Transcript Potrzeby i motywacja

Potrzeby i motywacja
 Zachowanie człowieka powodowane jest
zmiennymi psychologicznymi i
fizjologicznymi leżącymi u jego podstaw
 Wnioskowanie o celach, potrzebach,
pragnieniach i intencjach jednostki jest
sformalizowane w pojęciu motywacji
 Popęd (drive) a motyw (motive)
1
Psychologowie posługują się pojęciem
motywacji w pięciu podstawowych celach
 Wyjaśnienie zmienności zachowania
 Ustalenie związków biologii i zachowania
 Wnioskowanie o prywatnych stanach z
działań publicznych
 Ustalenie odpowiedzialności za działania
 Wyjaśnienie wytrwałości pomimo
przeciwności
2
Jako wskaźników motywacji
używano wielu różnych zachowań
 Poziom aktywności
 Tempo uczenia się (przy traktowaniu wprawy
jako stałej)
 Osiągnięty poziom wykonania
 Odporność reakcji na wygaszanie
 Zakłócanie bieżącej aktywności (zakłócający
wpływ silnej motywacji)
 Wybory zadań, celów, nagród
 zachowania konsumpcyjne (np. ilość
spożytego pokarmu)
3
Procedury manipulacji stanem
motywacyjnym
 LEZJA - operacyjne zniszczenie wybranej
tkanki mózgowej odpowiedzialnej za jakiś
aspekt motywacji
 DEPRYWACJA - pozbawienie np.
pożywieni, snu, ale także - pozbawienie
pożądanych warunków psychologicznych
 STYMULACJA - poprzez bodźce awersyjne
lub pozytywne
4
Teoria pobudzenia (1)
Pobudzenie to wskaźnik ogólnej
reaktywności organizmu na aktywację
układu siatkowatego w pniu mózgu
Teoria pobudzenia ma kilka źródeł
reakcja na stres
badania nad mechanizmami mózgowymi z
szerokim zastosowaniem zapisów EEG w czasie
snu
wyniki badań nt. zależności pomiędzy poziomem
motywacji a poziomem wykonania
5
Teoria pobudzenia (2)
 Pojęcie optymalnego poziomu pobudzenia
 Prawo Yerkesa-Dodsona - wykonanie
łatwych zadań wzrasta ze wzrostem
pobudzenia
 W przypadku zadań trudnych/złożonych
dobrze, gdy motywacja jest niska
 W miarę spadku trudności, rożnie optymalny
poziom stymulacji, czyli poziomu
zapewniającego największą skuteczność
działania
6
Teoria pobudzenia (3)
 W zakresie optymalnego poziomu
stymulacji występują znaczne różnice
indywidualne
 Ludzie, którzy mają wysoki poziom
optimum pobudzenia, lepiej działają w
otoczeniu pełnym napięcia, podejmują
działania bardziej ryzykowne, szukają
silnych wrażeń
 Reagowanie na stymulację zależy od
doświadczenia
7
Teoria Maslowa (1)
 Nazywana także Humanistyczną Teorią
Motywacji Wzrostu lub Hierarchią Potrzeb
Maslowa
 Motywacja wzrostu a motywacja braku
 Potrzeby są wrodzone, ale wartości
kulturowe wpływają na sposób ich
wzbudzania i ich ekspresję
8
Teoria Maslowa (2)
Potrzeby transcendencji
Potrzeby samorealizacji
Potrzeby estetyczne
Potrzeby poznawcze
Potrzeby szacunku
Potrzeby przynależności
Potrzeby bezpieczeństwa
Potrzeby fizjologiczne
9
Motywacja do osiągnięć
 Zaspakajana jest zwykle przez świadomość
osobistej skuteczności w istotnej dla jednostki
sferze działań
 Łączy w sobie specyficzne cele, sposoby ich
osiągania, planowanie wysiłku
i poczucie własnej wartości
 Wyrazem motywacji osiągnięć może być
orientacja przyszłościowa
 W sytuacji optymalnej motywacja osiągnięć
wyraża się poprzez karierę wybraną przez
jednostkę
10
Motywacja osiągnięć jest złożona
i podlega wpływowi całej gamy
potrzeb i wartości
 potrzeba osiągnięć (nAch)
 kultury indywidualistyczne
