Transcript Öğretim Yöntem ve Teknikleri - Hacettepe Üniversitesi Bologna

Yetişkin Eğitiminde Öğretim Yaklaşım, Yöntem
ve Teknikleri.
Yrd.Doç.Dr. Esed YAĞCI
Eğitim Fakültesi
Eğitim Bilimleri Bölümü
Eğitim Programları ve Öğretim ABD
1
Yetişkin Eğitiminde Öğretim Yaklaşım,
Yöntem ve Teknikleri.
2
Bunları biliyor musunuz?



Eğiticiler ders anlatırken öğrenenler zamanın
%40’ında derse katılmamaktadır.
Dersin ilk 10 dakikasında öğrenen bilginin
%70’ini, son 10 dakikasında %20’sini alır
Ders ilerledikçe, öğrenenlerin baştaki ilgileri
kaybolur ve dikkatleri azalır.
3
NEDEN?
4
Öğretime hazırlık için ne
yapabiliriz?
5
Öğretim için gerekli koşulları
sağladım mı?





Dikkati çekme, merak uyandırma
Amaçları açıklama, beklentileri paylaşma
Ön öğrenmeleri hatırlatma ve yenilerle
ilişkilendirme
Algılamayı ve farkındalığı geliştirecek
uyarıcı materyalleri sunma
Öğrenene gerekli düzenlemelerle
rehberlik yapma, yol gösterme
6




Amaçlanan davranışları ortaya çıkarmak için
gerekli olanakları ve ortamı sağlama
Geri bildirim-düzeltme sağlama ve öğrencinin
gelişimini izleme/takip etme
Öğrenilenleri değerlendirme ve olumlu
pekiştirme kullanma
Transfer ve kalıcılığı sağlama, gerçek yaşam
durumları ile ilişki kurma-uygulama için ortam
yaratma,
7
Yetişkinler Nasıl ve Hangi
Yollarla Öğrenir?
8
Yetişkinler Nasıl ve Hangi Yollarla Öğrenir?
1)
Deneyerek, keşfederek, tartışarak ve etkin
olduklarında!
2)
Kendi akranlarından!
3)
Kendi yaşamları ve işleri ile ilgili olan konuları!
4)
Niçin öğrenmeleri gerektiğini bildikleri zaman!
5)
Kendilerine kişisel olarak hitap edildiğinde!
6)
Kendi gelişimlerinden sorumlu tutulduklarında
ve kontrolü ellerinde tuttuklarında!
7)
İçsel olarak güdülendiklerinde!
8)
...
9
Yetişkinlere Eğitim Hizmeti
Verenler Nelere Dikkat
Etmelidir?
10
Yetişkinlere Eğitim Hizmeti Verenler Nelere Dikkat
Etmelidir?
-Amaçlar, hedefler, ihtiyaçlar açıkça belirlenmeli!
 Öğrenenlerin ilgi ve istekleri belirlenerek, eğitimin
içeriği düzenlenmeli!
 Öğrenenlere içten bir ilgi, saygı ve anlayış
gösterilmeli ve iletişim kurulmalı!
 Eğitimciler, kendi “eğitim deneyimlerini”
kullanarak Öğrenenlere yardım etmeli!
11
11




Eğitimciler, öğrenenlerin “deneyim ve
bilgilerini” kullanmaya ve işinde uygulamaya teşvik
etmeli!
Güvenli ve rahat bir eğitim ortamı sağlanarak,
öğrenenlerin alıştırma yapmasına fırsat
verilmeli!
“Etkin-katılımcı” öğretim yöntemleri
kullanılmalı!
...
12
12
Yetişkin Eğitiminde Kullanılabilecek
Öğretim Yaklaşım, Yöntem ve
Teknikleri Nelerdir?
13
Öğretme-öğrenme Süreci



Öğretim Yaklaşımları (Strateji)
Öğretim Yöntemleri
Öğretim Teknikleri
14
ÖĞRETME – ÖĞRENME SÜRECİ
Teknik
Yöntem
Yaklaşım
15



YAKLAŞIM: Dersin hedeflerine ulaşmayı
sağlayan oldukça genel bir yoldur.
YÖNTEM: Öğrenme ünitesinin hedeflerini
gerçekleştirmek amacıyla teknikleri, içeriği,
araç-gereç ve kaynakları ilişkili bir biçimde
hizmete sunan bir öğretme yoludur.
TEKNİK: Öğretim materyallerini sunmada ve
öğretim etkinliklerini yapılandırmada izlenen
özel bir yoldur.
16
ÖĞRETME YAKLAŞIMLARI



