Transcript Krwawienie i krwotok.

Krwawienie i krwotok.
Krwotoki (krwawienia)


Krwotokiem nazywamy nagłą utratę krwi
(dużej ilości w krótkim czasie), prowadzącą do
zaburzeń ogólnoustrojowych, a nawet
zagrożenia życia.
Krwawienie – to powolna utrata krwi,
początkowo nie dająca objawów klinicznych.
Bezpieczeństwo !

Ratownik powinien być świadomy ryzyka
infekcji, na jakie naraża go kontakt z krwią lub
innymi płynami ustrojowymi osoby
poszkodowanej.

Wiele chorób zakaźnych jest przenoszonych
przez krew, a czynnik infekcyjny może
przedostać się nawet przez niewielką ranę,
śluzówkę jamy ustnej lub spojówkę oka.
Krwawienie i krwotok
Po powstaniu rany krew ulega wynaczynieniu – zjawisko
to określane jest mianem krwawienia lub krwotoku.

Intensywność krwawienia zależy od wielkości rany i
zdolności organizmu do naturalnego ograniczenia lub
zatrzymania krwawienia.

W wypadku mniejszych ran stosunkowo szybko
dochodzi do wytworzenia skrzepu i zatrzymania
krwawienia – wystarcza zwolnienie przepływu krwi
wskutek naturalnego skurczu naczyń lub w wyniku
zastosowania opatrunku.


W przypadku większej rany z szybkim wypływem
krwi, zwłaszcza przy uszkodzeniu tętnicy,
tworzenie skrzepu jest utrudnione, a skurcz
naczyń może okazać się niewystarczający.
Grozi to szybką utratą krwi krążącej i powstaniem
wstrząsu hipowolemicznego, co może, przy braku
odpowiedniego działania, doprowadzić do śmierci
z wykrwawienia.
Podział krwotoków :
ze względu na widoczne obiawy
krwotok zewnętrzny
krwotok wewnętrzny
ze względu na rodzaj uszkodzonego naczynia
krwotok tętniczy
krwotok żylny
krwotok miąższowy
Krwawienie zewnętrzne
Ze względu na źródło krwawienia można wyróżnić
trzy rodzaje krwawień zewnętrznych:



tętnicze,
żylne,
kapilarne ( włośniczkowe ).
Krwawienie zewnętrzne
Krwawienie tętnicze

Krew z powodu dużej zawartości tlenu ma kolor jasnoczerwony.

Wypływa pod znacznym ciśnieniem, zwykle w postaci
pulsującego strumienia.

Krwawienie takie jest trudniejsze do opanowania niż pozostałe
rodzaje krwawień ze względu na wysokie ciśnienie krwi tętniczej.

Szybciej może doprowadzić do utraty znacznej objętości krwi
krążącej, wstrząsu hipowolemicznego i ostatecznie zgonu.

Bardzo ważne jest zatem jak najszybsze zatamowanie takiego
krwotoku.
Krwawienie zewnętrzne
Krwawienie żylne

Krew żylna, w odróżnieniu od tętniczej, zawiera mało
tlenu, ma barwę ciemnoczerwoną, a jej wypływ z rany
jest wolniejszy i jednostajny.

Niskie ciśnienie w żyłach powoduje, że masywność
krwotoku zwykle jest mniejsza, co pozwala na jego
łatwiejsze opanowanie.

Niemniej jednak może również doprowadzić do
wykrwawienia, wstrząsu i zgonu.
Krwawienie zewnętrzne
Krwawienie włośniczkowe

Objawia się jako powolne sączenie krwi z
powierzchownych ran o charakterze otarcia
skóry.

Zwykle ustaje samoczynnie i jest najmniej
groźnym typem krwawienia.
Klasyfikacja krwotoków
Gwałtowność utraty krwi


Powolny spadek objętości krwi pozwala na
uruchomienie mechanizmów kompensacyjnych pacjent przewlekle podkrwawiający ma prawidłowe
parametry ciśnienia i tętna
Nagła utrata nawet stosunkowo niewielkiej objetości
krwi ok..15-20% może spowodować rozwój wstrząsu
Jak rozpoznać utratę objętości krwi ?