i kolektywistyczne
 atrybucja sukcesu i niepowodzenia
 style atrybucyjne - optymizm i pesymizm
 motywacja wewnętrzna i zewnętrzna
11
Potrzeba osiągnięć
 Odzwierciedla różnice w wadzą jaką różni
ludzie przywiązują do planowania
i wysiłku wkładanego w osiąganie celów
 Bardzo silnie wpływa na zachowanie
i nim kieruje, wpływa też na postrzeganie
sytuacji i interpretowanie zachowań
własnych i cudzych
 Ludzie o wyższej potrzebie osiągnięć mają
silniejszą skłonność do awansu społecznego
12
Kultury indywidualistyczne i kolektywistyczne
Indywidualistyczne
Kolektywistyczne
 kultury zachodnie
 wiele kultur Afryki, Azji,
Ameryki Płd. i Śr., Bliski
 rozwinięta ekonomia, ale
Wschód
wysoka przestępczość
nieletnich, ilość zabójstw,
 niższa produktywność
samobójstw, alkoholizmu,
ekonomiczna, ale zdrowszy
wykorzystywania seksualnego tryb życia
dzieci
 wyższa lojalność grupowa
 poszukiwanie
 samodyscyplina, akceptacja
natychmiastowych nagród
pozycji życiowej jednostki,
osobistych, wolności,
szacunek dla rodziców
równości, przyjemności
i osób starszych
indywidualnych,
podniecającego życia
13
Atrybucja sukcesu i niepowodzenia (1)
W e w n ę trzn e
u m ie jsco w ie n ie
ko n tro li
Z e w n ę trzn e
u m ie jsco w ie n ie
ko n tro li
S ytu a cja
sta ła
A tryb u cja zd o ln o ś ci
A tryb u cja tru d n o ści
za d a n ia , d zia ła n ia
in n ych o só b
S ytu a cja
zm ie n n a
A tryb u cja w ysiłku
A tryb u cja szczę ścia
14
Atrybucja sukcesu i niepowodzenia (2)
Sukces
N ie p o w o d z e n ie
P o c z u c ie k o m p e te n cji,
z a u fa n ie w e w ła s n e
s iły, d u m a
P o c z u c ie
n ie k o m p e te n c ji,
re z yg n a c ja , d e p re s ja
U lg a , z a d o w o le n ie ,
o d p rę ż e n ie
P o c z u c ie w in y, w s tyd ,
s tra c h
A . d z ia ła n ia
in n yc h o s ó b
W d z ię c z n o ś ć ,
p o c z u c ie
z o b o w ią z a n ia
G n ie w , z ło ś ć
A . s z c z ę śc ia
Z a s k o c z e n ie , p o cz u c ie
w in y
Z a s k o c z e n ie ,
n ie d o w ie rz a n ie
A . z d o ln o ś c i
A . w ys iłk u
15
Style atrybucyjne - optymizm i pesymizm
Styl atrybucyjny to sposób, w jaki
wyjaśniamy, tłumaczymy spotykające nas
zdarzenia
Pesymizm
niepowodzenia - zdeterminowane wewnętrznie,
stałe i globalne
sukcesy - zdeterminowane zewnętrznie, zmienne,
modyfikowalne, specyficzne lub globalne
Optymizm
niepowodzenia - zdeterminowane zewnętrznie,
zmienne, modyfikowalne i specyficzne
sukcesy - zdeterminowane wewnętrznie, stałe i
globalne
16
Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna
 Motywacja wewnętrzna - powodująca
zaangażowanie w jakąś aktywność dla niej
samej, bez zewnętrznych nagród
 Motywacja zewnętrzna - powodująca
zaangażowanie dla jej zewnętrznych
konsekwencji - zachowanie jest tu
instrumentem otrzymania czegoś
dodatkowego
 Co się stanie, gdy nagradzamy ludzi za
zachowania, które i tak pojawiłyby się jako
motywowane wewnętrznie?
17
Motywacja do pracy
 Teorie potrzeb związanych z pracą
wyrastają z wielu ogólnych teorii potrzeb.
Są to np. teoria ERG, teoria X i Y, teoria
Herzberga
 Poznawcze teorie pracy - opisują sposoby
powstawania motywacji, wykraczając poza
potrzeby indywidualne, uwzględniając
czynniki społeczne i organizacyjne; np.
teoria sprawiedliwości, teoria oczekiwań
18