Transcript Zjawisko drugoroczności w szkole

Zjawisko drugoroczności
w szkole
Niepowodzenia szkolne definiowane są jako rozbieżności pomiędzy
wiadomościami, umiejętnościami i nawykami faktycznie opanowanymi przez
uczniów a materiałem, jaki powinni opanować według założeń programowych
w zakresie poszczególnych przedmiotów.
(Cz. Kupisiewicz Podstawy dydaktyki ogólnej).
Odsiew szkolny
Drugoroczność
jawne niepowodzenie szkolne, polegające
na pozostawaniu uczniów w tej samej
zjawisko polegające na przerywaniu
klasie w ciągu dwóch lub więcej lat.
przez pewien odsetek uczniów nauki
Drugoroczność jest wyrazem rozbieżności
przed ukończeniem szkoły z powodu
pomiędzy wymaganiami szkoły a
niedostatecznych postępów w nauce
osiągnięciami ucznia. Konsekwencje
lub niewłaściwego zachowania
drugoroczności to nie tylko straty
materialne spowodowane przedłużeniem
okresu nauki znacznego odsetka uczniów
rocznie, lecz także ważkie konsekwencje
pedagogiczne w związku z przeżyciami
wywołanymi przez to niepowodzenie oraz
ich wpływem na osobowość i dalsze losy
uczniów
Drugoroczność jest zjawiskiem krytykowanym przez
bardzo wiele osób, które najczęściej stwierdzają, że:
•
•
•
•
jej następstwem bywa niedostosowanie społeczne,
jego symptomem są wagary;
uczniowie w nowej klasie nie są zazwyczaj akceptowani,
obecność ucznia drugorocznego w klasie wpływa niekorzystnie na
pozostałych uczniów,
• uczniowie w powtarzanym roku nauki nie są aktywni na
zajęciach i niechętnie chodzą do szkoły, ich wyniki w nauce nie
poprawiają się w znaczący sposób
Wg W. Reńda
• powtórzenie klasy może ułatwić nadrobienie
zaległości oraz pomóc w odzyskaniu wiary w
siebie, we własne możliwości.
Przyczyny
drugoroczności
wg Kupisiewicza
•
•
•
•
•
•
Skutki drugoroczności
•
•
•
•
•
Zły ogólny stan zdrowia ucznia.
Przedłużająca się nieobecność w szkole.
Niski stopień dojrzałości szkolnej.
Znaczne trudności w opanowaniu programu
z niektórych przedmiotów wynikające z
zaburzeń funkcji percepcyjno-motorycznych
lub słuchowo-językowych.
Negatywny stosunek do nauki - brak
motywacji.
Destrukcyjne zachowania wobec innych
uczniów i nauczycieli podczas lekcji.
Brak należytej opieki nad uczniami
opóźnionymi w nauce ze strony szkoły i
rodziców.
Brak motywacji do dalszej pracy.
Stłumienie zainteresowania nauką.
Nieprzyjazny stosunek do otoczenia.
Powód kompleksów i zaburzeń w
zachowaniu się.
Zahamowanie prawidłowego
dotychczasowego umysłowego rozwoju
dziecka.
Niepowodzenia w nauce szkolnej mogą mieć charakter ukryty lub
jawny.
Niepowodzenia ukryte
Niepowodzenia jawne
Niepowodzenia przejściowe
Występują wówczas, gdy
nauczyciele nie
dostrzegają braków w
wiadomościach i
nawykach uczniów, mimo
że braki tego rodzaju z
punktu widzenia celów
oraz programu
nauczania rzeczywiście
istnieją.
O tego rodzaju
niepowodzeniach
szkolnych mówimy wtedy,
gdy nauczyciel stwierdza
określone braki w
opanowanej przez ucznia
wiedzy i w rezultacie
ocenia wyniki jego pracy
jako niedostateczne.
