Transcript आधार
‘आधार’ टिप्‍ पणी o भारतात ओळखीचा परु ावा ववववध कागदपत्ाांच्या आधारे दे ण्यात येतो. हया कागदपत्ाांमध्ये ओळख पत्, पॅन क्रमाांक, ड्रायव्हां ग लायसन्स इत्याददांचा समावेश आहे . तथावप, दे शभरात असे कोटयावधी लोक आहे त जयाांच्याकडे आपल्या ओळखीचा पुरावा दे ण्यासाठी कोणता ही दाखला नाही आणण म्हणन ू च असे लोक ओळखीवर आधाररत सरकारी व इतर सवु वधा व सेवाांच्या लाभाांपासन ू वांचचत रहातात. o ओळख ववषयक समस्येच्या ननरसनासाठी भारतीय ववशशष्ट ओळख प्राचधकरणातर्फे ‘आधार’ प्रकल्प राबववण्यात येत आहे . o भारतीय ववशशष्ट ओळख प्राचधकराणाच्या माध्यमातन ू प्रत्येक भारतातील प्रत्येक रदहवाशास नागररकाांस एक ववशशष्ट ओळख क्रमाांक उपलब्ध होणार आहे . हया क्रमाांकामध्ये रदहवाशाांची जनसाांवययकीय आणण जैवसाांवययकीय (Biometric ) मादहती नोंदववलेली असेल.अशा प्रकारे ्यवततला दे शभरात आपली ओळख कोठे ही आणण के्हा ही प्रमाणणत करुन सरकारी ककांवा खाजगी ओळख आधाररत सेवा सवु वधाांचा लाभ घेता येईल. ‘आधार ‘ क्रमाांक हा 12 अांकी असेल. प्रत्येक ्यततीसाठी ‘आधार’ क्रमाांक वेगळा असेल व समान सांधी दे ण्यासाठी उपयुतत ठरे ल. ‘आधार’ प्रकल्‍ पाची‍उटिष्‍ िे o प्रत्येक ्यतती ववषयी ववशशष्ट मादहती असणे - पन ु रावत्ृ ती नाही - खोटे पणा नाही o लक्ष्य आधाररत सेवा पूरववणे o सेवा पुरववण्याचा खचच कमी करणे o कोणत्याही प्रकारचे ओळखपत् नसलेल्या ्यततीांना योजनाांमध्ये सामावन ू घेणे, योजनाांचा लाभ दे णे आधारची‍व्‍ यवस्‍ था आधारची‍गरज फायदे आणण‍हक्‍क मागण्‍ यासाठी‍स्‍वच्‍ छ, सहज‍उपलब्‍ध‍होणारी ओळख‍दे णे सध्‍याच्‍ या‍व्‍यवस्‍ थेतील युतनक‍आयडी‍आधारीत गळती‍आणण सेवा‍आणण‍सवु वधा पूरववणे पुनरावत्ृ तीस‍प्रततबंध यआ यवस्‍ था ु यडीएआय‍व्‍ भारतात‍रहाणा-या व्‍यक्‍तींना‍यतु नक क्रमांक‍दे णे मल ु भत ू लोकसंख्‍याशास्‍रीय आणण‍जीवशास्‍ रीय माटहती‍गोळा‍करणे 6 जीवशास्‍ रीय माटहतीद्वारे पन ु रावत्ृ ती‍होणार नाही‍याची‍हमी संप ू णण‍दे शभर ऑनलाईन अधधकृतता तपासणे ‘आधार’ची‍वैशशष्‍िये o र्फतत ओळख क्रमाांक दे ण्यात येईल - काडच नाही o सवचसाधारण मादहती घेणार ( उदा. नाांव, पत्ता, जन्म तारीख इ.) o बालकाांसह सवच ननवासीांना ओळख क्रमाांक शमळणार o ्यवहाराचा तपशील नाही www.uidai.gov.in ‘आधार’ची वैशशष्टये o हतकाांची ककांवा नागरीकत्वाची हमी नाही - र्फतत ओळख