Objawy kliniczne:
- tachykardia
- bladość powłok
- ochłodzenie powłok
- słabe wypełnienie tętna
- niska diureza
- hipotensja
- niskie OCŻ
Badanie tętna

Na tętnicy promieniowej

Na tętnicy szyjnej

Na tętnicy udowej
Monitorowanie chorego we wstrząsie
! PACJENT INTENSYWNEGO NADZORU !








tętno
ciśnienie
wskaźnik wstrząsowy Allgowera
OCŻ
diureza godzinowa
temperatura
gazometria
bilans płynów
Wskaźnik Wstrząsowy
częstość tętna/min.
WW =
skurczowe ciśnienie tętnicze
[ mm Hg ]




WW = 0,5 - norma
WW = 0,5-0,75 - utrata ok. 20% obj. krwi
WW = 0,75-1,5 - utrata ok.20-40% obj. krwi
WW > 1,5 - utrata powyżej 40% obj. krwi
Leczenie wstrząsu - zasady ogólne







ustalanie i usuwanie przyczyny !!!
uzupełnienie niedoborów krwi krążącej
tlenoterapia
wyrównanie niedoborów elektrolitowych
wyrównywanie zaburzeń RKZ- równowaga
kwasowo-zasadowa
leki przeciwkrwotoczne
unieruchomienie i ogrzanie
! Najważniejsze – zatamować krwotok i
wypełnić naczynia !
Uzupełnianie płynów:
1. Krystaloidy - 0,9% NaCl, PWE, płyn Ringera
- szybkie, tanie, ale w łożysku naczyniowym
utrzymują się bardzo krótko
- ze 100% objętości w łożysku pozostaje 20%
- UWAGA na przewodnienia !!!
2. Koloidy - dekstran (40tys. , 70tys.) roztwory żelatyny,
skrobia hydroksyetylowana HAES
- utrzymują się w łożysku kilka do kilkunastu godzin
- podnoszą ciśnienie onkotyczne, ściągają wodę z układu
pozanaczyniowego
- UWAGA: krew na próbę krzyżową, przed podaniem
dextranu !!!
3. Krew - KKCZ, płytki krwi
Przyczyny krwawień:

z dróg oddechowych
- gruźlica, ropnie, nowotwory, urazy

z dróg moczowych
- urazy, kamica, nowotwory, gruźlica

z narządu rodnego
- powikłania ciąży i porodu, nowotwory, urazy

z przewodu pokarmowego
- owrzodzenia, nadżerki, nowotwory, polipy, uchyłki

do jamy czaszki
- urazy, tętniaki, naczyniaki

do jamy opłucnej
- urazy, złamania żeber

do jamy otrzewnej
- urazy tempe, uszkodzenia narządów miąszowych
Pierwsza pomoc przy krwotoku
zewnętrznym:
poszkodowanego należy ułożyć w pozycji
leżącej lub pozycji przeciw-wstrząsowej
(w przypadku dużych krwotoków),
 jeżeli krwawienie dotyczy kończyny - unosimy
ją, powyżej poziomu serca,
 stosujemy ucisk doraźny na ranę

Uniesienie kończyny:


zakładamy jałowy opatrunek uciskowy:
zasada działania opatrunku uciskowego:
zatrzymywany jest przepływ tylko w wybranej
tętnicy, krążenie w kończynie odbywa się dalej
poprzez sieć mniejszych, pobocznych naczyń
krwionośnych
Budowa i zasada działania
opatrunku uciskowego
zatrzymywany jest przepływ tylko w wybranej tętnicy, krążenie
w kończynie odbywa się dalej poprzez sieć mniejszych,
pobocznych naczyń krwionośnych

Tamponada rany.
W wypadku dużej, obficie krwawiącej rany
należy wypełnić ( wytamponować )ranę jałową
gazą i dopiero wtedy zastosować typowy
opatrunek uciskowy.


Jeśli mimo ucisku rana nadal krwawi, nie należy
zdejmować opatrunku, lecz dołożyć waty i ucisnąć go
silniej drugą opaską.
W wyjątkowych wypadkach, dotyczących amputacji lub
zmiażdżenia kończyny, zakładamy opaskę Esmarcha.
Opaskę nakładamy wyłącznie na udo lub na ramię.
Dopuszczalny czas ucisku opaski Esmarcha wynosi
2 godziny. Po założeniu opaski musi być odnotowany
czas jej założenia. W razie braku opaski Esmarcha
należy zastąpić ją zaimprowizowaną opaską z chustki,
koszuli lub paska chorego



kontrolujemy tętno na zranionej kończynie,
sprawdzamy czynności życiowe
poszkodowanego,
zapewniamy poszkodowanemu komfort
termiczny i psychiczny
Krwawienie wewnętrzne