Sunuş Yoluyla Öğretim Yaklaşımı
Buluş Yoluyla Öğretim Yaklaşımı
Araştırma Yoluyla Öğretim
Yaklaşımı
17
SUNUŞ YOLUYLA ÖĞRETME YAKLAŞIMI
Açıklayıcı ve yorumlayıcı bir yaklaşımla kavram ve genellemelerin
öğretildiği bir öğretme yoludur.
BULUŞ YOLUYLA ÖĞRETME YAKLAŞIMI
Belli bir problemle ilgili verileri toplayıp analiz ederek
soyutlamalara ulaşmayı sağlayan, öğrenci etkinliğine dayalı,
güdüleyici bir öğretme yoludur.
ARAŞTIRMA YOLUYLA ÖĞRETME YAKLAŞIMI
Öğrencilerin sınıf içi etkinliklere dayalı olan problemlerin çözümü
için uygulanan bir tür problem çözme yaklaşımıdır.
18
Öğretim Yöntemleri





Anlatım
Tartışma
Örnek Olay
Gösterip Yaptırma
Problem Çözme
19
ÖĞRETİM TEKNİKLERİ




Beyin Fırtınası
Soru Cevap
Grup Çalışması
Rol Oynama-CanlandırmaDoğaçlama
20
Öğretim Strateji, yöntem ve teknikleri seçerken
dikkat edilmesi gereken hususlar;




Her öğrenenin aynı yöntemle öğrenmesi olası
değildir.
Her yöntem her öğrenenin ilgisini eşit
düzeyde çekmez.
Tek bir yöntem,tek başına bütün konulara
uygun değildir.
Bir öğretim yöntemi, belirlenen bütün
hedeflere ulaşmayı sağlamada yeterli değildir.
21




Her eğitici bütün yöntemleri çok becerili
kullanamayabilir. Bazı eğiticiler bazı
yöntemlere yatkındır.
Bazı yöntemler uzun zaman gerektirir.
Bazı yöntemler özel fiziksel koşullar
gerektirir.
Bazı yöntemler parasal kaynak
gerektirir.
22
Öğretim strateji, yöntem ve teknikleri seçmede
kullanacağımız ölçütler neler olmalıdır?
1. Dersin Hedeflerine (öğrenme çıktıları) uygun
olmalıdır. (Nereye gittiğinizi bilmiyorsanız sizi oraya
götürecek yol yoktur.)
2. Konuya uygun olmalıdır.
3. Öğrenciye göre olmalıdır.
4. Eğiticinin kendisine uygun olmalıdır.
23
Öğrenilenlerin Kalıcılığı
% 10
OKUMA
% 20
DUYMA
% 30
GÖRME
% 50
DUYMA ve GÖRME
% 70
SÖYLEME
% 90
YAPMA
Akılda Tutma
24
HEDEF (Öğrenme çıktıları), YAKLAŞIM, YÖNTEM VE
TEKNİK İLİŞKİSİ
Stratejiler
Yöntemler
Teknikler
Bilişsel Alan
Duyuşsal
Alan
Devinişsel
Alan
Sunuş Yoluyla Öğretme
Anlatım
Soru-Cevap,
Takrir,
Sempozyum
Bilgi
Alma
Uyarılma
Örnek olay,
Tartışma
Küçük-Büyük
Grup Tartışması,
soru-cevap,
Panel,
açık oturum
Kavrama, Analiz,
Değerlendirme
Tepkide
Bulunma,
Değer verme
Örnek Olay
Problem Çözme
Gösterip
yaptırma,
Çalıştay,
Soru-cevap,
Beyin Fırtınası,
Gösteri,
Rol oynama,
Deney,
Gözlem,
Proje,Gezi
Uygulama, Analiz,
Sentez,
Değerlendirme
Örgütleme,
Kişilik haline
getirme
(Expository Teaching)
Buluş Yoluyla Öğretme
(Discovery Teaching)
Araştırma-İnceleme
Yoluyla Öğretme
(İnquiry Teaching)
Uyarılma,
Kılavuz
denetiminde
yapma, Beceri
haline getirme,
Duruma
uydurma,
yaratma
25
ANLATIM YÖNTEMİ
Eğitici odaklıdır!
 Bilginin
katılımcılara
kısa sürede ve
düzenli olarak
aktarılmasını
içerir!
Katılımcıya,
dinleme ve not
tutma alışkanlığı
kazandırır!

