworzenie nowych placówek 8), - Wzrost liczby uczniów/studentów, - Poprawa warunków kształcenia, poprzez realizację inwestycji podstawowych (budynki, zaplecze techniczne i sanitarne, obiekty sportowe), jak też wyposażenia w pomoce dydaktyczne, - Poszerzenie oferty szkoły, sportowej (dzięki licznym inwestycjom w tym obszarze), edukacyjnej (dzięki możliwości wprowadzenia klas o nowych profilach, a w przypadku szkolnictwa zawodowego nowych pracowni), - Wyrównywanie szans edukacyjnych na obszarach wiejskich, dzięki proporcjonalnej realizacji projektów na różnych obszarach - Dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, poprzez wyposażenie pracowni przedmiotowych i specjalistycznych szkolnictwa zawodowego i ponadgimnazjalnego, ustawicznego w nowoczesny sprzęt dydaktyczny.
8.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego 8.2 Infrastruktura placówek oświaty 8.3 Infrastruktura kształcenia ustawicznego Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Liczba podpisanych umów o dofinansowanie % projektów, dla których podpisano umowy
63 234 35 31 48 15 49% 21% 43%
Porównanie liczby złożonych wniosków o dofinansowanie i podpisanych umów
Źródło: dane IZ RPO WSL 2007-2013
33
Edukacja przedszkolna: dalsze zwiększenie liczby miejsc w przedszkolach Edukacja ogólna: modernizacje i remonty budynków, wymiana i uzupełnienie przestarzałego wyposażenia, inwestycje w pracownie komputerowe. Edukacja zawodowa: unowocześnienie pracowni, tak, aby jak najpełniej pozwalały uczniom na praktyczne poznanie zawodu i późniejsze lepsze odnalezienie się na rynku pracy Edukacja wyższa: dalsze inwestycje w budynki i wyposażenie uczelni w obszarze kierunków technicznych, rozwój laboratoriów, wysokich technologii Edukacja ustawiczna: wspieranie powstawania placówek edukacji ustawicznej na obszarach o niskiej dostępności, unowocześnianie i wyposażenie pracowni technicznych
Potrzeby
34
Priorytet III. Efekty wsparcia infrastruktury zdrowotnej
35 Działanie 9.1. Infrastruktura lecznictwa zamkniętego Działanie 9.2. Infrastruktura lecznictwa otwartego Liczba placówek lecznictwa zamkniętego oraz liczba i wartość dofinansowania umów zawartych w ramach Działania 9.1 wg powiatów Liczba i wartość dofinansowania umów zawartych w ramach Działania 9.2 wg powiatów
36
Realizacja projektów przyniosła korzyści w postaci poprawy jakości usług medycznych (kompleksowa diagnostyka pacjentów, zwiększenie bezpieczeństwa) oraz przyspieszenia procesu diagnozowania i leczenia chorych.
Z punktu widzenia potrzeb personelu medycznego, realizacja projektów wpływa przede wszystkim na komfort pracy, a także bezpieczeństwo rozumiane jako ograniczenie możliwości popełnienia błędu dzięki nowoczesnemu wyposażeniu.
Z punktu widzenia potrzeb prowadzących placówki, korzyścią wynikającą z inwestycji w budynki jest obniżenie kosztów bieżącego funkcjonowania np. dzięki przeprowadzonej termomodernizacji.
Inwestycje odpowiedziały na potrzebę placówek wynikającą z konieczności dostosowania placówek do przepisów prawa.
Wpływ wsparcia na poprawę stanu zdrowia mieszkańców regionu
37
9.1 Infrastruktura lecznictwa zamkniętego 9.2 Infrastruktura lecznictwa otwartego Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Liczba podpisanych umów o dofinansowanie % projektów, dla których podpisano umowy 149 143 41 67
28% 47%
Porównanie liczby złożonych wniosków o dofinansowanie i podpisanych umów
Źródło: dane IZ RPO WSL 2007-2013
Dalsze inwestycje w zakresie modernizacji i zakupu sprzętu medycznego. W przypadku lecznictwa zamkniętego priorytetem będzie również inwestowanie w infrastrukturę techniczno sanitarną placówek.
Konieczność wsparcia potrzeb wynikających z czynników demograficznych i cywilizacyjnych: leczenie osób starszych, rozwijanie usług opieki domowej, leczenie paliatywne oraz usługi pielęgnacyjno opiekuńcze, rehabilitacja i profilaktyka, psychiatria, a także telemedycyna. Potrzeby
38 Działanie 9.3. Lokalna infrastruktura sportowa Zakres projektów – dziedzina sportu Zakres projektów – dziedzina sportu boiska, stadiony tereny rekreacyjne, lokalna infrastruktura sportowa hale sportowe inne (tor kajakowy, skatepark, tor motocrossowy, kort tenisowy) pływalnie zakryte ścieżki rowerowe Liczba projektów
39 9 7 5 3 1
Źródło: dane LSI, typologia własna na podstawie analizy wniosków o dofinansowanie
Liczba i wartość dofinansowania umów zawartych w ramach Działania 9.3 wg powiatów
Typologia projektów odzwierciedla stereotypowe myślenie decydentów o masowym uprawianiu sportów, które najczęściej kojarzą się z graniem w piłkę nożną, koszykówkę i siatkówkę.
39 stadiony boiska do gier wielkich boiska do gier małych Liczba obiektów w woj. śląskim Liczba obiektów na 100 km 2 - woj. śląskie Stopień wykorzysta nia (%) w woj. śląskim Liczba obiektów na 100 km 2 - Polska Stopień wykorzysta nia (%) w Polsce
170 1,38 79% 0,72 72% 546 127 4,43 1,03 76% 83% 1,75 0,44 65% 71% 91% 77%
hale sportowe sale gimnastyczne pływalnie kryte pływalnie otwarte lodowiska
44 51 56 48 30 1,08 0,36 0,41 0,45 0,39 0,24 92% 98% 88% 97% 0,7 0,15 0,15 0,14 0,08 0,05 91% 96% 89% 94%
skateparki
8 0,06 94% 0,07 90%
aquaparki
4 0,03 74% 0,01
Źródło: dane GUS, Kultura fizyczna w Polsce w latach 2008-2010
87% Potrzeby w regionie w zakresie infrastruktury sportowej i rekreacyjnej nie zostały zaspokojone i są nadal ogromne.
Szczególne potrzeby, odzwierciedlające specyfikę miast w regionie, dotyczą starszych osiedli, gdzie są największe deficyty oraz dużej liczby terenów poprzemysłowych w bezpośredniej bliskości do obszarów zamieszkanych. • • • • • • Potrzeba realizacji projektów kompleksowych: zapewniających dostęp do sportów różnych dyscyplin, siedzących i aktywnych, skierowanych do różnych grup wiekowych, sprzyjających integracji społecznej, pozwalających na podejmowanie gier grupowych, dostosowanych do potrzeb ON, odpowiadających na aktualne potrzeby społeczności lokalnych, całorocznych – sporty zimowe i letnie