W każdym przypadku stwierdzenia symptomów
wstrząsu hipowolemicznego, przy braku objawów
krwawienia zewnętrznego ( lub nawet przy niewielkim
krwawieniu zewnętrznym ) należy rozważyć możliwość
uszkodzeń wewnętrznych i wynikającego z nich
krwawienia.
Krew może ulec wynaczynieniu do jamy brzusznej,
miednicy, klatki piersiowej, przestrzeni śródtkankowych
w obrębie kończyn ( zwłaszcza uda ).
Krwawienia wewnętrznego nie jesteśmy w stanie
zatamować.
Możliwe objawy krwawienia
wewnętrznego




deformacja tkanek; przebarwienie, tkliwość i wzmożona
spoistość ( twardość ), np. przypominająca duży siniec;
uczucie duszności;
ból w obrębie jamy brzusznej;
dodatkowe objawy, jak w przypadku krwawienia
zewnętrznego – przyśpieszony oddech, tachykardia,
zasinienie warg, blada i zimna skóra, nudności,
wymioty, uczucie pragnienia, zaburzenia świadomości
( spowolnienie reakcji, senność lub pobudzenie, a nawet
agresja ).
Opanowanie krwawienia wewnętrznego jest dużo
trudniejsze niż krwawienia zewnętrznego. Należy
pamiętać o podstawowych zasadach postępowania:







zastosować podstawowe środki ostrożności – ocena
bezpieczeństwa własnego i poszkodowanego;
ocenić wydolność oddechu, w razie konieczności
udrożnić drogi oddechowe;
opanować ewentualnie większe krwawienia, w razie
potrzeby rozpocząć akcję resuscytacyjną;
zaopatrzyć pozostałe miejsca krwawienia;
pacjenta ułożyć wygodnie, zwracając uwagę na możliwe
uszkodzenia kręgosłupa;
chronić go przed utratą ciepła;
uspokajać i zapewniać o nadchodzącej pomocy.
Odrębności postępowania w
różnego rodzaju ranach
Rany penetrujące do klatki piersiowej


Zwykle dochodzi do powstania odmy ( powietrze przez
ranę dostaje się do jamy opłucnowej ), co objawia się
dusznością.
Należy zastosować na ranie zastawkę uniemożliwiającą
dostęp powietrza do wnętrza klatki piersiowej przy
jednoczesnej możliwości jego wydostania się na
zewnątrz – foliowy opatrunek uszczelniający / trzy
brzegi przymocowane, czwarty wolny /, rękawiczka
lateksowa przymocowana szczelnie z naciętym jednym
palcem.
Rany z wbitym przedmiotem




Zwykle są to rany głębokie, kłute lub cięte. Widoczny jest
wystający z rany przedmiot.
Zasadą jest pozostawienie przedmiotu w ranie.
W szczególności nie wolno usuwać wbitych w oko
/zasłonić oko zdrowe w celu zminimalizowania ruchów
oka uszkodzonego, gdyż gałki oczne poruszają się razem/,
ucho lub nos.
Wyjątek stanowi sytuacja, w której przedmiot przebijający
policzek utrudnia oddychanie.
Możliwe jest usunięcie przedmiotów utrudniających
prowadzenie resuscytacji lub uniemożliwiających transport.
Wytrzewienie

Obrażenie polegające na wynicowaniu na
zewnątrz ciała narządów wewnętrznych, np. jelit
lub żołądka, zwykle przez rozległą ranę.

Nie wolno przemieszczać wytrzewionych
narządów ani wpychać ich z powrotem do jam
ciała.
Wytrzewienie – sposób postępowania:





Ocenić podstawowe funkcje życiowe;
Wziąć pod uwagę, że pacjent może wymiotować;
Opanować wszelkie większe krwawienia
zewnętrzne;
Jeśli możliwe, ułożyć pacjenta na plecach z
podkurczonymi kolanami;
Podać tlen do oddychania;
Wytrzewienie – sposób postępowania:





Odsłonięte narządy okryć wilgotnym, najlepiej ciepłym
opatrunkiem bezgazowym lub przylegającą folią (np.
spożywczą ), a dopiero potem chustami gazowymi – dla
ochrony przed wysychaniem i utratą ciepła;
Nie próbować przemieszczać wynicowanych narządów,
a zwłaszcza nie wpychać do jam ciała;
Nie usuwać żadnych wbitych przedmiotów –
umocować je i zabezpieczyć na czas transportu;
Nie podawać żadnych płynów do picia;
W razie kaszlu lub wymiotów wspomóc te odruchy
poprzez umiarkowany ucisk na opatrunek pokrywający
ranę i wynicowane narządy.
Amputacja to utrata części lub całej kończyny
( części ciała ). Często przebiega z masywnym
krwotokiem. Należy pamiętać, że zawsze istnieje
szansa na replantację ( operacyjne doszycie ) kończyny.