o जीवशास्त्ीय वैशशष्टये - खात्ी करण्याचे साधन o स्वच्छ डाटाबेस न्याने ननमाचण करणे o मोबाईल द्वारा तात्काळ आणण अचधकृत खात्ी परू ववण्याची ्यवस्था o मादहतीच्या सुरक्षेची आणण गप्ु ततेची खात्ी ‘आधार’ चे‍फायदे गळतीत‍घि o खोिे पणा‍नाही o पन ु रावत्ृ ती‍नाही ओळख‍दे णार o तळागाळातील‍व्‍यक्‍तीला o वंधचतांना माटहतीची दे वाण-घेवाण o माटहतीचे‍कप्‍पे‍नष्‍ि o एकरीकरण‍शक्‍ य ‘आधार’चे‍फायदे अधधक‍सेवासुवधा o आधथणक‍अंतभाणव o संगणकाद्वारे सेवा-सुववधा‍पुरवणे‍शक्‍य वध् ृ दी o व्‍यवहारात‍सुरक्षा o सेवांची‍उपलब्‍धता शक्‍ य o इतर‍योजनांसाठी‍संगणकीय‍यंरणा‍उभारणे o ववववध‍योजनांमध्‍ये‍सुसूरता ‘आधार’ नोंदणी करे ल र्फतत ननबांधकाांच्या मार्फचतच दे शातील ववववध ननबांधक ननवासीांची नोंदणी करतील यआ ु यडीएआय ने नोंदणीकरीता ननवड केलेल्या (Empannled) सांस्थाांचा नोंदणीसाठी वापर करता येईल. अथणपरु वठा o केंद्राचे (टीएर्फसी) राजयाांना अनद ु ान - पाच वषाांकररता रु. 2989.1 कोटी - बीपीएल कुटूांबाांना युआयडी मध्ये सहभागी होण्यासाठी प्रत्येक नोंदणीधारकास रु. 100/o आधाराचे राजयाांना अनद ु ान - आरएसबीवाय अांतगचत नोंदणीधारकास युआयडी मध्ये सहभागी होण्यासाठी रु. 100/- आचथचक वषच 2010 कररता रु. 161 कोटी (5 वषाांकररता एकूण 500 कोटी) o आधारचे नोंदणी करणा-याांसाठी अनद ु ान - नोंदणी रु. 50/- (र्फतत माचच 2011 पयांत) - आचथचक वषच 2010-11 कररता एकूण रु. 500/- कोटी ‘आधार’ चे‍काही‍फायदे o बँकाांचे खाती उघडणे सल ु भ o सावचजननक ववतरण ्यवस्था - योग्य ्यततीस योग्य वेळी धान्य शमळणार o राष्रीय रोजगार हमी योजना - प्रत्यक्ष काम करणा-याांना वेळेवर मोबदला शमळणार o ननवत्ृ तीवेतन आणण शशष्यवत्ृ या - सल ु भ व शमळणार o आरोग्य - आरोग्य ववमा सांरक्षण सहज शतय वेळेवर नोंदणीच्‍या‍कामाबाबत‍उपाय-योजना o राजयाांनी ननबांधक ननवचचत करणे - वजल्हाचधकारी / मनपा आयुतत याांना ननबांधक म्हणन ु घोवषत केले. o अथचसहाय्य - सेतू मार्फचत o नोंदणीर्फॉमच (KYR)/ अचधक मादहती र्फॉमच(KYR+) उपलब्ध करुन ददलेले आहे त o मादहती तांत्ज्ञान ववभागाकडून नोंदणी करणा-या सांस्थाांची ननवड - प्रकक्रया सरु ु आधार नोंदणी प्रकक्रयेची मादहती प्रपर रटहवाशांववषयीमाटहती ¼ KYR : KNOW YOUR RESIDENT½ • खालील मादहती भरणे हे कायद्यान्वये अननवायच – – – – नाांव जन्म तारीख शलांग पत्ता