Gdy ocena niedostateczna
nie obejmuje całorocznej
pracy ucznia, lecz jedynie
odnosi się do rezultatów
uzyskanych przez niego
np. w ciągu pierwszego
semestru nauki szkolnej.
Cztery fazy rozwoju niepowodzenia według
J. Konopnickiego
Faza pierwsza
Faza druga
Faza trzecia
Faza czwarta
przejawiają się
pierwsze
niedostrzegalne
jeszcze przez nikogo
braki w
wiadomościach.
Uczeń stwierdza, że
inni są lepsi.
Występuje u niego
brak zainteresowania
na lekcjach oraz chęci
do nauki. Przejawiają
się pierwsze
symptomy
niezadowolenia ze
szkoły – dziecko
zaczyna unikać
szkoły.
występują
zaawansowane braki
w wiadomościach.
Jest ich tak dużo, że
uczeń nie daje sobie
rady. Zaczyna w różny
sposób oszukiwać
nauczycieli, np.
odpisywać zadania
domowe.
charakteryzuje się
sporadycznym
występowaniem ocen
niedostatecznych.
Dostrzegają to
nauczyciele i rodzice.
Niewłaściwa forma
walki z nimi prowadzi
do całkowitej niechęci
do szkoły oraz
różnych form negacji
w pracy szkolnej
drugoroczność czyli
oficjalne stwierdzenie
niepowodzenia ucznia
w nauce. Często takie
pozostawienie ucznia
w tej samej klasie jest
początkiem
wykolejenia się, ale
przede wszystkim
zachwiania jego
równowagi życiowej.
Drugim obok
drugoroczności
stwierdzeniem
niepowodzenia w
nauce jest odsiew
szkolny, a więc
zjawisko całkowitego
przerwania nauki
przed ukończeniem
szkoły.
Jak zapobiegać drugoroczności?
Dyrektorzy
•organizowanie zespołów
wyrównawczych
•indywidualna pomoc
nauczycieli dla uczniów
zagrożonych
drugorocznością
•pomoc koleżeńska
•współpraca z rodzicami
•współpraca z poradnią
psychologicznopedagogiczną
•dodatkowe sprawdziany
•pomoc pedagoga
szkolnego
•dodatkowe terminy
zaliczeń
•zróżnicowanie prac
domowych
•indywidualizacja pracy
na lekcjach
•spotkania zespołu
wychowawczego
Pedagodzy
•dodatkowe terminy
zaliczania
poszczególnych
przedmiotów
•dodatkowe
sprawdziany
•indywidualne formy
pracy nauczyciela z
uczniami
•zespoły
wyrównawcze
•zajęcia
terapeutyczne
Nauczyciele
uczniowie
•naukę w zespołach
wyrównawczych
•indywidualne
spotkania z
nauczycielem
przedmiotu, z którego
uczeń był zagrożony
•pomoc koleżeńską,
•zajęcia prowadzone
przez poradnię
psychologicznopedagogiczną oraz
zajęcia organizowane
przez pedagoga
szkolnego
•udział w zajęciach
wyrównawczych
•indywidualne
spotkania z
nauczycielami
przedmiotów, z
których byli zagrożeni
•pomoc koleżeńską,
•zajęcia prowadzone
przez poradnię
psychologicznopedagogiczną oraz
zajęcia organizowane
przez pedagoga
szkolnego.
Z badań prowadzonych przez GUS prawie połowa uczniów nie
uczestniczy zajęciach, na które zostali skierowani.
Najczęstsze wyjaśnienia absencji na tych zajęciach, to: „nie chciało mi
się”, „zajęcia były rano albo za późno”, „wolałem spędzić czas w
towarzystwie kolegów”.
• Reasumując można stwierdzić, że:
• Dotychczasowy poziom drugoroczności w gimnazjach nie zawsze
bywa bodźcem do refleksji nad możliwością usprawnienia działań
szkoły. Winą za niepowodzenia szkolne niejednokrotnie obarcza się
uczniów i ich rodziców.
