Transcript I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học

Ng÷ v¨n 7
Tinh thần
yêu nước
của nhân
dân ta
Văn
nghị
luận
Ý nghĩa của văn
chương
Đức tính
giản dị
của Bác
Hồ
Tiết 100 : ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học
1. Lập bảng thống kê theo mẫu
Tên bài
Tác giả
Đề tài nghị luận Luận
điểm
chính
Phương pháp
lập luận
? Đi tìm ẩn số
1
2
3
?Người là tấm gương sáng về
đạo đức mà toàn đảng toàn
dân ta học tập và noi theo ?
Người là ai? Văn bản nghị
luận đặc sắc của Người trong
chương trình ngữ văn 7?
? Nêu đề tài; luận điểm và
phương pháp lập luận của văn
bản đó ?
Tinh thần yêu nước của
nhân dân ta
Đề tài nghị luận: Tinh thần
yêu nước
Luận điểm chính: Dân ta
có một lòng nồng nàn yêu
nước. Đó là truyền thống
quý báu của ta
Phương pháp lập luận:
Chứng minh
Bạn rất
giỏi!
Thưởng
Điểm 10
Hồ Chí Minh
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học
Tên bài
Tinh thần
yêu nước
của nhân
dân ta
Tác
giả
Hồ Chí
Minh
Đề tài NLuận Luận điểm chính
Tinh thần yêu
nước của nhân
dân ta
Dân ta có một lòng nồng nàn
yêu nước. Đó là truyền thống
quý báu của ta
PP lập luận
Chứng
minh
? Đi tìm ẩn số
1
2
3
?Ông là học trò, là cộng sự
xuất sắc của Chủ Tịch Hồ Chí
Minh? Ông là ai? Kể tên văn
bản nghị luận đặc sắc nhất
của ông trong chương trình
ngữ văn 7 ? Nêu đề tài; luận
điểm và phương pháp lập luận
của văn bản đó ?
Đức tính giản dị của Bác Hồ
Đề tài nghị luận: Đức tính
giản dị của Bác Hồ
Luận điểm chính : đời sống
Bạnvôrất
bình thường
cùng giản dị
giỏi!dị trong sinh
của Bác : giản
hoạt , trong
cách nói và viết
Thưởng
Điểm 10
Kết hợp chứng minh với giải
thích bình luận
Phạm Văn Đồng
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học
Tên bài
Tinh thần
yêu nước
của nhân
dân ta
Đức tính
giản dị của
Bác Hồ
Tác
giả
Đề tài NLuận Luận điểm chính
Hồ Chí
Minh
Tinh thần yêu
nước của nhân
dân ta
Phạm
Văn
Đồng
Đức tính giản
dị của Bác
Hồ
Dân ta có một lòng nồng nàn
yêu nước. Đó là truyền thống
quý báu của ta
Sự nhất quán giữa đời hoạt
động chính trị với đời sống
bình thường vô cùng giản dị
của Bác : giản dị trong sinh
hoạt , trong cách nói và viết
PP lập luận
Chứng
minh
CM (kết hợp
GT và bình
luận)
? Đi tìm ẩn số
1
2
3
?Ông là một nhà nghiên cứu,
phê bình văn học lớn nhất
nước ta? Ông là ai? Văn bản
nghị luận đặc sắc nhất của
ông trong chương trình ngữ
văn 7 là văn bản nào? Nêu đề
tài; luận điểm và phương pháp
lập luận của văn bản đó ?
Ý nghĩa của văn chương
Đề tài: Ý nghĩa của văn chương
với đời sống của con người
Luận điểm chính: Nguồn gốc
của văn chương là lòng yêu
Bạn rất
thương. Văn chương hình
dung, sáng tạogiỏi!
ra sự sống và
bồi đắp tình Thưởng
cảm của con
người.
Điểm 10
Kết hợp giải thích với bình
luận
Hoài Thanh
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học
Tên bài
Tinh thần
yêu nước
của nhân
dân ta
Đức tính
giản dị của
Bác Hồ
Ý nghĩa
văn
chương
Tác
giả
Hồ Chí
Minh
Phạm
Văn
Đồng
Hoài
Thanh
Đề tài NLuận Luận điểm chính
Tinh thần yêu
nước của nhân
dân ta
Đức tính giản
dị của Bác
Hồ
Ý nghĩa của
văn chương với
ĐS của con
người
Dân ta có một lòng nồng nàn
yêu nước. Đó là truyền thống
quý báu của ta
Sự nhất quán giữa đời hoạt
động chính trị với đời sống
bình thường vô cùng giản dị
của Bác : giản dị trong sinh
hoạt , trong cách nói và viết
Nguồn gốc của văn chương là
ở sự thương người. Văn
chương hình dung , sáng tạo
ra sự sống và bồi đắp tình cảm
PP lập luận
Chứng
minh
CM (kết hợp
GT và bình
luận)
Giải thích (kết
hợp bình luận )
Nghị luận là một hình thức hoạt động ngôn
ngữ phổ biến trong đời sống và giao tiếp
của con người để nêu ý kiến, đánh giá,
nhận xét bàn luận về các hiện tượng sự
vật, vấn đề xã hội, tác phẩm nghệ thuật,
hay về ý kiến của người khác.
