Transcript Art. 177 kpk

Przesłuchanie – jedna szansa
wiele możliwości
mgr Anna Tarnawska
Art. 177 kpk
§ 1. Każda osoba wezwana w charakterze świadka ma
obowiązek stawić się i złożyć zeznania.
§ 1a. (99) Przesłuchanie świadka może nastąpić przy
użyciu
urządzeń
technicznych
umożliwiających
przeprowadzenie tej czynności na odległość. W
postępowaniu przed sądem w czynności bierze udział sąd,
o którym mowa w art. 396 § 2; przepis art. 396 § 3 stosuje
się odpowiednio.
§ 2. Świadka, który nie może się stawić na wezwanie z
powodu choroby, kalectwa lub innej nie dającej się
pokonać przeszkody, można przesłuchać w miejscu jego
pobytu.
Art. 171 kpk
§ 1. Osobie przesłuchiwanej należy umożliwić swobodne
wypowiedzenie się w granicach określonych celem danej
czynności, a dopiero następnie można zadawać pytania
zmierzające do uzupełnienia, wyjaśnienia lub kontroli
wypowiedzi.
§ 3. Jeżeli osoba przesłuchiwana nie ukończyła 15 lat,
czynności z jej udziałem powinny być, w miarę możliwości,
przeprowadzone
w
obecności
przedstawiciela
ustawowego lub faktycznego opiekuna, chyba że dobro
postępowania stoi temu na przeszkodzie.
§ 4. Nie wolno zadawać pytań sugerujących osobie
przesłuchiwanej treść odpowiedzi.
Art. 177 kpk
§ 5. Niedopuszczalne jest:
1) wpływanie na wypowiedzi osoby przesłuchiwanej za
pomocą przymusu lub groźby bezprawnej,
2) stosowanie hipnozy albo środków chemicznych lub
technicznych wpływających na procesy psychiczne osoby
przesłuchiwanej albo mających na celu kontrolę
nieświadomych reakcji jej organizmu w związku z
przesłuchaniem.
§ 6. Organ przesłuchujący uchyla pytania określone w § 4,
jak również pytania nieistotne.
§ 7. Wyjaśnienia, zeznania oraz oświadczenia złożone w
warunkach wyłączających swobodę wypowiedzi lub
uzyskane wbrew zakazom wymienionym w § 5 nie mogą
stanowić dowodu.
Jak to działa ?
ODBIÓR – ZAPIS – ODTWORZENIE
„Klasyczne przesłuchanie”
1. Etap wstępny, zapoznawczy (!)
2. Co wiesz o zdarzeniu? / Co się działo w
danym dniu?
3. Pytania o szczegóły poruszone lub
pominięte
4. Uzupełnianie, poprawianie zeznań
„Klasyczne przesłuchanie”
Błędy i niebezpieczeństwa
- nikt nie pamięta wszystkiego
- dodawania szczegółów poprzez pytania
- pytania sugerujące
- niesprawne protokołowanie
„Klasyczne przesłuchanie”
Plusy
Zgodność z protokołem
Łatwość oceny formalnej
Dyrektywy prawidłowego
przesłuchania
Dyrektywa stałego kierowania
Dyrektywa obiektywizmu i uprzejmości
Dyrektywa obserwacji
Dyrektywa prawidłowego odbioru kłamstwa
(zakaz natychmiastowego prostowania
prawdopodobnego kłamstwa)
Dyrektywa unikania sugestii
Dyrektywa sprawnego protokołowania
Przesłuchanie poznawcze
Cechy szczególne
1. Odtwórz (przywróć) kontekst
2. Zmień (odwróć) kolejność
(Zmieniona kolejność może przywołać szczegóły
nie pasujące do schematu)
3. Szczegółowe odtwarzanie czyli opowiedz
wszystko
(Plusy i minusy techniki swobodnej relacji)
4. Zmień perspektywę
(Zmiana perspektywy może skutkować ilościowym
przyrostem przypomnień)
Plusy przesłuchania
poznawczego
Więcej szczegółów
Mniejszy wpływ czasu
Trudniejsze kłamstwa
Działanie na wiele zmysłów (bliższe procesowi
zapamiętywania)
Minusy przesłuchania
poznawczego
Możliwość uzupełniania zeznań
Konieczna współpraca z przesłuchującym
Przesłuchanie dziecka
Błąd analityczny:
Dzieci nie kłamią
Art. 185a kpk
Art. 185a. (105) § 1. (106) W sprawach o przestępstwa
określone w rozdziałach XXV i XXVI Kodeksu karnego
pokrzywdzonego, który w chwili przesłuchania nie
ukończył 15 lat, przesłuchuje się w charakterze świadka
tylko raz, chyba że wyjdą na jaw istotne okoliczności,
których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania,
lub zażąda tego oskarżony, który nie miał obrońcy w
czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego.