• Uczniowie, którzy powtarzają klasę wyrazili przekonanie, że sami
spowodowali sytuację, której się znaleźli (a inni drugoroczni, ich
zdaniem, również są „sami sobie winni”).
• W kontekście wypowiedzi wszystkich badanych grup niepokojąco
przedstawia się organizacja pomocy uczniom zagrożonym
drugorocznością. Pomoc ta jest oferowana połowie spośród tych
uczniów i podejmowana późno (najczęściej w drugim semestrze).
Zadania szkoły
• Wczesne wykrycie przez szkołę
opóźnienia oraz podjęcie środków
mających na celu jego zlikwidowanie to
zabiegi, dzięki którym można uchronić
ucznia przed powtarzaniem klasy.
• Opracowanie programu stworzonego
na potrzeby uczniów drugorocznych
oraz zagrożonych drugorocznością.
Cele programu:
1. wzbudzenie motywacji i zainteresowania
nauką
2. budowanie poczucia własnej wartości
3. uświadomienie uczniowi jego mocnych
stron i nauczenie bazowania na nich
4. wzmocnienie wiary we własne siły
5. wskazanie możliwości sukcesu
6. uzyskanie przez ucznia promocji
Procedura postępowania
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
kwalifikacja ucznia do programu
–
od początku roku szkolnego - uczniowie drugoroczni
–
po I semestrze - uczniowie z trzema lub więcej ocenami niedostatecznymi
analiza wyników nauczania z poszczególnych przedmiotów oraz frekwencji ucznia na podstawie
dziennika lekcyjnego
rozmowa z wychowawcą i nauczycielami przedmiotów, sformułowanie na tej podstawie
wstępnej diagnozy sytuacji ucznia
rozmowa z uczniem
–
wyjaśnienie mu powodów zaproszenia na tę rozmowę
–
przedstawienie mu swojej dotychczasowej wiedzy na jego temat
–
poznanie jego zdania o przyczynach powtarzania przez niego klasy lub uzyskania ocen
niedostatecznych ( I semestr)
–
rozmowa na temat jego funkcjonowania na lekcjach przedmiotów ścisłych i humanist.
–
propozycja regularnych spotkań w celu wspierania go
–
wspólne sformułowanie zasad współpracy
nawiązanie współpracy z rodzicami ucznia
opracowanie wspólnie z nauczycielami indywidualnych kryteriów oceniania, dostosowanych do
diagnozy poradni psychologiczno-pedagogicznej i zawartych w niej wskazówek i zaleceń
zwrócenie uwagi na znaczenie pochwał w pracy z uczniem
obserwowanie jak uczeń przeżywa porażki, a jak sukcesy
wspieranie ucznia w radzeniu sobie z trudnościami
organizowanie pomocy koleżeńskiej
W procesie podnoszenia jakości kształcenia ważne jest indywidualne
podejście do ucznia oraz reagowanie na jego potrzeby związane z
indywidualnym rozwojem. Doprecyzowanie sposobu realizacji oraz
rozliczania części godzin (ustawa nowelizująca z dnia 21 listopada 2008
r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela, Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 1,
określająca sposób realizacji oraz rozliczania części godzin, o których
mowa w art. 42 ust. 2 ustawy – Karta Nauczyciela) pozwala na
zwiększenie liczby godzin przeznaczonych na opiekę i organizację
dodatkowych zajęć dla uczniów w szkołach podstawowych, gimnazjach
i szkołach ponadgimnazjalnych. W ramach tygodniowego, 40godzinnego czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel
obowiązany jest realizować m.in. zajęcia i czynności wynikające z
zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze wychowawcze
uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów.
Dziękuję za uwagę
Małgorzata Głodek
dyrektor Gimnazjum nr 1 im. Bohaterów Monte Cassino w Złocieńcu