Postępowanie:
opanować krwawienie odpowiednią techniką;
zastosować typowe postępowanie przeciwwstrząsowe;
odnaleźć amputowaną część ciała i zabezpieczyć w
foliowym worku umieszczonym w naczyniu lub drugim
worku zawierającym wodę z lodem ( nie wolno stosować
samego lodu ani tzw. suchego lodu – amputowany organ
ma być schłodzony, a nie zamrożony!);
upewnić się, że amputowana część ciała jest
transportowana do szpitala razem z pacjentem.
Obrażenia powstałe w wyniku zmiażdżenia



Uszkodzenia zmiażdżeniowe powstają zwykle przez
zgniecenie w maszynie lub samochodzie, przygniecenie
przez ścianę budynku czy też np. zapadający się wykop
ziemny.
Zbyt długi ucisk powoduje niedotlenienie poprzez
zahamowanie dopływu krwi do narządów i tkanek oraz
utrudnienie, a nawet uniemożliwienie oddychania.
Bezpośrednio może prowadzić do śmierci.
Niebezpieczny jest moment uwolnienia
poszkodowanego. Krew dotychczas krążąca w
zmniejszonym obiegu nagle dostaje się do
odbarczonych naczyń i jej ciśnienie nagle spada.
Obrażenia powstałe w wyniku zmiażdżenia




Może to doprowadzić do wstrząsu, zwłaszcza jeśli
wcześniej doszło do utraty krwi w wyniku krwotoku.
Po powrocie krążenia w całym ustroju, zostają
uwolnione i rozprowadzone po organizmie toksyczne
substancje powstałe w zgniecionych i niedotlenionych
mięśniach.
Są one zagrożeniem dla nerek – powodują ich ostrą
niewydolność, nierzadko prowadzą do śmierci.
Określane jest to mianem zespołu zmiażdżeniowego
(crush syndrome ).
Postępowanie w przypadku zmiażdżenia

Zależne jest od czasu jaki upłynął od momentu
wypadku.

Poza sytuacją, w której dalsze pozostawienie
poszkodowanego w uwięzieniu grozi
dodatkowymi obrażeniami, po przekroczeniu
granicy 10 minut nie wolno uwalniać chorego
bez możliwości podjęcia działań
wspomagających oddychanie i krążenie.
Postępowanie przed upływem 10 minut:





stała ocena podstawowych funkcji życiowych w czasie
uwalniania ofiary;
postępowanie przeciwwstrząsowe – uniesienie nóg (
jeśli inne obrażenia na to pozwalają ), podawanie tlenu,
ochrona przed utrata ciepła;
opanowanie zewnętrznych krwawień i odpowiednie
unieruchomienie przy podejrzeniu złamań;
dalsza stała obserwacja chorego;
zanotowanie i przekazanie personelowi szpitalnemu
danych o okresie uwięzienia i momencie uwolnienia.
Postępowanie po upływie 10 minut:




ocena podstawowych funkcji życiowych;
jeśli w istotny sposób upośledzone jest
oddychanie – częściowe uwolnienie ciała
poszkodowanego w celu ułatwienia oddychania;
opanowanie krwawień zewnętrznych;
jeśli to możliwe, sprawdzenie tętna poniżej
poziomu ucisku w celu oceny ciężkości obrażeń;
Obrażenia powstałe w wyniku wybuchu
Mechanizmy powstawania obrażeń:

pierwotny, w wyniku działania ognia i fali uderzeniowej
– powoduje oparzenia skóry i płuc, uszkodzenia
narządów wewnętrznych i uszu; często takie obrażenia
wewnętrzne są śmiertelne i nie pozostawiają
widocznych śladów zewnętrznych;

wtórny, w wyniku zranienia przez leżące przedmioty
oraz wskutek rzucenia ofiary na inne przedmioty.
Zakres obrażeń jest szeroki: od niewielkich skaleczeń
do bardzo ciężkich urazów, ze śmiercią włącznie.
Postępowanie w przypadku obrażeń
powstałych w wyniku wybuchu:







przede wszystkim ocenić miejsce wypadku pod kątem
bezpieczeństwa ofiar wybuchu oraz zespołu ratunkowego;
ocenić podstawowe funkcje życiowe poszkodowanego;
zabezpieczyć drożność dróg oddechowych ( pamiętając o
możliwości uszkodzenia kręgosłupa szyjnego );
ze względu na możliwość uszkodzenia płuc zastosować
tlenoterapię lub oddech wspomagany – do rozważenia, gdy
częstość oddechu spadnie < 10/min;
opanować krwawienia zewnętrzne i odpowiednio unieruchomić
kończyny w razie podejrzenia złamania;
stosować ogólne zasady postępowania we wstrząsie;
kontrolować stan pacjenta co kilka minut
Rodzaje opatrunków :





