Transcript sunu için tıklayınız!!!

ETKİLİ İLETİŞİM
Volkan Yönten
Uzman Psikolojik Danışman
Başkent Üniversitesi
Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi
İLETİŞİM
düşünce veya bilgilerin akla
gelebilecek her türlü yolla başkalarına
aktarılmasına İLETİŞİM denir.
 Duygu,
 Amaç “ANLATMAK“ ve “ANLAŞILMAK”
tır.
Kişilerarası İletişim
Sözlü
Sözsüz
Yüz ve
Beden
Bedensel
Temas
Mekan
kullanımı
Sözsüz iletişimin özellikleri:
Mesajın “ne” olduğu değil “nasıl söylendiği” önemlidir.
Ortak dil (trafik ışıkları, levhalar vb.)
Araçlar
KENDİNİ İFADE ETMEK
Kişinin kendini değerlendirmesi ve
kendini karşısındakine doğru anlatmak için
ÇABA
 KENDİNİ TANIMA
 DUYGU
 DÜŞÜNCE
KENDİNİ TANIMA PENCERESİ
KENDİMİZCE
BİLİNEN
BİLİNMEYEN
AÇIK
KÖR
BİLİNEN
BAŞKALARINCA
GİZLİ
KAPALI
BİLİNMEYEN
KENDİNİ TANIMA PENCERESİ
KENDİMİZCE
BİLİNEN
BİLİNMEYEN
BAŞKALARINCA
BİLİNEN
AÇIK
KÖR
GİZLİ
KAP.
BAŞKALARINCA
BİLİNMEYEN
KENDİNİ TANIMA PENCERESİ
KENDİMİZCE
BİLİNEN
BAŞKALARINCA
BİLİNEN
BAŞKALARINCA
BİLİNMEYEN
BİLİNMEYEN
AÇIK
KÖR
GİZLİ
KAPALI
 PEKİ AÇIK ALANIMIZIN GENİŞ
OLMASI NE DEMEK ?
 DUYGU VE DÜŞÜNCELERİMİZİ
PAYLAŞMAKTIR.
 PEKİ KENDİ DUYGU VE
DÜŞÜNCELERİMİZİ DOĞRU ALGILIYOR
MUYUZ?
DUYGU VE DÜŞÜNCE
“Ahmet Ayşe’ yi kızdırdı.”
“Beni çok fena korkuttun.”
“Beni üzmekten çok zevk alıyorsun, değil mi?”
“Bak gene kafamı bozuyorsun.”
“Sinirlendirme beni.”
DUYGUNUN NEDENİ NE?
DUYGU-DÜŞÜNCE-DAVRANIŞ
ARASINDAKİ BAĞLANTI
ÖRNEK
 DURUM




Sınavdayım
DÜŞÜNCE
Hata yapmamalıyım
Eğer düşük not alırsam
bu sonum olur.
Asla düzeltemem
DUYGU
kaygı
sıkıntı
umutsuzluk
DAVRANIŞ
Soruları doğru
dürüst okumadan
cevaplamaya çalışmak
ÖRNEK
 DURUM






Sınavdayım
DÜŞÜNCE
DUYGU
Şu anda kaygılıyım,
rahatlama
bu yüzden böyle düşünüyorum
Kaygı benim doğal bir duygum.
Yaptığım şeyi önemsediğimi
gösterir. Hata yapmam hiçbir şey
yapamayacağım anlamına gelmez
DAVRANIŞ
Soruları daha dikkatli
okuyup, cevaplamaya
çalışmak.
Etkili bir iletişim için:
“Sen zaten hep böyle davranıyorsun. Ne laf anlamaz adamsın!”
“Yapmamalısın.” ”Konuşma artık.” “Bunu hep yapıyorsun.”
“İstediğimi yapmazsan….”
SEN DİLİ
BEN DİLİ
"Haber vermeden eve zamanında gelmediğin zaman uyuyamıyorum,
(BEN) kaygılanıyorum"
“Salon çok dağınık olduğunda toplamak için nereden başlayacağımı
bilemiyorum. Bu da beni telaşlandırıyor.”
“Radyonun sesinin çok açık olması nedeni ile babanla
konuşamıyorum. Bu da beni sinirlendiriyor.”
“Yorgun olduğum için canım oyun oynamak istemiyor.”
“Akşam yemeğini zamanında yetiştiremeyeceğimden
endişeleniyorum.”
“Tertemiz mutfağımın kirlendiğini görünce üzülüyorum.”
BEN DİLİ
 Özellikle, olumsuz duyguların yaşandığı
durumlarda,
 Olumsuz duygunun yaşandığı kişiye önce
davranış ya da durumu tanımladıktan
sonra,
 Bu davranış ya da durumdan nasıl
etkilenildiğini belirterek,
 Ne hissedildiğinin söylenmesine dayalıdır.
BEN DİLİNİN YARARLARI