रटहवाशांववषयीमाटहती • पाच वषाचपेक्षा कमी वय असणा-या मुला/मुलीांची नोंदणी करताना पालकाची मादहती दे णे आवचयक. • रदहवाशाांकडे ओळखीच्या पुरा्याबाबत दस्त ऐवज नसल्यास शासनाने ननयत ु त केलेल्या ओळखकत्याचमार्फचत शशर्फारस आवचयक. • पालक अथवा ओळखकताच म्हणन ु शशर्फारस करताना आधार क्रमाांक असणे आवचयक • ऐवच्छक मादहती – र्फोन क्रमाांक – ई-मेल महाराष्‍ र‍शासनासाठी‍अततररक्‍ त‍माटहती KYR$ • • • • • • • • मतदार ओळख क्रमाांक पॅन क्रमाांक बँकेच्या खात्याचा तपशील गॅस ग्राहक क्रमाांक आचथचक वस्थती / दजाच रोजगार हमी योजना रोजगार पत्रत्का क्रमाांक राष्रीय स्वास््य ववमा योजना काडच क्रमाांक ववज ग्राहक क्रमाांक • अन्य दस्‍ त‍ऐवजांची‍पडताळणी • ओळख पुरावा (Proof of Identity – PoI) – पार पत् – पॅन काडच – शशधा पत्रत्का/ सावचजननक ववतरण प्रणाली र्फोटो काडचü – मतदार ओळखपत् – वाहन चालकाचा परवाना – शासनाचे ओळखपत् – राष्रीय रोजगार हमी योजनेचे रोजगार पत् इत्यादी दस्‍ त‍ऐवजांची‍पडताळणी • पत्यासाठी परु ावा (Proof of Address) – पारपत् (Passport) – बँक वववरण पत्ा /पास बुक – डाकघराचे पासबुक /वववरणपत् – शशधापत्रत्का – मतदार ओळखपत् • दस्त ऐवजाांची पडताळणी करण्याकरीता – स्थाननक सरकारी कमचचारी • पीओआय व पीओएची प्रत राखन ू ठे वणेs ओळखकताण (Introducer) • कोणताही परु ावा नसलेल्या रदहवाशाांना नोंदणी करण्यास मदत करे ल • एकाच भौगोशलक क्षेत्ासाठी अनेक ओळखकतेZ • ननबांधकाने ओळखकत्याांची ननवड करणे • ओळखकताच कोण असेल? – तलाठी – ग्राम सेवक – अांगणवाडी सेववका – इत्यादी ओळखकताच नोंदणी (Introducers Registration) • सांभाववत ओळखकत्याांसाठी कायचशाळाांचे आयोजन करणे • ओळखकत्याचचे सांमती पत् • ओळखकत्याचची नोंदणी आधी होणे आवचयक • ओळखकत्याचकडे आधार क्रमाांक असणे आवचयक ओळखकताण‍संमती‍परक (Consent Provided by Introducer) नोंदणी‍करणारी‍एजन्‍सी • नोंदणी र्फॉमचच्या वाटपासाठी जबाबदार (KYR,KYR+) • नोंदणी र्फॉमच भरणे • मादहती भरणे (Data Entry) • बायोमेरीक मादहती घेणे बायोमॅरीक माटहती‍घेणे • छायाचचत् • आयररस (डोळे ) • बोटाांचे ठसे छायाधचर आयररस(डोळे ) बोिांचे‍ठसे पोच‍पावती संमती‍परक वािप‍पर आधार जाटहरात‍सामग्री (IEC) • शभांत्ती पत्क (पोस्टसच) • र्फलक (बॅनसच) • होर्डांग्स ्~~ • मादहती पत्के (पॅम्र्फलेटस ्) • गाणी जाटहरात‍सामग्री(आयईसी)