Opatrunek uciskowy
Opatrunek osłaniający
Opatrunek obłożeniowy
Opatrunki unieruchamiające (gipsowe, szyny
Kramera)
Opatrunek procowy (stosowany tylko przy
urazach nosa)
Opatrunek uciskowy


służy do tamowania krwi z żył i tętnic.
na miejsce urazu kładziemy gazę jak wszędzie
gdzie mamy do czynienia z krwią. Następnie
wzdłuż miejsca zranienia kładziemy coś, co
będzie stanowić ucisk (może to być np. rolka
zwiniętego bandaża, jakiś gruby długopis ),
bandażujemy następnie zestaw, jednocześnie
uciskając. Bandażowanie wykonujemy
standardowo - koliście.
Opatrunek osłaniający



stosujemy tylko na rany typu: otarcia, poparzenia, rany
mózgoczaszki, urazy oka, wytrzewienie.
Jak sama nazwa mówi ma tylko za zadanie osłaniać
miejsce urazu, ewentualnie zbierać to co może z rany
wyciekać (krew, płyny ustrojowe).
Na miejsce urazu kładziemy gazik i w zależności od
wielkości urazu albo obandażowujemy bandażem
dzianym zwykłymi kolistymi obwojami lub jak to coś
małego to przyklejamy plastrem.
Opatrunek obłożeniowy
(stabilizujący)




stosowany, gdy w ranie tkwi ciało obce np. gwóźdź w dłoni, duży
kawałek szkła w przedramieniu itd.
ciało obce pełni w takiej ranie rolę korka hamującego wypływ krwi,
więc w żadnym przypadku nie próbujmy go wyciągać samemu!
jeśli ciało obce jest małe to sprawę można rozpatrzeć
zdroworozsądkowo i spróbować wyciągnąć.
Opatrunek tego typu zbudowany jest z gazy oraz czegoś, co
stabilizuje ciało obce np. dwie rolki bandaża ułożone wzdłuż.
Wszystko razem obandażowujemy. W przypadku gdyby ciało obce
wystawało nad stabilizacje bandażujemy tak, aby go nie przyginać i
nie przemieścić, co mogłoby spowodować pogłębienie urazu.
Kości w przypadku złamań otwartych traktujemy jak ciała obce w
ranie i stosujemy opatrunek obłożeniowy.
Podstawowe zadanie opatrunku:
- ochrona przed czynnikami mechanicznymi,
- ochrona przed zabrudzeniem,
- ochrona przed zakażeniem wtórnym,
- ochrona przed wysychaniem i utratą płynów
fizjologicznych,
- ochrona przed utratą ciepła.
Wymagania stawiane opatrunkom:
- chłonność i objętość wchłaniania - kompresy z gazy, włóknika mają dużą
zdolność chłonną, kompresy z alginianów wapnia, hydrokoloidy i hydrożele mają
taką budowę która pozwala im na wchłanianie wysięku i zatrzymywanie wydzieliny
wraz z bakteriami,
- przepuszczalność gazów - hydrożele i hydrokoloidy są uważane za materiały o
zmniejszonej przepuszczlności co w ranach zakażonych może sprzyjać rozwojowi
beztlenowców (w nowoczesnych opatrunkach zagrożenie to zostało
zminimalizowane).
- tolerancja w ranie - gaza i włóknina mają tendencję do przyklejania się do
rany i wiązania z wydzieliną, co podczas zmiany opatrunku może dać krwawienia
oraz odczucie bólu, w takim przypadku skuteczne jest zaimpregnowanie tych
opatrunków maściami lub żelami lub zastosowanie gotowych kompresów
maściowych,
- uczulenia - opatrunki nie mogą podrażniać rany działać uczulająco,
Opatrunki stosowane w suchym leczeniu ran:
- kompresy z gazy czy z włókniny,
- kompresy kombinowane (gotowe do przyklejenia mają kilka
warstw o zmiennej wchłanialności produkowane przez różne
firmy),
- kompresy maściowe, wspólną cechą tych opatrunków jest siatka
z maścią, maść ma najczęściej właściwość przyśpieszające
gojenie,
kompresy maściowe służą do bezurazowego zaopatrywania ran, są
szczególnie przydatne w otarciach, oparzeniach, do pokrycia
miejsca pobrania jak i nakładania przeszczepów skóry.
Suche opatrywanie ran stosuje się w:
- ranach pooperacyjnych,
- mniejszych drobnych ranach
powierzchownych,
- powierzchownych ranach ostrych o silnym
wysięku,
- ranach gojonych pierwotnie,
- ranach z cechami infekcji,

