Transcript (X, Y). - podstawy ekonomii

1
Witam Państwa na wykładzie z podstaw mikroekonomii,
:)…
2
KONSUMENT
3
Omówimy po kolei:
1. MOŻLIWOŚCI KONSUMENTA,
2. CHĘCI KONSUMENTA
3. DECYZJĘ KONSUMENTA O TYM, KTÓRY ZESTAW (KOSZYK) KUPOWANYCH DÓBR JEST NAJLEPSZY.
4
MOŻLIWOŚCI KONSUMENTA
5
Niech:
1. Konsument ma do czynienia tylko z 2 dobrami (X, Y).
6
Niech:
1. Konsument ma do czynienia tylko z 2 dobrami (X, Y).
2. Dobro X kosztuje 2 za jednostkę.
7
Niech:
1. Konsument ma do czynienia tylko z 2 dobrami (X, Y).
2. Dobro X kosztuje 2 za jednostkę.
3. Dobro Y kosztuje 4 za jednostkę.
8
Niech:
1. Konsument ma do czynienia tylko z 2 dobrami (X, Y).
2. Dobro X kosztuje 2 za jednostkę.
3. Dobro Y kosztuje 4 za jednostkę.
4. Dochód konsumenta wynosi 20.
9
W takiej sytuacji możliwości konsumenta opisuje LINIA OGRANICZENIA BUDŻETOWEGO (LOB).
10
LINIA OGRANICZENIA BUDŻETOWEGO pokazuje najlepsze
(największe) koszyki dobr, które może nabyć konsument, rozporządzający określonym dochodem.
11
LINIA OGRANICZENIA BUDŻETOWEGO pokazuje najlepsze
(największe) koszyki dobr, które może nabyć konsument, rozporządzający określonym dochodem.
Punkty LINII OGRANICZENIA BUDŻETOWEGO wskazują maksymalną możliwą do nabycia ilość jednego dobra przy danej kupionej ilości drugiego dobra.
12
Oto miara nachylenia LOB:
13
Przesunięcia i zmiany nachylenia LOB
14
Przesunięcia i zmiany nachylenia LOB
15
CHĘCI KONSUMENTA
16
Zakładamy, że „racjonalny” konsument:
1. Zachowuje się logicznie i maksymalizuje zadowolenie
(„użyteczność”, ang. utility) z kupowanego koszyka dóbr.
17
Zakładamy, że „racjonalny” konsument:
1. Zachowuje się logicznie i maksymalizuje zadowolenie
(„użyteczność”, ang. utility) z kupowanego koszyka dóbr.
2. Dostrzega i ocenia wszystkie koszyki dóbr.
18
Zakładamy, że „racjonalny” konsument:
1. Zachowuje się logicznie i maksymalizuje zadowolenie
(„użyteczność”, ang. utility) z kupowanego koszyka dóbr.
2. Dostrzega i ocenia wszystkie koszyki dóbr.
3. Woli więcej, a nie mniej dóbr.
19
W tej sytuacji gusty kosumenta będziemy opisywać FUNKCJAMI UŻYTECZNOŚCI i MAPAMI GUSTÓW konsumenta.
20
FUNKCJA UŻYTECZNOŚCI jest to reguła, która koszykom
dóbr przyporządkowuje tym większe liczby (WSKAŹNIKI
UŻYTECZNOŚCI), im wyżej ocenia je konsument.
21
Przykłady FUNKCJI UŻYTECZNOŚCI:
U(x, y) = x + y
A: (5, 8)  13
B: (14, 0)  14
22
„MAPA” GUSTÓW KONSUMENTA składa się z KRZYWYCH OBOJĘTNOŚCI” (na prawdziwej mapie ich odpowiednikiem są POZIOMICE).
Na KRZYWEJ (LINII) OBOJĘTNOŚCI leżą punkty, odpowiadające koszykom dóbr O RÓWNEJ
UŻYTECZNOŚCI.
23
Znając FUNKCJIĘ UŻYTECZNOŚCI możemy ustalić równania różnych krzywych obojętności.
Przykład:
24
Powiedzmy, że dla kogoś o gustach: U(x, y) = x + y chcemy
znaleźć krzywą obojętności, czyli zbiór koszyków (x, y) o
wskaźniku użyteczności: U(x, y)= 3.
Skoro:
U(x, y) = x + y
U(x, y) = 3
x + y = 3, więc: y = -x + 3.
Spełniające równanie „y = -x + 3” koszyki dóbr mają taki
sam wskaźnik użyteczności 3.
