Transcript ლექცია 12 - Grigol Modebadze

წარმოების ფაქტორთა
ბაზრები
თავი 18
გრიგოლ მოდებაძე
[email protected]
წარმოების ფაქტორთა ბაზრები
წარმოების ფაქტორზე მოთხოვნა
წარმოებული მოთხოვნაა.
ფირმის მოთხოვნა წარმოების
საშუალებებზე გამომდინარეობს
მისი გადაწყვეტილებიდან
მიაწოდოს პროდუქტი სხვა
ბაზარს
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
სამუშაო ძალაზე მოთხოვნა
შრომის ბაზარი ისევე როგორც
სხვა ეკონომიკური ბაზრები
იმართებიან მოთხოვნა
მიწოდების საშუალებით
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
მოთხოვნისა და მიწოდების
მარავალმხრივობა...
(a) ვაშლის ბაზარი
(b) ვაშლის მკრეფავთა ბაზარი
ხელფასი
ფასი
მიწოდება
მიწოდება
W
P
მოთხოვნა
მოთხოვნა
0
Q
Quantity
of Apples
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
0
L
მკრეფავების
რაოდენობა
საწარმოო ფუნქცია და შრომის
ზღვრული პროდუქტი
წარმოების ფუნქცია გვიჩვენებს
დამოკიდებულებას
წარმოებისათვის საჭირო მასალების
რაოდენობასა და წარმოებული
საქონლის რაოდენობას შორის
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
როგორ განსაზღვრავს კონკურენტული
ფირმა თუ რამდენი მუშახელი უნდა
დაიქირაოს
Labor
L
0
1
2
3
4
5
Output
Q
0
100
180
240
280
300
Marginal
Product
of Labor
MPL
MPL = D Q/ D L
100
80
60
40
20
Value of the
Marginal
Product
of Labor
VMPL=PxMPL
Wage
W
D Pr ofit = VMPL - W
$1,000
$800
$600
$400
$200
$500
$500
$500
$500
$500
$500
$300
$100
-$100
-$300
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
Marginal Profit
საწარმოო ფუნქცია
350
300
5
ვაშლების რაოდენობა
4
250
3
200
2
150
100
1
50
0
0
0
1
2
3
მკრეფავთა რაოდენობა
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
4
5
6
საწარმოო ფუნქცია და შრომის
ზღვრული პროდუქტი
შრომის ზღვრული პროდუქტი
გვიჩვენებს წარმოების
რაოდენობის ზრდას ყოველი
დამატებით ერთი ერთეული
დაქირავებულისას .
MPL = DQ/DL
MPL = (Q2 – Q1)/(L2 – L1)
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
კლებადი შრომის ზღვრული
პროდუქტიულობა
 რაც
უფრო იზრდება დაქირავებულთა
რაოდენობა მით უფრო იკლებს
ზღვრული წარმოების რაოდენობა
 რაც უფრო მეტი ადამიანი არის
დაქირავებული მით უფრო ნაკლებ
წვლილს იღებს წარმოებაში ყოველი
დამატებული დაქირავებული
სწორედ ამას ეწოდება კლებადი ზღვრული
წარმოებადობა
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
ზღვრული პროდუქტის
ღირებულება
ზღვრული
პროდუქტის
ღირებულება ესაა რაიმე მასალის
ზღვრული პროდუქტი
გამრავლებული ნაწარმის საბაზრო
ფასზე.
VMPL = MPL X P
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
ზღვრული პროდუქტის
ღირებულება
 ზღვრული
პროდუქტის
ღირებულება ეცემა რაც უფრო
იზრდება დაქირავებულების
რაოდენობა, რადგან საბაზრო
ფასი ნაწარმის არის მუდმივი
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
ზღვრული პროდუქტის ღირებულება
და მოთხოვნა შრომაზე
 კონკურენტული
ფირმა მოგების
მაქსიმიზაციის მისაღწევად ქირაობს იმ
რაოდენობის შრომას რომლის დროსაც
ზღვრული პროდუქტის ღირებულება
ტოლია ხელფასის.