Kişiler savunmaya geçmezler.
Bu dilin, bireyin kendisinin etkilenişini ifade
etmesi nedeni ile karşıdakini suçlu
hissettirmez.
Dili kullanan kişinin neden o duyguyu
yaşadığı anlaşıldığı için iletişim sağlıklı olur.
Ben mesajı alan kişi başkalarını düşünmeyi de
öğrenir.
Yakınlığı arttırıcıdır.
Anlaşmazlıkları azaltır.
Konuşan kişiyi duygularını biriktirmediği,
etkili olarak dile getirdiği için rahatlatır.
SEN DİLİ
 Kişiyi suçlayıcıdır.
 Davranıştan çok kişiliğe yöneliktir.
 Yeniden konuşma isteğini engelleyicidir.
 Kişi kendini suçlanmış ve anlaşılmamış
hisseder.
 Neye kızıldığının anlaşılmamasına neden
olur.
 Kişiyi gücendirir, kırar.
 Kişinin direnmesine neden olur.
EMPATİ
Bir kişinin kendisini karşısındaki
kişinin yerine koyarak olaylara
onun bakış açısıyla bakması, o
kişinin duygularını ve
düşüncelerini doğru olarak
anlaması, hissetmesi ve bu
durumu ona iletmesi sürecidir
(Rogers, 1975).
EMPATİ BECERİSİ İÇİN;
 Kendini tanıma
 Duyguları tanıma
 Etkili dinleme
ÖRNEKLER
Bir ev hanımı şunları söylüyor:
“Yemek, çamaşır, temizlik, dikiş, alış veriş,
çocuklar…
Bütün
gün
tek
başıma
koşturuyorum; yine de yetişemiyorum.
Kendime ayıracak beş dakikam yok. Kendimi
mutfakla
banyo
arasına
hapsolmuş
hissediyorum.”

 Bir yardımcı tut.”
 “Kocan yardım etmiyor mu?”
 “Bir günlük plan yap; o planda
kendine boş vakit ayır.”
 “Bulaşık makinesi al, otomatik
çamaşır makinesi al.”
 “Ev işleri bir kadının görevidir;
bunlardan özellikle
çocuklardan sıkılmamak
gerekir.”