25
U(x, y) = x + y
x + y = 3, więc: y = -x + 3.
U(x, y) = 3
Różnym poziomom wskaźnika użyteczności U(x, y) odpowiadają różne krzywe obojętności.
26
Linie U1, U2, U3, U4 to przykłady linii obojętności. Na każdej
z nich leżą punkty odpowiadające koszykom dóbr o równej
użyteczności. Jednak koszyki dobr z różnych linii obojętności
mają różne wskaźniki użyteczności.
27
Założenia o „racjonalności” konsumenta , a „mapa gustów”
konsumenta
Przypominam. „Racjonalny” konsument:
1. Zachowuje się logicznie i maksymalizuje zadowolenie
(„użyteczność”) z kupowanego koszyka dóbr.
2. Dostrzega i ocenia wszystkie koszyki dóbr.
3. Woli więcej, a nie mniej dóbr.
28
PO PIERWSZE, to, że konsument zachowuje się logicznie i
maksymalizuje zadowolenie („użyteczność”) z kupowanego
koszyka dóbr stanowi warunek istnienia krzywych obojętności i złożonej z nich „mapy gustów” konsumenta.
29
Konsument, który nie zachowuje się logicznie, nie jest w stanie zmaksymalizować swego zadowolenia („użyteczności”).
Nie istnieje wtedy „mapa” gustów tego konsumenta, na której można by wskazać najlepszy koszyk dóbr.
A>B
A? Nie: C!
B>C 
B? Nie: A!
C>A
C? Nie: B!
30
PO DRUGIE, skoro konsument dostrzega i ocenia wszystkie
koszyki dóbr, to na „mapie” jego gustów nie ma „białych
plam”.
31
PO TRZECIE, skoro konsument „woli więcej, nie mniej, to:
1. Linie obojętności są NACHYLONE UJEMNIE.
2. Linie obojętności NIE PRZECINAJĄ SIĘ.
3. Liniom obojętności BARDZIEJ ODDALONYM od początku układu współrzędnych ODPOWIADAJĄ WIĘKSZE POZIOMY UŻYTECZNOŚCI.
32
Skoro konsument „woli więcej, nie mniej, to:
1. Linie obojętności są NACHYLONE UJEMNIE.
Skoro konsument „woli więcej, nie mniej, to:
1. Linie obojętności są NACHYLONE UJEMNIE.
2. Linie obojętności NIE PRZECINAJĄ SIĘ.
33
Skoro konsument „woli więcej, nie mniej, to:
34
1. Linie obojętności są NACHYLONE UJEMNIE.
2. Linie obojętności NIE PRZECINAJĄ SIĘ.
3. Liniom obojętności BARDZIEJ ODDALONYM od początku układu współrzędnych ODPOWIADAJĄ WIĘKSZE
POZIOMY UŻYTECZNOŚCI.
35
A teraz wzbogacimy zestaw założeń o osobowości naszego
konsumenta, aby opis jego zachowań lepiej odpowiadał rzeczywistości. OTO NOWE ZAŁOŻENIE:
Konsument ceni to, czego ma mało, a lekceważy to, czego ma
dużo.
36
Spełnienie warunku, że konsument wysoko ocenia dobra,
których ma mało, nisko zaś te, których ma dużo, WYMAGA,
ABY NA RYSUNKU KRZYWE OBOJĘTNOŚCI BYŁY
„WYPUKŁE” (W KIERUNKU POCZĄTKU UKŁADU
WSPÓŁRZĘDNYCH).
37
Spełnienie warunku, że konsument wysoko ocenia dobra,
których ma mało, nisko zaś te, których ma dużo, wymaga,
aby na rysunku krzywe obojętności były „wypukłe” (w kierunku początku układu współrzędnych).
ΔY > ΔY’ !
38
Spełnienie warunku, że konsument wysoko ocenia dobra,
których ma mało, nisko zaś te, których ma dużo, wymaga,
aby na rysunku krzywe obojętności były „wypukłe” (w kierunku początku układu współrzędnych).
ΔY = ΔY’ !
39
Spełnienie warunku, że konsument wysoko ocenia dobra,
których ma mało, nisko zaś te, których ma dużo, wymaga,
aby KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI DOBRA Y DOBREM X MALAŁA.
40
KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI dobra Y dobrem X,
∆Y1/∆X1, jest to stosunek porcji dobra Y, z której konsument
musi zrezygnować, aby niewielka dodatkowa porcja dobra X
nie zmieniła oceny jego koszyka, do tej właśnie porcji dobra
X.