Tiết 100 : ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,23,24 )
1. Lập bảng hệ thống kiến thức các văn bản nghị luận
- Nghị luận là một hình thức hoạt động ngôn ngữ phổ biến
trong đời sống và giao tiếp của con người để nêu ý kiến, đánh
giá, nhận xét, bàn luận về các hiện tượng, sự vật, vấn đề xã
hội, tác phẩm nghệ thuật...
Tiết 100 : ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,23,24 )
1. Lập bảng hệ thống kiến thức các văn bản nghị luận
2. Những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận
Bài tập : Hãy nối tên văn bản cột A với nội dung cột B cho phù hợp
Phần
Phần
thưởng
của
thưởng
bạn
là
của
bạn
cáibạn
bắt
làcảm
một
làtay
một
tràng
của
điểm
bạn
pháo
10
bên
tay
cạnh
APhần
Bạnthưởng
Chúc
được
mừng
nhận
danh
!của
bạn
hiệu
là
người
giỏi
thụ
văn
chương
nhất
tốt
B
1.Tinh thần yêu nước
của nhân dân ta.
2. Đức tính giản dị của
Bác Hồ
3. Ý nghĩa văn
chương
1
- Kết hợp chứng minh với giải thích bình luận ngắn gọn
A - Dẫn chứng cụ thể, toàn diện, đầy sức thuyết phục.
- Lời văn giản dị tràn đầy nhiệt tình, cảm xúc.
- Kết hợp giải thích với bình luận ngắn gọn.
B - Trình bày vấn đề phức tạp một cách dung dị, dễ hiểu.
- Lời văn giàu cảm xúc, hình ảnh.
- Kết hợp chứng minh với giải thích ngắn gọn.
C - Luận cứ và luận chứng xác đáng toàn diện phong phú
và chặt chẽ.
- Bố cục chặt chẽ, mạch lạc
D - Dẫn chứng toàn diện, chọn lọc, tiêu biểu và sắp xếp
theo trình tự thời gian lịch sử, rất khoa học, hợp lý
2
3
4
5
2. Đặc sắc nghệ thuật của các bài văn nghị luận.
Tên bài
Đặc sắc nghệ thuật
Tinh thần yêu
nước của nhân
dân ta.
- Bố cục chặt chẽ, mạch lạc
- Dẫn chứng toàn diện, chọn lọc, tiêu biểu và sắp xếp theo
trình tự thời gian lịch sử, rất khoa học, hợp lý
Đức tính giản dị
của Bác Hồ
- Kết hợp chứng minh với giải thích bình luận ngắn gọn
- Dẫn chứng cụ thể, toàn diện, đầy sức thuyết phục.
- Lời văn giản dị tràn đầy nhiệt tình, cảm xúc.
Ý nghĩa văn
chương
- Kết hợp giải thích với bình luận ngắn gọn.
- Trình bày vấn đề phức tạp một cách dung dị, dễ hiểu.
- Lời văn giàu cảm xúc, hình ảnh.
Tiết 100 : ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,23,24 )
1. Lập bảng hệ thống kiến thức các văn bản nghị luận
2. Những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận
Tiết 100 : ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,23,24 )
1. Lập bảng hệ thống kiến thức các văn bản nghị luận
2. Những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận
3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình
và tự sự
Tiết 100 : ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )
1. Lập bảng thống kê các văn bản nghị luận :
2. Đặc sắc nghệ thuật của các bài văn nghị luận.
3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự
Có một lần các cháu thiếu nhi đến thăm Bác. Chú bảo vệ bảo Bác rất bận,
không thể tiếp các cháu được. Bác biết chuyện liền ra đón các cháu vào. Bác trò
chuyện vui vẻ, dặn dò các cháu chăm ngoan, học giỏi, biết vâng lời ông bà cha mẹ,
thầy cô... Khi các cháu ra về, Bác tiễn đến tận ngõ. Xe từ từ lăn bánh, ngoái lại
nhìn các cháu vẫn còn thấy một cụ già hiền từ đứng nhìn theo và vẫy chào tạm
biệt.
(Chuyện đời thường của Bác Hồ)
- Phương thức biểu đạt: Tự sự.
- Căn cứ xác định: Đoạn văn đã kể lại câu chuyện các
cháu thiếu nhi đến thăm Bác Hồ.
“ Đêm qua em mơ gặp Bác Hồ, râu Bác dài, tóc Bác bạc
phơ...”. Trước mắt tôi hiện lên hình ảnh Bác thật hiền từ như một
ông Bụt vậy. Nhưng Bác không mặc áo dài thụng, tay chống gậy
trúc mà là bộ quần áo kaki đã bạc màu, miệng tươi cười , tay cầm
đĩa kẹo để chia cho các cháu thiếu nhi. Hôm qua tôi được
điểm mười, nên tôi cũng được Bác chia kẹo. Tôi háo hức mong
chờ đến lượt mình. Chao ôi, ánh mắt Bác nhìn tôi mới thật trìu
mến và ấm áp làm sao! Tôi ngỡ như ông ngoại đang nhìn tôi vậy.