VMPL = Wage
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
ზღვრული პროდუქტის
ღირებულების მრუდი იგივეა რაც
მოთხოვნის მრუდი შრომაზე
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
შრომის ზღვრული პროდუქტის
ღირებულება...
ზღვრული
პროდუქტის
ღირებულება
საბაზრო
ხელფასი
შრომის მოთხოვნის მრუდი
ზღვრული პროდუქტის ღირებულება
0
მოგების მაქსიმიზირებელი
რაოდენობა
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
ვაშლის მკრეფავების
რაოდენობა
როდესაც კონკურენტული ფირმა
ქირაობს მუშახელს იმ წერტილამდე
სადაც ზღვრული პროდუქტის
ღირებულება ტოლია ხელფასის, ფირმა
ასევე აწარმოებს იმ რაოდენობას
რომლის დროსაც ფასი ზღვრული
დანახარჯის ტოლია
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
რა იწვევს დაქირავებულთა
მოთხოვნის მრუდის
გადაადგილებას
 პროდუქტის
ფასი
 ტექნოლოგიური ცვლილება
 სხვა ფაქტორების მიწოდება
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
შრომის მიწოდების მრუდი
შრომის მიწოდების მრუდი ასახავს იმას, თუ
როგორ რეაგირებს მომუშავეების მუშაობისა
და დასვენების არჩევანის
გადაწყვეტილებები ალტერნატიული
ღირებულების ცვლილებებზე
 მიწოდების მრუდების ზრდადობა
გვიჩვენებს რომ ხელფასის ზრდა იწვევს
შრომის რაოდენობის მიწოდებას.

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
შრომის მიწოდების მრუდი
ხელფასი
მიწოდება
0
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
შრომის
რაოდენობა
რა იწვევს შრომის მიწოდების
მრუდის გადაადგილებას
 გემოვნების
ცვლილება
 ალტერნატიული
არჩევანის ცვლილება
 იმიგრაცია
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
წონასწორობა შრომის ბაზარზე
 ხელფასი
აწონასწორებს
მიწოდებას და მოთხოვნას
შრომაზე
 ხელფასი ტოლია შრომის
ზღვრული პროდუქტის
ღირებულების
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
წონასწორობა შრომის ბაზარზე
Wage
(price of
labor)
Supply
Equilibrium
wage, W
Demand
0
Equilibrium
employment, L
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
Quantity of
Labor
შრომის მიწოდების გადაადგილება
Wage
(price of
labor)
Supply, S1
S2
1. An increase in
labor supply...
W1
W2
2. ...reduces
the wage...
Demand
3. ...and raises employment.
0
L1
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
L2
Quantity of
Labor
შრომის მიწოდების მრუდის
გადაადგილება
 შრომის
მიწოდების მრუდის გადაადგილება:
იწვევს ჭარბ შრომის მიწოდებას.
 ამცირებს ხელფასებს.
 ფირმებისთვის უფრო მომგებიანია მეტი შრომის
დაქირავება.
 იწვევს კლებად ზღვრულ მწარმოებლურობას.
 ამცირებს ზღვრული წარმოების ღირებულებას.
 აყალიბებს ახალ წონასწორობას.

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
შრომის მოთხოვნის მრუდის
გადაადგილება
Wage
(price of
labor)
Supply
W2
1. An increase in
labor demand...
W1
2. ...increases
the wage...
D2
Demand, D1
0
L1
Quantity of
Labor
3. ...and increases employment.
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
L2
შრომის მოთხოვნის მრუდის
გადააგილება
 შრომაზე
მოთხოვნის ზრდა:
 შრომის
მეტი რაოდენობის დაქირავებით
ფირმები უფრო მომგებიანები ხდებიან .