41
KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI
∆Y1/∆X1
42
KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI
∆Y1/∆X1
43
Pomyśl o takiej oto sytuacji:
1.
∆X1, ∆X2, ∆X3 …
∆X1 = ∆X2 = ∆X3 …
2.
∆Y1, ∆Y2, ∆Y3 …
∆Y1 > ∆Y2 > ∆Y3 …
44
Pomyśl o takiej oto sytuacji:
1.
∆X1, ∆X2, ∆X3 …
∆X1 = ∆X2 = ∆X3 …
2.
∆Y1, ∆Y2, ∆Y3 …
∆Y1 > ∆Y2 > ∆Y3 …
Co powiesz o ilorazach:
∆Y1/∆X1 , ∆Y2/∆X2 , ∆Y3/∆X3 … ???
45
Pomyśl o takiej oto sytuacji:
1.
∆X1, ∆X2, ∆X3 …
∆X1 = ∆X2 = ∆X3 …
2.
∆Y1, ∆Y2, ∆Y3 …
∆Y1 > ∆Y2 > ∆Y3 …
One MALEJĄ!
∆Y1/∆X1 > ∆Y2/∆X2 > ∆Y3/∆X3 …
46
Zauważ, że krańcowa stopa substytucji dobra Y dobrem X,
∆Y1/∆X1, maleje w miarę wzrostu ilości dobra X i spadku
ilości dobra Y w koszyku. (Dokładniej: maleje jej wartość
bezwzględna).
47
Okazuje się, że te TRZY ZDANIA:
1. „Konsument wysoko ocenia dobra, których ma mało, nisko
zaś te, których ma dużo”;
48
Okazuje się, że te TRZY ZDANIA:
1. „Konsument wysoko ocenia dobra, których ma mało, nisko
zaś te, których ma dużo”;
2. „Krzywe obojętności są wypukłe w kierunku początku układu współrzędnych”;
49
Okazuje się, że te TRZY ZDANIA:
1. „Konsument wysoko ocenia dobra, których ma mało, nisko
zaś te, których ma dużo”;
2. „Krzywe obojętności są wypukłe w kierunku początku układu współrzędnych”;
3. „Krańcowa stopa substytucji maleje w miarę wzrostu ilości
dobra X i spadku ilości dobra Y”
50
Okazuje się, że te TRZY ZDANIA:
1. „Konsument wysoko ocenia dobra, których ma mało, nisko
zaś te, których ma dużo”;
2. „Krzywe obojętności są wypukłe w kierunku początku układu współrzędnych”;
3. „Krańcowa stopa substytucji maleje w miarę wzrostu ilości
dobra X i spadku ilości dobra Y”
NAZYWAJĄ TEN SAM STAN RZECZY.
51
Pomyślmy teraz o nachyleniu „wypukłych” krzywych obojętności („poziomic zadowolenia”) i o krańcowej stopie substytucji…
Nachylenie krzywej obojętności a krańcowa stopa substytucji
a) Nachylenie krzywej obojętności
Nachylenie krzywej obojętności a krańcowa stopa substytucji
a) Nachylenie krzywej obojętności
b) Krańcowa stopa substytucji
Nachylenie krzywej obojętności a krańcowa stopa substytucji
a) Nachylenie krzywej obojętności
b) Krańcowa stopa substytucji
b) Krańcowa stopa substytucji
Krańcowa stopie substytucji jest miarą nachylenia krzywej
obojętności w konkretnym punkcie tej krzywej (czyli dla
konkretnego koszyka dóbr posiadanego przez konsumenta, o
którego krzywą obojętności chodzi).
56
DECYZJA KONSUMENTA O
WYBORZE NAJLEPSZEGO
ZESTAWU (KOSZYKA) DÓBR
(SECRET OF HAPPINESS, )
57
OPTYMALNY KOSZYK DÓBR odpowiada takiemu punktowi na linii ograniczenia budżetowego, w którym jest ona
STYCZNA do krzywej obojętności!
58
Punkt równowagi konsumenta
59
Punkt równowagi konsumenta
Punkt (koszyk), dla którego ta styczność zachodzi, czyli koszyk, w którym: Px/Py = ∆Y/∆X, musi być optymalny, bo punkty (koszyki, w których: Px/Py ≠ ∆Y/∆X, nie są optymalne!
60
Punkt równowagi konsumenta
Punkt (koszyk), dla którego ta styczność zachodzi, czyli koszyk, w którym: Px/Py = ∆Y/∆X, musi być optymalny, bo punkty (koszyki, w których: Px/Py ≠ ∆Y/∆X, nie są optymalne!
