Transcript روش های مهار فعالیت تولید مثلی

‫تکنیک های تولید مثلی در دام‬
Reproduction
Techniques in Animals
Presented by: A. Riasi
Ph. D. in animal nutrition and Physiology
http://riasi.iut.ac.ir
‫تکنیک های مهار فعالیت های تولید مثلی‬
‫‪Prohibition of Reproduction‬‬
‫اهداف این جلسه‪:‬‬
‫‪ -1‬اهمیت آشنایی با روش های مهار فعالیت تولید مثلی‬
‫‪ -2‬روش ایجاد مانع برای پنیس‬
‫‪ -3‬روش تغییر مسیر خارج شدن پنیس‬
‫‪ -4‬روش های جراحی و غیر جراحی اخته کردن دام نر‬
‫‪ -5‬وازکتومی‬
‫‪ -6‬روش های شیمیایی و ایمینولوژیکی برای مهار تولید مثل‬
‫‪ -7‬روش های درمان هورمونی‬
‫اهمیت مهار فعالیت های تولید مثلی در دام‬
‫‪ -1‬مدیریت بهتر تولید مثل در گله‬
‫‪ -2‬جلوگیری از گسترش بیماری های تولید مثلی در گله‬
‫‪ -3‬افزایش بازده غذایی و بازده رشد‬
‫‪ -4‬باالبردن کیفیت الشه‬
‫روش های مهار فعالیت تولید مثلی‬
‫الف) در دام های نر‪:‬‬
‫‪ -1‬ایجاد مانع برای پنیس‬
‫‪ -2‬تغییر مسیر خارج شدن پنیس‬
‫‪ -3‬اخته کردن حیوان‬
‫‪ -4‬قطع مجرای واز دفران (وازکتومی)‬
‫‪ -5‬روش های شیمیایی و ایمینولوژیکی‬
‫ب) در دام های ماده‪:‬‬
‫‪ -1‬مصرف خوراکی استات ملن ژسترول‬
‫‪ -2‬استفاده از کپسول های کاشتنی پروژسترون‬
‫روش ایجاد مانع برای پنیس‬
‫‪ -‬بیشتر در گله های گوسفند و بز کاربرد دارد‪.‬‬
‫ یک لوله پالستیکی در محل سوراخ خروج پنیس نصب می شود‪.‬‬‫‪ -‬راه دیگر نصب سینه بند پارچه ای در زیر شکم است‪.‬‬
‫در ای ن ننن روش حیوان ن ننات ن ن ننر بت ن نندرید تمای ن ننل ج ن ن ی خ ن ننود را از دس ن ننت داده و امک ن ننان‬‫استفاده از آنها برای فحل یابی کاهش می یابد‪.‬‬
‫تغییر مسیر خارج شدن پنیس از داخل غالف‬
‫از ایننن حیوانننات ب نرای فحننل یننامی در گلننه مننی تننوان اسننتفاده کننرد و مراحننل انجننام ایننن‬
‫تکنیک بصورت زیر است‪:‬‬
‫• تزریق یک داروی آرام بخش و مهار حیوان بر روی میز جراحی‬
‫• تزریق زیر جلدی حدود ‪ 2‬تا ‪ 3‬میلی لیتر محلول لیدوکائین ‪ %10‬در نقاط مختلف‬
‫اطراف سوراخ طبیعی محل خارج شدن پنیس در زیر شکم‬
‫• تراشیدن مو یا پشم در ناحیه ی مورد نظر زیر شکم و سپس شستشو با آب صابون و‬
‫ضد عفونی با الکل یا بتادین‬
‫• برش پوست و ایجاد یک سوراخ جدید در پوست شکم بفاصله ی ‪ 10‬تا ‪ 20‬سانتی متر‬
‫در سمت راست یا چپ سوراخ قبلی‬
‫• دوختن پوست جداشده با نخ جراحی در محل سوراخ قبلی‬
‫• عبور یک میله ی بلند جراحی از سوراخ جدید و ایجاد یک مسیر تا محل غالف پنیس‬
‫• مصرف آنتی بیوتیک های تزریقی برای جلوگیری از بروز عفونت ها‬
‫• مراقبت از زخم ها تا اطمینان از بهبودی کامل‬
‫برتری های روش تغییر مسیرخارج شدن پنیس در مقایسه با روش ایجاد مانع ‪:‬‬
‫‪ -1‬در هنگام تالش برای جفت گیری پنیس از غالف خود خارج می شود اما بدلیل انحراف‬
‫به واژن حیوان ماده وارد نمی شود‪.‬‬
‫‪ -2‬حیوان نر تمایل ج ی خود را از دست نمی دهد‪.‬‬
‫‪ -3‬در هنگام تالش برای جفت گیری حیوان نر احساس درد ندارد‪.‬‬
‫‪ -4‬خطر انتقال بیماری های تولید مثلی در گله کاهش می یابد‪.‬‬
‫اخته کردن )‪(Castration‬‬
‫‪ -‬اخته کردن عبارتست از جداکردن بیضه ها و اپیدیدیمس ها از بدن حیوان‪.‬‬
‫ روش معمن ننول اختن ننه کن ننردن در حیوانن ننات مزرعن ننه ای جراحن ننی سن نناده و خن ننارج کن ننردن‬‫بیضه ها از کیسه ی بیضه است‪.‬‬