 იწვევს ხელფასების ზრდას
 იწვევს ზღვრული პროდუქტის
ღირებულების ზრდას.
 აყალიბებს ახალ წონასწორობას.
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
წარმოების სამი ფაქტორი
კაპიტალი
 როდესაც
დაქირავებულები იყენებენ დიდი
რაოდენობით ტექნიკას მათი წარმოებლურობა
უფრო დიდია.
ადამიანური
რესურსი
 განათლებული
დაქირავებულები ს
წარმოებლურობა უფრო დიდია
ტექნიკური განათლება
 როდესაც
დაქირავებულებს ხელი მიუწვდებათ
მოწინავე ტექნიკასთან ისინი უფრო
პროდუქტიულები არიან
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
წარმოების და ხელფასის ზრდის
ტემპი ამერიკაში
Time Period
Growth Rate of
Productivity
Growth Rate of
Wages
1959 - 1997
1959 - 1973
1973 - 1997
1.8
2.9
1.1
1.7
2.9
1.0
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
წარმოების და ხელფასის ზრდის
ტემპი მთელი მსოფლიოს მაშტაბით
Growth Rate
Growth Rate
of Real
Country
of Productivity
Wages
Georgia (1999-2007)
7,5
15
South Korea
8,5
7,9
Hong Kong
5,5
4,9
Singapore
5,3
5,0
Indonesia
4,0
4,4
Japan
3,6
2,0
India
3,1
3,4
United Kingdom
2,4
2,4
Georgia (2008-2011)
2,0
2,0
United States
1,7
0,5
Brazil
0,4
-2,4
Mexico
-0,2
-3,0
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
სხვა წარმოების ფაქტორები
მიწა
და კაპიტალი
ეკონომიკის
კაპიტალი არის
აკუმილირებული წარსულში
ნაწარმოები პროდუქტი რომელიც დღეს
გამოყენებული არის (იქნება) ახალი
პროდუქტის და მომსახურების
საწარმოებლად
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
წონასწორობა მიწის და
კაპიტალის ბაზარზე
 მიწის
და კაპიტალის დაქირავების
ფასები განისაზღვრება მიწოდების და
მოთხოვნის ძალებით .
 ფირმა
მანამდე ზრდის დაქირავების
რაოდენობას მანამ სანამ მათი ზღვრული
წარმოების ღირებულება არ გაუტოლდება
დაქირავების ფასს.
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
წარმოების ფაქტორებს შორის
კავშირი
წარმოების ფაქტორები გამოიყენება
ერთდროულად.
თითოეული მათგანის ზღვრული
წარმოებლურობა დამოკიდებულია
სხვა ფაქტორების რაოდენობაზე
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
წარმოების ფაქტორებს შორის
კავშირი
რომელიმე წარმოების
ფაქტორის მიწოდების
ცვლილება მაშინვე ასახვას
პოვებს ყველა წარმოების
ფაქტორის გამომუშავებაში
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
Summary
 The
three most important factors of
production are labor, land, and capital.
 The demand for factors, such as labor, is a
derived demand that comes from firms
that use the factors to produce goods and
services.
 Competitive, profit-maximizing firms hire
each factor up to the point at which the
value of the marginal product of the factor
equals its price.
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
Summary
The supply of labor arises from
individuals’ tradeoff between work and
leisure.
An upward-sloping labor supply curve
means that people respond to an
increase in the wage by enjoying less
leisure and working more hours.
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
Summary
 The
price paid to each factor adjusts to
balance the supply and demand for that
factor.
 Because factor demand reflects the value
of the marginal product of that factor, in
equilibrium each factor is compensated
according to its marginal contribution to
the production of goods and services.
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.
Summary
 Because
factors of production are used
together, the marginal product of any one
factor depends on the quantities of all
factors that are available.
 As a result, a change in the supply of one
factor alters the equilibrium earnings of
all the factors.
Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.