Ôi! Không lẽ đây lại là một giấc mơ sao? Một giấc mơ kỳ diệu
mà tôi ước nó sẽ không kết thúc.
(Bài làm của học sinh)
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
- Căn cứ xác định: Đoạn văn bộc lộ tình cảm, cảm xúc với
Bác Hồ kính yêu.
“ ... Con người của Bác , đời sống của Bác giản dị như thế nào , mọi người
chúng ta đều biết : bữa cơm , đồ dùng, cái nhà , lối sống . Bữa cơm chỉ có vài
ba món rất giản đơn , lúc ăn Bác không để rơi vãi một hột cơm ,ăn xong cái
bát bao giờ cũng sạch và thức ăn còn lại thì được sắp xếp tươm tất . Ở việc
làm nhỏ đó , chúng ta càng thấy Bác quý trọng biết bao kết quả sản xuất của
con người và kính trọng như thế nào người phục vụ....Giản dị trong đời sống
,trong quan hệ với mọi người , trong tác phong , Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị
trong lời nói và bài viết , vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được , nhớ
được và làm được...
Trích “ Đức tính giản dị của Bác Hồ” – Phạm Văn Đồng
* Luận điểm : - Bác giản dị trong đời sống .
- Bác giản dị trong cách nói và cách viết.
* Luận cứ : Đời sống của Bác giản dị như thế nào , mọi người chúng ta đều biết :
bữa cơm , đồ dùng, cái nhà , lối sống .
- Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết , vì muốn cho quần
chúng nhân dân hiểu được , nhớ được và làm được...
3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự
TT
1
2
3
Thể loại
Tự sự
(truyện ký)
Trữ tình
(thơ, tùy bút
trữ tình)
Nghị luận
Yếu tố chủ yếu
- Cốt truyện
- Nhân vật
- Nhân vật kể
chuyện
Tên bài ví dụ
- Dế mèn phiêu lưu ký
- Cuộc chia tay của những con
búp bê
- Cô Tô
- Tâm trạng, cảm xúc. - Ca dao dân ca trữ tình.
- Hình ảnh,vần , nhịp , - Cảnh khuya , Một thứ quà của
lúa non : Cốm , Mùa xuân của tôi
nhân vật trữ tình.
- Đêm nay Bác không ngủ ...
- Luận đề
- Luận điểm
- Luận cứ
- Luận chứng
- Tinh thần yêu nước của nhân
dân ta.
- Sự giàu đẹp của Tiếng Việt.
- Đức tính giản dị của Bác Hồ
- Ý nghĩa văn chương.
Văn nghị luận phân biệt với các thể loại tự sự,
trữ tình chủ yếu ở chỗ nghị luận dùng lý lẽ,
dẫn chứng và bằng cách lập luận nhằm thuyết
phục nhận thức của người đọc. Bài văn nghị
luận nào cũng có đối tượng (hay đề tài) nghị
luận, các luận điểm, luận cứ và lập luận. Các
phương pháp lập luận chính thường gặp là
chứng minh, giải thích.
Tiết 100 : ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )
1. Lập bảng thống kê:
2. Đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận đã học
3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự
* Ghi nhớ SGK /67
II. Luyện tập
Bài 1 : Trong các phép lập luận dưới đây, phép lập luận nào
không dùng trong văn nghị luận ?
A. Chứng minh
B. Phân tích
C. Kể chuyện
D. Giải thích
Tiết 100 : ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN
I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )
1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :
2. Nêu tóm tắt những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận
đã học ?
3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự
* Ghi nhớ SGK /67
II. Luyện tập
Bài 2: Văn bản nào không phải là văn bản nghị luận
A. Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
B. Sự giàu đẹp của tiếng việt
C. Ý nghĩa văn chương
D. Sài Gòn tôi yêu
Bài tập 1 : Cho những câu tục ngữ sau :
- Một mặt người bằng mười mặt của
- Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ
- Tấc đất tấc vàng
- Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
- Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
Những câu tục ngữ trên có thể coi là văn bản
nghị luận đặc biệt không? Vì sao?
Híng dÉn vÒ nhµ
Hoàn thành bảng thống kê vào vở.
- Học thuộc nội dung ghi nhớ.
- Viết một đoạn văn nghị luận với chủ đề
“ Ý chí nghị lực con người”
- Soạn bài “Sống chết mặc bay” của
Phạm Duy Tốn.
-
NHiÖt liÖt chµo mõng
Đêm nay Bác không ngủ
Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.....
Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng....
( Minh Huệ )
- Đoạn thơ tự sự kể về việc anh đội viên chứng
kiến việc làm của Bác vào một đêm không ngủ
- Anh bày tỏ sự kính trọng , ngưỡng mộ Bác .
- Đoạn thơ có nhịp điệu tha thiết và cách gieo
vần linh hoạt