Wilgotne leczenie ran jest metodą stosunkowo nową
(naukowe podstawy od 1971 roku) i promowaną przez
firmy produkujące różnego rodzaju wilgotne opatrunki.

ma zastosowanie głównie we wtórnym gojeniu się
ran (ziarninowanie), gdzie konieczna jest
odbudowa ubytku tkanki.
Wśród opatrunków stosowanych w tym systemie należy
wymienić: opatrunki z superabsorbentem, kompresy z
alginianów wapnia, hydrokomórkowe opatrunki żelowe,
opatrunki hydrokoloidowe, hydrowłókniste, hydrożele,
opatrunki ze srebrem

Materiały służące do mocowania
opatrunków



Bandaże (opaski miękkie)
Rękawy (dziane , siatkowe= codofix)
Chusty trójkątne
Środki antyseptyczne

Betadine - związek jodu, który jest silnym środkiem
antyseptycznym stosowanym do odkażania skóry
nieuszkodzonej. Działa bakteriobójczo, grzybobójczo i
wirusobójczo, drażni tkanki, wywołuje powierzchniową
nekrozę (martwicę) posmarowanej tkanki. Dawniej
drażniące działanie jodu wykorzystywano do
polepszenia ukrwienia skóry i tkanki podskórnej, co
przyśpieszało resorpcję wysięków zapalnych (skórę nad
wysiękiem pędzlowano jodyną kilka razy dz.
Antyseptyki

Sole srebra działają silnie przeciwbakteryjnie (antyseptycznie i odkażająco),
ściągająco, lekko złuszczająco, a w większych stężeniach przyżegająco i
nekrotycznie. Dodanie do wody metalicznego srebra zabija zawarte w niej bakterie.
W przypadku zastosowania roztworów soli srebrowych na skórę i błony śluzowe
należy podkreślić jedynie powierzchowne ich działanie antyseptyczne z powodu
koagulacji białek; bariera zdenaturowanego białka uniemożliwia głębsze wnikanie
preparatu sulfadiazynian srebra (4-amino-N-2-pirymidynylobenzenosulfonamid
srebra) oraz silver sulfathiazole czyli
sulfatiazolan srebra (sulfanilamid srebra) – łączą w sobie działanie
przeciwbakteryjne sulfonamidu i srebra. Preparaty przyśpieszają gojenie ran,
działają także przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Stosowane są w leczeniu oparzeń,
owrzodzeń, ran, odleżyn. Pomocne w leczeniu trądziku bakteryjnego, zwłaszcza
Flammacerium (obok srebra i sulfonamidu, zawiera azotan ceru).
Znane pod nazwą Flammacerium (Solvay) – krem 1%, Flammazine (Solvay) – krem
1%, Dermazin (Lek) – krem, Argosulfan (Jelfa) – krem 2%.

Antyseptyki

jodoform – iodoformium. Jodoform jest starym
antyseptykiem, wprowadzonym przez MosetigMoorhof`a w 1880 roku. Pod względem chemicznym
jest to trijodometan CHI3 – proszek krystaliczny barwy
żółtej, nierozpuszczalny w wodzie, łatwo rozpuszczalne
w rozpuszczalnikach Jodoform rozpuszcza się w
wydzielinach ustrojowych i w wydzielinach ran, ropni
oraz owrzodzeń; uwalnia wówczas stopniowo jod
działając bakteriobójczo, osuszająco, znieczulająco
miejscowo i krwiotamująco (hamuje krwawienia z
drobnych naczyń krwionośnych)
Antyseptyki