26
TARTIŞMA YÖNTEMİ
Bir konu üzerinde;
katılımcıları
düşünmeye
yöneltmek, iyi
anlaşılmayan
noktaları
açıklamak ve
önceden verilen
bilgileri
pekiştirmek amacı
ile kullanılır.

27
Tartışma





Tartışma probleminin seçimi – Öğrencilerin tutumları ve
ön bilgileri dikkate alınır. Konunun ilgi çekici olmasına özen
gösterilir. Problem açık, anlaşılır ve sınırlı biçimde ifade edilir
Tartışmayı yönlendirecek soruların belirlenmesi –
Tartışmayı açış, geliştirme ve kapama/toparlama soruları
belirlenir
Araç ve tekniklerin belirlenmesi – Öğrencilerde ortak
yaşantı sağlanması amacıyla tartışma öncesinde veya tartışma
sırasında dramatizasyon, sergi, yakın çevre gezileri, yazılı
materyaller, video, film, radyo, tv, resim, karikatür vb.
kullanılabilir.
Tartışmanın yapılacağı fiziksel ortamın düzenlenmesi
Değerlendirme ve özetleme
28
Uygulamada Önerilen İpuçları
Grup tartışması
yapılacaksa aynı
konu; küçük gruplar
içerisinde
tartışılmalı ve daha
sonra topluca
tartışılmaya
geçilmelidir.

29
Uygulamada Önerilen İpuçları


Tartışılacak konu ya da sorun
önceden belirlenmelidir.
Katılımcıların “tümünün”
düşünce ve görüşlerini rahatça
söylemelerine olanak
sağlanmalıdır.
30
ÖRNEK OLAY
Gerçek hayatta karşılaşılan
problemlerin, eğitim ortamında
çözülmesidir.
 Gazete haberi, tutanak, öykü,
kanun maddesinin yorumu vd.
örnek olay için bir araç olabilir!

31
Örnek Olay





Bir çalışma konusu, örnek olay seçilir, yazılı ve görsel
malzemelerle sunulur
Konu/problem ile ilgili bilgi toplanır, sorular yöneltilir,
verilerle desteklenir
Olay incelenir. Amaçlar, sorular, ilke ve kurallar
tartışılır. Grup planlama teknikleri uygulanır
Karar vermek için alternatifler belirlenir. Gruplar
kararlarını ve nedenlerini ortaya koyarlar. Tüm grup
seçimini yapar ve karar verilir.
Sonuçların değerlendirmesi yapılır. Paylaşılan
düşünme biçimleri ve sonuçları, karar verme süreci,
yaşamda/işyerinde uygulama biçim ve olanakları
incelenir
32
Uygulamada Önerilen İpuçları
Ele alınacak örnek olayda, temel
sorun iyi belirlenmelidir.

Katılımcılardan, sorunun ayrıntılı
çözümlenmesi istenmeli, böylece iyice
anlaşılması sağlanmalıdır.

Örnek olay, çalışmanın hedefleri ve
kazanılacak değerler açısından
ilişkilendirilmelidir.

33
GÖSTERİP YAPTIRMA YÖNTEMİ
Bir işlemin
uygulanmasını;
bir araç-gerecin
çalıştırılmasını
önce gösterip
açıklama, sonra
da katılımcıya
alıştırma ve
uygulama
yaptırarak
öğretme yoludur!

34
Uygulamada Önerilen İpuçları
Kazandırılacak beceriler,
önce eğitici tarafından
yapılarak katılımcılara
gösterilmelidir.

Her katılımcıya; istenilen
beceriyi kazanması için,
yeterli zaman ve tekrar
yapma şansı verilmelidir.

35
Uygulamada Önerilen İpuçları
Gösteri anında kullanılacak şema,
grafik, slayt, film vd. araç-gereçler
önceden hazırlanmalıdır.

Beceriler sırayla ve aşamalı olarak
öğretilmeli, bir beceri tam öğrenilmeden
diğerine geçilmemelidir.

Katılımcılara önce basit, kolay ve
yapabilecekleri işler yaptırılmalıdır.

36
PROBLEM ÇÖZME



Yaşamda problem çözme
Mevcut problemlerin yanısıra, gelecekte
karşılaşılabilecek problemleri düşünmek ve
çözüm yollarını aramak
Eğitim alanında toplumumuza ve dünyaya
hizmet edebilmek için alanımıza dönük
bilgileri, süreçleri ve deneyimleri tartışmak
Kendi kültüründe değer verilen bir işi, hizmeti
gerçekleştirme
37
PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ
Problem çözme; bilimsel yöntem,
eleştirel düşünme, karar verme,
sorgulama süreçlerini
içermektedir.