‫ گاهی استفاده از پ س بردیزو و حلقه ی الستیکی برای اخته کردن حیوانات راید‬‫تر است‪.‬‬
‫ فصل بهار یا اواخر پاییز زمان مناسبی برای اخته کردن است‪.‬‬‫‪ -‬بهتر است قبل از اخته کردن‪ ،‬حیوان بر علیه بیماری کزاز واکسینه شود‪.‬‬
‫هدف های اجرای آن عبارتند از‪:‬‬
‫• ممانعت از فعالیت تولید مثلی حیوان نر‬
‫• بهبود بازده پرواربندی‬
‫• مهار حالت تهاجمی حیوان نر و کارکردن آسان تر با آن‪.‬‬
‫روش های اخته کردن عبارتند از‪:‬‬
‫• روش جراحی‬
‫• استفاده از پ س بردیزو‬
‫• استفاده از حلقه ی الستیکی‬
‫مراحل اخته کردن با روش جراحی‪:‬‬
‫• تزریق یک داروی آرام بخش و سپس خواباندن و مهار کردن حیوان بر روی زمین‬
‫• تزریق حدود یک میلی لیتر لیدوکائین در اطراف پوست بیضه‬
‫• شستشوی اسکروتوم با آب و صابون و ضدعفونی آن با الکل یا بتادین‬
‫• هدایت بیضه ها به سمت باال با یک دست و برش بخش پایینی اسکروتوم باندازه ی‬
‫یک سوم قطر یا ایجاد برش در پهلوی راست و چپ اسکوتوم‬
‫• بیرون راندن جداگانه ی هر یک از بیضه ها به خارج از اسکروتوم‬
‫• استفاده از پ س اماسکوالتور برای فشردن بند بیضه‬
‫• بریدن بند بیضه از زیر پ س و جدا کردن بیضه ها و اپیدیدیمیس ها‬
‫• دوخت محل برش با نخ جراحی‬
‫• تزریق آنتی بیوتیک و مراقبت های بهداشتی تا بهبودی کامل زخم‬
‫مراحل اخته کردن با پ س بردیزو‪:‬‬
‫مراحل اخته کردن با حلقه الستیکی‪:‬‬
Hypertrophic (1) and atrophic (3) testes recovered after orchiectomy.
Small Ruminant Research, 84: 61-64 (2009)
Section of atrophic testis showing seminiferous tubules devoid of spermatogonial
cells and calcification of the necrotic tubules (10×).
Small Ruminant Research, 84: 61-64 (2009)
‫قطع مجرا وازدفران )‪(Vasectomy‬‬
‫مراحل انجام عمل وازکتومی عبارتند از‪:‬‬
‫• تزریق آرام بخش و مهار حیوان در یک جایگاه مناسب‬
‫• تزریق لیدوکائین زیر جلدی در اطراف بیضه ها و می ح ی موضعی‬
‫• شستشو و ضدعفونی کردن اسکروتوم از محل اتصال آن به زیر شکم تا پایین‬
‫• ایجاد برش کوچک (بطول ‪ 1‬تا ‪ 2‬سانتی متر) در محل بند بیضه‬
‫• پیدا کردن مجاری وازدفران و بستن آنها با نخ جراحی‬
‫• قطع کردن مجاری وازدفران با تیغ جراحی‬
‫• دوختن پوست بند بیضه‬
‫• تزریق آنتی بیوتیک به حیوان و مراقبت های روزانه تا بهبودی کامل زخم‬
‫روش های شیمیایی و ایمینولوژیکی‬
‫• در روش های شیمیایی مهار فعالیت تولید مثلی حیوانات نر‪ ،‬یک ترکیب سمی‬
‫بداخل بافت پارنشیمی بیضه ها تزریق می شود‪.‬‬
‫• در روش های ایمینولوژیکی با تزریق داروهای ضد بارداری‪ ،‬تولید آنتی بادی بر‬
‫علیه هورمون ‪ GnRH‬تحریک می شود‪.‬‬
‫• در روش های ایمینولوژیکی خطر بروز بیماری های موضعی یا سیستمیک افزایش‬
‫می یابد‪.‬‬
‫روش های درمان هورمونی در حیوانات ماده‬
‫مراحل کار‪:‬‬
‫‪ -1‬مصرف خوراکی یک نوع پروژسترون سنتتیک بنام استات ملن ژسترول )‪(MGA‬‬
‫بطور موثری فحلی و تخمک اندازی را در تلیسه های نژاد گوشتی کاهش داده و نرخ رشد و‬
‫افزایش وزن را به میزان ‪ 10‬درصد افزایش می دهد‪.‬‬
‫‪ -2‬نوع دیگر پروژسترون سنتتیک بنام نورژستومت ساخته شده است که همانند‬
‫‪ 100MGA‬تا ‪ 200‬برابر مقاوم تر از پروژسترون است و آنرا بصورت کپسول های‬
‫کاشتنی در زیر پوست گوش مورد استفاده قرار می دهند‪.‬‬
‫روش های درمان هورمونی در حیوانات ماده‬