Kwas borowy w wodnych roztworach był (obecnie rzadko) stosowany do okładów,
płukanek, irygacji i przemywania przy stanach zapalnych skóry i błon śluzowych.
Wchodzi w skład niektórych kropli do oczu, płynów odkażających złożonych (np.
Adonis Afrodyta), zasypek 1-3% i złożonych (np. Linomag, Alantan).
Czteroboran sodu Na2B4O7 (natrium tetraboricum, synonim: natrium diboricum seu
natrium biboricum, boraks, borax) jest to krystaliczna, biała substancja rozpuszczalna w
wodzie (25 cz.) i w glicerynie (1,5 cz.) - (słynny boraks w glicerynie, czyli Aftin =
Aphtin). Jest to słaby związek antyseptyczny, hamujący rozwój grzybów pleśniowych i
niektórych bakterii. Działa również ściągająco i przeciwzapalnie. Wchodzi w skład
proszków złożonych (do roztworów i zasypek), mikstur, maści 4-20%. Wskaznia:
pleśniawki (afty), bolesne nadżerki w jamie ustnej i na narządach płciowych, zapalenie
powiek lub spojówek, do płukania gardła i jamy nosowej. Mikstura – preparat
handlowy pod nazwą Aphtin (Cefarm, Prolab) – do pędzlowania; ponadto proszek
Gargarin (Cefarm) do rozpuszczania w wodzie i płukania jamy ustnej oraz gardła przy
stanach zapalnych (1 łyżeczka proszku na 100 ml wody przegotowanej)
Antyseptyki
Nadmanganian potasu
W antyseptyce wykorzystywane są roztwory 0,5-4%. Używane są one do
odkażania ran i oparzeń. Stosuje się roztwory do płukania gardła, jamy ustnej,
spojówek, przewodów słuchowych, jamy nosowej,, narządów płciowych, do
przemywania skóry oraz do kąpieli. Nadmanganian potasu przyspiesza gojenie
ran i oparzeń, obkurcza drobne naczynia krwionośne hamując krwawienia,
działa przeciwobrzękowo, przeciwwysiękowo, zmniejsza wydzielanie łoju,
lekko złuszcza naskórek. Hamuje powstawanie zmian trądzikowych, zasusza
owrzodzenia, nadżerki, sączące rany, ropnie i zmiany trądzikowe. Leczy
trądziki i zapalenie łojotokowe skóry. Stosowany również do płukania
żołądka, utlenia lub absorbuje bowiem cyjanki, alkaloidy i związki fosforowe.
Dawniej stosowany do nastrzykiwań ran kąsanych w celu unieczynnienia jadu.
Do płukania żołądka w zatruciach – roztwory 1:3000. Roztwory 0,1-0,02% do
płukania jamy ustnej i narządów płciowych. Roztwory 0,1% do odkażania
skóry. Do nastrzykiwań ran kąsanych (z jadem) – roztwory 1-2%

Antyseptyki



Woda utleniona
Woda utleniona (hydrogenium peroxydatum) jest 3% roztworem
perhydrolu (perhydrolum), czyli 30% nadtlenku wodoru H2O2.
Woda utleniona pod wpływem enzymów – katalaz rozpada się
do wody i tlenu. Tlen działa przeciwbakteryjnie,
przeciwgrzybiczo i przeciwgnilnie. Rozmiękcza strupy, oczyszcza
rany, niweluje zapachy, wybiela, przyspiesza regenerację tkanek.
Jest to słaby środek antyseptyczny, cenny natomiast do
oczyszczania skóry i ran. Przemywanie wodą utlenioną skóry
działa przeciwtrądzikowo i wybielająco na plamy, w tym
potrądzikowe.
Antyseptyki

Rivanol (Acrinolum, Acronol, Acricid, etakrydyna, 6,9diamino-2-etoksyakrydyna, Lactoacridine, czyli mleczan
etakrydyny) to żółta substancja łatwo rozpuszczalna w
wodzie. Jest to silna substancja antyseptyczna. Niszczy
paciorkowce, gronkowce, grzyby i pierwotniaki. Jest
stosowany doustnie i zewnętrznie (płukanki, okłady,
przemywanie, irygacje pochwy) oraz doodbytniczo w
lewatywach. Wpływ przeciwwirusowy i przeciwbakteryjny
jest spowodowany przyłączeniem etakrydyny do kwasów
nukleinowych (DNA), przez co następują letalne mutacje.
Jest doskonałym środkiem do odkażania świeżych
(profilaktycznie) i starych ran oraz oparzeń. Warto go
stosować w leczeniu czyraków, zapalenia łojotokowego
skóry, owrzodzeń, róży, liszajów i zacieków ropnozapalnych.
Antyseptyki