§ 2. Przesłuchanie przeprowadza sąd na posiedzeniu z
udziałem biegłego psychologa. Prokurator, obrońca oraz
pełnomocnik pokrzywdzonego mają prawo wziąć udział w
przesłuchaniu. Osoba wymieniona w art. 51 § 2 ma prawo
również być obecna przy przesłuchaniu, jeżeli nie
ogranicza to swobody wypowiedzi przesłuchiwanego.
Art. 185b kpk
Art. 185b. (108) § 1. Świadka, który w chwili
przesłuchania nie ukończył 15 lat, można przesłuchać
w warunkach określonych w art. 185a w sprawach o
przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub
groźby bezprawnej lub o przestępstwa określone w
rozdziale XXV Kodeksu karnego, jeżeli zeznania tego
świadka mogą mieć istotne znaczenie dla
rozstrzygnięcia sprawy.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do świadka
współdziałającego w popełnieniu czynu zabronionego,
o który toczy się postępowanie karne.
Przesłuchanie dziecka
Wiarygodność zależna od
- wieku świadka
- roli świadka w zdarzeniu
- podwójna rola psychologa
Stadia zdolności do zeznawania(wg
Williama Sterna)
1. Stadium "substancji „ - zeznanie daje gwarancje
wierności, jeżeli dotyczy osób i przedmiotów. Zdolność tę
mają dzieci do około 7 roku życia.
2. Stadium "akcji" - zeznania mogę objąć dane dotyczące
działania osób oraz pewnych wydarzeń. Zdolność tę
wykazują dzieci do 10 roku życia.
3. Stadium "relacji i jakości" - oprócz uprzednio
wymienionych zdolności świadek potrafi także ujmować
relacje czasowe, strukturę zdarzeń, ich znaczenia itp.
Zdolność tę osiąga dziecko około 12-13 roku życia.
Uwaga
NALEŻY ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ
OSTROŻNOŚĆ PRZY DZIECKU –
ŚWIADKU I POKRZYWDZONYM
PRZESTĘPSTW SEKSUALNYCH
Przesłuchanie osób starszych
Teoretycznie – brak różnic
Przeszkody w przesłuchaniu
Zmiany charakterologiczne typu
charakteropatycznego (zmieniona reaktywność,
zaburzenia krytycyzmu myślenia, egocentryzm)
Uzasadniona wiekowo dysfunkcjonalność (zaburzenia
dynamiki mówienia, nieadekwatne słownictwo,
niedosłuch i niedowidzenie,męczliwość, dolegliwości
bólowe itp.)
Postawy obronne i manipulacyjne
Niekompetencja w przedmiocie wypowiedzi
Sposoby uniknięcia błędów
Świetna znajomość materiału
Ostrożność i taktowność
Nieuleganie wpływom
Brak jakiejkolwiek sugestii
Dopasowanie terminu i miejsca
przesłuchania
Unikanie błędów
Obecność lekarza i psychologa,
Znaczenie opinii psychiatrycznej
Konieczność ekspertyzy post factum
Kwestia jednorazowości czynności i
ograniczenia czasowego
Dziękuję bardzo