 “Yerinde olsam ben de
sıkılırdım.”
 “Ev işleri seni iyice bunaltmış.”
 “Bunca iş karşısında kendini
çaresiz ve yalnız
hissediyorsun.”
 “Bu kadar işi tek başına
yapmak zorunda kalman, seni
öfkelendiriyor.”
İLETİŞİMİN 12 ENGELİ
Kişinin Sorununa Bir yada Birkaç Çözüm Önermek
1.Emir vermek yönlendirmek: “Yakınmayı bırak da işini bitir.”
2.Uyarmak, gözdağı vermek: “Bugün bu işi bitirmek istiyorsan biraz
kıpırdan.”
3.Ahlak dersi vermek: “İşini zamanında bitirmelisin.”
4.Öğüt vermek, çözüm ve öneri getirmek: “Yapacağın şey zamanını iyi
planlamak. Ondan sonra tüm bu işleri yapabilirsin.”
5.Öğretmek, nutuk çekmek: “Tüm bu işleri tamamlamak için 10 gününün
kaldığını hatırlasan iyi olur.”
Kişiyi Yargılamak, Değerlendirmek, Bastırmak
6.Yargılamak, eleştirmek, suçlamak: “İşi ağırdan alıyorsun ya da
tembelsin.”
7.Ad takmak, alay etmek: “Çocuk gibi davranıyorsun.”
8.Yorumlamak, analiz etmek: “Sen apaçık işten kaçıyorsun.”
İLETİŞİMİN 12 ENGELİ
(devam)
Kişinin Kendisini İyi Hissetmesini Sağlamak, Hatta Sorunu Yadsımak
9.Övmek, aynı düşüncede olmak, olumlu değerlendirmeler yapmak: “Sen
beceriklisin, eminim bu işleri bitirmenin bir yolunu bulursun.”
10.Güven vermek, desteklemek, avutmak, duyguları paylaşmak: “Böyle
hisseden tek sen değilsin. İşin içine girdiğinde o kadar da zor olmadığını
göreceksin.”
Sorunu Anlamak ve Bulacakları Çözümü Önermek için Soru Sormak
11.Soru sormak, sınamak, sorguya çekmek, çapraz sorgulamak: “İşin çok
mu zor? Yardım istemek için neden bu kadar bekledin?”
Kişiyle İlgilenmemek ya da Onu Başka Yöne Çekmek
12.Sözünden dönmek, oyalamak, alay etmek, şakaya boğmak, konuyu
saptırmak: “Boşver bunları, şimdi zamanı değil. Galiba yatağından ters
kalkmışsın.”
(Gordon, Thomas).
ÖRNEK 1
Kişi A: “Sorunların ardı arkası kesilmiyor. Her gün yeni bir
şey; birini hallediyorsun, bir başka sorun çıkıyor. Bıktım
vallahi...”
Kişi B:
1. “Seni hiç böyle görmemiştim. Şaşırttın beni.” (Gelen
ileti karşısında, anlamaya geçmeden, aceleci ve de pek
yararı olmayan, şaşırma duygusu)
2. “Ama yaşam bu. Sorumluluklarını yerine getirmelisin.”
(Ahlak dersi veriliyor)
3. “Nasıl yani? Pek anlamadım.” (Anlaşılmamışlık duygusu)
4. “Sorunlar üst üste geldiğinde, bazen insan çok
bunalıyor, canı sıkılıyor, değil mi?” (karşıdaki kişinin o
anki duygusu ön plana çıkıyor- sıkılma ve bunalma )
ÖRNEK 2
Kişi A: “Öylesine bir koşuşturma içindeyim ki...senin
işini ne zaman bitireceğimi dahi bilmiyorum.”
Kişi B:
1. “Ne demek bilmiyorum? Senin görevin bu.” (Ahlak
dersi)
2. “Bak sana bir kitap önereyim. Çok güzel zaman
planlaması öğretiyor.” (Öğüt)
3. “Evet başın çok sıkışık, ama gerçek şu: sen benim
işimi bitirmelisin ki, ben de diğer işlerimi ona göre
ayarlayabileyim.” (Mantık yürütme)
4. “Anlaşılan bugünlerde oldukça meşgulsün ve
zamanın her şeye yetmiyor” (Duyguyu yansıtma)
İŞİTMEK ve DİNLEMEK
Dinleme Türleri
Görünüşte
Dinleme
Seçerek Dinleme
Saplanmış Dinleme
Savunucu Dinleme
Tuzak Kurarak Dinleme
Yüzeysel Dinleme
Aktif Dinleme
AKTİF DİNLEME
Koşulları şunlardır:
 Sessizlik.
 Anlatılmak istenenin ne olduğunu
anlamaya çalışmak.
 Anlatılanın altında yatan duyguyu
anlamaya çalışmak.
 Koşulsuz kabulle dinlemek.
 Dürüst olarak dinlemek.
İYİ BİR DİNLEME İÇİN :
 Rahatsız edilmeden konuşabileceğiniz bir yer seçin.
 Konuşmak isteyen kişiye ilgi gösterin.
 Sözünü bitirene kadar dinleyin
 Dikkatinizi belli edin; başınızla onaylayın, gülümseyin,




göz teması kurun.
Tepki ve davranışlarınızla desteğinizi belli edin.
Anlayışınızı kontrol etmek için geri iletim alın.
Karşınızdakinin bulunduğu durumu anlamaya çalışın.
Kişisel görüşlerinizin dinlemenizi etkilemesine izin
vermeyin.
GERİ İLETİM
Bir kimseyle konuşurken, karşıdakinin
demek istediğiyle, anlaşılanın aynı olup
olmadığını denetlemeye geri iletim adı
verilir.
SORUNA SAHİP OLMA
“SORUN KİMİN SORUNU?”
SORUN SİZİN SORUNUNUZ İSE,
“BEN
DİLİ” KULLANIN.
SORUN KARŞINIZDAKİNİN İSE,
AKTİF DİNLEYİN.
İNSAN KARŞISINDAKİNDEN
NELER BEKLER???
Karşınızdakinin Yansıttığı Kişiliği Kabul Edin.
Karşınızdakine Seçim Hakkı Tanıyın.
Karşınızdakini Asla Utandırmayın.
Karşınızdaki Kişiler Övgü ve Onay Beklerler.
Karşınızdakine Size Yardım Etme Fırsatı Verin.
Karşınızdakini İyi Dinleyin.
Giyiminize ve Dış Görümünüze Özen Gösterin.
TEŞEKKÜRLER