Wodorowęglan sodu (NaHCO3), czyli dwuwęglan sodu to biały
krystaliczny proszek o słonawym smaku, łatwo rozpuszczalny w
wodzie. W okresie przedwojennym i międzywojennym były stosowane
roztwory 3-5% do okładów, przemywań i jako do płukania pochwy,
worka spojówkowego, gardła i jamy ustnej. Działa antyseptycznie,
przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo, przeciwgnilnie, przeciwropnie.
Korzystnie działa we wszystkich rodzajach trądziku (okłady na twarz,
szyję, przemywanie). Zalecany przy trudno gojących się ranach,
oparzeniach chemicznych, owrzodzeniach, wypryskach, ropniach,
stłuczeniach. Wartościowy w leczeniu stanów zapalnych i ropnych
gruczołu piersiowego (okłady).
W handlu znajduje się wodorowęglan sodu (soda oczyszczona) w
postaci proszku (sklepy spożywcze).
BANDAŻOWANIE



Bandaż trzyma się główką do góry w prawej ręce i
wykonuje obwoje zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Rozpoczyna się obwojem kolistym nad lub pod
miejscem zranienia, rozwijając opaskę w miarę
bandażowania.
Stykające się powierzchnie uszkodzonej skóry należy
rozdzielić opatrunkami z gazy. Trzeba się starać tak
nałożyć obwoje, aby ściśle przylegały do opatrunku i
ciała poszkodowanego.
Rodzaje obwojów:




obwój kolisty – to taki, gdy każda następna warstwa pokrywa w całości
warstwę poprzednią. Obwojem tym rozpoczyna się każdy rodzaj opatrunku.
Można go zastosować do małych zranień. Obwój kolisty jest wykorzystywany
również w opatrunku uciskowym. Bezpośrednio na ranę kładzie się jałową
gazę i przymocowuje ją koliście, następnie kładzie się tampon ze zwiniętego
płótna, bandaża lub gładki twardy klocek i ściśle zawija się obwojem kolistym.
obwój wężowy - charakteryzuje się tym, że poszczególne zwoje bandaża
układa się ukośnie, a pomiędzy nimi jest widoczna wolna przestrzeń. Służy do
przymocowywania opatrunku lub kończyny do przedmiotu stabilizującego.
obwój śrubowy – to taki, przy którym każda warstwa następna pokrywa w
2/3 warstwę poprzednia. Obwoje układane są ukośnie. Wykonuje się go na
częściach prostych kończyn.
obwoj śrubowy zaginany – jest wykonywany jako obwój śrubowy, z tym, że
w polowie wykonywanego obwoju opaskę zagina się, przytrzymuje kciukiem i
sprowadza w dół. Obwój ten jest ścisły i nadaje się do przytrzymywania
opatrunków o grubej warstwie.




obwój kłosowy – rozpoczyna się obwojem kolistym i prowadzi opaskę
ukośnie po stronie nałożonego opatrunku. Następnie prowadzi się go koliście
po stronie przeciwnej do zranienia na kończynie i ponownie sprowadza się w
dół ukośnie do punktu wyjścia ( nieco wyżej od poprzedniego zwoju).
Obwoje pokrywają się w 2/3 szerokości bandaża i ściśle przylegają do skóry
poszkodowanego. W miejscu zranienia pojawia się charakterystyczny kłos.
Obwój kłosowy ósemkowy polega na wykonaniu obwojów wokół dwóch
osi, tworząc charakterystyczny kłos w miejscu zranienia. Obwoje pokrywają
się w 2/3 opaski. Wykonując opatrunek, kreśli się nieregularną ósemkę.
Obwoje kłosowe, śrubowe i śrubowe zaginane mogą być wstępujące, jeżeli
rozpoczyna się je na niżej usytuowanej części ciała i prowadzi opatrunek ku
górze. Lub zstępujące, prowadzone w kierunku odwrotnym.
obwój żołwiowy – może być zbieżny, jeżeli obwoje zbiegają się lub
rozbieżny, jeżeli rozbiegają się w stawie. Jeżeli rozpoczyna się opatrunkiem
kolistym powyżej ( lub poniżej) stawu, to jest to opatrunek zbieżny. Zwoje
prowadzi się, przechodząc po wewnętrznej stronie stawu, i obwija kończynę
poniżej (lub powyżej ) stawu.
Opatrunek kłosowy kciuka wstępujący
niepełny

Rozpoczynamy obwojem kolistym na nadgarstku (1) przechodzimy na kciuk do samej góry (2) Wykonujemy
pętlę dookoła kciuka i kierujemy opaskę z powrotem na nadgarstek. Powstało pierwsze kłosowanie (3). W ten
sam sposób, co pierwsze, wykonujemy drugie kłosowanie nieco niżej od poprzedniego (4,5). W ten sam sposób
wykonujemy trzecie kłosowanie jeszcze niżej i kończymy obwojem kolistym wokół nadgarstka, koniec bandaża
umocowujemy przylepcem. Powstał opatrunek kłosowy kciuka wstępujący (6).