Transcript ส่วนที่ 5
แพทย ์หญิง พัชร ์จิรา เจียรณิ ชา คุณสุภาณี นาควิเชย ข ้อมูลจากการประชุม ่ Value Stream Mapping : รศ. นพ. กิตติ ลิม อภิชาติ Lean Concept : Application & Simulation In Healthcare 3 – 4 ตุลาคม 2554 Ref : Lean Hospital ; Mark Graban คณะกรรมการ LEAN โรงพยาบาลสงขลานครินทร ์ Value Stream Mapping • Womack & Jones Value Stream : สายธารคุณค่า = ชุดกิจกรรมเจาะจงทัง้ หมดทีจ ่ าเป็ นในการนา ผลิตภัณฑ์ หรือบริการหนึง่ ๆ ผ่านหน ้าทีก ่ าร จัดการทีส ่ าคัญทัง้ 3 สว่ นของธุรกิจใดๆก็ตาม ได ้แก่ - งานการแก ้ปั ญหา - งานการจัดการข ้อมูล - งานแปลงสภาพทางกายภาพ Value Stream Mapping • Value Stream Mapping : VSM = เครือ ่ งมือทีจ ่ ะชว่ ยให ้ผู ้นาองค์กรเห็นภาพรวมข ้าม ขอบเขตของแผนก/หน่วยงานย่อย ้ - คล ้ายแผนผังกระบวนการทีใ่ ชในการจั ดการคุณภาพ โดยรวม (Total Quality Management: TQM) และแนวทางของ Six Sigma - บันทึกขัน ้ ตอนต่างๆในกระบวนการ กิจกรรมทีเ่ กิดขึน ้ ้ + เวลาทีใ่ ชในแต่ ละขัน ้ ตอน + เวลารอคอยระหว่างขัน ้ ตอน ความสูญเปล่า (เวลาทีม ่ ากทีส ่ ด ุ ในระบบจากมุมมองของลูกค ้า) Value Stream Mapping • กระบวนการดังกล่าวจะได ้มาจาก * การได ้เดินลงไปดู หรือติดตามกระบวนการจริงที่ ่ ารนั่ งเขียนในห ้องประชุม เพราะจะ เกิดขึน ้ ไม่ใชก เป็ นการ ที่ “เราคิดว่า” กระบวนการเป็ นอย่างไร ่ องจริง ไม่ใชข * ต ้องเป็ นการเก็บข ้อมูลจริง สงั เกตกระบวนการจริง ให ้แน่ใจว่าได ้ผังสถานะปั จจุบน ั ทีส ่ ะท ้อนการ ทางานของสงิ่ ต่างๆ ในปั จจุบน ั Value Stream Mapping VSM 1. ิ้ เขียนขัน ้ ตอนทัง้ หมดตามลาดับ จากเริม ่ ต ้น จน เสร็จสน 2. ในแต่ล ะขัน ้ ตอนร่วมกันวิเคราะห์ว่าขัน ้ ตอนใดเป็ น waste, value added หรือ necessary non value-added 3. วิเคราะห์สาเหตุของ waste โดยใช ้ 5 Why ผังก ้างปลา (Fish Bone Diagram) , Root cause cause analysis 4. ค ้นหาแนวทางหรือวิธแ ี ก ้ไขเพือ ่ ลดหรือกาจัด waste 5. สร ้างขัน ้ ตอนขึน ้ มาใหม่ โดยลดความสูญเปล่า เพิม ่ คุณค่า 6. 7. ดาเนินการตามวิธใี หม่ แล ้วเก็บข ้อมูล/ผลทีเ่ กิดขึน ้ ทาการวิเคราะห์ กลั บ ไปเริ่ม ขั น ้ ตอนแรกใหม่ เพื่อ พั ฒ นาปรั บ ปรุ ง ให ้ดีย ิ่ง ขึ้ น ไปอีก PDCA-Plane Do Check Act ขัน ้ ตอนที่ 1 การเขียน ขัน ้ ตอนปั จจุบน ั Current Value Stream หรือ Current State Map หรือ As-Is State แยกแยะ แต่ละขนตอน ั้ แล้วเขียนต่อเนือ ่ งก ัน ให้ครบถ้วน จุดเริม ่ ต ้น งานเสร็จสง่ ให ้ลูกค ้า / ผู ้รับบริการ ประโยชน์ของการเขียน สภาพปัจจุบน ั ึ่ หลาย ๆ กรณี จ ะ เห็ นความเป็นจริง ของการดาเนินงานในปัจจุบ ัน ซ ง เห็นได้ท ันทีวา ่ ไม่เป็นไปตามทีค ่ วรจะเป็น ทาไมถึงทาแบบนี้ ? พบว่าขนตอนใดที ั้ ต ่ อ ้ งรอนาน หรือเป็นคอขวด (Bottle neck) ขนตอนใดที ั้ ต ่ อ ้ งรีบปร ับปรุง ้ น ยุง ขนตอนใดที ั้ ซ ่ า้ ซอ ่ ยากโดยไม่จาเป็น ิ ธิภาพ ขนตอนใดที ั้ ไ่ ม่มป ี ระสท ขัน ้ ตอนที่ 2 ้ ระบุ (จับเวลา วัดระยะทาง) ทีใ่ ชในแต่ ละขัน ้ ตอน รวมทัง้ ชว่ งทีต ่ ้องรอ อย่าง ครบถ ้วน (ในชว่ งแรกอาจจะประมาณเวลาทีใ่ ชก่้ อน) จุดเริม ่ ต ้น เวลา......................................................... นาที ระยะทาง....................................................เมตร ้ ง้ หมด รวมเวลา หรือระยะทาง รวมทัง้ การรอ Waiting รวมเวลาทีต ่ ้องใชทั ้ า ิ่ ทีล ในกรณีทต ี่ อ ้ งการลดระยะทาง ลดค่าใชจ ่ ย ลดว ัสดุ ก็ ว ัดหรือระบุสง ่ ดตามต้องการ ขัน ้ ตอนที่ 3 ร่วมกันพิจารณาว่า ขัน ้ ตอนใดเป็ น waste หรือ non value แต่จาเป็ นหรือขัน ้ ตอนใดสร ้างคุณค่า Value งานเสร็จสง่ ให ้ลูกค ้า จุดเริม ่ ต ้น = value = waste = necessary non value เป็ นความสูญเปล่า แก ้ไขได ้ง่ายสุด แก ้ไขได ้ยากกว่า แก ้ไขได ้ยากทีส ่ ด ุ ขัน ้ ตอนที่ 4 ิ ธิภาพของกระบวนการทัง้ หมดในโครงการนี้ รวม คานวณหาประสท เป็ น value ทัง้ หมด หารด ้วย เวลาทัง้ หมดของกระบวนการตัง้ แต่ ิ้ คือ value + waste + non value แต่จาเป็ น เริม ่ ต ้นจนเสร็จสน ิ ธิภาพ = Value / เวลาทัง้ หมด (cycle time) ประสท ขัน ้ ตอนที่ 5 Future (Lean) State Map To-Be state หลังวิเคราะห์ หาสาเหตุ และลดหรือรวมขัน ้ ตอน เสนอแนวการดาเนินการแบบใหม่ ดาเนินการ เก็บข ้อมูลจริง ตามวิธก ี ารใหม่ เพือ ่ ดูผลลัพธ์ทเี่ กิดขึน ้ จริง ิ ธิภาพใหม่ คานวณประสท ต ้องเก็บข ้อมูลอย่างละเอียดทุก ๆ ขัน ้ ตอนหรือไม่ เก็บกีร่ าย หรือ กี่ รอบ ? ้ ฐานก่อนทาโครงการ (Pre lean , As is state) ข้อมูลพืน ไม่จาเป็ นต ้องเก็บอย่างละเอียดหรือข ้อมูลจานวนมาก ไม่ควร ี เวลา เสย หล ังทาโครงการ Lean ควรเก็บข ้อมูล ใหละเอี ้ ยดและถูกต ้อง ิ ธิภ าพของ มากขึน ้ เพื่อ การติด ตามความก ้าวหน ้าและประส ท กระบวนการให ้ถู ก ต ้อง โดยเฉพาะในการท าครั ้ง ต่ อ ๆ ไป (Continuous improvement – Kaizen) Value Stream Mapping End to End Patient Flow Register OPD/ER Admit Discharge 1. OPD Ward 2. Ward OR Ward 3. OPD Lab Lab Report Value Stream