Receptori i sistem informiranja organizma

FOTORECEPTORI

EVOLUCIJA OKA a) b)  Razlikovanje jačine svjetlosti Razlikovanje pravca svjetlosti.

Razlikovanje svjetlosnih slika.

  Složene oči. (insekti- kukci) Oči tipa komore (Glavonošci i kičmenjaci).

Složene oči kod insekata

Građa oka kod čovjeka

Građa mrežnjače • Ljudsko oko ima oko 125 miliona štapića i oko 7 miliona čunjića (čepića) odnos 18:1

Građa i uloga štapića i čunjića

Kako vidimo?

     Mrežnjača sadrži četiri tipa molekula bjelančevine opsina – koji ulazi u sastav osjetljivih pigmenata: rodopsina (vidni puprpur) i tri varijante jodopsina (crveni, zeleni i plavi) Rodopsin se nalazi u štapićima a jodopsin u čunjićima.

Kad svjetlost dođe do fotoreceptora, ovi pigmenti se mijenjaju i razlažu na sastavne komponente.

Tada nastaje podražaj koji se putem očnog živca prenosi do centra za vid gdje se “obrađuje”.

Štapići vide obrise predmeta a čunjići izoštravaju sliku i prepoznaju boje.

Hemoreceptori  Čulo okusa

Čulo mirisa

Nobelova nagrada!

Uloga hemoreceptora!

     Hemoreceptori u čulu mirisa reagiraju na gasovite podražaje.

Hemoreceptori u čulu mirisa reagiraju na podražaje tečnih materija.

Čulo mirisa obavještava organizam o okolinskim opasnostima, izvorima hrane, pomaže u komuniciranju jedinki suprotnog spola i sl.

Čulo okusa kontrolira kvalitet hrane koja je već unijeta u usta.

Hemoreceptori su konstatirani i kod dupljara, glista, mekušaca, bodljokožaca i dr. beskičmenjka bez obzira na sredinu u kojoj žive.

MEHANORECEPTORI   To su sekundarne čulne ćelije ili slobodni nervni završeci koji reagiraju na mehaničke podražaje.

Ovdje se ubrajaju:     Taktilne draži (dodira, pritiska, istezanja) Draži dubinske (unutrašnje) osjetljivosti unutrašnjih organa, mišića, tetiva, zglobova i dr.

Čula ravnoteže i rotacije Čulo sluha

Organ čula sluha kod čovjeka

Uloga pojedinih dijelova uha!

Čulo ravnoteže

Receptori za pritisak i dodir

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

Odgovori na pitanja: 13.

Koja je funkcija fotoreceptora?

Koji su osnovni stupnjevi složenosti funkcije vida?

Na kojim principima funkcioniraju tipovi očiju koje razlikuju svjetlosne slike?

Objasni fiziologiju funkcije vida kod čovjeka?

Šta su hemoreceptori i kakave su njihove adekvatne draži?

Na koji način se prepoznaju kvaliteti ukusa?

Kako funkconiraju hemoreceptori čula mirisa?

Šta su mehanoreceptori i koje su njihove adekvatne draži?

Objasni fiziologiju čula sluha kod čovjeka?

Kako funkcioniraju receptori čula ravnoteže?

Kako funkcioniraju receptori za pritisak i dodir?

Kakva je fiziološka uloga receptora čulnih organa duboke osjetljivosti?

Šta su termoreceptori i gdje se nalaze u ljudskom organizmu?