Jeśli: Px/Py ≠ ∆Y/∆X, to: Px●∆X ≠ Py●∆Y. Wtedy albo:
a) Px●∆X > Py●∆Y
albo:
b) Px●∆X < Py●∆Y.
61
ZASTOSUJMY POWSTAŁY JĘZYK W CELU OPISANIA ZACHOWANIA KONSUMENTA…
Konsument a zmiany dochodu
62
Konsument a zmiany dochodu
63
Ścieżki wzrostu dochodu
64
Ścieżki wzrostu dochodu
65
66
A teraz analizie poddajmy wpływ zmiany ceny dobra na zachowanie konsument.
Wzrost ceny zwykle powoduje spadek zapotrzebowania...
67
Jednak w przypadku DOBRA GIFFENA zapotrzebowanie
na drożejące dobro rośnie.
68
Nazwa „dobra Giffena” pochodzi od nazwiska Roberta Giffena, brytyjskiego ekonomisty, który w XIX w. badał popyt
na mięso i chleb najuboższych rodzin irlandzkich. Istnienie
tych dóbr nie zostało udowodnione empirycznie.
69
Aby lepiej zrozumieć reakcje zapotrzbowania na dobro na
zmiany ceny tego dobra (a także fenomen dóbr Giffena) rozróżnimy teraz EFEKT SUBSTYTUCYJNY oraz EFEKT
DOCHODOWY zmiany ceny.
70
Po zmianie ceny dobra zmiana popytu konsumenta zachodzi
zarówno NA SKUTEK ZMIANY RELACJI CEN nabywanych dóbr, jak i NA SKUTEK ZMIANY REALNEGO DOCHODU konsumenta.
71
Zmianę popytu konsumenta zachodzącą WYŁĄCZNIE pod
wpływem zmiany relacji cen nabywanych dóbr nazywamy
EFEKTEM SUBSTYTUCYJNYM zmiany ceny.
72
Efekt substytucyjny: A  B
73
Zmianę popytu konsumenta spowodowaną WYŁĄCZNIE
przez wywołaną ruchem ceny zmianę jego realnego dochodu
nazywamy EFEKTEM DOCHODOWYM zmiany ceny.
74
Efekt dochodowy: B  C
75
Efekt substytucyjny i efekt dochodowy: A B C.
76
ZADANIE
Dochód konsumenta, który nie oszczędza, wynosi 120, cena X wynosi 8, a cena Y równa się 12. a) Narysuj LOB tego konsumenta.
77
Dochód konsumenta, który nie oszczędza, wynosi 120, cena X wynosi 8, a cena Y równa się 12. a) Narysuj LOB tego konsumenta.
a) LOB została przedstawiona na rysunku. Współrzędne punktów L
i N znajdujemy, dzieląc dochód konsumenta przez ceny dóbr (L:
120/8=15; N: 120:12=10). Nachylenie LOB jest równe 0N/0L, czyli
odpowiada relacji cen dóbr X i Y (0N/0L=10/15=2/3).
78
Dochód konsumenta, który nie oszczędza, wynosi 120, cena X wynosi 8, a cena Y równa się 12. a) Narysuj LOB tego konsumenta.
a) LOB została przedstawiona na rysunku. Współrzędne punktów L
i N znajdujemy, dzieląc dochód konsumenta przez ceny dóbr (L:
120/8=15; N: 120:12=10). Nachylenie LOB jest równe 0N/0L, czyli
odpowiada relacji cen dóbr X i Y (0N/0L=10/15=2/3).
b) Gusty konsumenta są takie, że w przypadku X efekt substytucyjny podwyżki ceny dobra X ma odwrotny kierunek niż efekt dochodowy i jest od niego słabszy. Narysuj tę sytuację. Co powiesz o X?
79
b) Gusty konsumenta są takie, że w przypadku X efekt substytucyjny podwyżki ceny dobra X ma odwrotny kierunek niż efekt dochodowy i jest od niego słabszy. Narysuj tę sytuację. Co powiesz o X?
X jest dobrem niższego rzędu. Efekt substytucyjny jest dla tego
dobra skierowany odwrotnie niż dochodowy. Po wzroście ceny X
pod wpływem efektu substytucyjnego popyt na X maleje (z XE do
XB), a wskutek efektu dochodowego – wzrasta (z XB do XE’). X to
dobro Giffena, bo efekt substytucyjny jest słabszy niż dochodowy.
Wzrost ceny zwiększa zapotrzebowanie na to dobro (przejście z E
do E’).