Mapping 1.Service Flow 2.Material Flow 3.Information Flow การรายงานเปรียบเทียบ PrePost Lean กิจกรรม ขัน ้ ตอน ระยะเวลา ิ ธิภาพ % ประสท Pre-Lean Post-Lean ผลทีไ่ ด้ 5 ขัน ้ ตอน 12 ขัน ้ ตอน 7 ขัน ้ ตอน 72 นาที 52 นาที 20 นาที (66 - 85 นาที) (49 - 54 นาที) (27.7%) 61.1% 86.5% 25.4% (41.7%) Future State หมายถึง การกาหนดเป้ าหมาย รูปแบบ หรือขัน ้ ตอน การบริการทีด ่ ท ี ส ี่ ด ุ ในอนาคตตามความฝั น หรือใน ประชาชนมาทาบัตรประชาชนใชเวลาไม่ เ่ กิน 15 นาที อุดมคติ้ เชน ้ การรับรองบุคคลและเรือ ่ งราวต่างๆใชเวลาไม่ เกิน 30 นาที ้ การแจ ้งเกิด แจ ้งตาย ใชเวลาไม่ เกิน 15 นาที การขออนุญาตปลูกสร ้าง รือ ้ ถอนอาคาร ไม่เกิน 2 ชว่ั โมง การออกแบบ ประมาณราคาในการก่อสร ้างของหน่วยงานกทม. ไม่เกิน 30 วัน ้ การประเมินผลงานทางวิชาการใชเวลาในการด าเนินการ ไม่เกิน 2 เดือน ท ้าทายให ้มุ่งสูเ่ ป้ าหมาย ค ้นหาช่องว่าง (Gap analysis) ่ ่ ๆ ตลอดเวลา จน เพือหาวิ ธก ี ารปร ับปรุงให ้ดีเรือย Future State หมายถึง การกาหนดเป้ าหมาย รูปแบบ หรือขัน ้ ตอน การบริการทีด ่ ท ี ส ี่ ด ุ ในอนาคตตามความฝั น หรือใน ผู ้ป่ วยเมือ ่ ตรวจเสร็จ รอรับยาไม่เกิน 5 นาที ่ อุดมคติ เชน ผู ้ป่ วยทีม ่ าตามกาหนดเวลานั ด จะได ้พบแพทย์ทันที หรือไม่เกิน 15 นาที ่ อัตราแผลกดทับ อัตราการติดเชอ ื้ หลังใสส ่ ายสวนต่าง ๆ ความผิดพลาดต่าง ๆ เชน อัตราการให ้ยาผิดหรือจ่ายยาผิดเป็ น 0 งานพัสดุ – คลังพัสดุ จะไม่มข ี องขาดเลย จะรอเปลไม่เกิน 5 นาที ในกรณีทข ี่ อด่วน ท ้าทายให ้มุ่งสูเ่ ป้ าหมาย ค ้นหาช่องว่าง (Gap analysis) ่ ่ ๆ ตลอดเวลา จน เพือหาวิ ธก ี ารปร ับปรุงให ้ดีเรือย Current Value Stream •LEAN 1 •LEAN 2 •LEAN 3…. Ideal Value Stream นอกจากลดเวลารอคอย ลด Waste หรือลด Cycle time หรือระยะทาง ยังอาจหมายถึง : การเดิน ้ อย ้ ทีท ้ ทีใ่ ชส ลดพืน ่ างาน / เพิม ่ พืน ้ า ลดค่าใชจ ่ ย ลดอุปกรณ์ ลดเครือ ่ งมือ ลดคนทางาน ลดความผิดพลาด เพิม ่ ความปลอดภ ัยของผูป ้ ่ วย ผลทีเ่ กิดจาก Lean PQCDSMEE P roductivity Q uality C ost D elivery S afety M orale E nvironment E thics ิ ธิผล ปริมาณงาน เพิม ่ ประสท เพิม ่ คุณภาพ ้ า ลดค่าใชจ ่ ย ่ มอบได้รวดเร็ว สง ี่ ง ้ ไม่เพิม ปลอดภ ัยมากขึน ่ ความเสย ้ ขว ัญกาล ังใจของบุคลากรเพิม ่ ขึน สภาพแวดล้อมในการทางานดีขน ึ้ สะอาด เป็นไปตามหล ักการศาสตร์ (Ergonomic) ลดการใชไ้ ฟฟ้า นา้ ลดภาวะโลกร้อน (Global Warming) ้ มีคณ ุ ธรรม จรรยาบรรณเพิม ่ ขึน