Problem çözme sürecinde
düşünürken, tümevarım ve
tümdengelim yapılabilir.

38
Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ)





Problemi anlama,
Alternatif hipotezler(sınanabilecek çözümler)
geliştirme,
Farklı kaynaklardan(yazılı, internet, insan vb.)
bilgilere erişme, değerlendirme (eleştirel
düşünme) ve kullanma,
Yeni bilgilere göre hipotezleri değiştirme,
Bilgilere ve akıl yürütmeye dayalı olarak
problemler ve ilgili koşullar için çözüm yollarını
açık olarak geliştirme,
39
Uygulamada Önerilen İpuçları
Bir problemi çözmede izlenen yol:
Farkına varma, anlama ve
sınırlama
Problem çözümü için bilgi
toplama
Çözüm yolları önerme
Çözümü uygulama, elde edilen
sonuçlara göre önerilerde
bulunma.
40
Teknikler
41
Teknikler




Beyin Fırtınası
Soru Cevap
Grup Çalışması
Rol OynamaCanlandırma-Doğaçlama
42
BEYİN FIRTINASI
Çok sayıda fikri, bir grup
katılımcıdan, kısa sürede elde
etmek.
43
BEYİN FIRTINASI
Değerlendirmeyi sonraya bırakıp,
serbest ve neşeli bir ortam
yaratmak, olabildiğince çok
miktarda fikir üretilmesini sağlamak,
önerilen fikirleri gruplandırmak ve
birlikte geliştirmek.
44
BEYİN FIRTINASI
Katılımcıların hayal güçlerini
kullanmalarını sağlamak.
Yaratıcı düşünceleri, sorun çözerek
işe koşmak.
45
Beyin fırtınası



Fikir üretilecek konunun, problemin
seçilmesi,
Katılımcıların görüş bildirmesi düşünüp mümkün olduğu kadar çok
ve farklı fikir üretmek, bunu yaparken
fikirler birleştirilir ve geliştirilir,
Fikirlerin toparlanması
46
SORU-CEVAP
Düşünme ve konuşma
alışkanlıklarını kazandırmada
önemlidir.
Zihinde saklı bulunan düşünceleri
açığa çıkarma amaçlı kullanılır.
47
Soru sorarken;
Açık, anlaşılır sormak
Bir defada, bir soru sormak
Katılımcıların tümüne seslenmek
Düşünme süresi vermek

48
Öğrenme düzeyini belirleyerek kolay, güç
olarak seçmek
Gerekirse, farklı ipuçları ve anahtar
sözcüklerle yeniden sormak
Seçkisiz sormak
Katılımcıları yüreklendirmek!

49
GRUP ÇALIŞMALARI
En az 2 ve en çok 6-8 katılımcının bir
araya gelerek, aynı konu üzerinde
ortak amaçlarla yaptıkları etkinlik.
50
Grup oluştururken;
Ön bilgi vermek
Grupları yüzyüze oturtmak
Her defasında, grubu başka
kişilerle oluşturmak
Etkinliklerde 5-20 dakikayı
geçmemek

51
Grup oluştururken;
Eşit katılımı sağlamak
En çok 5-6 grup oluşturmak
Yarışmayı özendirmek
Grupları izlemek, varsa olası
sorulara yanıt vermek
Güdülemek!

52
ROL OYNAMA, CANLANDIRMA,
DOĞAÇLAMA
Rol oluşturmak, kendinden başka
birini anlamaya ve hissetmeye
çalışmak.
Bunun için “başkası (...miş gibi)
olarak” konuşmak, yapmak,
denemek, almak, dinlemek, vermek vd.
53
ROL OYNAMA, CANLANDIRMA,
DOĞAÇLAMA
Yazılı metin olmaksızın, katılımcıların
yaratıcı buluşları, düşünceleri, anıları
ve bilgilerine dayalı eylem durumlarını
oynamak, canlandırmak, doğaçlamak!
54
Rol oynama ve Simülasyon







Belli bir durumda ne yapıldığını ve ne hissedildiğini
canlandırma ve başkalarının duygularını ve
motivasyonunu anlama
Tutumları ve kavramları gösterme ve açıklığa
kavuşturma
Sosyal durumları anlama
Gerçek durumlara hazırlanma
Problemlerle başa çıkabilmek için stratejiler
planlama ve uygulama
Çözümyollarını deneme
Liderlik ve diğer sosyal becerileri deneme gibi
amaçlara hizmet eder.
55
Teşekkür Ederim!
56